N°, 108 1912,
Donderdag 12 September.
999te jaargang.
Cacao
7 EEUILLETOJS
Het eenzame Kasteel.
DE VOLKSDRANK
Be beste voor den prijs
«OESCHE
CdllUVT.
Telefoonnummer 23. Directeur A. F. A. van Setbrs. Uitgave vau de Naaml. Vennootschap ,3-oesche Courant". Hoofdredacteur W. J. C. van Santen.
Dejuitgave dezer Courant geschiedt jMaandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
"Prfis per kwartaal, in Goes 0,75, buiten Goes, franco «,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Inzending van advertentlën op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
De prjjs der gewone advertentiën ia van 1-5 regels 50 et., elke regel meer lOot.
Bfi directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
do prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels A 1,— berekend.
Bewijsnummers ',5 cent,
Dit de Pers.
Dr. Kuyper Kamerlid Af.
Het besluit van dr. Kuyper, om
zich, op medisch advies, uit de actieve
politiek terug te trekken, wordt be
grijpelijkerwijze in de pers druk be
sproken. De rechtsehe bladen betreu-
ren het heengaan van dr. Kuyper uit
de Kamerin de linksehe wordt een
andere klank vernomen. Wij laten
hier het oordeel volgen van de N. R.
Cl., A'g. Hbld., beide vrijzinnig, en
van liet Volk., sociaal-democratisch.
In de Nieuwe Rott Courant lezen wij
De heer Kuyper heeft zich thans
officieel od voor goed uit het parle
mentaire leven, dat wil zeggen uit de
practische staatkunde, teruggetrokken.
Dat bljjft een besluit van gewicht.
Het is een rustpunt, waar men een
oogenblik bij stil wenscht te staan.
Zeer jammer is, dat niet ook de
politieke tegenstander in dit afscheid
met oprechtheid kan deeluemen. Dat
ware niet onmogelijk geweest ten aan
zien van iemand met de talenten van
den persoon, die nit het publieke leven
heengaat. Bjj alle verschil van inzicht
kon er plaats zijn voor waardeering.
Ja, zelfs voor eerbied voor hetgeen
zulk een had gewrocht. Daartoe ware
noodig geweest, dat men in hom had
leeren kennen den man van stoere
beginselen, en daarvoor alleen strij
dend.
Zoo hebben wij den heer Kuyper
in zijne lange parlementaire loopbaan
Diet leeren op prijs stellen. Zijn strijd
is er bovenal een geweest om de macht.
Al zijne onmiskenbare veelzijdige ta
lenten zijn op dat eene punt toegespitst
geweest. Theoloog van aanleg en niet
zonder talenthij heeft de theologie
uitgebuit ten bate van politieke doel
einden. Zonder twjjtel een man met
staatkundig inzicht en doorzicht, eene
persoonl jkheid met alle vermogens om
een groot staatsman te zjju... hj heeft
politieke wetenschap nooit tot hooger
doeleind in werking geBteld, dan ter
verkrijging van een kort stembnssuc-
ces. Hij is gedraaid met vele winden,
wierp beginselen overboord gelijk de
kapitein van een in nood verkeerend
schip zijn ladingmaar wat heeft hij
bereikt, waar, door de jaren heen,
beginsel nit spreken zal? Hjj was
redenaar en schrijver als wellicht
sedert lange jaren geen ander. De
gave van het woord heeft hij mis
bruikt tot demagogie, en van zjjn
schrijven wordt wellicht afgezien
van den vorm hot beste gezwegen.
Hij had door zijn woord, waarvan
eene magische bekoring nitging, voor
z(jn volk een weldaad kunnen zjjn
hij voedde het op tot tweedracht en
twist, en wat het allerergste istot
onoprechtheid bovendien. Is het niet
verschrikkelijk, wat een van zijne
naaste volgelingen, bij wijze van ver
goelijking, van hem getuigde dat hij
nimmer de waarheid sprak Zoo gaat
hjj heen, zonder door den politieken
Boman van A. CONAN DOYLE.
HOOFDSTUK VI.
Ken zondebliko onderhoud.
Toen de generaal begon te spreken,
Was zijn stom geheel onherkenbaar en
ik kon aanvankelijk de klanken, die
hij uitstiet, niet duidelijk verstaan,
maar ik begreep er uit, dat bij de
arme Gabriëlle naar huis joeg en zij
ijlde met gebogen hoofd heen.
Hjj wachtte, tot ze uit het gezicht
was en wendde zich toen met zulk
een moorddadige uitdrukking in zijn
gelaat tot mij, dat ik eenige schreden
achteruit deinsde en mijn stok vast
omklemde.
„Jfi jij stotterde hjj, met de
hand naar zijn keel grijpend, alsof hij
op het punt stond te stikken van
woede, ,hoe hebt ge het durven wagen,
hier te komen Denkt ge, dat ik deze
schatting heb laten zetten, opdat zich
hier allerlei gespuis zou verzamelen?
Groote God, man, het heeft weinig
gescheeld, oi ik had je gedood. Kijk 1'
Hij haalde een pistool uit zijn zak.
.Als je door de opening in de schutting
was gekomen, waart ge verloren ge
weest, dat verzeker ik u. Ik verkies
hier geen vagebonden te zien*.
.Mijnheer", sprak ik, toen hij een
oogenblik zweeg, om adem te scheppen,
had volstrekt geen kwaad Inden
tegenstander te worden betreurd als
een nobelen strijder, dien men, niet-
tegenstaande»alle verschil van gevoe
len, per slot van rekening toch zeer
ongaarne mist. Het had, geluk wjj
zeiden, anders kunnen wezen
a De reden, waarom de heer Kuyper
zich terugtrekt is zeker heel treurig.
Er is iets weemoedigs in, dat hij om
gezondheidsreden van het parlement
afscheid moet nemen. Te meer, omdat
men zou willen, wanneer zulk een
man rust moet gaat nemen, hem iets
Anders te kannen toewensehen, dan
rustvooral rust,
Het Algemeen Handelsblad laat zich
als volgt uit
Het aftreden van dr. Kuyper als lid
vau de Tweede Kamer is, hoe merk
waardig ook de politieke figuur is die
met hem uit de Tweede Kamer ver
dwijnt, thans niet van zeer groote
practische politieke beteekenis. Den
invloed, dien dr. Kuyper had, oefende
hij niet ia de eerste plaats als Kamer
lid, doeh als leider der antirevolution-
naire party en ais hoofdredacteur van
de Standaard uit. Als zoodanig heeftjhfi
een groot medezeggenschap, zonder
verantwoording, in de regeering Jvan
het land. Het feit, dat iemand buiten de
regeering op zulk een merkwaardige
w{jze leiding kan geven, is niet te
verklaren door zjjn positie als Kamer
lid wjj gelooven, dat de groote
macht, die zijn woord nog steeds bjj
de massa derpolitiekkerkelfifcekiezers
heeft, de eenige reden is van
zjjn extra-parlementairemachtspositie.
Minister-zonder-portefeuille bljjft dr.
Kuyper nog, ook na zjjn aftreden als
Kamerlid. Reeds had hg, door zijn
klimmende dootheid, in zeer veel min
dere mate aan de Kamerdebatten deel
genomen, en toch is ieder overtuigd,
dat juist den laatstee tijd de invloed
van dr. Kuyper grooter is geweest
dan ooit.
Wjj achten den invloed van dr.
Knyper een verkeerde, een die slechts
ten nadeele van goede parlementaire
verhoudingen en goedejpolitieke zeden
werkzaam is geweest. Doch juist daar
om hooren wjj zonder vreugde, dat dr.
Kuyper dien invloed voortaan geheel
van achter de schermen zal uitoefenen
en dat hjj nooit meer in de volksver
tegenwoordiging ter verantwoording
kan geroepen worden.
Aan Het Volk ontleenen wij
De hoofdredacteur van de Standaard
blijft, en de voorzitter van het cen
traal comité van de anti-revolution-
naire partjj bljjft ook, terwijl zoowel
voor Ministers en Kamerleden, die
bang zjjn voor afschuwelfike misver
standen, het adres in de Kanaalstraat
wel een zekere beteekenis zal houden
Maar toch doet dr. Kuyper, met het
neerleggen van zjjn Kamerlidmaat
schap, afstand van een stuk invloed.
De parlementaire geschiedenis var'
het laatste jaar had er anders uitge
zien, zoa niet een zóó droevig b..eld
zin en weet niet, waaraan ik deze
zonderlinge uitbarsting te danken heb
Veroorloof mjj op te merken, dat u
nog steeds uw pistool op mij gericht
houdt en dat het wel eens bjj ver
gissing zou kunnen afgaan, want ik
zie, dat uw hand beeft. Steek dat
ding in nw zak, of ik zal te mijner
zelfverdediging genoodzaakt zjjn, n
een slag over de hand te geven met
afijn wandelstok".
Het kwam mjj voor, dat deze woor
den hem een weinig bedaarden, ten
minste het wapen verdween langzaam
weer naar de plaats, vanwaar het ge
komen was.
„Wat komt ge hier dan uitvoeren,
voor den duivel 1 en hoe hebt ge mijn
dochter leeren kennen? Spreek 1 Wat
hebt ge uit haar weten te krjjgen?
Want ge waart niet bjj toeval hier".
„Neen", sprak ik vrijmoedig, vast
besloten hem nu alles te zeggen, „dat
was ik ook niet. Ik heb verschillende
gelegenheden gevonden, uw dochter
te ontmoeten en haar edele hoedanig
heden te leeren waardeeren. Wjj zijn
met elkaar geëngageerd en ik kwam
hier met het doel, haar te spreken".
Ik wachtte ademloos af, wat er ge
beuren zou en hoe groot was mijn
verbazing, toen ik den man een pas
zijwaarts zag doen om tegen de schut
ting te kunnen leunen en mjj kalm,
verbaasd van top tot teen te beschou
wen, terwjji hjj een zacht gefluit liet
hooren.
„Engelsche terriers", zei hjj met
een volkomen bedaarde stem, „snol-
falen graag naai wonnen. Tow we
van verval hebben opgeleverd, als zij
niet had gestaan onder dr. Kuyper's
bedreiging met parlementaire werk
staking, ten behoeve van het aan de
orde stellen der Invaliditeitswet. En
hoe machtig ook, die bedreiging had
zoo al eenige, toch oneindig minder
kracht gehad, indien dr. Kuyper niet
was geweest de gebieder van het a.r.
smaldeel in het Parlement.
Buitenland.
Een kwestie, die dezer dagen de
belangsteiling van geheel Europa tot
zich trekt is zeker wel de samenkomst
van vredesonderhandelaren in Zwit
serland. Al hebben tot nu toe die
onderhandelingen een officieus karak
ter gedragen, als vaststaand mag wel
worden aangenomen, dat de
Vredeskansen
in den laatsten tjjd meer en meer
vasteren vorm gekregen hebben.
Telegrammen uit Berljjn en Parijs
laten zich zeer optimistisch hierover
uit. De Neue Freie Presse kwam gis
teren met de verrassende mededeeling,
dat de Turksch-Italiaansehe vredesbe-
palingen na het z.g. Beiramfeest onder
teekend zullen worden, terwjji de Ber-
ljjnsche correspondent van de Figaro
aan zjjn blad telefoneerde, dat de
voorloopige vredesvoorwaarden, die
een opschorting der vjjandeljjkheden
tengevolge zullen hebben, waarsehjjn-
ljjk heden vastgesteld worden. Zij
zullen dan tot de opening der Turksche
Kamers, na afloop der verkiezingen,
geheim gehouden worden.
Inmiddels komt in
den toestand op den Balkan
maar weinig verandering. Alle bladen
spreken van een oorlogszuchtige
stemming der bevolking, van ernstige
ongeregeldheden en hotsingen tus-
schen Bulgarije en Turkjje, tusschen
welke staten een oorlog steeds waar
schijnlijker zou worden. In tegen
stelling met die alarmeerende berich
ten is men in Parjjs zeer optimistisch
gestemd.
De indruk in diplomatieke kringen
is daar, dat de toestand op den Bal
kan sinds eenige dagen aanmerkelfik
verbeterd is. Da regeering en de
koning van Bulgarije hebben beslist
vredelievende bedoelingen. De gisting
in Servië en Griekenland is veel
verminderd. Nóeh in Servië, nóch in
Bulgarije is op dit oogenblik een sni-
nisterieele crisis, die, naar men aan
neemt, de kansen op oorlog zou ver-
grooten, mogelijk.
Of de Fransche diplomaten zich
niet te vroeg verhengen, zal binnen
eenige dagen wel uitgemaakt kunnen
worden. Trouwens, Frankrjjk kan over
zijn buiteniandsche politiek tevreden
zjjn.
Oe toestand in Marokko
toch is in de laatste dagen zeer ver-
oeierd.
Kolonel Mangin is er in geslaagd,
Maiakesj binnen te rukken. Na op
er meenamen naar Indië, plachten ze
overal rond te zoeken, maar wat ze
voor wormen hielden, bleken wel eens
venijnige slangen te zijn en toen ze
dit bemerkten, speelden de arme hon
den er niet meer mee. Pas maar op,
dat u niet iets dergelijks overkomt",
lachte hjj spottend.
„U wilt tooh geen vlek werpen op
het karakter van nw eigen dochter
zei ik, blozeud van verontwaardiging.
„Iu het geheel niet. Gabiiëlle is een
goed kind", klonk het onverschillig
van zijn lippen, „maar ik kan je nu
niet juist aanbevelen, om in onze
familie te trouwen. En zeg mjj nu
eens, als ik u verzoeken mag, waarom
deze verloving zoo geheim voor mij
werd gehouden
„Wij vreesden, dat u ons zoudt
scheiden", antwoordde ik, voelend,
dat volkomen oprechtheid het beste
was onder de gegeven omstandig
heden. „Misschien vergisten we ons.
Eer u echter tot een eindbeslissing
komt, verzoek ik u te bedenken, dat
het gelnk van ons beiden op het spel
staat. U heeft het in uw macht, ons
persoonlijk te scheiden, maar onze
zielen zullen voor altjjd vereenigd
blfiven."
De generaal glimlachte en zjjn oogen
keken mjj niel. onvriendelijk aan. Mijn
verbazing werd steeds grooter.
„Mjjn beste jongen", zei hij, „je
weet niet, wat je vraagt. Er is tusschen
u en elk lid der familie Heat herstone
een diepe kloof, die niet me over
aehrjjden is."
Elk spoor vut, toom watt uit zjjn
22 K.M. van de stad het verzet der
opstandelingen gebroken te hebben,
ontmoette het Fransche detachement
onderweg .renboden uit de stad, die
ramenB trouwgebleven kaïds bericht
ten, dat dezen een algemeenen op
stand voorbereidden tegen den troon
pretendent El Hiba, met het oog op
de komst der Fransche troepen. Zon
der oponthoud werd de marsch voort
gezet, zoodat de Fransehen tegelijk
met de vluchtende troepen van El
Hiba de stad binnenrukten. De preten
dent, verrast door de contra-revolutie,
is in allerjjl gevlucht, bestookt door
het vuur van de bevolking.
In de plotseling veranderde houding
der kaïds ligt nog veel, wat duister
is. Eerst heette het, dat El Hiba bfi
zjjn uitroeping tot sultan alle belas
tingen bad afgeschaft en nu weer,
dat de kaïds en de bevolking zich
van hem afkeerde wegens zjjn af
persingen.
Met de bezetting van Marakesj is
evenwel volstrekt nog niet alls ge
vaar geweken waarschijnlijk zal El
Hiba opnieuw een poging wagen, zoo
dat het zaak zal zjjn, de veroverde
Btelling te beveBtigen, aangezien van
het behoud daarvan de inbezitneming
van geheel Zuid-Marokko afhangt.
Als de niet erkende pretendent een
verstandig man is, niet uitsluitend op
eigen wapenroem bedacht, dan zal hjj
verstandig doen, het verzet op te
geven. Tegen de modern uitgeruste
Fransche troepen moet hjj het op den
duur met zjjn bfieengetrommelde in
landers toch afleggen.
Hoewel door de strenge censuur
heel weinig van het onderzoek naar de
Muiterij in het Russische leger
bekend wordt, weet men nu toch te
melden, dat in Sebastopol de rechter
van instructie zelf gevangen genomen
is, daar hij er ernstig van verdacht
wordt, als lid van den revolutio
nairen bond, aan de woelingen mede
plichtig te zfin geweest. Dat dit
inderdaad zoo is, bljjkt wel uit het
feit, dat deze rechter zich daarna in
de gevangenis van het leven beroofd
heeft. Inmiddels wordt het onderzoek
met kracht voortgezet.
Alle deelnemers aan de beweging
zullen naar den krijgsraad worden
verwezen, waardoor zjj op grond van
het afgekondigde standrecht zullen
worden gevonnist.
In het departement van marine
heerseht groote ongerustheid in ver
band met deze gebeurtenissen. Van
alle schepen worden de manschappen
gedeeltelijk overgeplaatst en vervan
gen door betrouwbare elementen,
waardoor, naar men meent, de be
waking gemakkelijker zal vallen.
Al deze berichten toonen wel, dat
de toestand in Sebastopol ernstiger is
dan de regeering wil toegeven. De
berichten, die zjj officieel heeft laten
tegenspreken, krijgen nn een zeker
cachet van waarheid. En de Kussi-
gelaat geweken en had plaats gemaakt
voor een licht spottende uitdrukking.
Mjjn familietrots kwam tegen zfin
woorden in opstand.
„Die kloof kon wel eens minder
onoverkomelfik zijn, dan u denkt,
generaal", zei ik koeltjes. „Onze
familie is niet van burgerafkomst, al
wonen we in deze afgelegen plaats.
Ik kan u onder mijn voorouders vele
hooggeplaatste personen opnoemen
„Gfi begrijpt mij verkeerd", viel de
generaal mij in de rede. „Het nadeel
is aan onze zfide. Er bestaan gegronde
redenen, waarom mfin dochter Ga-
briëlle ongehuwd moet sterven en het
zou in strfid met uw belangen zijn,
haar tot vrouw te krfigea".
„Maar mijnheer", hield ik aan, „ik
kan toeh zeker zelf het beste oordeelen
over mijn eigen belangen en ik ver
zeker u, dat het mfin eenige wenseh
iB. de vrouw, die ik liefheb, te huwen.
Als u geen andere bezwaren tegen
onze vereeniging heeft, dan kunt u
ons uu wel nw toestemming geven,
want ik ben gaarne bereid, elk gevaar,
dat ik mij daarmee op den hals haal,
te trotseeren".
De oude krjjgBman lachte om mfin
jeugdig vuur. „Het is heel gemakkelijk
zoo te redeneeren, als ge niet weet,
waarin dat gevaar bestaat"
„Wat is het dan?" vroeg ik driftig.
„Zeg het mfi en stel mjj op de proef".
„Neen, neen, dat is onmogelijk",
antwoordde hjj peinzend.
Ik wachtte of hjj nog iets zeggen
zou, maar hjj zweeg langen tijd en
•prak einde'fik zacht voor zich heen
bij uitnemendheid.
GOED en GOEDKOOP.
VOEDEND en
gemakkelijk
VERTEERBAAR
1 Kg. f 1.50
y2 - o.8o
y4Kg. F 0.421
VlO- 0.18
sche tegenspraak verliest daardoor
ook nog het beetje waarde, dat men
er aan kon toekennen.
In den grooten strijd om de heer
schappij te land en ter zee, wordt het
moderne oorlogsmateriaal steeds duur
der en steeds heter. Het groote
pantserschip van de eene mogendheid
wordt korten tfid later weer overtrof
fen door een ander van een naburig
rfik, waardoor het natuurlijk weer
noodzakelijk wordt, een nog grooter
type te doen aanbonwen. Zoo wor
den ook
de Engelsche nieuwe verdedi
gingsmiddelen
steeds grooter en kostbaarder.
De eerste, thans ongeveer tien jaar
oude, dreadnought met zfin water
verplaatsing van 17.900 ton, zal nu
een opvolger hebben, die een inhoud
heeft van 30.000 ton.
Het schip zal van turbinemachines
voorzien worden, die het een snelheid
van 20 knoopen per uur geven. Wan
neer het over circa twee jaar voltooid
is, zal het het grootste oorlogsschip
ter wereld zfin. De bewapeniDg zal
voornamelijk nit 35 cM. kanonnen
bestaan, die voor een deel naar alle
zfiden gericht zullen kunnen worden.
„Moed voor twee.... flink gebouwd....
misschien kunnen we hem wel ge
bruiken...."
Blfikbaar had hfi mfin tegenwoordig
heid geheel vergeten. Plotseling keek
hfi mfi aan en sprak
„Vergeef mjj, West, zoo ik een
weinig driftig was zooeven j ik beloof
je, het zal niet weer gebeuren. Luister
eensde afzondering, waarin ik leef,
is nu juist niet hetgeen ik verkiezen
zou, maar ik heb alle reden te denken,
dat dit volstrekt noodzakelijk is.
Terecht of te onrecht heb ik het mfi
in het hoofd gehaald, dat er te eeniger
tfid een georganiseerde inval gedaan
zal worden op mfin grondgebied. Als
dit mocht gebeuren, zou je mfi dan
willen helpen
„Van ganseher harte, generaal".
„Daarop zou ik dus kunnen rekenen.
Zoudt ge hiertoe te allen tfide bereid
zfin, ook wanneer het in het holle van
den nacht noodig moeht blijken
„Ja, u kunt steeds over mfi be
schikken, generaal", verzekerde ik
nogmaals.
„Accoord", riep hfi, mfi de hand
toestekend, „wanneer ik dus een bood
schap zend, luidend: „Cloomber",
zoudt ge mfi begrijpen en filings toe
snellen vroeg hfi nogmaals, mfi in
spanning aanziend
Ik beloofde het den armen zenuw
patiënt want zoo beschouwde ik
hem en hfi nam aischeid.
(Wordt vervolgd).