N°. 128 1912,
Dinsdag 29 October,
998tó jaargang,
Munt uit: doorgroote voedzaamheid
door zuiveren cacaosmaak
door voordeeligheid (om-
dat zoo weinig noodig is
voor een heerlijken pittigen
kop chocolade)
Buitenland.
Binnenland.
(iOESCilS
COURAjMT.
Telefoonnummer 22. Directeur A. F. A. van Setebs. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. J. C. van Santen.
Do uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en "Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
"Prgs per kwartaal, in Goes f 0,73, huiten Goes, franco 1,25,
Afzonderlijke nommers 5 cent.
inzending van adv er ten tien op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
De prijs der gewone ad vertentiën is van 1-5 regels 50 ct., elke/egel meer lOct.
BJj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels A 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Vrijzinnige Concentratie.
Door de hoofdbesturen der drie
vrijzinnige fracties is aan de aange
sloten kiesvereenigingen een program
verzonden, waarop samenwerking in
1913 mogelijk wordt geacht. De alge-
meene vergadering zoowel unie
liberalen als vrijzinnig-democraten en
vrfl-liberalen znlien 16 November over
dit program hun votum uitspreken
zal het werk der hooidbestnurderen
zonder twQfel met groote ingenomen
heid begroeten.
Algemeen kiesrecht voor mannen,
zonder dat aan die hervorming als
voorwaarde wordt verbonden het
nemen van maatregelen tot verzwak
king van den volks-invloed, welken
men door het algemeen kiesrecht tot
volle ontwikkeling wil brengen, staat
op den voorgrond. Daarnaast moet
de gelegenheid worden geopend, aan
de vrouw het kiesrecht te verleenen,
zonder dat daarbjj eischen van maat-
•chappeljjken welstand mogen worden
gesteld. De beletselen tegen de ver
kiesbaarheid der vrouw moeten weg
genomen worden; evenredige ver
tegenwoordiging wordt als een eisch
des tjjda gesteld.
Dat in het program opgekomen zou
worden voor onverzwakte handhaving
der openbare school, zal wel niemand
verwonderen. Het is den voorstanders
van het verderfljjk sekte-onderwijs
meer om de dubbeltjes, dan om een
behoorlijke opvoeding der jeugd te
doen. Dit is van zoo algemeens be
kendheid, dat wfj er niet langer bij
behoeven stil te staan. En het verheugt
ons van harte, dat ook als dringende
eisch wordt erkend herziening van
het schoolwezeu en verbetering van
de opleiding en de positie der onder
wijzers, ten einde het volksonderwijs
op hooger peil te brengen.
Ook aan de sociale hervormingen
ii de noodige aandacht gewijd.
In de behoeften, ontstaan door ouder
dom, moet voorzien worden door uit-
keering uit de Staatskas, onverschillig
of de beboeftigen al dan niet tot de
loon-arbeidera behooren. Verzekering
van uitkeeringen boven het minimum,
dat aan behoeftigen wordt verstrekt,
dient van Staatswege bevorderd en
geldelijk gesteund te worden.
Noodzakelijk is een algemeene voor
ziening op het gebied van de genees
kundige en geldelijke hulp bij ziekte
en invaliditeit van on- en minver
mogenden. Hiervoor zal een wettelijke
regeling van de ziekenfondsen en
ziekenkassen en van den daarbij 'au
Staatswege te verleenen steun het
uitgangspunt moeten zjjn.
Tot het verkrijgen van de voor
sociale hervormingen benoodigde mid
delen zal, voor zoover die niet gevon
den worden uit bijdragen van belang
hebbenden en uit bestaande iDkomsten
van den Staat, niet mogen worden
teruggedeinsd voor verhooging van
directe heffingen. Dat eeuige ver
andering in onze vrijhandels-politiek
met de meeste beslistheid is afge
wezen, behoeft geen nader betoog.
Het geheel is een democratisch pro
29 EEÜILLETÜN.
Het eenzame Kasteel.
Boman van A. CONAN DOYLE.
HOOFDSTUK XIV.
De bezoeker, die des nachts den
weg kwam ai-hollen.
Het was kwart over tien op de
klok in de huiskamer, toen na (ju vader
naar bed was gegaan. We hadden zjjn
zachte, behoedzame schreden hooren
wegsterven op da krakende trap en
het dichtslaan van een deur iu de
verte had ons aangekondigd, dat h(j
%$n heiligdom was binnengetreden.
Zooals ik gezegd heb, bleven wij
in een hoogst zenuwachtige stemming
achter. De olielamp op de tafel ver
spreidde een spookachtig licht in de
oude kamer, waar de antieke stoelen
met hun hooge ruggen en gebogen
leuningen grillige schaduwen wierpen
op de eiken lambrizsering. Het bleeke,
angstige gezicht van mijn zuster toe
kende zich scherp af tegen den duis
teren afgrond, als een portret van
Bembrandt.
We zaten tegenover elkaar aan
weerszijden van de tafel, geen geluid
verbrak de stilte, behalve het regel
matig tikken der klok en het gepiep
van een krekel in den haard.
gram, dat rekening houdt met de
eischen van onzen tijd. Er is niets te
Vdel en niets te weinig in gezegd.
Natuurlijk spreken de kiesvereenigin
gen het laatste woord. Maar wij kun
nen geeu oogenblik aannemen, dat
zjj met zulk een program niet aceoord
zullen gaan. Den 16den November
zal het accoord tussehen de drie vrij
zinnige fracties bezegeld worden.
En dan... aan den arbeid. Het Neder-
landsche volk moet verlost worden
van clericalisme en reactie. Onder de
zoogenaamd christelijke" coalitie
werd schijn en huichelarij maar al te
zeer bevorderd. Onoprechtheid is als
het ware een dengd geworden.
Daaraan een einde te maken,
het is de taak der vrijzinnigen. De
grondslag is nu gelegd. Bouwe daarop
een ieder voort, al naar de mate zijner
krachten.
Hot voorspel van den Balkan
oorlog.
Een goed diplomaat te zjjn, is de
gave bezitten van te zien in do
toekomst, van te kunnen samenkop
pelen verschillende kraehten, waar
het geldt een gemeenschappelijk voor
deel te behalen, van het tot stand
brengen van een verwijdering, waar
eigenbelang een voortdurende veree-
niging of toenadering niet meer wen-
scnelijk maakt.
En waar bij het opgaan van het
scherm het publiek niet weet, hoe hard
en hoeveel er gewerkt is om het too-
neel zoo in te richten, dat het voldoet
aan alle eischen, welk het op te voeren
stuk kan stellen, zoo zal het over-
groote deel van het belangstellend
Europa niet vermoeden, dat vóór het
oorlogsspel van den Balkan zich in
al zijn verschrikkingen vertoonde, er
achter de schermen, door een handig
leider, de rol voor iederen speler
van te voren was klaargemaakt, de
combinatie der spelers en het doel
van het samenspel uitvoerig waren
overwogen en vastgesteld.
Want het big kt hoe langer hoe
Meer, dat Busland het moge offici
eel een neutrale houding aannemen
in het uitbreken van den Balkanoor
log de hand heeft gehad en dat dit
land niets liever zou zien, dan een
kraehtige overwinning der verbonde
nen en een verpletterende nederlaag
van het Turksehe leger.
Hier is de diplomatie aan het werk
geweest, hier is, op geheimzinnige
wjjze, geconfereerd en gecontracteerd,
hier is geruimen t(jd voorzien en in
de hand gewerkt, wat geheel Europa
nog langen tjjd hoopte, dat op vrede
lievende wjjze zon kunnen afgewend
worden: het uitbreken van een Balkan
oorlog, het bloedig samentreffen van
duizenden tegen duizenden.
Waar de groote mogendheden, door
zich onderling te verbinden in groe
pen als het Drievoudig Verbond en
de Triple Entente, de Europeesche
staatknndige balans in evenwicht
hielden, lag daar op een der schalen
Er was iets zoo angstwekkends in
deze doodeljjke stilte, dat het gefluit
van een aroeider, op weg naar huis,
ons bepaald verlichting bracht.
Esther had haar breiwerk opgeno
men en ik een boek, maar al heel
gauw gaven we deze bezigheid op en
zaten onrustig te wachten. We schrok
ken en keken elkaar aan met vragen-
den blik, telkens wanneer er een
houtblok knetterde in het vuur, of een
rat ritselde achter de paneelen. Ein
delijk kon ik het niet meer uithouden
en ik wierp de voordeur wijd open, om
den frisschen nachtwind binnen te
laten. Zware wolken dreven langs de
maan, die nu en dan onverwachts don
ganschen omtrek overgoot met haar
koude, bleeke stralen.
Esther stelde mjj voor, een eindje
te gaan wandelen, tot aan den top
van den heuvel. Vandaar keken we
beiden in de richting van de Hall.
Geen der vensters was dezen avond
verlicht. Van het dak tot het sous-
terrain was het geheele gebouw in
duisternis gehuld. Zooals het daar voor
ons opdoemde, zwart en somber te
midden der zware boomen, die het
omringden, geleek het meer op een
reusachtige sarcophaag dau op een
monschelgke woning.
We bloven zoo eenigen tgd staan
kijken en na onze wandeling gingen
we weer in de huiskamer zitten wach
ten, we wisten niet waarop en toch
het nit de meest heterogene deelen
samengestelde Balkanrijk, dat zoo
weinig waarborgen bood, een vast en
zelfstandig geheel te znlien blijven,
dat telkens weer, door niet voorziene
toenadering tussehen een dier dea
len en een nabijgelegen mogendheid,
het politieke evenwicht groot gevaar
liep, verbroken te zullen worden.
Daarom is het vooral de Servische
minister Wladan Georgewitsj geweest,
die herhaalde malen getracht heeft,
de verschillende elementen van het
Balkanrjjk tot een onveranderlijk ge
heel samen te brengen. Maar gezien
de heterogene deelen, waaruit het
Balkanrijk is samengesteld, zou een
staat, machtiger dan de anderen, als
hoofd van die bondstaten, de ver
antwoordelijkheid voor het gezamen
lijk huishouden moeten dragen.
Na een bloedigen oorlog tussehen
Busland en Turkije waarvoor Oos-
tenrijk's onzijdigheid beloond werd
met het beheer over Bosnië en Herze-
gowina werd Bulgarije van het
Turksehe rijk losgemaakt en spoedig
daarna als zelfstandigen staat erkend.
Slaagde men er nu in, de Balkan-
staten, met Turkije aan het hoofd,
tot onderlinge bondsstaten te maken,
dan zon de Macedonische kweBtie zijn
opgelOBt, daar dit land, als een staat
met eigen rechten, in dm bond zou
worden opgenomen. Verschillende ma
len heeft de Servisohe minister ge
poogd, een zoodanige samenvoeging
tot stand te brengen, doch steeds te
vergeefs. Toen bleek, dat de Jong-
Turken een politiek volgden, die het tot
stand komen van een Balkanbond zou
verhinderen en toen na de annexatie
door Oostenrijk van Bosnië enHerzego-
wina, een dergelijke poging tot samen
smelting der Balkanstaten, thans met
Oostenrjjkala voornaamsten bondsstaat,
mislukte, was het duidelijk, dat Bus
land de hand in het spei had en de
vorming van een dergelijke sterke
macht aan zijn grenzen niet zou kun
nen toestaan. Maar daarna heeft Bus
land zelf gepoogd, de eerste dier
bondsstaten te worden en door zjjn
afgevaardigden zijn langen tijd van te
voren de Balkanstaten tot onderflnge
toenadering en gemeenschappelijk op
treden tegen Turkije bewogen, waar
bij aan Bulgarije Macedonië en aan
Griekenland Kreta werd beloofd.
En al houdt het Gzarenrijk zich
thans officieel neutraal, in werkelijk
heid is de Balkan-oorlog zijn werk
ea zal de Bussisehe diplomatie niets
liever zien, dan een overwinning der
verbondenen en een vernietiging van
het tot nu toe te sterke ea te mach
tige Turksehe rjjk.
V
Van het oorlogsterrein komt weinig
nienwB. Om Adrianopel is de strijd
nog steeds onbeslist. De Bulgaren
trachten de vesting zoo volledig mo
gelijk te omsingelen, en hnn gra
naten hebben een groot deel van de
stad in brand geschoten. Om Marasj,
ten W. van Adrianopel, wordt hevig
gevoehten, waarbij aan beide z(jden
taUooze dooden vallen. Na den val
van Kirk Kilisse vreest men, dat ook
waren we vast overtuigd, dat er iets
verschrikkelijks zon gebeuren.
Het was ruim twaalf uur, toen
Esther plotseling opsprong en haar
vinger op den mond hield om mijn
aandacht te trekken.
,Hoor je niets?" fluisterde ze.
Ik luisterde aandachtig, doch tever
geefs.
„Kom mee naar de voordeur", sprak
ze bevend.
„Hoor je nu nog niets
Ja, nu vernam ik in de diepe, nach
telijke stilte een dof, doch kletterend
geluid, dat steeds aanhield, zwak en
van heel ver.
„Wat is dat?' vroeg ik.
„Dat zjjn de v oetstappen van iemand,
die hierheen komt," antwoordde ze en
toen, iederen schijn van zelfbeheer-
sching verliezend, viel ze naast de
tafel op de knieën neer, bedekte h .ar
oogen met de handen en begon luide
te bidden met dien waanzinnigen ernst,
waartoe een intense, alles overweldi
gende angst een mensch kan drijven.
Nu kon ik het geluid voldoende
onderscheiden, om te weten, dat haar
vlug, vrouwelijk begrip haar niet had
bedrogen en dat er werkelijk iemand
kwam a&nloopen.
De voetstappen naderden steeds meer
en het geluid klonk elk oogenblik
duidelijker en helderder. Het moeBt
een dringende bode zijn, want hij liep
voort, zonder oen seconde stil te staan
Adrianopel zal verloren gaan. Wanneer
de oorlogstelegrammen te vertrouwen
zijn, is Skoetari Zaterdag door de
Montenegrijnen en Oeskjoeb door de
Serviërs genomen. Aan de Grieksche
grenzen hebben gevechten plaats, die
aan beide zijden talrijke en bloedige
offers eischen.
De heratemming in Ommen.
Op het laatste oogenblik heeft mr.
M baron Mackay aan den secretaris
der Christ.-hist, kiesvereeniging te
N ij verdal geseind: „Na rijpe overwe
ging verklaar ik thanB, dat ik, geko
zen wordende, de benoeming gaarne
zal aanvaarden.
Op de vraag, of h\j vóór of tegen
de Tariefwet-Kolkman is, heeit baron
Mackay aan den secretaris van het
Anti-Tariefwet-eomité het volgende
geantwoord
„Ik behoor niet tot de voorstanders
van dit ontwerp. De Kamer zon goed
doen, het ontwerp, zooals het daar
ligt, niet aan te nemen."
Vermoedelijk om die reden reedB
eerder gingen geruchten, dat de heer
Mackay een tegenstander van de ta-
riefwet is zullen de vrijzinnigen
in het district Ommen de candidatunr
van den christeljjk-historische steuaen.
Kamerverkiezingen in 1913.
De heer P. J. de Kanter te Dordrecht
heeft aan het bestuur van de kiesver
eeniging „Dordrecht" bericht, dat het
hem onmogelijk is, zich in 1913 weer
voor het Kamerlidmaatschap beschik
baar te stellen.
BQ een onder de leden van den
of zijn pas te vertragen.
„Nu moet hg vlak bij delaanzfjn,"
dacht ik. „Zou hij rechtuit gaan? Of
afslaan naar Branksome?"
Nauwelijks was deze gedachte mjj
door het hoofd gevlogen, of ik hoorde
door verschil van geluid, dat hij den
hoek was omgegaan en ijlings op ons
huis aankwam.
Ik vloog naar het hek en bereikte
dit juist, toen onze bezoeker het wjjd
openwierp en mij in de armen viel.
Bjj het maanlicht zag ik, dat het nie
mand anders was dan Mordaunt
Heatherstone.
„Wat is er gebeurd?" riep ik uit.
„Mijn vaderI' hijgde hg „Mjjn
vader 1*
Hjj had zijn hoed verloren, zijn oogen
puilden hem uit het hoofd van schrik
en zgn gelaat was doodsbleek. De
handen, die mgn arm omklemden,
trilden van ontroering.
„Je bent geheel uitgeput,zei ik,
hem naar de huiskamer voerend. „Gun
jezelf een oogenblik rust, voor je met
ons spreekt. Wees kalm, man, je bent
b« je beste vrienden."
Ik legde hem op de oude paarde-
haren sofa neer en Esther, wier zenuw
achtigheid geheel bedaarde, nu er iets
voor haar te doen viel, goot een weinig
brandewijn in een glas en hield het
Mordaunt voor.
^Dit bad een wonderbaarlijke uit
werking. Er kwam dadelijk een weinig
Bond van christen-socialisten gehouden
referendum is, met een niet al te groote
meerderheid, het besluit van de bonds
vergadering, om in 1913 deel te nemen
aan de algemeene verkiezingen, goed
gekeurd.
Of dit met eigen candidaten zal
zgn, dan wel uitsluitend tot hnlp van
de S. D. A. P., zal op de Paasch-
vergadering worden uitgemaakt.
St&ten-tieneraaL.
TWEEDE KAMER.
Wanneer de leider der sociaal
democraten, de heer Troelatra, spreekt,
dan moet hjj critiseeren. in kritiek is
deze afgevaardigde en leidt zgn
politieke richting daar feitelijk niet
toe het sterkst. Geducht nam hg
den vrjjzinnig-demoeraat Treub, in
deze tijden van Staatspensioen steun
en toeverlaat der reactionaire rechter
zijde, onder handen, en geestig klonk
het uit zijn mond: „deafgevaardigde
voor Assen draagt een jas van dwang
verzekering en een broek van Staats-
pensionneering". De heer Treub kon
slechts zuur zoet lachenhjj heeft deze
kritiek verdiend. Dwangverzekering
en Staatspensioen, entre ces deux
mon coeur balance, kan de afgevaar
digde voor AsBen verzuchten. En die
zucht zal banger worden, zoo meer
Zaterdag 16 November nadert
De heer Troelatra verklaarde, dat
als het meest urgent de ouderdoms
verzorging op den voorgrond moet
worden gesteld en dat wettelijke
maatregelen tegen invaliditeit op het
oogenblik nog niet getroffen kunnen
worden; de tijd is daar nog onrijp
voor. Zijn motie van weleer, om voor
de thans 70-jarigen het Staatspensioen
onmiddellijk in te voeren, is nu een
kleur op de bleeke wangen van den
jongen man en vastheid in den blik
van zijn oogen. Hjj sloeg ze op en nam
Esthers hand in de ziine als iemand,
die uit een benauwden droom ont
waakt en zich wenscht te overtuigen,
dat hjj in veiligheid is.
„Welnu, watis er gebeurd?" vroeg ik.
„Vader is heengegaan."
„Wat zeg je I"
„Ja, hg is heengegaan en korporaal
Bufus Smith met hem. Wezullienhem
nooit weerzien."
„Maar waar zjjn ze heengegaan?
Komaan, Mordaunt, wees een man I
Hoe kun je zoo toegeven aan je ge
voelens, zoolang de mogelgkheid
bestaat, dat we je vader nog kunnen
redden. Sta op, kerel, laat ons hem
volgen. Zeg mg, welken kant is hg
uitgegaan."
„Ach, het geeft allemaal niets,"
zuchtte de jonge Heatherstone, bet
gezicht met de handen bedekkend.
„Doe mij geen verwijten, West, je bent
niet met de omstandigheden op de
hoogte. Wat vermogen wg tegen de
geduchte eu onbekende machten, die
tegen ons in werking zgn gebracht?
De slag,die ons reeds langen tijd boven
het hooid heeit gehangen, is eindelijk
gevallen. God helpe ons 1"
(Wordt vervolgd).
