N'. 122 1912.
Dinsdag 15 October.
99ste jaargang.
FEUILLETON.
Het eenzame Kasteel.
Uit de Pers,
GOESCHE
De^ultgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- on'Yrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prjs per kwartaal, In Goes 0,75, buiten Goes, franco f 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
inzending1 ran advertentlén op Maandag en Woensdag
vóór a uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
fOÜRANT.
De prjjs der gewone advertentiën ia van 1-5 rogels.50 ct., elkeiregel meer 10 ot.
By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels k 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent,
Telefoonnummer 22.
Directeur A. F. A. van Setebs. Uitgave van de Naam!Ven nootschap „Goasshe Courant". Hoofdredacteur W. J. C. van Santen.
Vrijzinnige samenwerking.
Met innig genoegen hebben wy
vernomen, dat de samenwerking tus-
schen de drie vrijzinnige fractieB
unie-liberalen, vrijzinnig-democraten
en vrij-liberalen aan de stembus
van 1913 haar beslag gekregen heeft.
Weliswaar zal de algemeone vergade
ring de voors' ellen der hoofdbesturen
nog goed te keuren hebben, doch het
lijdt bjj ons geen twijfel, of die goed
keuring zal grif gegeven worden.
Ret Handelsblad deelde eenige bij
zonderheden mede, welke wij hier
laten volgen. By de onderhandelingen,
tus8chen de hoofdbesturen gevoerd,
waren hoofdpuntenGrondwets-her-
ziening, om te komen tot algemeen
kiesrecht, zonder zoogenaamde correc
tieven, en Staatspensioen voor allen
beneden een zeker inkomen, onder
het beding, dat de kosten dier pension-
neering niet moehten gevonden wor
den uit verhooging van het tarief van
invoerrechten.
Is Het Handelsblad goed ingelicht,
dan hebben de hoofdbesturen zich
onderling verbonden, na goedkeuring
van de samenwerking door de betrok
ken vereenigingen, de hoofdpunten
van de overeenkomst bij een over
winning der linkerzijde als regeerings-
program aan te nemen.
Nader wordt nog bericht, dat het
concentratie-program, naast de Staats-
pensionneering, een Kijks-ljjfrentebank
voor vrijwillige verzekeringen met
Staats-s'eun bevat.
Dat de drie vrijzinnige fracties tot
de formulearing van een program zyn
gekomen, waardoor de zoo gewenschte
en zoo noodige samenwerking ver
kregen wordt, behoeven wü nog
te zeggen, dat wü er ons van harte
om verheugen Get was onze onder
linge verdeeldheid, waarvan de poli
tieke tegenstander steeds profiteerde.
De vrijzinnigen bezaten de groote
font, zich blind te turen op hetgeen
scheiding brengen kan, en de oogen
te sluiten voor de gewichtige begin
selen, welke hen dienen te vereenen.
Ware die verdeeldheid er in 1909
niet geweest, nooit zou het Kabinet-
Heemskerk zulk een groote meerder
heid in da Tweede Kamer der Staten-
Genenaal hebben verkregen.
Het is geen fout, van den dwaal-weg
terug te treden. De belangen van ons
volk maken een nauwe aaneensluiting
der vrijzinnigen thans noodiger dan
ooit. Want waar wy heengaan, als het
Kabinet-Heemskerk het volgend jaar
met een eenigszins krachtige meerder
heid bestendigd bleef, het Ijjkt ons
overbodig, dit bier nog uiteen te zetten.
Dat Grondwets-herziening op het
program zou staan, om te geraken tot
algemeen kiesrecht, lag voor de hand.
Unie-liberalen en vrij zinnig-d emocra
ten waren het op dit punt reeds ge-
ruimen tijd eens. Sn de vrü-liberalen
namen tegenover het algemeen kies
recht een steeds meer welwillende
houding aan. Vermoedelijk heeft het
doen van dezen stap hun opoffering
gekost, maar zy begrepen, dat, wat het
23
Eoman van A. CONAN DOYLB.
Het breede, effen voorhoofd van
den vreemdeling, de klare onderzoe
kende blik, de vastberaden, doch ge
voelige mond gaven hem een zoo edel
en indrukwekkend voorkomen, als ik
mij slecbts van een heilige kon voor
stellen. Ik had niet gedacht, dat ik
ooit een zoo onverstoorbare kalmte,
gepaard aan een zoo fiere zelfbewust
heid, op eenig menschengelaat mocht
zien uitgedrukt.
Bü droeg een bruin fluweelen jas,
een w(jde donkere broek en een over
hemd, dat den gespierden, bruinen
hals vrüliet, en op zün gitzwart haar
den roodeu fez, dien ik den vorigen
avond reeds had opgemerkt.
Tot mijn verbazing zag ik, dat geen
dezer kleeren de minsts sporen droeg
van da onderdompeling, die ze hadden
moeten ondergaan.
„Gü zflt er dus goed afgekomen",
zal hy, van den kapitein naar den
stuurman ziende. „Ik hoop, dat de be
manning even gelukkig is geweest".
„Ja, we zjjn, Goddank, allen gered',
antwoordde de kapitein. „Maar u had
den we geheel opgegeven, u en uw
twee metgezellenik had zelfs met
meneer West reeds schikkingen ge
maakt omtrent uw begrafenis*.
zwaarst is, ook het zwaarst behoort te
wegen. Volks-belang ging by hen
boven partij-belang.
Een andere overwinning is op de
zaak der Staatspensionneering behaaLd.
Wjj wisten, dat de vrü-liberalen zich
krachtig kanten tegen een gedwongen
verzekering naar Pruisisch model, ge-
ljjk Minister Talina wil. Zij hebben het
goede deel gekozen, door zich aan te
sluiten by de vrienden der Staatspen
sionneering. Hetzelfde kan gezegd
worden van de vrijzinnig-democraten.
Wel was in den Bond de strooming
voor Staatspensionneering steeds was
sende, doch sommige kopstukken wil
den er weinig of niets van weten. Zij
hebben echter begrepen, dat de bakens
verzet moeten worden, als het getü
verloopt. Ais er in ons land een referen
dum werd uitgeschreven over de
kwestie: Staatspensionneering of ge
dwongen verzekering, met premie
heffing van de allerlaagste loonen,
w8 zouden geen oogenbllk twijfelen,
hoe de uitslag wezen zou. De meerder
heid van het Nederlandsohe volk zou
voor Staatspensionneering stemmen
Maar, zal men vragen en in ge
dachten hooren wij de vraag reeds
als nu Talma's gedwongen verzekering
door de Tweede Kamer in deze maand
er wordt doorgejast?
Ons antwoord daarop is het volgen
de eerstens staat het nog altoos te
bezien, of het zoo'n vaart loopt. Maar
wanneer inderdaad de Tweede Kamer
dit gehate ontwerp er doorjast, en
de Eerste Kamer volgt dit weinig
pry zens waardig voorbeeld, dan is er
nog niets verloren. Immershet zal
wel 1915 worden, vóór znlk een wet
in werking zon kunnen treden. Gesteld
nu, dat de linkerzüde in 1913 aan de
clericale heerschappij, voor zoover het
de Tweede Kamer betreft, een einde
maakt, dan is zij niet gebonden, het
ia-werking-treden eener wet te bevor
deren, waartegen zij reeds met alle
kracht geageerd heeft, toen het ont
werp nog niet in openbare behande
ling was gekomen. Integendeel: wjj
ve; tronwen, dat zjj de wet intrekken
en zoo spoedig mogelijk met een
ontwerp-Staatspensionneering zal ko
men. Dit is niet alleen haar recht, doch
haar plicht.
Maar wy hebben niet alleen te let
ten op de verkiezing voor de Tweede
Kamer. Het volgend jaar roept ons
ook de stembus voor de Provinciale
Staten. Ook die moeten de vrijzinni
gen speciaal, wat Zuid-Holland en
Overijsel betreft trachten om te
zetten. En een omzetting van die Staten
in vrijzinnigen geest beteekent, dat de
weg gebaand is, wederom een vrü-
zinnige Eerste Kamer te krygen.
Veel werk wacht ons alzoo.
Wy gaan echter gaarne aan den
slag, wetend, dat we zóó gewichtige
volks-belangen hebben voor te staan.
Dat men dan nu onmiddellijk met
de propaganda aanvange. Iu woord
en in geschriit. Allereerst ook iu eigen
kring. Ieder vrijzinnige, van wat rang
of stand, behoort van na af aan een
De vreemdeling keek my glim
lachend aan.
„Die moeite zullen we meneer West
roorloopig besparen; myn vrienden
en ik hebben ongedeerd den oever
bereikt en een schuilplaats gevonden
in een onbewoonde hut, die ongeveer
een myl van de kust verwijderd ligt."
„Vanmiddag vertrekken we naar
Glasgow," zei de kapitein. „Het zal
my genoegen doen, zoo ge ons wilt
vergezellen. Misschien is Engeland
geheel vreemd voor n en zondt ge in
mij, tot op zekere hoogte, een gids
vinden."
„Ik ben u ten zeerste verplicht voor
nw attentie," sprak Bam Singh be
leefd, „maar we zullen van uw vrien
delijk aanbod geen gebruik maken.
Nu hetlot ons herwaarts heeft gevoerd,
zijn wé van plan, wat van de streek
te gaan zien, alvorens vorder te gaan."
„Zooals ge wilt," zei de kapitein,
de echoaders ophalend. „Ik denk ech
ter niet, dat go veel in. dit gat zult
vinden, wat n belang inboezemt."
Bam Singh lachte. „Dat is heel wel
mogelijk, maar ik twijfel niet, of we
zullen ons hier wel een paar dagen
kunnen bezighouden, want ik hond
Branksome niet voor znlk een barba
ren-plaats, als gy, kapitein. Als ik mü
niet vergis, is de vader van dezen
jongen mande bekende meneer James
Hunter West, wiens naam met eerbied
geaoemd wordt door de geleerde
Brahmanen in Inde."
Ik was uiterst verbaasd.
„Ja, mün vader ia een welbekend
onvermoeid propagandist voor zyn
schoone beginselen te zyn.
Doen wS dit allen, zonder onder
scheid, dan zal in 1913 de zon der
vryheid wederom over Nederland op
gaan.
Buitealaud.
Het bnitenlandsch overzicht van alle
groote bladen bepaalt zich de laatste
dagen büna uitsluitend tot
de gebeurtenissen op den Balkan.
En daar, behalve mededeeling der
bekende feiten, niemand met zekerheid
kan zeggen, wat er eigenlük op den
Balkan gaat gebeuren, hoe de houding
der groote mogendheden daarby zal
zyn en tot welke gevolgen een moge
lijk optreden van verschillende staten
zal leiden, vallen de kolommen der
bladen zich met berichten van den
meest twyielachtigen aard, met ver
onderstellingen van correspondenten
en aanhalingen uit buitanlandsche
bladen, met telegrammen, welke niet
zelden elkaar, in het zeltde blad, op
de meest besliste wjjze tegenspreken.
Om uit dieu chaos van berichten
een keus te doen, moeten wy heel
voorzichtig zyn en ons beperken tot
mededeeling vau dia gebeurtenissen,
waarvan de juistheid niet kan worden
betwyleld. Trouwens, veel verandering
hebben de laatste dagea niet gebracht
Nog altyd is de oorlog door Servië,
Bulgarye en Griekenland niet ver
klaart! en het antwoord aan de mo
gendheden nog niet gegeven, al ver
wacht men, dat onmiddellük na de
verzending van dat antwoord de oorlog
zal nitbreken.
Wellicht zouden Bulgarije en Grie
kenland nog pogingen willen aan
wenden, met de mogendheden tot
overeenstemming te komen, wanneer
zekere belangrijke eiscben hunnerzjjds
werden ingewilligd en de Balkanstaten
medezeggingschap kregen by het toe
zicht op de hervormingen in Euro-
peesch-Turkye. Maar de mogend
heden schijnen zelf niet te weten,
hoever haar eischen, aan Turküe te
stellen, zullen gaan. Van volkomen
overeenstemming was by haar nooit
sprake en al haar plannen en voor
nemens werden steeds beheerscht door
onderling wantrouwen. Het plan der
mogendheden schynt nog altyd te
zjjn, den strijd te localiseeren en, na
den vrede, den status quo op den
Balkan te handhaven, maar het is te
voorzien, dat de vier verbonden
Balkanstaten zien de vrachten eener
mogelijke overwinning niet by voor
baat zullen laten ontnemen.
Omtrent de gevechten aan de
Turksch-MontenegrynBchegrenB wordt
gemeld, dat langs de geheele grens-
linie hardnekkig gestreden wordt, ilet
hevigst wordt gevochten tusschen
Podgoritza en Skoetari, ongeveer in
het midden van de verbindingslyn.
Zaterdagmiddag hebben de Montene-
gryuen de tweede Turksche verster
king, Kojam, bezet. De Turken boden,
geleerde in de Oostersche talen," stem
de ik toe.
„De aanwezigheid van zulk een
man," hernam de vreemdeling lang
zaam, „maakt een woestenij aan een
stad gelyk, Eén groote geest dnidt op
meer beschaving, dan onberekenbare
myien steenen gebouwen. Uw vader
moge niet zoo geleerd zyn als Sir
William Jones ui zooveel algemeene
kennis bezitten als Baron vonHammer-
Purgstall, maar hy vereenigt de deug
den van beiden in zich. Ge kant hem
echter nit myn naam zeggen, dat hij
zich vergist in de analogie, die hy
heeft meenen te vinden tusschen het
Samoyede en het Tamulie."
Ik boog. „Indien ge besloten zyt,
onze plaats met een kort bezoek te
vereeren," zei ik, „zou mijn vader zich
bepaald gegrietd achten, zoo ge niet
uw iutrek oy hem naamt. Hy verte
geuwoordigt hier deu „edelman",
wieus voorrecht het is, alio vraemde-
liogeu vau naam, die deze plaats be
zoeken, te herbergen."
Myn gevoel van gastvryheid noopte
mü tot deze nitnoodiging, ofschoon
de stuurman my driftig aan de mouw
trok, om mij tegen den vreemdeling
te waarschuwen. Dit bleek echter
overbodig te zyn, want Kam Singh
gaf door een beslist Hoofdschudden te
kennen, dat het hem onmogeiyk was,
vau myn uitnoouigLggebruik tema
ken.
„Mrjn vrienden eu ik zyn n zeer
verpacht," sprak hy, „maar we heb
ben er onze redenen voor, te blfiven,
evenals vorige dagen, hardnekkigen
tegenstand en braohten den Montene-
grjjnen groote verliezen toe.
Deze berichten worden van Mon-
tenegrjjnsche zyde verspreid. Aan de
züde der Turken schynt men aan deze
grensgevechten geen byzondere be-
teekenis tos te kennen en deelt men
niet officieel mede, dat de Turk
sche troepen overal hun posities hand
haafden, terwyl aan do Servische en
Ënigaarsche grenzen de gevechten
zich tot onbeduidende schermutse
lingen beperkten.
Uit Podgoritza wordt gemeld, dat
de Turken Vrydag, voor het vallen
van den avond, nit hun versterkingen
een tegenaanval hebben beproefd, die
echter afgeslagen werd. Een onbe
schadigd Krnppkanon viel in de stel
ling Kojam in handen der Montene-
grynen. VolgenB een officieel bericht
nit Constantinopel zonden dezen thans
een aanval doen in dan Saadjak Novi-
bazar, een landstreek, waarvoor Oosten
rijk zieh steeds byzonder geïnteres
seerd heeft. Het bericht, dat Oosten
rijk een Legercorps mobiliseert, met
het doel, om zalf den Sandjak te be
zetten, wordt echter krachtig tegen
gesproken.
Terwijl Gusland en Oostenrijk elkaar
met wantrouwen blyven bespieden,
wordt door den correspondent van de
Daily Mail nit Belgrado aan zün blad
geseind, dat het enthousiasme voor
den oorlog daar begint te verminderen.
Wanneer de mogendheden aan de
Balkanstaten de overtuiging konden
geven, dat aan den onduldbaren toe
stand in Macedonië een eind zal
komen, zou het, volgens dezen corres
pondent, nog best mogelyk zyn, den
oorlog te voorkomen. Ook in Grieken
land, waar men overtuigd moet zyn
van den sleohten toestand van het
leger, moet de geestdrift voor een
Balkanoorlog belangryk verminderd
zyn.
Wat we dezer dagen bulletineerden
omtrent een mogelyk af breken van de
vredesonderhandelingen
tusschen Italië en Turkije,
is nog niet bewaarheid, maar schynt
toch elk oogenbllk verwacht te knnnen
worden. Kesjid Pasja, die te Onchy
met de Italiaansche afgezanten onder
handelt, deed plotseling nienwe voor
stellen, waardoor de vroegere over
eenkomst, die nog slechts op onder-
teekening van beide partyen wachtte,
geheel waardeloos geworden is. Dit
zou er op kunnen wyzen, dat Turkye
zich over den loop der gebeurtenissen
op den Balkan niet bezorgd maakt,
aangezien het den vrede met Italië
voorloopig nog niet dringend nood-
zakelyk acht.
Een telegram, Zondagmiddag door
ons ontvangen, meldt, dat de Italianen
thans de onderhandelingen reeds als
daadwerkelyk afgebroken beschou-
waar we zyn. De hut, die we bewonen,
ziet er armoedig en vervallen nit,
doch wy, Oosterlingen, hebben er or a
in geoefend, te knnnen ieven zonder
allerlei dingen, die in Europa als
noodzakeiyk befchouwd worden en
we gelooven vast en zeker aan de
stelling, dat een mensch niet ryk is
naar verhouding van wat hy bezit,
maar naar verhouding van datgene,
wat hy kan ontberen. Een goede
vlsscher voorziet ons van brood en
kruiden, we hebben zindelijk stroo
om op te Blapen en wat kannen we
nog meer wensehen?"
„Maar 's nachts moet gy, die regel
recht nit de tropen komt, het toch
koud hebben," merkte de kapitein aan.
„Misschien zyn onze lichamen soms
koudwe merken het niet. We hebben
verscheidene jaren doorgebraeht in
het Opper-Himal&ya-gebergte, daar,
waar de regioon der eeuwige sneeuw
begint, waardoor we onze gevoeligheid
voor kou hebben verloren."
Ik stelde hem daarop voor, hem
einig vleesch en visch te zenden.
„Ik dank u," zei hy vriendeiyk.
„Wü, Boedhisten, kennen den mensch
het moreele recht niet toe, een os of
een viseh te dooden voor eigen voe
ding. Hy heeft den dieren niet het
aanzyn geschonken en heeft niet het
recht van den Almachtige verkregen,
om hun het leven te ontnemen, tenzy
in dringenden nood. Daarom zouden
we nw geschenk onmogelyk kunnen
aanvaarden."
„Maar zoo ge in dit veranderlijke
Binnenland!.
Mr. H. Goeman Borqesius.
Mr. H. Goeman Borgesins is, zooals
wy reeds hebben medegedeeld, aan
staanden Donderdag 35 jaar lid van
de Tweede Kamer. Ter gelegenheid
Van dit ieit bieden de leden van de
Kamerclub der Liberale Unie hem
Vrydag d.a.v. een feestmaal aan.
Kamerverkiezingen 1913.
De vrijzinnige party in het district
Wegtstellingwerf, die, evenals in 1909,
den heer Thomson candidaat heeft
gesteld, denkt in den aanst tanden
winter de propaganda krachtig ter
hand te nemen.
Dat haar candidaat in 1909 het
onderspit moest delven, schryft zü
voor een groot deel toe aan onbe
kendheid met de vrijzinnige begin
selen en gebrek aan goede organisatie.
Nn echter by de Centrale 14 kies-
vereenigingen zyn aangesloten, hopen
de vrijzinnigen het district met kans
op meerder succes te bewerken, waar
toe bekende woordvoerders der ver
schillende richtingen van de vryzin-
nige party z®n uitgenoodigd.
V
Het Dagblad v. Helder meldt, dat
mr. Th. H. de Meester zich gaarne
bereid verklaard heeft, eventueel op
nieuw een eaudidatuur voor het district
Heider te aanvaarden.
V
De Tribune meldt, dat de S. D. P.
in het district Enschede dr. H. Gorter
candideerde.
Dr. Van Leeuwen te Utrecht heeft
de Kamereandidatuur der S. D. A. P.,
by de verkiezingen van 1913, voor het
distriet Zwolle aanvaard.
Invaliditeits- en Ouderdomtverzekering.
Aan deu vooravond van da behan
deling van bovengenoemd wetsont
werp, schryft de (vrij.-lib.) Nieuwe
Hott. Ct. een artikel, waarin zy wei
nig waardeering toont en zeer
terecht voor het Daitsche dwang
verzekering-systeem, dat Minister
Talma ook in ons land wil invoeren.
Een navolging, waarvan het Kotter-
damsche orgaan zegt
„En dan nog welk eene navolging I
In Duitschiand he ft men ten minste
nog gewacht tot de ziekteverzekering
eenige jaren in werking was en het
aanzyn gegeven had aan organen,
door dagelykschen omgang vertrouwd
met de zorg voor de geneeskundige
behandeling, zoodat de noodwendige
onderbouw aanwezig was; hier te
lande is daarentegen het tot stand
komen van een ziekteverzekering een
droombeeld geworden. En mocht ooit
oen regeling iu den geest vau het
aanhangige ontwerp, dat nu vau de
baan is gesehoven, het Btaatsblad
bereiken en (alweer enkele jaren later)
in werking treden, dan zou men nog
en ruwe klimaat weigert, iets voed
zaams te gebruiken, zult ge weidra
verzwakken en Btervea," voerde ifc
aan.
De Indiër keek my glimlachend aan
en zei zacht: „Het zy zoo." Toen
richtte hy zich tot kapitein Meadows
met de woorden„Na moet ik af
scheid van n nemen en u mün dank
betuigen voor de vriendeiykheid, ons
gedurende de zeereis bewezen, en ook
u, meneer West, zeg ik vaarwel. Ik
hoop n nog weer te zien, eer ik deze
streek verlaat. Vaarwel 1"
Hy nam zyn rooden fez af, boog
het edele hoofd met de statigs gratie,
die al zyn gebaren kenmerkte en
verwüderde zich in de richting, van
waar hy gekomen was.
„Welnu, meneer West, wat zegt ge
van hem?" vroeg de stuurman.
„Ik vind h-m een zeer belangwek
kende figuur," sL-woordde ik „Welk
e-n waardige houding hw ft hy voor
een zoo jongen man I Hy kan, dunkt
my, nog niet onder zyn dan dertig
jaar."
„Veertig," zei de stnnrman.
„Hy is zeker wel zestig," merkte
de kapitein op. „Ik heb hem over
den eersten oorlog in Atghanistan
hooren spreken, alsof hy dien per-
sooniyk had bijgewoond. Hy waato6n
al volwassen en dat is nu omstreeks
veertig jaren geleden."
Wurdl iir-Dclgd.l
