N°. 117 1912.
Donderdag 3 October.
999te jaargang.
Buitenland.
goeskie
Deoitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en'Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prfls per kwartaal, In Goes 0.75, buiten Goes, franco f 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Inzending ran advertentlën op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
courant.
De prijs der gewone advertentiën is yan 1-5 regels 50 ct., eike'regel meer 10c t
Bfl directe opgaaf yan driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbend
dankbetuigingen worden yan 1—10 regels i 1,— berekend.
Bewijsnummers cent.
Telefoonnummer 33.
Directeur A. F. A. van Setebs. Uitgave van de Naaml. Veiaiitsciup .Goesche Courant". Hoofdredacteur W. J. C. van Santbn.
Verblijdende Teekenen.
Wü hebben het reeds by herhaling
gezegd en thans kannen wg het
tot ons innig genoegen opnieuw
constateerende rechterzijde gevoelt
zich niets op haar gemak. En dit
ongemak wordt grooter, zoo meer de
algemeene verkiezingen van 1913
naderen.
Goes heeft Zaterdag een vrijzinnigen
Bondsdag gehad, welke uitnemend
geslaagd is. Wij constateeren znlks
met voldoening. Ën de rechtsche pers
heeit op het gesprokene zich gewor
pen, zooals slechts een uitgehongerde
hond zich kan werpen op een afge-
kluifd been.
Zelfs welk een eer 1 het chris-
teljjk-historische orgaan van jhr. mr.
De Savornin Lobman afgevaardigde
voor Goes beeft zich er mee be
moeid. Maar het ware beter geweest
dit onder ons gezegd en gezwegen
dat De Nederlander zich een weinig
behoorlijker had doen inlichten. Nog
altoos gelooven wij van dit orgaan,
dat bet hooger staat dan de perfide
Kuyperlaansche pers, welke van haar
lezers zóO'n lagen dunk heeft, dat zij
meent, dat dezen alles gewillig slik
ken, wat hun wordt voorgezet.
Bepalen wij ons das allereerst tot
De Nederlander.
Het blad meent geestig te zijn, waar
het schrijft, dat Goes jl Zaterdag geen
Partijdag, doch een Bondsdag heeit
gehad, om op znik een bijeenkomst
de partij -geschillen liefst achterbaks
te houden, .zijnde de profetie van tie
gewenschte, maar nog altjjd toevende
beslissing op de voorstellen tot vrij
zinnige concentratie in 1913". Maar
het olad ie niet geestig. Het blad is
cells zeer dom. Het weet niet, wat de
Vrijzinnige Bond is, en wat die Bond
wil. Misschien heeft jhr. mr. De 8a-
vornin Lohman wel een goed vriend
ia Goes, die hem met werken en stre
ven van den Bond op de hoogte kan
stellen. Dan waren deze enormiteiten
niet neergeschreven.
Het heele artikel van De Nederlander
hangt tronwens van onjuistheden aan
eikaar En bijzonderlijk moest de heer
Siemelink, voorzitter van den Vrij
zinnigen Bond, het ontgelden. Na ja....
wat heeft zoo'n heer Siemelink zich
ook in het openbare leven te bewegen I
H(j is .maar" predikant van de mo
derne richting 1 En daarmede is hjj
veroordeeld. Ineens. Zoo'n moderne
dominee khn geen goed verkondigen
zoo'n moderne dominee mag geruste-
lfjk beoordeeld en veroordeeld worden
door lieden, die het naadje van de
kons meenen te weten, die zich aan
matigend God's macht toekennen en
vonnissen. Daarom de heer Siemelink
had thais moeten blijven. Maar als op
den een of anderen Landdag een
doleer end predikant optreedt,dan
hem hulde toegezwaaid! Het uitver
koren volk Gods is, als men zijn oor
tegenwoordig te luisteren legt, het
duleerend volk. Een gereformeerde
dominee mag, om met de woorden van
De Nederlander te spreken, de .witte
das" omdoen. Maar een niet gerefor-
i8 fEUlLLETüJS.
Hei eenzame Kasteel.
Roman van A. CONAN DOYLE.
HOOFDSTUK X.
Eindelijk Bbbioht.
f Nadat ik aldus eenig zjjdelingsch
licht over mfjn verhaal heb laten
«ohfjnen, kan ik verder gaan met de
beschrijving van wat ik persoonlijk
heb waargenomen. Zooals de lezer
dch ongetwijfeld zal herinneren, was
r it genaderd tot de komst van den
woest uitzienden vagebond, zich noe
mend korporaal Kufns Smith. Dit was
ongeveer in het begin van de maand
October en ik bevind, na de data
vergeleken te hebben, dat het bezoek
van dokter Easterling op Cloomber
er een week of drie aan voorafging.
Gednrende al dezen tijd leed ik
zielsverdriet, want sedert bet onder
hond, waarin de generaal ontdekte,
dat er iets tnsschen Gabriëlle en mij
bestond, had ik haar, noch haar
broeder weer gezien. Ik twijfelde niet,
■of broeder en zuster werden opge
sloten gehouden en de gedachte, dat
wjj hen in ongelegenheid hadden ge-
braeat, was hoogst pijnlijk voor Esther
un mij.
Onze engst werd echter spoedig
meerd predikant met „witte das" is
men dmkt het niet zoo scherp uit,
doch de bedoeling bljjft er eender
om een soort zwendelaar.
De heer Siemelink kan dit oordeel
gernsteiijk naast zich leggen. Hij heeft
zjjn plicht gedaangezegd, wat hem
het hart tot zeggen dwong, en de
verguizing van enkele bekrompen
zielen zal hem er niet toe knnnen
brengen, het tot na bewandelde pad
te verlaten. Men besmeurt met woor
den en gedachten doorgaans die men-
schen, die men vreest.
Ook andere, zoogenaamd „christe
lijke*, bladen hebben aan den Bonds
dag te Goes aandacht gewijd.
Een zeker, niet te noemen roomsch
orgaan bepaalde zich uitsluitend tot
het... gezongene. Het Wilhelmus".
Dat blad vindt het mooi, dat de vrij
zinnigen nit volle borst bet „Wilhel
mus" zingen, maardie vrijzinnigen
geven straks allicht hnn stem bjj
herstemming aan een sociaal
democraat. Het roomsche blad dmkt
zich geniepiger uit en beweert, dat de
vrijzinnigen, als zij worden gesteld
tnsschen de kenze van een socialist
en een aanhanger der konings-gezinde
regeering, zij den eerste nemen. Eer
sten moet hier gezegd, dat waarlijk
de politieke „christenen" ten eenen-
male bet recht missen, zich als de
konings-gezinden bij uitnemendheid
voor te doen. En tweedenshet
roomsche blad denke er eens over na,
hoe bij zekere gelegenheid te Maas
tricht in de uitverkoren roomsche
provincie het nationale „Wilhelmus"
verminkt werd, omdat sommige strofen
niet met de opvattingen van den clerus
strookten.
Bescheidenheid ware voor het
roomsche orgaan gepast geweest.
Eu het roomsche Centrum zoowaar
heeft ook al aandacht aan dan Vrij
zinnigen Bondsdag te Goes geschonken
De eer is waarlijk groot. Wij vinden
het slot van het Centrum-artikel echter
het fraaist: „Wjj kunnen er het zwijgen
toe doen." Jammer, dat het blad met
deze wetenschap niet begonnen is.
Uit dit al Kunnen de vrijzinnigen
deze les trekkenwij staan er goed
voor. Dat men voortga op den inge
slagen wegNog is alles niet geeffend,
maar wanneer w{j van nu af aan letten
op de dingen, welke ons vereenen
wanneer wij persoonlijke gevoelens
achterstellen bij de zaak, die ons allen
dierbaar is j wanneer w{j doordrongen
worden, dadelijks meer, van de groote
belangen, welke in 1913 voor bet
Nederlandsche volk op spel staan,
dan is ons de zege. Maar.dan ook
alleen.
Werke daartoe van nu af aan een
ieder naar zjjn krachten medel
De pogingen, om tot een vergelijk
te komen, zijn mislukt en daardoor
neemt by de
spoorwegstaking In Spanje,
het aantal stakers met den dag tce.
Het centrale comité van den Bond var.
Spoorwegpersoneel heeft een stnk
aanmerkelijk verminderd door een
briefje van Mordaunt Heatherstone,
dat ik eenige dagen na mijn laatste
gesprek met den generaal ontving.
Het werd ons door een kleinen, have-
loozen knaap bezorgd, den zoon van
een der visschers, die ons vertelde,
dat het hem bjj het hek van Cloomber
door een oude vrouw was gegeven
denkelijk de keukenmeid. Het luidde
als volgt:
„Waarde West,
„Het doet Gabriëlle en mjj leed te
„denken, hoe bezorgd gij en uw zuster
„moet zijn, dat ge ons in den laatsten
„tjd niet gezien, noch iets van ons
„gehoord hebt. De reden hiervan is,
„dat we ze .eiyk gedwongen zijn, in
„huis te blgven. Onze arme vader,
„die bij den dag zenuwachtiger begint
„te worden, heeft ons gesmeekt, hem
„te beloven, niet voor den 5en October
„uit te gaan en om zijn vrees te be-
„daren, bebben we aan zijn verzoek
„voldaan. Hij heeft ons echter ver
zekerd, dat wij na den 5en dus
„binnen een week weer zoo vrij
„zullen zijn als een vogel in de lncht.
„Gabriëlle zegt, dat ze je reeds mee-
„deelde, hoe h(j Bteeds na dien datum
„een ander man is. Dit jaar heeft hij
„blijkbaar meer redenen dan gewoon-
„lfik, om dien dag te dachtenik heb
„hem althans nog nooit zulke uitge-
„breide voorzorgen zien. nemen, óf
opgesteld, waarvan een afschrift zal
worden gezonden aan alle snbcomité's
en waarin bet comité zgn onherroepe
lijk beslnit meedeelt, af te treden, omdat
de beambten tegen zijn wil en beslis
sing toch in staking zijn gegaan.
De geldkwestie is, zooals tronwens
by iedere staking, natunrljjk de hoofd
zaak. De Catalaansche stakers publi
ceerden een manifest, waarin verklaard
wordt, dat aanneming van hnn eischen
voor de directies een uitgave van twee
en een halt millioen peseta's, en niet
van vijf en zeventig millioen, zooals
door de directies werd rondgestrooid,
zon beteekenen.
Zooals gewoonlijk zijn er ook onder
deze stakers elementen, die de ge
legenheid, sabotage te plegen, niet
ongebruikt zullen laten voorbijgaan.
Uitgebreide maatregelen, om dit te
voorkomen, zijn door de regeering
genomen en, om iedere verdenking
van zijn leden af te weren, beeft het
stakings-comité tronwens zelf den
stakers verboden, in de baart van
stations of spoorbanen te komen, zoo
lang het conflict dnnrt.
Inmiddels is Maandagavond de stem
ming der afzonderlijke groepen van
den Spoorwegbond gehouden en be
sloot men met 65.409 tegen 1418 stem
men tot algemeene staking.
De officieele kennisgeving daarvan
is na middernacht aan de regeering
overhandigd. De minister-president Ca-
nalejas beeft den bnrgemeester van
Barcelona een telegram gezonden,
waarin hg verklaart, dat hg den strijd
zoo snel mogelijk geëindigd wenscht
te zien, doch noch op de arbeiders,
noch op de spoorwegmaatschappijen
een druk wilde uitoefenen. Te Barce
lona komen nog steeds nieuwe troe
penversterkingen aan en in die stad
is nu ook een delegatie van Hongaar-
sehe spoorwegbeambten gekomen, om
de kwesties, betreffende de spoorwe
gen en de organisatie der staking, te
beBtndeeren.
Zoo hoopt men in Hongarije dus
van deze staking een studie te maken,
om er bij een eventueeie Uongaarsche
staking later zjjn voordeel mee te
kunnen doen.
Bet blijkt toch wel, dat de flegma
tieke Engelschman een geestdriftige
natnnr heeft, wanneer het de beatr(j-
dieg of verdediging van regeerings-
voorstellen betreft. En
Home-Rule
is nu eenmaal een onderwerp, waar
een eehte Brit tegenwoordig niet spoe
dig over uitgepraat is. Terwijl op een
te Liverpool gehouden protestmeeting
de ernstigste bedreigingen tegen de
regeering werden genit, indien zg het
mocht wagen, het verzet in Ulster
tegen de Home-Rule-wet met geweld
te onderdrukken, blijkt, dat de bui
tenlands vertoevende Ieren deze
kwestie in een geheel ander licht be
schouwen. Zondagavond hielden de
New-Yorksehe Ieren een reusachtige
betooging, waarin verklaard werd,
dat Home-Rule het voornaamste was,
wat de politiek zou beheerschen, tot
de vrijheid van Ierland was verzekerd.
„in znik een zennwachtigen toestand
„gezien.
„Niettegenstaande bet Victoriakrnis,
„een der grootste onderscheidingen,
„die een dapper soldaat kan verwer-
„ven, zjn borst siert, beeft hg van
„schrik bij elk geluid, dat hij hoort,
„en dat nog wel op het vreedzaamste
„plekje der wereld O, West, als je
„eens wist, boe verschrikkelijk het is
„om aan te zienl
„Ik kan je tot je geruststelling
„meedeelen, dat Gabriëlle het best
„maakt. Ach, kon ik hetzelfde hooren
„van mijn kleine Esther 1 Wt) ver
hangen beiden zeer naar den dag van
„wederzien. Als er niets tusschen-
„beide komt, zult ge ons den 6en Oc
tober op Branksom zien verschijnen.
„Met ons beider hartelijke groeten
„en een stevigen handdruk,
Mobdaunt".
Hoe opgelucht waren wij 1 Alle
bange vermoedens werden als door
den wind weggevaagdbinnen korten
t\jd zou alle dwang opgeheven zijn en
wij zouden onze vrienden weer ont
moeten I Wel vreesden we, dat de
paar dagen, welke er nog verloopen
moesten, ons heel lang zouden vallen
en ik twjjfel niet, of dit zou het geval
zijn geweest, zoo er niet een nieuwe
en hoogst onverwachte gebeurtenis
ware voorgevallen, die onze gedach
ten afleidde van eigen verdriet en ze
Een motie ten gunste van Home-
Rule werd ten slotte aangenomen en
een collecte voor de ondersteuning
van de Home-Rule-beweging bracht
niet minder dan 20,000 dollars op.
Zooals wij reeds in ons vorig num
mer, onder laatste berichten, mee
deelden, is
de toestand op den Balkan
weer meer dan ooit gespannen. Meld
den de eerste berichten, dat zoowel
de Bnlgaarsohe als de Servische re
geering last had gegeven tot mobi
lisatie der troepen, latere telegrammen
waren ai veel geruststellender. De
Enropeesche mogendheden stellen
blijkbaar al het mogelijke in het werk,
het uitbreken van den strijd te voor
komen, sporen de kleine Balkan-staten
tot kalmte aan en dringen er bij de
Tnrkscbe regeering krachtig op aan,
een bloedigen strijd niet in de hand
te werken.
De geestdrift in Bulgarije en Servië
voor een gemeenschappeljjken oorlog
tegen de gehate Turken is in alle
kringen zeer groot en de regeeringen
dier beide rijken staan daarom voor
de moeilijke kenze, den volksharts
tocht te bevredigen of de groote mo
gendheden te vriend te houden.
Terwijl Bulgarije en Servië, door
een of- en defensief verbond ver-
eenigd, tot volkomen samenwerking
hebben besloten, is bet bovendien wel
zeker, dat ook Montenegro en Grie
kenland bet uitbreken van een strijd
tnsschen Turkije en Bulgarije en Servië
niet werkloos zullen aanzien. Breekt
de oorlog uit, dan zal het een alge
meene Balkanoorlog zijn en kan
Turkije er zeker van zijn, van alle
zijden te worden aangevallen.
Nu Bulgarije en Servië gemobili
seerd zjjn, eischen zQ in de eerBte
plaats, dat Tnrkije de troepen, die
het in de vlakte van Adrianopel, ten
Zniden van de Bnlgaarscbe grens, bij
eenbracht zoogenaamd voor de
groote manoenvres zal doen uit
eengaan.
Het is echter zeer wel mogelijk, dat
de bedoeling dezer mobilisatie alleen
is, pressie nit te oefenen op de Turk-
sche regeering en ook op de groote
mogendheden, om spoedig hervormin
gen in Macedonië in te voeren.
De Tnrksche regeering besloot, sol
daten naar de grens te zenden en de
op manoeuvre zgnde troepen te ver
sterken.
Toch loopen de mededeelingen over
onmiddeliyk oorlogsgevaar zeet uit
een. Pessimistische telegrammen wor
den onmiddellijk weer door gerust
stellende mededeelingen gevolgd.
Volgens te Weenen nit Constanti-
nopel ontvangen berichten is de Bnl-
gaarsche gezant in Turkfje door zijn
regeering reeds teruggeroepen en zou
bet uitbreken der vijandelijkheden elk
oogenblik kunnen worden verwacht.
De offlcieele kringen te Constantinopel
achten de pogingen der groote mo
gendheden tot het behoud van den
vrede voor een deel niet ernstig, in
elk geval echter zonder eenig voor
uitzicht. Zij zjjn dus voorbereid op
ietB anders gaf, om zich mee bezig te
houden.
HOOFDSTUK XI.
De stbanding van de „Belinda."
De derde October was aangebro
ken met een helderen zonneschijn, die
verder op den dag zoo warm en
drukkend werd als zelden, zoo laat in
bet najaar, voorkomt. Een dunne
nevel verspreidde zich over de beide
en onttrok de Iersche kast geheel aan
ons oog.
De zee bewoog zich in lange, zware
golven, die met dof beukend geluid
op de lage klippen aan het strand
tot schuim uiteenspatten. Voor de
oningewijden scheen de heele natuur
vrede en kalmte te ademen, maar
voor hem, die de waarschuwende stem
van de elementen kent, was er iets
dreigends in de atmosfeer.
Esther en ik gingen des namiddags
een wandelingetje maken langs de groo
te landtong, die in de Iersche Zee uit
steekt en aan den eenen kant be
grensd wordt door de heerlijke Baai
van Luce, aan den anderen door de
golf van Kirkmaiden, aan wieroever
hetlandgoed van Branksome gelegenis.
Het was te drukkend om ver te
gaan, dus gingen we op een der be
groeide duinen zitten, die zich langs
de kust uitstrekken en een natuur
lijken dijk vormen ter bescherming
tegen den Oceaan.
het begin der vSandelJkheden.
In de Oostenrijksehe delegatie heeft
minister Berchtold medegedeeld, dat
de regeering tot dusver alleen uit
Sofia heeft vernomen, dat, volgens
een mededeeling van den Bulgaar-
schen minister van oorlog, het bevel
tot algemeene mobilisatie was uitge
vaardigd en Dinsdag afgekondigd zon
worden. Uit Belgrado en Athene was
tot dusverre nog geen dergelijke me
dedeeling ontvangen.
Ofschoon de toestand als zeer ernstig
moet worden beschonwd, deed de minis
ter opmerken, dat tnsschen de uitvaar
diging van het bevel tot mobilisatie
en het begin der vijandelijkheden de
ernstige beslissing met haar groote
verantwoordelijkheid ligt en dat de
mogendheden de gevaren, uit den
huidigen toestand voortspruitend,
trachten te bezweren en blijven wer
ken voor het behoud van den vrede.
Toch hebben ook Roemenië en
Montenegro dat voorbeeld gevolgd en
ook te Weenen en Petersburg is tot
een gedeeltelijke mobilisatie besloten.
Den eiseh van Servië, dat het door
Turkije aangehouden oorlogsmaterieel
binnen 48 uur vrijgelaten moet worden,
vat men algemeen alB een ultimatum op.
Als een hoopvol ieit beschouwt men
de verklaring van den Tnrksehen
minister van buitenlandsche zaken,
dat Tnrkije de eischen van Servië in
overweging zal nemen, hoewel het
feit, dat de Tnrksche regeering beslag
deed leggen op de Grieksche schepen
in Tnrksche havens, reeds als een
oorlogsdaad beschouwd zon kunnen
worden.
Nu eveneens de Grieksche regeering
de mobilisatie van land- en zeemacht
gelast heeft, zal een crisis evenwel
niet laDg meer op zich laten wachten.
Binnenland.
Mr. H. Goeman Borgesius.
De Telegraaf wijdt het volgende
artikeltje vol waardeering aan mr. H.
Goeman Borgesius
„Wanneer man spreekt van den
„nestor" der Kamer, denkt ieder ge
woonlijk aan den heer Lieftinek. En
inderdaaddit Kamerlid is de oudste
in leeftijd. Maar er is nog een andere
nestor, nl. de oudste in dienstjaren.
Dat is de heer Goeman Borgesiushij
is de eigen igke veteraan der Tweede
Kamer, ja, de veteraan van 't geheele
parlement. D lar is niemand onder
onze volksvertegenwoordigers, die een
staat van dienst achter den rug heeft
als hg.
„Op 17 Oct. a.s. zal mr. H. Goeman
Borgesius het zeldzame feit herdenken,
dat hij gedurende 35 jaren onafgebro
ken zitting had in de Tweede Kamer.
Onder de tegenwoordige leden zjjn
er slechts, behalve hy, nog drie, die
langer dan 30 jaar zitting hebben, nl.
de beeren Liettinck (33), Van Dedem
(33) en Van Bylandt (31). Al deze
heeren zijn in leeftijd echter heel wat
ouder dsn mr. BorgesiuB. Zij tellen
resp. 77, 74 en 71 jaar, terwijl de heer
Goeman Borgesius eerst 65 jaar ond
is. Dit doet zien, dat by juist op den
We zouden echter niet lang van
onze rust genieten, want spoedig
hoorden wjj het knarsen van zware
laarzen op het kiezelzand en Jamie-
son, de onde zeeman over wien ik
reeds eerder gesproken heb, naderde
ons, het platte net op den rag, dat
hij voor de garnalenvangst gebrnikte.
Met zgn vinger in de richting van
Cloomber wijzend, zeida hy
„Dat loopt niet goed af vannacht,
mijnheer."
„Denk je dan, dat wij storm zullen
krijgen vroeg ik.
„Nu, dat kan toch iedereen wel zien,"
antwoordde hij, een groote prnim tabak
achter de kiezen stoppend.
„Rondom Cloomber is de heide wit
van de zeemeeuwen.'
„Komt hier wei eens een schip-
brenk voor?" vroeg ik.
„Goeie genade, mynheer, dat zou ik
denken I Zie je die baai daar? Nou,
daar zyn tgdens den Spaanscben
oorlog twee groote oorlogsschepen van
koning Philips met man en muis ver
gaan. Als de Baai van Lncc kon spre
ken, zon die heel wat te vertellen
hebben, dat zeg ik je."
„Ik hoop maar, dat er geen schip
zal vergaan, zoolang wij hier wonon,*
zei Esther ernstig.
De onde man schudde het grjjze hoofd
en keek wantrouwend naar den nev6-
ligen horizon.
(Wordt vervolgd.