N°. 120 1912.
Donderdag 10 October.
998te jaargang.
21 FKUILIJBTOJX
Het eeüzams Kasteel,
Buitenland,
Binnenland.
School en Kerk.
Landbouw, Veeteelt en
Visscherij.
COURANT.
Telefoonnummer 33, Directeur A. P. A. van Setbrs. Uitgave van ia Naaml.Vauaootsciup '„Q-arsehe Courant". Hoofdredacteur W. J. G. van Santen.
Oe uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en'Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, in Goes f 9.ÏS, buiten Goes, franco f 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Inzending van advertentldn op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJOAG vóór 12 uren.
De prijs der gewone ad vertentiën is van 1-5 regels 50 ct., elkeiregel meer lOot
BB directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelBk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbend
dankbetuigingen worden van 1—10 regels k 1,— berekend.
Bewijsnummers ,5 cent,
Wat zullen zij hiervan zeggen 'i
De antirevolutionairen en christeljjk-
bistoriscben poseeren bij voork >ur als
de mannen, wien de Zondags-heiliging
boven alle» gaat. Waar zij de meer
derheid hebben, worden andersdan
kenden gedwongen, naar hun pijpen te
dansen. En wjj herinneren ons allen
nog levendig het kabaal, dat. door
eenige zoogenaamd .christelijke" luy-
den hier werd gemaakt, toen aan een
circus-directeur op Zondagavond, na
kerktijd, toestemming werd verleend,
in zijn tent een voorstelling te geven.
Da derden in den .ohrlstelijken"
bond, de room'chen, plegen het met
de Zondags-heiliging zoo nauw niet
te nemen, waar zfj de lakens uitdeelen.
In Limburg en Noord-Brabant is de
Zondag een dag van vermaak. Wij
kennen plaatsen, waar, onmiddellijk
na da beëindiging van de Hoogmis,
de kermis-vermakelijkheden een aan
vang nemen. Schietwedstrijden, festi
val, concoursen, zij nebben in onze
roomscha provinciën b(j voorkeur op
Zondag plaats.
Men kent ons standpunt. Wy ge
voelen niet de minste oezwaren, wan-
near zonder aanstoot te geven
de Zondag gemaakt wordt tot een dag
van gepast vermaak. Vóór en na
kerktijd mogen, wat ons betreft, de
menscben gerust hun ontspanning
vinden. Wy kunnen ons in dit opzicht
dan ook volkomen vereenigen mot de
opvattingen der roomschan in Limburg
en Noord Brabant.
Evenwel: de antirevolutionairen en
Chris elük-historischen zijn consequent
in hnn ageeren vóór Zondags-heiliging.
Van de roumschen daarentegen kan
dit niet worden gezegd.
In Botterdam, Leiden, Schiedam
werd, met de hulp van roomachen, de
kermis afgeschaft De vraag dringt
zich op, of in Limburg en Noord-
Brabant een andere gedragslijn moet
worden gevolgd, dan bijvoorbeeld In
Zuid-Holland. In Rotterdam werden,
met de hulp van roomachen, onschul
digs mustkale rondwandelingen op
Zondag vóór kerktijd verboden.
Deze nnlptroepan van de antirevolu
tionairen en christelijk-historischen
vergaten, dat in de overwegend
roomsche provinciën van ons land de
Zondag het liefst wordt gereserveerd
voor optochten.
En het bloed kruipt, waar het
niet gaan kan. Somwijlen vallen onze
roomsch-katholieke medeburgers ge
heel uit hun rol.
Utrecht zal dit a.s. Zond tg bewijzen.
Op dien dag toch houit aldaar da
bond van roomsch-katholieke werk-
liedenvereenigingeain het aartsbisdom
een algemeene vergadering. Na een
Lof, om 12 uur in de St. Catharinakerk
gehouden, heeft een optocht plaats met
ontplooide banieren verschillende mu
ziekkorpsen zullen hun medewerking
verleunen. Dit geschiedt niet in Limburg
of Noord-Brabant, doch in Utrecht,
waar de redaetie-bureanx gevestigd
z{jn van de antirevolutionaire Stichtsche
Couranthet brave blad, dat immer
Koman van A. CONAN DOYLE.
Terwijl de kapitein sprak, werd de
kamerdeur geopend en de stuurman,
een kranige figuur met een korten
rossen baard, trad binnen. Hij had
eeu complete uitrusting verkregen
van den een of anderen goedhartigen
visscher en voslde zich in zijn warme
trui blijkbaar zeer behaaglijk.
Mot eenige woorden van dank over
onze gastvrijheid, trok hjj een Btoel
bij het vuur en hield zjjn groote,
bruine handen voor de vlammen.
.Wei, kapitein Meadow, wat zegt
ge nu?" vroeg hij, zijn gezagvoerder
zegevierend aanziend. ,Ik heb n ge
noeg gewaarschuwd, dte negers niet
aan boord te nemen".
De kapitein leunde, hartelijk lachend,
aohterover in zijn stoel.
,Heb ik het n niet gezegd, heeren
riep hjj ons toe, ,Heb ik het u niet
gezegd
.Het is volstrekt niet belachelijk",
merkte de ander driftig op. „Ik heb
al mijn bullen verloren en mijn leven
bjjna op den koop toe".
.Meent ge werkelijk", zei ik, .dat
ge de heele ramp aan die drie onge
lukkig®® moogt wBten?"
.Waarom ongelukkige!! vroeg de
«tturman verbaasd.
zoo voor de Zondags-heiliging opkomt.
Wat zuilen de boudgeuooten van
Rome hiervan zeggen
Vermoedelijk doen zij het zwijgen
er aan toe. Zjj deden dit tot nu toe
immer. Ja, als de vrijzinnigen op
Zondag een Landdag organiseeren, oi
de sociaal-democraten op Zondag een
optocht houden, dan schrijven zij in
hun bladen kolommen-lange artikelen,
overvloeiend van verontwaardiging
over zoo snood paganistiseh bedrijf
Maar gaat zoo iets van den roomachen
coalitie-genoot uit, dan wordt erover
gezwegen. Men mocht hem eens irri-
teeren. En zijn hnlp aan de stembus
is onmisbaar. Daarom... met het be
ginsel van Zondags-heiliging maar
gesjacherd 1
Nu zegge men niet: het geldt hier
een bond van werklieden-vereenigin-
gen de arbeiders kannen in de week
zoo bezwaarlijk een congres bjjwonen.
Want dat is door de vrijzinnigen en
sociaal-democraten hij herhaling in het
midden gebracht, doch door de anti
revolutionairen en christelijk-histori
schen werd deze bewering onaanne
melijk verklaard. Zij moeten dus hun
roomschen bondgenooten een zelfden
maatstaf aanleggen als hun paganis-
tiBchen tegenstanders.
Wjj zijn derhalve zeer benieuwd,
wat brave bladen als Standaard,
Stichtsche Courant, Nriesch Dagblad,
Nederlander en dergelijke van dit
roomscha bedrijf kullen zeggen. Na
tuurlijk moet haar verontwaardiging
grenzenloos zijn. Van zondaren als
vrijzinnigen en sociaal-democraten kan
men niet anders verwacaten. Maar
dat de wortel-genooten, da mannen
der „christelijke" politiek in ditopzieht
met de paganisten op één iyn zich
stellen, het loopt toeh waarlijk de
spatgaten uit.
Het woord is thans aan antirevo
lutionairen eu christelBk-historischen.
Als zjj zwjjgen, zijn zij medeplichtigen
van deze roomsche Sabbath-schen-
ners I
De eerste vonk heeft zjjn weg naar
de Balkankruitkamer gevonden, de
eersle schrede op den weg naar bloe
dige botsingen is gezet, want-
Montenegro heeft Turkije den
oorlog verklaard.
Dat van dia zijde de handschoen in
het strijdperk zou worden geworpen,
dat van het circa 250.000 inwoners
tellende vorstendom een oorlogsver
klaring tegen den machtigen buurman
zou uitgaan, zal wel niemand verwacht
hebben en die verklaring zal dan ook
niet zijn gedaan, voordat men er
ziker van was, bjj ae omliggende
citatan een flinken en spoedigen steun
te vinden.
De groote mogendheden, bjj haar
trage diplomatieke onderhandelingen,
bjj haar eindeloozen najjver en wan
trouwen, zjjn dus te laat gekomende
beloften van het Tarksehe rijk, in
Maeedoüië de meest gewenschte her-
„Omdat ze zoo goed als zeker ver
dronken zjjn", antwoordde ik.
Hjj keek rnfl oageioovig aan en
vervolgde, zijn handen warmend:
„Dat soort van menschon verdrinkt
nietdaar zorgt hun vader, de duivel,
wel voor. Hebt ge gezien, hoe ze,
toen de bezaansmast brak, doodrustig
op het achterdek een sigaretje stonden
te rollen en bedaard toekeken, toen
de reddingsbooten te pletter sloegen
Dat zegt mij genoeg. Dat gijlieden dit
niet inziet, verwondert m(j niet, maar
de kapitein hier, die al gevaren heeft
van zjjn kinderj oren af, moest weten,
dat een kat of een priester het ergste
is, wat men aan boord kan krygen.
Een gewone priester is al erg genoeg,
maar een heidensch priester is nog
wel vjjftig maal zoo slim."
Myn vader en ik konden niet nala
ten te glimlachen, toen de stuurman
op ernstigen toon voortging:
„Ik heb u in Knrraehee, dadelijk
toen ze aan boord kwamen, gewaar
schuwd, kapitein. Er waren drie
Boeddhistische matrozen in mjjn
wacht en wat deden die, toen die
kerels zich vertoonden Ze vielen op
den buik neer en wreven zich de neu
zen over het dek zoo waar als ik
hier zit en dat hadden ze nog niet
gedaan, zelfs voor geen admiraal van
de Eoninkljike Marine. Ze kenden hun
luidj es die negers Later vroeg ik
hun, in uw tegenwoordigheid, kapitein,
waarom ze dit gedaan hadden en ze
antwoordden, dat de passagiers heilige
vormingen in te voeren, zjjn dus te
vergeefs geweest.
Na langdurige besprekingen waren
de mogendheden het nu gisteren eens
geworden over den stap, welken zjj bjj
de -Balkanstaten zouden doen en in
den loop van den dag zouden Oosten-
rjjk-Hongarjje en Rusland, als last-
hebbenden van Europa, zich tot de
regeeringen der verbondenen wenden.
Deze tuaschenkomst is nu te laat,
maar toch schijnen de gedachtenwla-
selingen tusschen de mogendheden
tot deze belangryke uitkomst te heb
ben geleld, dat het gevaar voor een al-
gemeenen Europeesehen oorlog alt den
weg geruimd is. Tnans moet ook over
het optreden der mogendheden te
Uonstantinopel overeenstemming be
reikt z(jn en zal men, op verlangen
der Engeische regeering, te Constan-
tinopel geen gemsenschappei{jken stap
doen, maar elk voor zich zelf
optreden, om aau de tusscnenkomst
bet aanzien van een dreigement te
ontnemen. Naar het heet, bereidt de
Buigaarache regeering eenige tegen
voorstellen voor, welke hoofdzakelijk
hierop neerkomen, dat zjj blijft aan
dringen op de benoeming van een
christelijk gouverneur-generaal voor
de Macedonische provincies en een
contróie op de hervormingen, waarin
zy zelve ook aandeel zal hebben.
Maar nu is de oorlog uitgebroken en
waar wjj reeds maiding maakten van
ernst.ge gevechten aan de I'arksch-
Montenegrjjnscbe grens, zullen berich
ten van bloedige botsingen wel niet lang
op zich laten wachten. Hjj de oostelijke
grens van Montenegro moeten de
Turken de Montenegrijnen terugge
slagen hebben. Dezen verrastan een
Turksch kamp in Nowi-Bazar, maar,
omsingeld door inmiddels aangekomen
Tarksehe versterkingen, verioren zjj
i.00 man aan doodeu. Bovendien zjjn
Maandag Tarksehe troepen slaags ge
raakt met Malissoren katholieke
Albaneezen en verwacht men, dat
de Montenegrijnen dezen zoo spoedig
mogelijk te hulp zullen komen.
De Tarksehe en Montenegrijnsehe
gezanten te Cettinje de hoofdstad
van Montenegro en Constantinopel
zjjn natuurlijk onmiddellijk naar bun
eigen land teruggekeerd. In Cettinje
worden groote betoogingen ten gunste
van den oorlog gehouden, terwijl men
te Constantinopel den staat van beleg
in Macedonië heelt afgekondigd.
In de verbonden Balkanstaten
heerseht groote geestdrift. Het Bnl-
gaarBche parlement nam alle inge
diende wetsontwerpen bij acclamatie
aan, terwyl de algevaardigden be
sloten, afstand te doen van hun ver
goeding, om met dat geld een militair
vliegtuig te kunnen koopen.
Ook uit Belgrado komen berichten
van groote oorlogsbetoogingen en
wordt gemeld, dat duizenden vrij
willigers zich voor het leger komen
aanbieden. Het rasgevoel is thans
onder de Balkanvo.ken zoozeer opge
wekt, dat Servië en Bulgarije hun
grenswachten heboeu afgeschait, ter-
mannen waren. U heeft het zelf ge
hoord."
„Maar daar stak toeh geen kwaad
in, Hawkins," lachte kapitein Meadows.
„Daar ben ik nog niet zoo zeker
van," zei de stuurman twijfelachtig.
„De heiligste Christen is hjj, die God
het meest uabjj komt, maar de heiligste
neger is, in mjjn opinie, hjj, die den
dmvel het meeat nabij komt. Verder
heeft u zelf gezien, kapitein, hoe ze
te keer gingen gedurende de reis,
boeken lazen, die op noutinplaais van
op papier waren gedrukt en den ge-
heelen nacht Bainen op het dek zaten
te snateren. Üok zou ik wel eens wil-
leD weten, waarom zij er een eigen
zeekaart op nahielden en dagelijks
aanteekening maakten van den koers
van het schip."
Dat deden ze niet, zei de kapitein.
„Waarachtig deden ze dat, en als
ik het u toen niet verteid heb, was
het, omdat u mjj er aityd om uitlachte.
Ze hadden eigen intrumenten," ver
volgde de stuurman opgewonden.
„Wanneer ze die gebruikten, kan ik
u niet zeggen, maar eiken dag om
twaalf uur maakten zo hun geogra-
phische berekeningen on gaven de
plaats van het schip aan op de kaart,
die ze op de tafel van hun kajuit
hadden gespeld. Ik heb het met uijjn
eigen oogen gezien en de holmeester
ook, van uit de provisiekamer."
„Ja," zei nu de kapitein, „rk moet
erkennen, dat dit alles vreemd is, maar
wat wil je daarmee na eigenlijk be-
wjjl de bladen van beide landen be-
toogen, dat deze thans één zjjn gewor
den onder hun koningen, zoodat
grenzen overbodig geworden zjjn.
In de Hongaarsche delegatie heeft
graaf Berchtold inmiddels mededee-
lingen gedaan, die op een overeen
komst tot gezamenlijk optreden
tusschen Oostenrjjk-Hongarjje eu Rus
land zouden wjjzen.
Op alle spoorweglijnen, behalve op
die van het zuiden, waar de stokers
hun eischen blijven handhaven, is de
dienst weder normaal en daarmedekan
de spoorwegstaking In Spanjs
wel als geëindigd beschouwd worden.
Het werk is hervat onder voorwaarden
van korteren arbeidstijd, hooger loon,
verbetering der ontslag- enpenBioen-
voorwaardeu en instelling van een
verzekeringsfonds. Het resultaat van
den strjjd is dus zeer zeker een over
winning voor de stakers geweest.
Samenwerking der Vrijzinnigen.
De Tel. meldt, dat in de, door de
hoofdbesturen der drie vrijzinnige par
tijen benoemde commisBie, welke
overleg voert over een mogelijke
samenwerking der vrijzinnigen bjj de
verkiezingen in 1913, zitting hebben
voor de Liberale Unie, de voorzitter
mr. H. Goeman Borgesius eD de secre
taris, de heer A. Roodhnyzen
voor den Vrgzinnig-Demooratisehen
Bond, de voorzitter, de heer H. Snij
ders, de secretaris, de heer W. O. A.
Koster en de voorzitter der Kamer
fractie, mr. H. L. Drucker
voor den Bond van Vrü-Liberalen,
de voorzitter mr. M. Tydeman Jr.,
de seoretariB de heer F. J. W. Drion.
Er is kans, dat de commissie nog
wordt uitgebreid.
Kamerverkiezingen in 1913.
Bet Volk meldt, dat de heer K. ter
Laan heeft bedankt voor de hem door
de districts- federatie- Hoogezand van
de S. D. A. P. aangeboden candldatuur.
Naar aan de (antirev.) Itott. officieus
medegedeeld werd, moet de heer H.
Pollema, lid van de Tweede Kamer
voor het distriet Gorlnchem, voor
nemens zjjn, zich in 1913 niet her
kiesbaar te stellen.
Tegen de Invaliditeitswet.
Naar wjj in Het Volk lezen, zullen
op 14 dezer, aan den vooravond dus
van de openbare behandeling der
Invaliditeitswet in de Tweede Kamer,
op 12 verschillende plaatsen in den
lande, vanwege de S. D. A. P., open
bare vergaderingen belegd worden,
in welke zal geprotesteerd worden
tegen „het doorjaagsysteem van de
kerkelijke meerderheid".
De Kerk als Arbeidsbeursl
In de Kerkelijke Courant komt de
wijzen
„Kapitein, ik zal u nog eens wat
vertellen," ging de stuurman met na
druk voort, „weet u den naam van
de baai, waarin we schipbreuk heb
ben geleden
„Ik heb van onze vrienden hier
vernomen, dat we onB op de kust van
Wigtownshire bevinden," antwoordde
de kapitein, „maar den naam van de
baai weet ik niet."
De stuurman boog zich plechtig
voorover. „Het is de Baai van Kirk-
maiden."
Zoo hjj verwacht had, den kapitein
door zijn mededeeling in verbazing te
brengen, slaagde hij daarin volkomen,
want deze was een paar minuten lang
geheel verstomd.
„Dat is werke jjk wonderbaarlijk,"
zei hg, zich na eenigen tgd tot ons
wendend. „Ge moet weten, dat die
Oostersche passagiers ons in het begin
der reis allerlei vragen deden over het
al of niet bestaan van een baai van dien
naam. Hawkins hier en ik beweerden,
dat we die baai nooit hadden hooren
noemen, want op de kaart schgnt ze
als de Baai van Luee aangegeven te
zgn. Dat we er eindelijk in terecht
kwamen en te gronde gingen, is zeld
zaam toevallig".
„Te wonderbaarlijk, om toevallig te
kunnen zijn*bromde de stuurman.
„Ik zag ze gisteren voortdurend over
stuurboordzijde hierheen wjjzen. Ze
wisten maar al te goed, naar welke
haven we koen zetten".
volgende advertentie voor:
„De aandacht van groote ProteB-
tantsche werkmanagezinnen, behoo-
rende tot de Ned. Herv. Kerk, wordt
gevestigd op een fabriek in het Zuiden
van ons land, die aan meerdere per
sonen uit één gezin, zoo volwassene
als jongere bjj voorkeur, doch niet
uitsluitend, meisjeB op voordeelige
voorwaarden tegelijk en duurzaam
werk kan verschaffen. Zonder aan
beveling van het kerkbestuur der
plaatselijke gemeente onnoodig zich
aan te melden. Heeren predik-nten
en kerkbesturen, die gezinnen op het
oog mochten hebben, welke voor deze
aanbieding in aanmerking komen,
zullen wel zoo vriendelijk zijn, de
aandacht der betrokken personen op
deze advertentie te vestigen".
Bjj dit fraais is elke commentaar
overbodig 1
Regels in den aardappelhandel.
Vertegenwoordigers van de Oommis
sie der Zeeuwsehe Landbouw-Maat
schappij kwamen in overleg met
vertegenwoordigers van den bond
van Handelaren overeen, dat voor-
loopig de arbitrage-voorschriften, zoo
als deze in concept op de laatste
algemeene vergadering zjjn voorge
legd, zullen gelden, totdat de Hoofd
besturen daaraan hun toestemming
hebben gegeven. Bij eventueeie ge-
Bchillen zou den voorzitter van de
Zeeuwsehe Landbouwmaatsehappjj
worden gevraagd, arbiters te be
noemen.
Baroniesche Tuinbouw vereeniging
Uit het verslag der algemeene ver
gadering te Breda bljjkt, dat de groote
provinciale tuinbouwtentoonstelling in
Noord-Brabant in 1913 te Breda ge
houden zal worden.
Behalve tuinbouw zal ook bijenteelt
en heide-ontginning daar een plaats
vinden. De veilings-commissie tracht
op verschillende wijzen verbetering
te brengen in de prjjzen ter veiling,
onder andere door inlichtingen in te
winnen by den ambtenaar voor de
markthallen te Berljjn. Momenteel
wordt export ontraden, daar, ten ge
volge van de gunstige weersomstan
digheden, de markten uit eigen land
grootendeels kunnen worden voorzien.
De groote uitbreiding, welke de
tuinbouw in de laatste jaren in de
Baronie heeft gekregen, terwijl het
afzetgebied niet werd vergroot, is een
der oorzaken van de lage prijzen.
Bljjit deze uitbreiding toenemen, dan
kan met export begonnen worden,
zooals reeds met de speciaal-cultures
der Baronie: frambozen en aardbeien,
geschiedt. De goede prjjzen voor deze
producten, in de laatste jaren gemaakt,
zijn da resultaten der veiling. Te Breda
en te Prinsenhage worden dezen win
ter weer tuinbouwwiutareursnasen go-
houden, terwjjl te Breda dezen winter
eveneens eeD cursus voor bloemisten
zal gegeven worden.
„Wat maak je dan uit dit alles op,
Hawkins?" vroeg de kapitein ver
ontrust.
„Non, volgens myn opinie, kunnen
die drie zwabbers even gemakkelijk
een storm oproepen, als lk dit glas
grog kan uitdrinken. Geloof maar,
dat ze er hun redenen voor hadden,
om naar deze godvergeten baai te
gaanneemmjj nietkwalyk, heeren
en om er zoo gauw mogeljjk te komen,
lieten ze zich er heen waaien. Zoo
denk ik er over, ofschoon ik niet be
grijp, wat die drie Boeddhistische
priesters in de Baai van Kirkmaiden
willen uitvoeren".
Mjjn vpder trok de wenkbrouwen
op om den twjjtel te kennen te geven,
die zjin gastvrijheid hem verbood
onder woorden te brengen.
„Ik geloof, heeren", sprak hy, „dat
ge beiden behoefte hebt aan rust, na
al de gevaren, dia ge doorgemaakt
hebt. Als ge zoo goed wilt zjjn, mjj
te volgen, zal ik u naar uw kamer
geleiden".
En met ouderwetsohe hoffelijkheid
ging hjj hnn voor naar de mooiBte
logeerkamer van den „edelman". Zoo
dra hjj bij mjj in de huiskamer was
teruggekeerd, stelde hjj mjj voor, met
hem naar het strand te gaan om te
zien, of er nog iets nieuws was voor
gevallen.
Wordt vervolgd. 1
