N°. 75 1912
Donderdag 27 Juni.
99"* jaargang.
De onzichtbare Dood-
Voorspiegeling en
Werkelijkheid.
FEUILLETON.
BMitealaitid.
GOESCHE
Do uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prfs per kwartaal, in Goes f 0(7S| hniten Goes, franco f 1,05.
Afzonderlijke nornmerB 5 cent.
Inzending van advertentiën op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 13 uren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 et., elke regel meer 10ct<
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prys slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbend»
dankbetuigingen worden van 1—10 regels i 1,— berekend.
Bewijsnummers ;5 cent.
Telefoonnummer 33.
Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de INaaml. Vennootschap ,Goesehe Courant". Hoofdredacteur W. J. C. van Santen
Zij, die zich met ingang
van I Juli a s. op ons blad
abonneeren, ontvangen de tot
dien datum verschijnende num
mers gratis.
i.
Het oude spel herhaalt zicheen
Kabinet nit de rechterzijde blijkt niet
in staat, de sociale hervorming tot
stand te brengen.
W|j nemen deze uitspraak volkomen
▼oor onze verantwoording. Het is
trouwens geen gewaagdheid, want
wtj hebben een allerbeste hulp aan
de historie.
Wanneer w|j het Ministerie-Van der
Brngghen niet tot de rechterzijde
rekenen, hoewel Van dor Brngghen
onmiskenbaar een man van rechts
was, dan hebben wij slechts terng te
gaas tot 1888. Toen werd, na een
schier eindelooze propaganda tegen de
«ehoolwet-Kappeyne van de Coppello,
het eerste zoogenaamd christelijk"
Ministerie gevormd, het Ministerie-
Mackay. Het heeft niets tot stand ge
bracht, waarover het Nederlandsche
volk zijn voldoening kan uitspreken.
Al zijn, in den politieken strijd, mi-
nisterlaele daden snel vergeten, het
Kabinet-Macfcay heeft ous letterlijk
niemendal tot onthouden gelaten.
En hoe herdenken wjj het Miniate-
rie-Kuyper
Komaan, het antwoord op deze sim
pele vraag ligt voor de hand: het
heeft twist en tweedracht gezaaid
tasschen de zonen van één en het-
Mlfde volk, waarvan de gevolgen nog
altoos merkbaar zijn, ja, met den dag
erger worden. Dr. Knyper heeft zijn
schandelijke en schadelijke antithese
als een wig in ons volksleven gedre
ven; hij benoemde zijn vriendjes naar
willekeur in de ambten. Naar kennis
werd niet gevraagdalleenwelke
politieke geloofs-belijdenis hebt gij
En was die naar den zin van dr.
Knyper, dan zat er voor den solliei.
tant geen kladje aan de lnoht.
Op Bchool gebied had het Kabinet-
Knyper slechts één doelhet bijzonder
onderwijs te bevoordeelen met geld uit
de vroeger zoo verwerpelijke Staats
kas; deugdelijke waarborgen waren
bijzaak. Op sociaal terrein legde de
heer Knyper hartroerende beloften af,
maarhet bleef daarbij. De t(jd
heette te kort, om de pleehtig-afge-
legde beloften in te lossen. Doch die
t(jd wat niet te kort, om het secte-
onderwijB op onverantwoordelijke wij
le te bevoordeelen.
Meer valt er van het Kabinet-Kuy-
per waarlijk niet te memoreeren.
Nu de daden van het derde zooge
naamd .christelijk" bewind: het Mi
nisterie-Heemskerk
Op het gebied van onverdraagzaam
heid heeft het, zoo mogelijk, zijn voor-
20
Uit het Amerlkaansch.
,Maar", zei ik, „er zijn toch altijd
minstens twee menschen, die op de
hoogte zjjn van het bestaan van iederen
brief; de persoon, die schrijft, en de
persoon, die den brief ontvangt."
„Maar degeen, die deze brieven
schreef, is dood".
„Dood
„Hjj werd eenige maanden geleden
la een duel gedood".
„Door monsieur X.?" vroeg ik snel.
„Door monsieur X.," zei Mr. Horn-
blower en keek mjj daarna metvast-
gesloten lippen aan.
Een oogenblik dacht ik na.
„Ik ben overtuigd", zei ik, „dat
manheer Vantine uw cliënte onmid
dellijk zijn toestemming gegeven zou
hebben, de lade te openen en de
brieven eruit te nemen. En, ais zijn
■aakwaarnemer, stem ik ook toe, want
wie ook de eigenaar van het kastje
is, de brieven zjjn het eigendom Van
madame X. Maar ik moet n waar
schuwen, Mr. Hornbiower, dat ik ge
loof, dat twee mannen reeds zijn ge
dood, terwijl zij trachtten do lade te
«penen*.
Sn ik vertelde hem, terwijl hjj mij
ganger overtroffen. Het zorgde er met
angstvalligheid voor, dat de winste
kwam aan het seote-onderwijs. In zoo
verre das geen nieuws. Doch het
Kabinet-Heemskerk trad ostentatiever,
trad brutaler op, na eerst de beschei
denheid in eigen persoon geweest te
zijn. Da benoaming van den gerefor
meerden dr. Noordtzjj tot hoogleeraar
in de godgeleerdheid aan de Utrecht-
sehe Universiteit is pas deze uitspraak
komen bevestigen.
Maar de heer Heemskerk en de
zijnen hadden, volgenB hun bewering,
in hat belang der natie let wel
in hel belang der natie I een hoogst
belangrijke taak te vervullen. Het
heette toch, dat onder het vrijzinnige
Ministerie-De Meester de Staatskaros
in het gevaarlijk militair moeras was
gereden.Daarnit zonden zij het benarde
vaderland eens eventjes redden I
Allereerst trad als held op de heer
Sabron, de man, die onvergetelijk zal
blijven wegens zjjn 22000 gepreste
„vrijwilligers".De toestand bleef, gelijk
hjj was. Voor de zooveelste maal werd
kostelijk geld in den bodemloozen put
van het militairisme geworpen.
Sabron verdween Aan de lands-
defensie was niemendal verbeterd.
Toen kwam het beruehte plan van
de veertig miilioen gulden voor kust
verdediging. Wanneer men het oor
te luisteren lei, zon men zeggen
daarmede staat of valt het Kabinet-
Heemskerk, het Kabinet „derredding".
Men deed het inderdaad, en ook van
regeeringszIJde, aldus voorkomen.
Maar wie spreekt van „christelijke"
zijde tegenwoordig nog over kusr-
verdediging, welke veertig miilioen
feitelijk meer zou kosten Wie
het doet, wordt voor een grappen
maker nitgekreten.
Sabron's opvolger, de heer Cool, die
den boel redderen zon ons vader
land bleef in dien tijd maar rnstig
„weerloos" 1 verdween alras van het
Staatstooneel. Niet om de kwestie van
de officiers-traktementen en officiers-
pensioenen. Dit mag gerust een ge
zocht motief heeten, door dr. Knyper
zijn adjudant Onymaer van Twist
aan de hand gedaan. Neen de heer
Cool was een man, van „liberale
smetten" niet vrij. Ofschoon hg plan
nen had, onze defensie te versterken,
werd hem de tijd niet gelaten, ze nit
te werken. Hij was nu eenmaal, wegens
.zijn „liberale smetten", niet de rechte
man op de rechte plaats. Het „weerloos
(i) Juist toen w(j dit artikel hadden
afgegeven, komt de H. R. Ct. melden,
dat binnenkort van dit fameuze plan
weer iets vernomen zal worden. Voor
nemens zullen worden uiteengezet,
volgens welke de voorzieningen ten
behoeve van de kustverdediging op
meer beperkten voet zullen plaats
hebben, dan aanvankelijk was voorge
steld.
Al is het bericht der N. R. Ct.
juist, dan hechten wij er toeh geen
waarde aan. Vermoedelijk heeft hot
Kabinet de behoefte gevoeldweer
eens te poseeren 1
verbaasd aanstaarde, mijn theorie be
treffende den dood van Philip Vantine
en den onbekenden Fransehman.
„Ik denk", besloot ik, „dat Vantine
door toeval de lade vond, terwijl hfi
het kastje onderzocht, maar er bestaat
volstrekt geen twjjfel, dat de andere
man het bestaan der lade kende en
waarschijnlijk ook den inhoud ervan."
„Welnu!" riep mijn bezoeker nit,
„ik heb in mijn leven reeds veel
vreemde verhalen gehoord, maar zoo
iets nog nooit. En weet u niets van
dien Fransehman
„Niets anders, dan dat hij gepas-
seerden Donderdag met „La Touraine"
nit Havre kwam en van de haven
dadelijk naar Vantine's huis is gere
den."
„Mijn cliënte is ook met „La Tou
raine" gekomen, doch dat was onge
twijfeld slechts een toevallige omstan
digheid."
„Misschien, doch het is denkelijk
geen toevallige omstandigheid, dat hij
en uwe cliënte beiden den inhoud
der lade trachtten te krijgen."
„U bedoelt
„Ik bedoel, dat de gebeimzinniga
Fransehman zeer waarschijnlijk een
afgezant was van monsieur X. Mis
schien heeft madame hem in een on
bewaakt oogenblik het geheim ver
teld."
Mr. Hornbiower stond plotseling op.
H|j was blijkbaar zeer ongerust.
,U kunt geljjk hebben. Ik zal mjj
vaderland" kon in het militair moeras
blijven zitten. De bedorven politiek
der rechterzijde had haar offer ge
kregen. Daarom en daarom alleen
was het te doen.
Nu beweert menColijn is de „red
der des vaderlands" geworden, Colijn
met zfln Militiewet, welke nieuwe per
soonlijke en financieel» offers oplegt,
de Militiewet, er doorgejast, ondanks
de wetenschap, dat de linkerzijde
hoogst ernstige bezwaren had tegen
zulk een oplossing van het defensie-
vraagstuk. Nu ja, die linkerzijde ook!...
Wat weet zij er vanEn wat is zij
meer dan oppositie, dan een „minder
heid" Als de minderheid er één van
links is, mag zij gerusteljjk onder
drukt worden. Dan neemt men het
zoo nauw niet!
Maar de toekomst zal leeren wij
durven het gernsteljjk voorspellen
dat Minister Colijn desnoods blies
mag wezendat hem de eer toekomt,
„de redder des vaderlands" te zjjn,
zal niemand van het nageslacht kun
nen en dnrven beweren.
De bevolkingsafname in
Duitsohland.
Wat moet een land doen, om de af
neming zijner bevolking tegen te gaan?
Reeds vroeger hebben wij over dat
vraagstuk geschreven, toen in den
Franschen Senaat een afgevaardigs
premies en belooningen op het moeder
schap wilde stellen Thans blijkt,
dat niet alleen Frankrijk, maar ook
Pruisen en geheel Dnitschland, volgens
de jongste statistieken, een afneming
van het aantal geboorten aantoonen.
Het is met reeht een moeilijk pro
bleem voor een -Staat. Inbreuk op de
burgerlijke vrijheid kan natuurlijk
niet gemaakt worden en niemand kan
gedwongen worden, moer kinderen te
verwekken dan hem zelf belieft Tracht
eehter aan de eene zjjde de Fransche
staat het aantal geboorten door lok
middelen te doen toenemen, in Dnitsch
land wil de publieke meening een
anderen kant nit en zoekt men de
oplossing van het vraagstuk in ver
betering van verschillende ongezonde
toestanden onder de bevolking. De
Nordd. AUgemeine Zeitung heeft zich
thans met het probleem bezig ge
houden. Het blad constateert, dat men
hierbti te doen heeft met een vraag
stuk van socialen, niet van physieken
aard. Er is, meent de Nordd. Allgem.
Ztg-, niet de minste reden om aan een
nitpntting van het ras te denken.
Hoogere cnltunr, de drang van den
mensch, om zich vrijer te kunnen
ontwikkelen, doch vooral bestaans-
onzekerheid, en andere sociale oor
zaken, met name de woningellende,
dragen er toe bij, velen het bezit van
een groot gezin als een last te doen
gevoelen.
Vooral op de woningellende legt
het blad nadruk, hoewel het erkent,
dat ook andere iaotoren tot de kinder
beperking medewerken. Daartegen
kan de Staat echter als zoodanig "iet
dadelijk met mijn c iënto in veroia-
ding stellen. Zjj heeft dus uw per
missie, het kastje te zien en als het
het hare is, mag zj de lade openen
en de brieven ern:t nemen."
„Als zij het gevaar durft loopen",
stemde ik toe.
„Uitstekendik zal u waarschuwen,
zoodra ik baar heb gesproken", zei
hg. „In elk geval dank ik u voor nw
beleefdheid."
aEn hg verliet het bureau.
Blijkbaar wachtte zjj hem in zgn
kantoor, want binnen het half nur
schelde hij m|j op.
„Mgn cliënte zon het kastje dadelijk
willen zien", zei hg „Z|j is zeer zenuw
achtig, voornamelijk nu zg gehoord
heeft, dat iemand anders getracht
heeft, de lade te openen. Wanneer
schikt het n, ons te vergezellen
„Ik kan dadelijk gaan", zei ik.
1 „Dan zullen wij u over een kwartier
of twintig minuten komen halen".
„Uitstekend, dan zal ik gereed zijn.
Ik zal een getuige mee moeten nemen,
dat spreekt van zelf*.
„Dat behoort ook zoo", gaf Mr.
Hornbiower toe. „Daartegen hebben
wij geen bezwaar. Dus tot over twintig
minnten".
Zoo spoedig mogelijk liet ik mij met
het Reeordburean verbinden, maar
Godfrey was daar niet. Ik schelde
zgn kamers op, maar kreeg geen ant
woord. Ten slotte schelde ik Vantine's
woning op.
optreden, omdat dan het gevaar be
staat, dat niet de oorzaken zelf, doch
alleen de gevolgen bestreden worden.
Wel echter kan de Staat iets doen
tegen de geboortevermindering, door
o.a. de woningtoestanden in de groote
steden waar blijkens de statistiek
deze vermindering het sterkst is
te verbeteren, en door inwendige
kolonisatie den trek van het platteland
naar de steden te doen ophouden.
Wat het eerste betrett, beveelt het blad
dan o.a. aan het steunen van Staats
wege der tninstadbeweging en van
het bonwen van arbeiderswoningen,
en verbetering der verkeersmiddelen.
Het is intussehen te begrijpen, dat
Dnitschland met deze bevolkingsaf
name alles behalve ingenomen is.
Dnitschland is de militaire staat bij
uitnemendheid en iedere mannelijke
jongeborene wordt door den staat als
een toekomstig landsverdediger be
schouwd. Hoe minder jongens, hoe min
der reernten en hoe zwakker leger.
Men verwacht dan ook, dat de regee
ring alle mogelijke middelen zal aan
wenden, dit kwaad tegen te gaan en
dat een nieuwe sociale wetgeving, in
het bijzonder het woningvraagstuk
betreffende, niet lang zal uitblijven.
Een algemeene staking in België.
Na de jongste overwinning van de
clericalen hebben wjj gemeld, hoe over
het geheele land tijdelijke stakingen
uitbraken, als protest tegen dan uitslag
der verkiezingen Toen reeds werd
ernstig bet denkbeeld overwogen, een
algemeene staking voor te bereiden
en die te doen aanvangen op een
gunstig tijdstip bv. bjj de heropening
van het parlement als betooging
voor algemeen en gelijk kiesrecht.
De socialistische leiders zgn thans tot
inzicht gekomen, dat het beter is, niet
te spoedig tot een dergelijke algemeene
staking over te gaan en deze in geen
geval reeds nit te schrijven tegen den
tjjd van de openiDg van het parlement.
Intasschen heoben de mijnwerkars-
groapen in da Borinage tot een alge
meene staking besloten, maar den
datum, waarop deze zal nitbreken, nog
niet vastgesteld.
De Zeelieden-staking in Frankrijk-
Ook Frankrijk maakt met verschil
lende stakingen oen moeilijken tjjd
door. De zgn.inserits, Rijksbeambten,
die dienst doen op paketbooten, welke
voornamelijk van Marseille op de
Afrikaansche kust varen, hebben thans
weer de regeering in niet geringe
moeilijkheden gebracht, daar de han
del voor een groot deel stil ligt en
het vervoer van reizigers en van de
post belangrijke vertraging ondervindt
Talrijke onderhandelingen zijn na
tuurlijk weer aangeknoopt, totnogtoe
evenwel zonder resultaat. Thans zon
de Fransche regeering van de inscrits
te Marseille een kennisgeving ont
vangen hebben, waarin zjj verklaaren
onvoorwaardelijk arbitrage te aan
vaarden. Wanneer thans de maat
schappijen, die tot nu toe weigerachtig
bleven zich aan een scheidsgerecht te
onderwerpen, daar zij beweerden hier-
„Parks", zei ik, „ik breng hier aan
stonds mensehen, die het kastje willen
zien. Zet het veldbed weg en steek
alle lichten aan".
„De lichten zjjn al op, mijnheer."
„Al op? Wat bedoel je?"
„Mijnheer Godfrey is ai een heele
poos hier, mijnheer, hg was met het
kastje bezig".
„Zoo. Nu, zeg hem, Parks, dat ik
eenige mensehen meebreng om het
kastje te zien en dat ik graag wil,
dat hjj blijft om getuige te zijn van
hetgeen er gebeurt."
„Zeker, mijnheer."
„Alles rustig
„O ja, mijnheer, er waren twee
politie-agenten den heelen nacht bniten
en Rogers en ik waren binnen."
„Mijnheer Hornblower's rijtuig wacht
beneden, mijnheer", kwam de bediende
zeggen.
XIII.
De gesluierde dame.
Er waren drie personen in het rijtuig.
Mr. Hornbiower zat met zijn rug naar
de paarden en twee vrouwen zaten
tegenover hem. Beiden waren in het
zwart gekleed en zwaar gesluierd,
maar toch bemerkte men, dat de eene
de meesteres was.
Mr. Hornbiower keek achter mij,
toen ik instapte.
„U sprak van een getuige", zei hij
„Hij is in de woning van Vantine",
verklaarde ik eu nam naast hem
in geen voldoende waarborgen voor
een later verbreken van beioften te
kunnen vorkrijgen, overgehaald kon
den worden, op haar besluit terug te
komen, kan de regeering er wellicht
in slagen, deze staking spoedig tot een
goed eind te brengen. Intussehen
overweegt de regeering ernstig het
denkbeeld, torpedobooten diensten te
doen verrichten in het belang van
den overzeoschen postdienst.
De strijd om het Amerikaansche
presidentschap.
Taft is thans officieel candidaat van
zjn partfl. Bjj de eindbeslissing ver
wierf hjj 561 stemmen, terwjjl zjjn
tegenstander Roosevelt er slechts 107
verkreeg. Vele afgevaardigden hebben
zich eehter van stemming onthouden.
Toch zgn or niet velen, die aan een
werkelgke overwinning van Taft ge-
looven, daar het noodzakelijke voor
ieder welslagen, de geestdrift, ont
breekt.
Intasschen is de scheuring in de
republikeinse he groep tot stand ge
komen en zal Roosevelt binnen kort
als candidaat der progressieve groep
optreden. Reeds heeft hjj zjjn getrou
wen bij elkaar getrommeld om met
hen voorloopige besprekingen te hou
den, terwjjl verschillende mannen van
geld en invloed den ex-president hnn
krachtigen steun toegezegd hebben.
Men mag als zeker aannemen, dat er
ditmaal drie serieuze candidaten voor
het presidentschap zullen zijn, twee
republikeinsche en een democratische,
en dat de strgd zoo fel zal zjjn, als
nog nooit te voren. Reeds rekenen
verschillende Amerikaansche bladen
met de mogelijkheid, dat geen vgn
drie (de socialistische candidaat blijft,
als geheel zonder kans, hniten be
schouwing) de absolute meerderheid
verkrijgen zal In dat geval zou, voor
'teerst sedert 90 jaar, het Hnis van
Afgevaardigden, waarbij dan volgens
de grondwet de beslissing berust, den
president moeten kiezen.
Dan zou de democraat die overi
gens door de republikeinsche ver
deeldheid toeh al de beste kans heeft
waarschijnlijk gekozen worden.
Want het Hnis heeft thans een de
mocratische meerderheid.
Te Baltimore is intussehen het
meerendeel der gedelegeerden der
democratische nationale conventie
aangekomen. Zij zijn vol vertrouwen
op de overwinning in November. Da
uittreding van Roosevelt uit de repn-
blikeinsehe partjj, zegt de New-York.
Heraldheeft de onverschrokken legi
oenen der democratie de vaste over-
tniging geschonken, dat zg zullen
overwinnen. Toen de candidaat Bryan
met zgn vrouw aankwam, werd hij
door do mannen nit het Verre Westen
ontvangen met een ouderwetseh hiep
hiep hoera 1 Deze heeran staan gereed,
hier dezelfde aanmatiging ten toon te
spreiden als hnn republikeinsche broe -
ders te Chicago.
Bryan heeft gezegd: Ik doe geen
enkele poging om iemand tot tijdelijk
voorzitter gekozen te krijgen. Ik wil
alleen maar hebben, dat er eeD man
plaats.
„Dit is mijnheer Lester", zei hjj en
de geslnierde dame, die tegenover
hem zat, maakte een lichte buiging.
Dit waren de eenige woorden, die
gesproken werden. Van tjjd tot tijd
keek ik naar de vrouwen tegenover
mg en ik werd getroffen door de
tegenstelling in haar beider gedrag.
De eene zat volkomen stil met haar
handen in haar schoot, het hoofd ge
bogen, vol bewonderenswaardig zelf
bedwang; de andere was onrustig en
bewegelijk, niet in staat het zenuw
achtige trillen harer vingers te be-
heerschen. Ik was benieuwd, waarom
de kamenier zennwaehtiger zon zgn
dan haar meesteres en de tegenstelling
hield zeer mijn belangstelling bezig.
Eindelijk hield het rjjtnig voor Van
tine's woning stil. Mr. Hornbiower
hielp de vronwen bjj het uitstappen
en ik liep het eerst de stoep op. Ik
schelde.
Parks deed de deur open en, hem
toeknikkend, ging ik het gezelschap
voor door de hal naar de voorkamer.
Godfrey wachtte ons daar en ik zag
de schittering zijner oogen, toen Mr.
Hornbiower en de twee gesluierde
vronwen binnentraden.
„Dit is mjjn getuige", zei ik, „mijn
heer Godfrey Mr. Hornbiower."
Godfrey boog en Hornblowsr koek
hem aan met een glimlach vol humor.
Wordt vervolgd).