N°. 126 M2.
Donderdag 24 October.
99"te jaargang.
27 FEUILLETON.
Het eenzame Kasteel.
GOESCHE
COIIHVT.
Telefoonnummer 33. Direeteur A. F. A. van Setebs. Uitgave van da Naaml.Vennootschap ,Goes#he Courant". Hoofdredacteur W. J. C. van Santbn.
>0 uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- on'Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
'Prjs per kwartaal, in Goes 0,75, buiten Goes, franco f 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
inzending van advertentiën op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 ct., elkejregel meer lOct.
Bfl directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, hnweljjk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels k f 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent,
Met gesloten deuren.
Tot innig genoegen hunner calvi
nistische bondgenooten hebben de
room8chen hnn propaganda-avond hier
ter stede op een Zondag belegd. Ver
moedelijk om nogmaals den volke aan
te toonen, hoe roerend eens de broe
ders van Home en Dordt het op 't stuk
van Zondags-heiliging zijn.
De heer Van Best, wienB komst met
kermis achtige reclame op strooibil
jetten eenige dagen te voren was
aangekondigd, heeft gesproken over
den politieken toestand in verband
met den stembusstrijd van 1913. Hij
sprak, gelijk dit te doen bij deroom-
schen meer en meer gebruikelijk wordt,
in een besloten vergadering. Dit is
trouwens ook wel zoo gemakkelijk
men beeft geen tegenspraak te dachten.
Wij moeten, om de rede des heeren
Van Best van een enkele kantteeke-
ning te voorzien, alzoo putten uit het
verslag van het hier ter stede ver
schijnend roomsche blad.
We knnnen kort zijn. Is het verslag
juist, dan had de spreker de kennelijke
bedoeling, zjjn publiek zoo eenzijdig
mogeljjk in te lichten en hij zag er
blijkbaar niemendal in, het knollen
voor citroenen te verkoopen.
Ten eerste. Da spreker noemde het
onwaar, dat, gelijk zoo vaak van li
berale en socialistische zjjde den cleri-
ealen voor de voeten wordt geworpen,
het Ministerie-Heemskerk sinds 10
Maart 1908 niets heeft gedaan. Het
bracht volgens dezen volks-voorliehter
veel tot stand, ondanks de openlijke
en geheime obstructie der linkerzijde
door ellenlange redevoeringen, bet
opstapelen van amendementen, het
rekken der debatten, enz. Dit is een
bewnste onwaarheid. Openlijke ob
structie ia een paar dagen door do
sociaal-demoeraten gevoerd en dit
dankt de rechterzijde aan het
optreden van jbr. mr. De Savornin
Loh nan. Het indienen van amende
menten geschiedde alleenlijk, om de
treurige wetsontwerpen zooveel moge
lijk te verbeteren. Debatten werden
niet gerekt tanzjj de spreker ge
woon mag zijn, zijn woorden onmid
dellijk te herhalen en hier weer de
korte obstructie der soeiaal-demoera-
ten op het oog had de linkerzijrle
heeft gesprokenwaar zij spreken in
's lands belang noodzakelijk achtte.
Dit is het verschil tnsschen haar en
de rechterzijdes zij bezit sreenleider,
die doof is, en geen volgelingen, die
stom zijn.
Ten tweede. Het is een blijk van
dart, Heemskerk's grond wetsherzienin g
die er trouwens nog niet is te
loven, en het is zoogenaamd „christe
lijke" demagogie te zeggen, dat op een.
vrijzinnige grondwetsherziening de
Btempel van het socialisme zon worden
gedrukt. De „weledelgestrenge zeer
geleerde" heer Van Best weet beter,
maar hij zag blijkbaar zijn roomsch
publiek voor dom genoeg aan, om
ongestraft deze enormiteit te kunnen
verkondigen.
Ten derde. De rechterzijde behoeft
waarlijk Kolkman's wijziging van het
snccessiereeüt niet te prijzende be
windsman speelde ongevraagd leentje
buur bjj zijn, door hem fel bestreden,
vrijzinnigen voorganger De Meester. En
wij raden mr. Van Best aan, eens te
lezen, wat de anti-revolutionaire
Stichtsche Courant destijds schreef naar
aanleiding van Minister De MeeBter's
ontwerp. Erven is, zoo heette het daar,
een goddelijk rechtdaaraan mag door
menschon niet getornd worden.
Ten vierde. Oppervlakkiger kan
Koikman's tarief-ontwerp al niet be
sproken worden. De heer Van Best
zeide. dat het geld niet zal worden
gehaald nit de zakken van den werk
man, maar dat het buitenland tot be
taling wordt genoopt, „iets, wat het
buitenland niet zal nalaten, wjjl het
gaarne wat van zijn winst zal laten
vallen, om zijn waren hier te blijven
invoeren." Dat de Nederlandsche
fabrikanten hun fabrikaat op denzelf
den prijs zullen g lan stellen en het
buitenland ons met gelijke munt zal
betalen, wat onzen uitvoer betreft,
daarover zei deze geleerde woordvoer
der, biykens het verslag, maarliever
geen woord.
Ten vijf doLogout's zedelykheids-
wet word bewierookt op de wijze,
zooals wij dat van clerieale woord
voerders gewoon zjja. Wij hebben
bezwaren tegen den naam „zedelyk-
neidswetten". Beter ware gezegd
uitbreiding en verscherping van de
bepalingen in ons Strafwetboek tegen
do zedeloosheid. Maar waarom herin
nerde mr. Van Best er niet aan, dat
van dit wetsontwerp geestelijke vader
is.de liberale minister Gort van
derLlnden f Waarom verzweeg hjj, dat
enkel en alleen daarom de meeste
leden van links teg^n heboen gestemd,
omdat ze precies op hetzelfde Btand-
punt ten deze staan, dat door den
neer De Savornin Lobman toch
óók geen paganist! O ij de behan
deling van dat wetsontwerp werd in
genomen, die op 1 Maart 1911
Handelingen der Tweede Kamer, pag.
1551 zich aldus uitliet: „Mijn
standpunt in deze, en in het alge
meen op het gebied van strafrecht, is
ditdat een strafwetgever nooit mag
beoogen bestrijding van onzedelijk
heid, om da eenvoudige reden, dat
hjj dat niet kan". Waarom Omdat
de waarheid-lievende mr. Van Best
zijn Pappenheimers kent: de room-
schen mogen niet alles weten 1
Ten zesde. Mr. Van Best stak den
Minister van Waterstaat óók een
Ragout in de hoogte, die de iots-
veroetering van den werkman zich
aantrekt, niet op de wijze van .veel
beloven en weinig geven". Als bewijs
werd aangevoerd „zijn kindertoeslag".
Maar juist deze kindertoeslag is in
de betrokken kringen streng veroor
deeld.
Ten zevende. Lof werd Minister
Talma toegezwaaid voor zjjn steen-
houwerswet. Waarom vermeldde mr.
Van Best niet, dat, wat daarvan nog
is terecht gekoman, de heer Talma
vooral aan de uiterste Linkerzijde te
danken heeft
Koman van A. CONAN DOVLE.
„En zal ik u ook niet weerzien?"
vroeg ik.
„Tenzij ffë my vergezellen wilt
langs de kust," antwoordde hy. „Maar
ge zjjt vanmorgen reeds veel op de
been geweest en zult wel vermoeid
zj'n Ik verg te veel van u."
„Neen, volstrekt Diet Ik wil heel
graag met u meegaan", sprak ik uit
den grond van mijn hart, en zoo
gingen wij samen op pad, een eind-
weegs vergezeld door mijn vader, die
maar al te graag, dat kon ik zien, dt n
redetwist over het Sanseriet hervat
zou hebban, ware bij niet te kortade
mig geweest, om onder het loopen te
praten.
„Uw vader is een geleerd man,"
merkte Kam Singh op, toen wë hem
hadden achtergelaten, „maar als zoo
vele andaren is h(j onverdraagzaam,
waar het ideeën betreft, die met de
zijne in strijd z{jn. Eens zal hi) het
wel beter inzien."
ik antwoordde niet op deze aan-
me-king en we liepen eenigen tijd
zwijgend naast elkaar voort.
Da lange duinenrij, die de kust om
zoomde, sloot ons aan den linkerkant
geheel ven de buitenwereld af, ter
wijl zich rechts de lerache Zee uit
strekte, waarop ternauwernood een
enkel zeil de eentonigheid van het
zilveren vlak verbrak. Da Boeddhist
en ik waren volslagen alleen met
de natunr.
En onwillekeurig kwam de gedach
te bij mij op, dat, indien hjj werkelijk
zoo gevaarlijk was als de stuurman
veronderstelde, oi als er uit de woor
den van generaal Heatherstone op te
maken viel, ik rnjj geheel en al aan
hom overgeleverd had.
Doch de majestueuze eu kalme blik
van zijn diepe, donkere oogen stalde
mij volkomen gerust. Zjjn gelaat mocht
streng zjjn, ja, zeltst angst inboeze
men, ik voelde toch, dat hg niet tot
onrechtvaardigheid in staat zou zjn.
Terwyl ik van tyd tot tyd een steel-
schen blik wierp op zijn edel profiel
en do golving van zyn zwarten baard,
zag ik hem in verbeelding gehuld in
het losse Oostersche gewaad het
eenige omhulsel, dat niet te kort doet
aan ae waardigheid en gratie van den
drager.
Do plaats, waar de Indiër my heen
voerde, was een kleine visscharshut,
die, eenige jaren geleden door den
bewoner verlaten, nog leeg stond en
er in hoo„a mate vervallen nitzag,
beroofd als ze was van haar rieten
dak, ha«r deuren en vensterruiten.
En de'.e woning, waarvoor zelis de
armste Schotsche bedelaar zjjn neus
zou hebben opgetrokken* hadden de
Ten achtste. Over de mislukking
van de bakkerswet zwjjge de rechter
zijde lieverzij heeft daarin een te
droeve rol gespeeld. En om de kroon
op het werk te zetten, sneed dezer
dagen mr. Aalberse, een partijgenoot
van mr. Van Best, zjin pas-geboren
kind een mouw ontwerp-bakkers-
wet moorddadig den hals af I
Ten negende. Talma's sociale ver
zekeringswetten behooren toeh aller
minst geprezen te worden 1 Van zSn
ziektewet is niet het minste terecht
gekomen. En zyn invaliditeits- en
ouderdomsverzekering moet, na on-
behoorljlke voorbereiding, er in een
minimam van tyd doorgejast worden,
opdat de „christeigke" poliiioi althanB
iets hebben, om hg de aanstaande
stembus te kunnen paradeeren. En
hun paradeeren wil zeggenden kie
zers zand in de oogen strooien.
Ten tiende. Het is uemagogie van
liet minste allooi, om te zeggen, dat
de recnterzi; do in 1913 moet vechten
voor het behoud der „christeluke"
volksschool. Aan die school, welke
absoluut geen volks-, doch een sekte
school is, wordt niet getornd. De heer
Van Best ware dan ook eerlijker ge-
weaBt, zoo hij gezegd hadde: het is
er ons in 1913 om to doen, nog meer
millioenen nit de schatkist voor onze
kloosterscholen te grissen.
We laten het hieroy. la het verslag,
waaruit wjj patten, lezen wy, dat de
thermometer van het roomsche bewust-
zyn hoog stond. We nemen het graag
aan. Maar dan heelt die stijging toch
al op zeer kunstmatige wyze plaats
gehad I
Buitenland.
De Balkanoorlog.
Het is goed merkbaar, dat de stryd
gevoerd wordt in het verre Oosten
van Europa, in een landstreek, waar
de verkeersmiddelen met de overige
staten veel te wenschen overlaten,
in een gebied tevens, waar een
strenge censuur alle berichten en
telegrammen van oorlogs-correspon-
denten en buitenlaudsche journalisten
wü'zigt en naar eigen goeddunken be
kort. Vandaar de vele onvolledige
telegrammen, de elkaar telkens weer
tegensprekende nieuwsberichten, die
een geheel andere lezing van de uit
slagen der gevechten geven naar
mate ze van Sofia, Athene, Belgrado
of Constantinopel worden verzonden.
In ieder geval is het zeker, dat
overal krachtig gevochten wordt.
De legers der verbondenen trekken
van alle zijden de grens over en
bestoken het vijandelgko gebied, en
de Turken, wier strydmacht nood
wendig langs alle landgrenzen ver
deeld moet worden, trachten iederen
inval te beletten en sparen hun krach
ten inmiddels voor den grooten te
verwachten strjjd in de vlakte van
Adrianopel, den stryd tnsschen de
Bulgaarsche en Turksche legermacht.
De Montenegrjjnen, hoe dapper ook,
zyn te gering in aantal om blijvend
voordeel te knnnen behalen. Tegen.
zonderlinge mannen verkozen boven
ons hnis.
De hut werd omgeven door een
klein tuintje, waarin de wilde braam-
s truiken verward dooreen groeiden
en door die wildernis ging de vreem
deling my voor naar de opening, die
eens de deur bevatte, en wenkte rnjj,
hem te volgen.
„Nu zjjt ge in de gelegenheid," zei
hy op zachten, eerbiedigen toen, „een
schouwspel te zien, dat nog weinigen
het voorrecht hehben gehad ta aan
schouwen. In de hut bevinden zich
twee Yogis mannen, die nog slechts
één graad verwydard zjjn van het
adeptschap. Ze verklaren beiden in
een extatische geestvervoering; anders
zou ik het niet wage», nun uw tegen
woordigheid op te dringen. Hun stof
felijk lichaam hebben ze afgelegd, om
tegenwoordig te zjjn bjj tiet teestder
heilige lampen in het Lamasery van
Kudok in Thibet. Loopt zacht, of go
zult ze wekken, oor hun godsdien
stige verrichtingen afgeloopen zjjn."
Op de teenen sloop ik nader en keek
door de opening naar binnen.
Er stond geen enkel meubelstuk in
hot sombere vertrek en slechts één
hock van den oneffen vloer was met
een stroozak bedekt. Op dit stroo
zaten twee mannen, ds eene klein en
verschrompeld, de andere forsch en
grof gebouwd, de boeien op Ooster
sche wjjze gekruist en de hoofden
diep op de. borat gezonken. Geen van
over hun sterk verminderend legertje
kunnen de Turken steeds weer versche
troepen in het veld brengen. Tegen
een macht van 20.000 Turken en
10 000 Albaneezen, door Turkye in
Skntari bijeengebracht, staan de dap
pere bergbewoners vrywel machteloos.
Telegrammen maken er evenwei
melding van, dat van de 2000 Turken,
die poogden Berana te hernemen, er
1700 gedood zjjn. De Montenegrijnen
lokten hen in een hollen weg en
doodden hen daar met granaten, ko
gels en rotsblokken.
Uit Sofia wordt gemeld, dat de
Bnlgaarsehe troepen moedig den strijd
hoboen aangebonden. Zjj trokken de
grens over en verwoestten verschil
lende dorpen. De Turken wisten hen
terug te drjjven en brachten het leger
verschillende zware verliezen toe.
Hier vooral treft weer de tegenstrij
digheid der telegrammen, die nit Sofia
de overwinning aan de Bulgaren en
nit Constantinopel haar aan de Turken
toeschrijven. De Serviërs schijnen
minder gelukkig te zjjn en nit alles
blijkt, dat de Turksche granaten en
mjjnen een ware Blachting in hnn
gelederen hebben gehonden.
Ook de Turksche vloot is in actie.
De regeering heeft aan de mogend
heden kennis gegeven van de blok
kade van een groot deel van de Bul
gaarsche kust, terwjjl verschillende
kustplaatsen, waaronder de stad Varna,
door Turksche kruisers gebombardeerd
zjjn, en volgens berichten nit Con
stantinopel een Bnlgaarsehe torpedo
boot tot zinken werd gebracht.
De Bnlgaarsehe regeering noemt
deze vloot-actie ongeoorloofd en heeft
er by de mogendheden tegen gepro
testeerd.
Zondag en Maandag moeten, volgens
berichten uit Bnlgaarsehe bron, zeer
hevige gevechten hebben plaats gehad
voor de vesting Kirk Kilisse, die
de oostelijke fiank van de vesting
Adrianopel dekt. Er wordt zelfs mel
ding gemaakt van de gevangenneming
van 20 000 Turken, terwjjl tevens be
weerd wordt, dat de gemeenschap
tusBChen Adrianopel en Constantinopel
afgesneden zou zyn.
Wanneer deze berichten jnist zijn,
zal het niet lang dnren, of Adrianopel
zal belegerd worden en daarmede
dreigt de derde stad van bet Turksche
vaderland in handen der veroveraars
te vallen.
De Grieken, die by Elassona in
Thessalië stryden, schynen het echter
voornameiyk op de Turksche eilanden
voorzien te hebben. Een Grieksoh
eskader heett op het eiland Lemnos
een troepenafdeeling aan land gezet
en de overheden gesommeerd, zich
over te geven, terwyi voor het ge-
heele eiland de blokkade afgekon
digd is.
Uit Belgrado wordt aan het Berliner
Tageblatt gemeld, dat, wanneer de
Balkanstaten mochten zegevieren, zy
de volgende eiacben zullen stellen
Servië verlangt oud-Servië en een
mtweg naar de Adriatische Zee, Bul-
garye wenscht gebiedsuitbreiding in
beiden keek op oi nam de minste
notitie van ons.
Ze zaten zóó volkomen onbeweeg-
iyk, dat men ze wel voor twee bron
zen beelden had kannen honden, zoo
niet hnn borst zich, even merkbaar,
in geregelde ademhaling op en neer
had bewogen. Hun gelaat echter had
een eigenaardige, aschgrauwe tint,
geheel verschillend van het gezonde
oruin van dat van myn metgezel en
toen ik my bukte, merkte ik, dat alleen
het wit van hun oogen zichtbaar was.
Voor hen, op een kleine mat, stond
een aarden kruik, met water gevuld,
en een half brood en daarnaast lag
een vel papier met kabalistische let
ters beschreven. Ram Singh keek het
in, en gaf mfi een wenk om heen te
gaan en volgde my in den tnin.
„Vóór tien unr mogen ze niet ge
stoord worden." sprak hjj. „Nu hebt
ge een der grootste feiten van onze
occulte philosophie aanschouwd, n.l.
dscheiding van lichaam en geest.
Niet alleen zyn de geesten van deze
heilige mannen aan den oever van den
Ganges, maar ze zjjn zelfs bekleed
met een stoffelijk omhulsel, zóó vol
komen gelyk aan hnn eigen lichaam,
dat geen der ingewijden een oogen-
biik zal twyfelen, of Lal Hoomi en
Mowdar Khan bevinden zich in hnn
midden. Dit versehynsei kannen we
bewerkstelligen door onze macht, om
een Uchaam op te lossen in zyn che
mische atomen, deze atomen, met een
Macedonië tot Adrianopel. De streek
tnsschen Adrianopel en Constantinopel
blijft Turksch, Montenegro zal de
provincie Novibasaropeisehen.die Oos-
tenryk niet in handen van Servië wil
zien. Men hoopt, dat Oostenrijk den
atstand van deze provincie aan Mon
tenegro meer welwillend gezind zal
zyn. Bovendien rekent men te Cettinje
op gebiedsnitbreiding aan het meer
van Skoetari. Griekenland zou aan-
spraak maken op Kreta en Epirns.
Maar ook hier zal het waarsehynlijk
wel blijken, dat men de hnid verdeeld
heeft, voor de beer nog geschoten is.
ülnnenlaml.
Eerste Kamer.
De Eerste Kamer is ter openbare
vergadering byeengeroepen tegen
Maandag 28 October, 's avonds half
negen.
Qraaf van Bylandt.
Graaf van Bylandt, de ond-voorzitter
van de Tweede Kamer, was gister voor
de eerste maal na zyn ernstige onge
steldheid weer tegenwoordig in de
vergadering van de Tweede Kamer.
Van alle zyden werd de afgevaar
digde voor Apeldoorn gelukgewenscht
met zyn herstel.
Ommen.
By de Maandag in hot district
Ommen gehouden stemming ter ver
vulling van de vacature Kuyper zjjn
7040 geldige stemmen uitgebracht,
over de verschillende candidaten ver
deeld als volgt
Mr. D. Foek (U.L.) 1406, A. B. Kleere-
koper (S. D. A. P.) 306, baron M.
Mackay (Chr. Hist.) 1888 en mr. H van
der Vegte (A. R3440 stemmen, zoodat
herstemming moet plaats heoben
tu-8eiien de heeren Van der Vegte
en Mackay
Ter vergelyking laten wy de cyfers
van de verkiezing in 1909 volgen.
Van de 7250 geldige stemmen ver
kreeg dr. A. Knyper er toen 4141 en
de heer H. W. Teesselink (U L.) 3109.
Staten-Meneraal.
TWEEDE KAMER.
Aan het eind der vorige week is de
rechterzyde aan het woord gekomen.
Het begon met een onbenullige speech
van den anti revolutionairen heer
Van Vliet. Trouwens de betoogen van
dezen afgevaardigde zyn altoos even
luisterryk. Met den besten wil ter
wereld kan men zich niets herinneren
van den inhond. Kenschetsend is dan
ook, wat De Nederlander, het blad van
jonker Lobman, over de „redevoering"
des heeren Van Vliet schreef: „Wy
hebben van den afgevaardigde van
Doetinchem weinig kunnen verstaan,
maar dat behoefde ook eigenlyk niet,
omdat in elk geval duidelijk was, dat
's ministers voorstel in hem een warm
voorstander vindt".
Grover kan het al bezwaarlyk. Wat
zoo'n clericaal heerschap beweert, het
doet er niet toe, als hy maar den mi-
snelheid aan weerlicht gelyk, over te
brengen naar een gegeven plaats en
ze daar tot hun oorspronkeiyke ge
daante terng te brengen. Vroeger, in
de dagen dat wjj nog onwetend waren,
moesten we op deze wyze het lichaam
in zyn geheel vervoeren, maar later
hebben geduldige overpeinzingen doen
zien, dat het even gemakkelijk ging,
voldoende astrale stof over te brengen,
om een uitwendig omhulsel, of althans
een geiykenis daarvan, samen te
stellen. Dit nu hebben wy het astrale
lichaam genoemd."
„Maar indien ge met zoo weinig
moeite uw geest kunt vervoeren,"
vroeg ik, „waarom moet die dan van
een lichaam vergezeld gaan
„In gemeenschap met onze mede-
ingewjiden knnnen we steeds met
onzen geest vols aan, maar wanneer
we in aanraking wenschen te komen
met gewone menschen, moeten we den
een of anderen vorm aannemen, dien
ze kunnen zien en begrypen."
„Ge hebt ten zeerste myn belang
stelling gewekt in hetgeen ge my ver-
j teld hebt," zei ik, de hand grypand,
die Ram Singh my had toegestoken
als een teeken, dat hy ons onderhond
als geëindigd beschouwde. „Ik zal
nog dikwyls aan onze korte kennis
making terng denken."
(Wordt vervolgd.)
