GOESCHE
CöllKANT.
Van houten s
RONA Cacao
N°. 134 1912.
Dinsdag 12 November
99^ jaargang.
HEERLIJK
OPWEKKEND.
IS STEEDS EEN
Oe uitgave dezer Courant geschiedt .Maandag-, Woensdag- en "Vrydagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco f 1,23.
Afzonderlijke nommers 3 cent.
Inzending van advertentiën op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór ia uren.
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 ct., elke regel meer 10 et.
B(j directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten an de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels h f 1,— berekend.
Bewjsnummers 5 cent,
Telefoonnummer 22.
Directeur A. F. A. van Setrrs. Uitgave van de Naami Vennootschap „Gnesshe Gourant". - Hoofdredacteur W. J. C. van Santen
Qegoochel.
Eén lot mag men dr. Kuyper, hoe
g, men ook tegenover dezen politicus
staat, niet onthoudenhjj bezit de
gave van het goochelen als weinigen.
Toen hfl zjjn mandaat als Kamerlid
had neergelegd, profeteerde hij in
,De Standaard", dat zulks der coalitie
een zoete winste van tien duizend
stemmen opleveren zon. Met dézen
troost werd eenigermate de smart der
broeders gelenigd, welke het heengaan
van dr. Kuyper uit het parlement ver
oorzaakte. Immer9znik een winste
was dit verlies wel waard.
Maar toen kwam de verkiezing in
Ommen. De Kuyper-partjj legde het af
geen winste hier, doch achteruitgang.
Én dat nog al in het district van den
„van God gegeven" leiderI Waarlijk:
om na znik een dóbacle nog juich
tonen te kunnen aanheffen, moet men
wel al een verstokt optimist z(j i!
Het is dr. Kuyper, die, met de hem
eigen goochel-knnst, den mannen
broeders een hart onder den riem
poogt te steken; in zijn „Standaard"
geeft hjj te kennen, dat zijn heengaan
zelfs drie dubbele winste aan de eoa-
litl brengen kan. In plaats das een
dalingeen rijzing der „christelijke"
papieren t
Hoe goochelt dr. Kuyper dat in
elkaar
Men luistere en verbaze zich over
zooveel gewilde naïveteit.
Ten eerste wordt beweerd, dat tien
duizend nieuwe stemmen zullen wor
den uitgebracht op de eoalitie-eandi-
daten, wijl de Kuyper Hetze, de felle
tegenstand tegen het Knyper-regime,
is afgenomen. Een stonte bewering.
Zeker indien het Minis'erie-He6ms-
kork was blijven optreden naar de
beloften, in de ragearlngs-verklaring
van 10 Maart 1908 afgelegd, dan zon
de Knyper-Hetze in ons land geluwd
zjjn. Maar dr. Kuyper is het geweest,
die haar opnieuw aangewakkerd
heeft. HQ deelde de lakens nit, was
oorzaak, dat het Ministerie agressief
1b gaan optreden, en ten slotte heeft
h(j zulk eeu pressie op de regeering
uitgeoefend, dat wjj kwamen te staan
voor een herhaling van het Kuyper-
regime. Als men, met deze wetenschap
voor oogen, nu nog schrijven durft,
dat een winste van tienduizend stem
men voor de coalitie is weggelegd,
dan kan dergelijk geschrijf bezwaarlijk
4 voor ernstig worden opgenomen.
De tweede winst komt hierdoor, wijl
de coalitie gezuiverd werd van ele
menten, die er niet in hooren. Deze
bewering is nog dwazer. Zekereen
zuivering kan winst brengen,maar dan
alleen in zedelijken zin. Numeriek gaat
elke partjj of een combinatie van par
tijen met een znivering achteruit. Waar
bljjven dan de tienduizend en méér
stemmen winste Dat links de
gedunde coalitie-gelederen zal komen
aanvullen, zelfs dr. Knyper zal het
geen oogenblik kannen aannemen I
Te» derde't scharnier van samen
leving, dat eerst te los zat, zal nu weer
normaal kunnen fnnctionneeren.
Doch dit is een herhaling van wat
zoo even sub. 2 werd gezegd. Het
normale funetionneerenkan slechts een
gevolg van de zuivering zjjn. Dit
punt kan das geheel baiten beschou
wing gelaten worden.
De geheele bewering van dr. Kny
per in zjjn „Standaard* is wat gegoo
chel met woorden. Anders niet. Eeni-
ge waarde kan aan de driestar niet
worden gehecht.
En nu moge de „van God gegeven"
leider aan het slot vaD zijn artikeltje
schrijven, dat, wie het laatste lacht,
het best lacht, het Nederlandsehe
volk zal aan de stembus van 1913
z(jn roeping verstaan. En dat isdr.
Kuyper en zijn trawanten het lachen
verloeren.
Want die lach is steeds voor Neder
land noodlottig gebleken.
fiuitealaud.
Het naderend einde van den
Balkanoorlog en het begin der
moeilijkheden.
Tsjataldzja, de laatste stelling vóór
Constantinopel, de laatste grendel op
de deur der Turksche schatkamer, zal
weldra vallen. Dan rijdt de Bulgaar-
sche vorst Ferdinand aan het hoofd
van zijn dapperen de Turksche hoofd
stad binnen en zal dea mogendheden
worden bekend gemaakt, dat met
Constantinopel het laatste overblijlsel
van het Turksche rjjk in handen der
verbondenen ia gevallen. Door de
stellingen, welke zjj reeds genomen
hebben, in den rug gesteund, gebrui
ken dan nn ook de Balgaren hnn
geheele strijdmacht voor een aanval
op de overbljjvende liniën van de
Tsjataldzja-stelling en, hoewel zij er
nog niet in geslaagd zijn de verschil
lende liniën achter elkaar door te
breken, is de val van de versterking
al mag men verwachten, dat
hier van Turksche zijde de meest
fanatieke verdediging zal gevoerd
worden slechts een kwestie van
tjjd. Zooals we reeds vroeger hebben
medegedeeld, is Saloniki in handen
der Grieken gevallen. Het Turksche
leger, dat zich hierbij gevangen gaf,
telt 25000 man.
Maar, zooals te voorzien was, het
einde van den Balkanoorlog zal het
begin der moeilijkheden zijn. Want
de veroverde buit moet gedeeld wor
den en zelfs in het allergunstigste
geval, dat de verbonden Balkanstaten
het over die verdeeling eens zijn,
dreigt nog het gevaar, dat een of
meer van de groote mogendheden
zich tegen een zoodaniga verdeeling
verzet en daardoor, nit de betrekkelijk
weinig belangrijken Balkanoorlog, de
ernstigste conflicten tusschen de
Enropeesche mogendheden geboren
kunnen worden. En dat dit gevaar
niet denkbeeldig is, bewjjst nn reeds
de eigenaardige houding van Oosten
rjjk-Hongarije. Servië wil namelijk
zijn hulp aan den grooten strijd be
loond zien met gebiedsuitbreiding op
Albaneesch gebied en bovendien met
een havenplaats aan de Adriatische
zee. Oostenrijk, de onde vjjand van
het Bervische rijk, kan dit nn eenmaal
niet verdragen. Zjj verzet zich krach
tig tegen een annexatie van Albanië
en zal niet dulden, dat één enkele
havenplaats aan de Adriatische zee in
handen van Servië zal vallen. Terwijl
Oostenrijk te Belgrado een steeds
ernstiger woord van protest doet hoo
ren, zet Servië, vertrouwend op steun
van Russische zijde en indirect van
de mogendheden der Triple Entente,
zjjn opmarsoh, door het hart van
Albanië, naar de Adriatische zee voort.
Reeds loopt het gerncht, dat Oosten
rijk een vloot concentreert in de
Adriatische zee. Het is mogeljjk, dat
Jit rijk een kruiser naar een Alba-
neesche haven zal zenden en zeker
is het, dat thans achttien bataljons
Oostemijftsehe soldaten naar Bosnië
en Herzegowina gezonden zullen wor
den. Hoewel men ervan overtuigd is,
dat Dnitschland en Italië geheel met
Oostenrük's planner meegaan, gelooft
men, dat de mogendheden van de
Triple Entente een dergelijke hou
ding niet znllen go> dkeuren en Rus
land, en misschien ook andere mogend
heden, Oostenrijk om inlichtingen
znllen vragen.
De Albaneezen zelf zijn hard aan
het werk om zelfbestuur te krijgen.
Bovendien vragen zjj neutraliteit
aan de Albaneesohe kust. De tegen
woordige toestand te Skoetari, waar
18,000 vrijwilligers staan, is zeer ern
stig, daar de Albaneezen ook deze
plaats voor zich zelf wenschen te
behouden.
Engeland tracht thans te Weenen
gedaan te krijgen, dat eenige havens
aan de Montenegrijnen gelaten wor
den, die het dan met de Serviërs eens
zouden kunnen worden over eeu ge
meenschappelijk gebruik van die toe
gangen tot de zee. Uit Petersburg is
aan de „Vosb. Ztg." een telegram ge
zonden, waarin wordt medegedeeld,
dat Rusland aan de kwestie, of Servië
een toegang aan de Adriatische zee
zal krjjgen, groote beteekenis hecht
en met Engeland en Frankrijk over
eengekomen is, dat Servië daarin niet
gedwarsboomd mag worden.
Zooals we reeds vroeger mededeel
den, hebben de mogendheden eenige
kruisers naar Constantinopel gezoDden
ter bescherming van de Christenbe
volking tegen een fanatieke uitbarsting
van rassenhaat der Mohammedanen.
EDgeland heeft het echter niet b(j
enkele bodems gelaten, maar een zoo
groote oorlogsvloot naar de Turksche
wateren gezonden, dat het vermoeden
gewekt wordt, dat ook deze mogend
heid plannen voorbereidt, die zeker
niet op vredelievende wijze tot oplos
sing gebracht kannen worden.
Thana wacht heel Europa in span
ning af, wat er verder gebeuren zal.
De Turksche beer is zwaar verwond,
maar nog niet gevallen. En om een
stak van zyn huid machtig te worden
is nu reeds het jagerskamp in actie
en worden beloften en dreigementen
gehoord, die er op wijzen, dat zich
bij de werkelijke (verdeeling zeer on
verkwikkelijke tooneeltjes znllen af
spelen.
Binnenland.
Ommen.
In verband met de a. s. nieuwe
Kamerverkiezing in het distriet Ommen
is ook de naam genoemd van dr. W.
J. M. Engelberts, Ned. Herv. predikant
te Amsterdam, die in 1905 de candidaat
van chr..historischen en liberalen in
dit district was.
„Het Hbld." kan nit de beste broD
mededeelen, dat dr. Engelberts geen
eandidatunr zal aanvaarden. Na 1905
heeft de Algemeene Synode de onver-
eenigbaarheid uitgesproken van hot
predikambt met het lidmaatschap der
Tweede Kamer. En dr. Engelberts
heeft er bezwaar tegen, het ambt als
predikant op te geven voor een
Kamerzetel.
Oprichting van een christelijk-sociale
partij.
Een voorloopig comité, bestaande
uit ds. C. W. Coolsma (Groningen),
dr. C. D. Cramer (Utrecht), ds. J. C. B.
Eykman (Sittard), A. de Gans (Gen-
dringen), dr. E. A. Keuchenius (Schave-
ningen), mej. M. van Woensel Kooy
(Huizen) en mr. dr. A. R. van dn Laar
(Gandringen), heeft, naar „De Beuke
laar" meldt, stappen gedaan tot oprich
ting van een ehristelijk-sociale partfl.
Dezer dagen zal aan hen, van wie voor
een dergelijke partij sympathie kan
worden verwacht, worden toegezonden
een ontwerp-program en een oproep
ter bijwoning van de eonstitueerende
vergadering, die binnen zeer kort zal
worden gehouden.
Desertie uit de coalitie.
Naar het „Utr. Dgbl." verneemt,
heeft prof. dr. S. D. van Veen zijn
lidmaatschap van de christ.-hist. Unie
en van het Nationaal comité dezer
partij opgezegd.
Nog meer coalitie wee.
In het district Emmen zal vermoe
delijk ook van christ.-hist. zijde een
candidaat worden gesteid.Dr. J Schok
king te Leiden, zal, in verband daar
mede, Donderdag a. s. spreken te
Nieuw-Amsterdam.
Actie voor Staatspensioen-
Door het Hoofdbestuur van den
Bond voor Staatspensionneering is bet
volgende schrjjven gericht aan de
Hoofdbesturen van de vrijzinnig-
politieke partpen:
L. S.
Ondergeteekenden hebben de eer
U te berichten, dat in de op 10 Juli
jl. gehouden Alg. Verg. v. d. B. v.
St. te Leeuwarden is beslo'en, bij de
Kamerverkiezingen in 1913 onzen
invloed te doen gelden en met alle
kracht te bevorderen, dat die candi-
daten worden gekozen, die zich te
voren onomwonden hebben verklaard
voor spoedige invoering van een
Staatspensioen, waarvan de kosten
worden gevonden door belastingen
naar draagkracht, en die bereid zijn,
de spoedige totstandkoming van de
daartoe dienstige wetten met alle
middelen te steunen.
Het is ons bekend, dat veie leden
van den Bond voor Staatsp. de einde-
iijke vervulling van dezen gemeen
schapsplicht jegens de onden van
dagen een zaak van zoo overwegend
belang achten boven alle coalitie- of
partjjpolitiek, dat zü zullen weigeren
een candidaat hunner eigen party te
stennen, indien deze geen afdoende
bevredigende verklaring ten aanzien
van Staatspensioen heeft afgelegd,
ja, dat zy zelfs niet zullen aarzelen,
zoo noodig, een candidaat tegenover
hem te stellen.
Het is daarom, dat ondergeteeken
den U verzoeken in Uwe party -
en eventneele eoalitievergaderingen
slechts die eandidaten te stellen, van
wie U bekend is, dat- zü onverdachte
voorstanders en strüders 2ijn van
Staatspensionn eerin g.
Hoogachtend,
Namens het Hoofdbestuur,
BERN KANIS, waarn.Voorz.
A, VOORBROOD, Secretaris.
iandboaw, Veeteelt en
ytssehMij.
Zeev.wsc.h- Belgisch Trekpaard.
In de vergadering, Vrijdagmiddag
gehouden, werd nog besloten, de goede
paarden, die geen premie krijgen,
voortaan in de gelegenheid te stellen,
een medaille te verwerven.
V - -riV'/J
t r'vv.v.L tv
Wegens vermeerdering van het a in-
tal leden moest het aantal bestuursleden
met zeven vermeerderd worden en
wel met één voor den kring Z. Beve
lend, drie voor den kring Zaenwseh-
Vlaanderen, O. deel, en twee voor
Zeeuwsoh-Vlaanderen W. deel.
Gekozen werden de heerenJ C.
Pujjlaert, De Pntte, Daalman, Aernouts,
Been de Hullu, Van Hootigbem en
Koopman.
Ten slotte had aanwijzing plaats
van drietallen, waaruit het bestuur de
leden der keuringscommissie benoemt
en hunne plaatsvervangers. Ieder
drietal bestaat nit een veearts en
twee fokkers.
Gekozen werden de veeartsen Lan
ter, Van Nederveen en Van Zy verden.
Voor de fokkers werden de aftreden
den herkozen, nml. de heeren Koop
man, Dekker, Vogelaar en Van Dijke.
Inzake de kwestie van den hengst
Barvaux deelde de voorzitter mede,
dat hij er van overtuigd ie, dat deze
hengst dezelfde is als Prins Hendrik
welke indertijd in België is ingevoerd.
ThaDS is de hengst aan Zweden
verkocht. De fokker van dezen hengst,
de heer Van Dixhoorn, protesteerde
tegen de uitspraak, namens de com
missie, welke naar Brussel is gegaan,
daar, volgens hem, geen nota van hare
opmerkingen is genomen. Een schrij
ven hierover zal worden gezonden aan
het bestuur van het Belgisch stam
boek, aan den Belgischen minister van
Landbouw, aan de redactie van het
Zeauwsch Landbouwblad en aan de
redactie van de Veldbode. De redac
tie van laatstgenoemd blad werd voor
hare houding zeer gelaakt.
De heer Van Dixhoorn besprak ten
slotte de vrees voor het kond-bloed
paard in de provincie Groningen.
De wenschelykheid werd besproken
de eer van hel. Zeeuwseh-Belgisch
trekpaard naar bniten te verdedigen
Nog werd besloten, maatregelen te
nemen om de afstamming meer op
den voorgrond te brengen.
(Gedeeltelik in vor. opl. gepl
Pritvincicnlcuws.
Kruidingen. Vrüdagavond werd, na
eene lezing van den heer dr. H. A. van
der tóeuleuuit Bergen op Zoom, in hötel
„Korenbeurs" een afdeeling opgericht
van den Volksbond tegen drankmis
bruik. Zeventien leden traden dien
avond toe.
Middelburg. In de Zaterdag alhier
gebonden jaarvergadering van de
Zeenwsche Prov. Groene Kruisver-
eeniging werd door den heer mr. dr.
F. S. Witteveen de oprichting van
een ontsmattingsdienst in verschil
lende gemeenten in Zeeland bepleit.
Een motie werd aangenomen, waarin
het hoofdbestuur nogmaals wordt nit-
genoodigd, pogingen aan te wenden
om tot een fusie met de Zuid Beve-
landsche Groene Kruis vereeniging te
geraken.
Een voorstel om de tubereulose-
eommissie van Zeeland te verzoeken,
zich te organiseeren tot een zelfstan
dige provinciale vereeniging tot be
strijding van de tuberenlose, werd
aangenomen. Besloten werd, zich bjj
de Alg. Ned. Ver. het Groene Krnis
aan. te sluiten.
Nieuwdorp. Toen voor enkele dagen
de 15-jarige Elisabeth St., hij het
springen over een smalle Bloot, zich
aan den arm bezeerde, meende men
eerst, dat het na een paar dagen wel
weer beter zon zyn. Toen echter de
pyn bleef aanhouden en de arm niet
gebruikt kon worden, werd de hulp
van den geneesheer ingeroepen, die
constateerde, dat de arm even boven
de pols gebroken was.
Nisse. In de verleden week ge-
honden vergadering van de afdeeling
NisBo tot christelijke verzorging van
krankzinnigen in Zeeland, werden de
periodiek aftredende bestuursleden, de
heeren H. Dane en Johs Jansen,
respectievelijk tot voorzitter en 2e
penningmeester herkozen. Tot afge
vaardigde naar de inzegening van
ds. Aalders, als geestelyke verzorger
van de christelijke krankzinnigen in
Zeeland in het Krankzinnigengesticht
„Vrederust" te Bergen op Zoom, werd
benoemd de heer H. Dane en tot diens
plaatsvervanger de heer Jacs. Klooster
man. Besloten werd om dezen winter
twee sprekers voor de afdeeling te
doen optreden.
By de Zaterdag gehouden
stemming voor twee notabelen der
Ned Herv. Kerk alhier, werden de
periodiek aftredende heeren Jae Eek-
hardt en A. de Blauwe, herkozen.
Waarde. Zondagvoormiddag werd
ds. E. V. J. Japchen van Utrecht,
beroepen predikant bjj de Ned. Herv.
Gem. alhier, bevestigd door zijn broe
der, predikant te Haamstede, naar
aanleiding van de woorden uit Jesaja
62, vers 6 en 7. Des namiddags ver
bond de nienwe loeraar zich aan de
gemeente met de woorden uit Lucas
22, vers 26. Aan het eind der gods
dienstoefening werd hy toegesproken
door den consulent ds. J. Wiljemse
van Krniningen en ds. P. Snoep nit
Eist Op verzoek van den consulent
werd den nieuwen leeraar staande
toegezongen gezang 91, vera 3.
