N°. 55 1912.
Donderdag 9 Mei.
99"* jaargang.
FEUILLETON.
Een terugkoop.
Boite sland.
Binnenland.
Sta ten-Gene raat.
sctaooi en ivern.
(lOESOlE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woenadag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen
Prjjs per kwartaal, in Goes f 0,7$, buiten Goes, franco f 1,85.
jAfzondarlijke nommers 5 cent.
inzending: van advertentiën op Maandag en Woenadag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
COURANT.
De prjjs der gewone advertentiën is'van 1-5 rege!s50 et., elkejregel meer 10c
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de pry's slechts jt wee maal berekend.
Geboorte-, huweljjk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 32. Directeur A. F. A. van Sbtebs. Uitgave van de Naatnl. Vennootschap „Gossehe Courant". Hoofdredacteur W.i J. C. van Santbn.
In ons volgend nummer
zal een aanvang worden gemaakt
met een zeer boelend feuilleton
„De onzichtbare Dood", een
Amerlkaansch verhaal.
Wentholt af
De Tweede Kamer heeft gisteren
met 63 tegen 26 stemmen vonnis ge
veld over het dnre pantserschip, dat
„niet vechten noch vluchten* kan en
daarmede is het beleid veroordeeld
van een bewindsman, voor wien de
eerljjke politici bitter weinig respect
hebben kannen gevoelen, wfil hij, om
toch maar in het gestoelte der eere
te blijven, zonder blikken of blozen,
om de meest matarieele redenen, van
beginsel veranderde. Met Wentholt
gaat een man heen, over wiens politiek
leven de historie-schrijver weinig ver
heffends zal kunnen mededeelen.
Het is gisteren ook een niet zeer
aangename dag voor den vader der
coalitie, dr. Kuyper, geweest. Hij, die
overtuigd waB, de rechterzijde aan
een touwtje te hebben, schreef aan
den vooravond van de stemming over
het pantserscbip een driestar in zijn
lgf-orgaan, De Standaard, ten einde
de mannetjes van rechts voor het
pantserscbip te winnen. De linkerzijde,
zoo schreef hij, is als één man tegen
komt rechts dus niet voltallig op, of
zjjn er rechts stemmen, die afzwerven,
dan staan we bloot aan het gevaar,
dat het schip wordt afgestemd.
Bovendien was het dr. Kuyper's
bedoeling, het geheele Kabinet in de
kwestie te betrekken. Dit bljjkt duide
lijk uit deze woorden; „En het schjjnt
te voorzien, dat het Kabinet de ver
antwoordelijkheid hiervoor (voor een
aanbouw van marine-materieel) niet
op zich zal knnnen nemen. Kechts zou
men dan öf aan eigen slapheid öf aan
eigen verdeeldheid te wjjten hebben,
zoo het ministerie de portefeuilles
beschikbaar zou moeten stellen."
Duidelijker kan het niet. En wie
dr. Kuyper kent, weet, dat in deze
veronderstelling feitelijk zjjn wil wordt
uitgedrukt.
Maar de rechterzijde is gelukkig
zoo dwaas niet geweest, dr. Kuy
per ook hierin blindelings te volgen.
Niet minder dan drie-en-twintig reeht-
«che Kamerleden lieten den „van God
gegeven" leider in den steek, te weten
elf roomsch.katholieken, tien christe
lijk-historischen en twee antirevolu
tionairen. Vóór het pantserschip stem
den elf antirevolutionairen, negen
roomsch katholieken en twee ehriste-
Hjk-historischan.
De party der .kleine luyden" stond
dus wederom vooraan, om kostbaar
geld millioeneu weg te gooien,
door een schip te willen doen bouwen,
„Etienne Travel?' prevelde graaf
De la Roche, nadat hij de visitekaart,
hem daar juist door den knecht aan
geboden, ingezien had. „Zoon van den
overleden schilder Travel.En dat
onderstreept IZijn zoon.Hm...
Ik zou er op kunnen zweren, dat die
kwestie anders staat... Zou 't mevrouw
Travel zjjn, die hem hierheen gestuurd
heeft?... Dat zou me verwonderen.
Zij heeft altijd den schijn van welvoe-
geljjkheid en voornaamheid weten op
te houden. Wat kan die jongeling van
mi) wenschen Nu.ik zal zien.
«n in elk geval op mijn hoede zjjn....
L»at mQnheer binnenkomen.'
Een jongmensch van omstreeks
twintig jaar trad binnen. Hjj wierp
oen snellen blik op de ruime, met
overdadige weelde ingerichte kamer
on toen hij op den achtergrond den
graaf onbeweeglijk aan zijn schrijftafel
zag zitten, schreed hij rustig verder
door het vertrek en groette.
De graaf beantwoordde den groet
door het buigen van het hooid en
Wierp aan seherp-onderzoekenden blik
op don binnentredende.
H(j beviel hem niet. Naar zijn uiter
lijk te oordeelen was hjj ziekelijk,
de blik van onder de roode oogladen
was valach, de gelaatskleur bleek.
Op een stoel plaats nemende, dien
de graaf hem niet aangeboden had,
sprak hij met zekerheid„Ik noem
mjj Travel, maar mijn ware vader is
u... dat weet ik. Ea ik kom hier met
hét verzoek, mij behulpzaam te willen
s|b, om eon waardig lavou te leidoa."
dat, volgens de deskundigen, absoluut
onbruikbaar zou zjjn. Eu ook mag wel
even gememoreerd, dat rechtsohe „de
mocraten" als dr. Kuyper, Vau Vliet,
Van der Molen, Oosterbaan, Passtoors
en Aalberse aan deze geld verspilling
hun stem gaven. Het heeft gelukkig
niet gebaat.
Ons land is in ieder geval, door het
uitgesproken votum, verlost van een
bewindsman, wien men, en niet zonder
recht, den bijnaam van „draaibord"
heeft gegeven. Wij kunnen ons daar
over slechts verheugen.
Of de gevallen beslissing nog andere
gevolgen, een aftreden van het geheele
Kabinet, zal hebben Wjj gelooven
het niet. In parlementaire kringen
werd gisteren althans te verstaan
gegeven, lat de kwestie zich tot het
aftreden van den heer Wentholt zal
bepalen.
Ten slotte zjj nog opgemerkt, dat
van de 41 Kamerleden ter linkerzijde
er gisteren 40 aanwezig waren, die in
gesloten gelederen tegen het pantser
schip stemden. Do rechterzijde, welke
59 leden telt, miste 10 leden. Het
bljjkt bjj schier elke gelegenheid, dat
aan dien kant het grootste aantal
politieke spijbelaars aangetroffen
wordt.
Do bezetting van Rhodos,
De Italiaansohe en Turksche be
richten over de bezetting van dat
eiland loopen, zooals te verwachten
was, nogal uiteen. Van beide zjjden
tracht men het voor te stellen, alsot
de grootste verliezen aan den kant van
den vijand werden geleden. Da Itali
aansohe berichten bepalen zich hoofd
zakelijk tot een overzicht van de ont
scheping, terwgl de Tnrken meer van
de daarbij plaatB gehad hebbende
gevechten melding maken. Volgens
die laatste berichten verschenen
Zaterdagmiddag Italiaansche oorlogs
schepen in de golven van Pilaki en
Trianda in het O. en W. van Rhodos.
Na 3 Vï uur openden zjj het vunr tegen
de Turksche versterkingen-TegelykeL'-
tjjd trachtten zij in Pilaki te landen.
De Turken rukten op tegen de twee
infanterie-afdeelingen en de twee
batterpen, die geland waren. Niet
tegenstaande de hulp, verleend dooi
de Italiaansohe pantserschepen, dood
den de Tnrken twee officieren en vele
soldaten, en namen zjjj een onderofficier
gevangen. Van de Turken zjjn een
luitenant en eenige soldaten gewond.
Volgens een ander telegram '-eerden
de Turksehe troepen terng naar het
gebergte, met de burgers, die de stad
verlaten hadden. Uit Rhodos wordt
nog aan het ministerie van oorlog
gemeld,dat bij de landing der Italianen
Hp wischte zieh het voorhoofd af.
De graaf Do la Roche was kalm
gebleven. „Is dat alles, wat u mjj te
zeggen hebt?" vroeg hp langzaam
„Ik zal dan bellen, om u uit te laten."
Met een snelle beweging hield Etieu-
ne Travel hem tegen„Doe dat niet.
Ik heb namelijk bewjjzen in mjjn be
zit en zal daarvan gebruik weten te
maken. Ik zal ze aan uw vrouw ter
hand stellen."
„Zoo Werkelijk U hebt bewijzen
En van welken aard zpn die
„Het zijn uw brieven aan mpn
moeder."
„Hebt u die van mevrouw Travel
zelf ontvangen?"
Het jonge mensch kleurde.
„Neen", bekende hjj, „Ik heb ze haar
ontnomen. Zjj weet het zelf nog niet.
Toen ik haar schrijftafel doorsnuffelde,
heb ik haar brieven gevonden. En,
graaf De la Roche, die late* aan duide
lijkheid niets te wenschen over! U
kunt er u zelf van overtuigen Ik
bied u nu het volgende ter keuze
aandie brieven, ofhet schandaal 1
In nog steeds onverstoorde rust
luisterde de graaf toe en dacht daarbij
„'n Nette schurk is die zoon van me,
en 'n gevaarlijk sujet bovendien 1 Wat
moet ik doen? Dat hjj rnjju zoon is,
daar is niet aan te twijfelen, 't Is mjjn
straf voor die echtbreuk.Die brieven
moeten in mjjn bezit komen en ook
moet ik het stilzwijgen koopen van
dien vlegel. Anders is h9t gedaan met
mijn huiseljjken vrede, en ben ik per
soonlyk geruïneerd."
De graaf De la Rocha, die voor niets
ter wereld vreesde, sidderde voor zjjn
vrouw. Zjj zou haar echtgenoot zjjn
vroegeren misstap nooit vergeven, en
het bestaan van den oneohten zoon
al* een beleodiging voor de echte
twee diebt bezette Italiaansche lan
dingsbooten door Tnrksobe granaten
getroffen en tot zinken werden ge
bracht.
De Home Rule-wet In Engeland.
Deze wet maakt in het Lagerhuis
nog steeds een punt van ernstige
bespreking uit. Hedenavond zullen
echter de debatten gesloten en daarna
zal het ontwerp na de tweede lezing
in stemming gebracht worden. Alge
meen verwacht men, dat da meerder
heid van het Huis, nu en ook in
derde lezing, de wet zal aannemen.
Maar daarna zal ze in behandeling
komen in het Hoogerhuis en dan is
het zeer waarschijnlijk, dat dit de wet,
zooal niet bij eerste, dan toeh bjj
tweede lezing zal verwerpen. Daarmede
is echter de wet nog niet ten doode
opgeschreven, want slechts tweemaal
kan het Hoogehnis zjjn goedkeuring
aan het ontwerp weigeren. Daarna
is het mogeljjk, dat dit, ondanks deze
weigering, toch wet worden zal.
De veiligheid op zee.
Wanneer het kalf verdronken is,
dempt men den put. Zoo is het ook
na de ramp van de Titanic gegaan.
Van alle zijden dringt men thans op
verbeteringen en veiliger voorschrif
ten aan, met het gevoig, dat Maandag
iu Berlijn door den minister van
Binnenlandsche Zaken een conferen
tie voor de veiligheidsmaatregelen op
zee is geopend, waaraan met offlieieale
regeeringspersonen een 60-tal ver
tegenwoordigers van groote scheep
vaartlijnen hebben deelgenomen.
De minister begon met te verklaren,
dat onmiddellijk na het zinken van
de Titanic" in DuitBchland besloten
werd, een onderzoek in te stellen, of
de voorschriften op de veiligheid
ter zee nog voldoende waren. Ter
zelfder tjjd had de keizer, die deze
aangelegenheid met een bijzondere
belangstelling volgt, een particulier
onderzoek bevolen en het initiatief
genomen tot een internationale confe
rentie.
Als eerste conclusie van het onder
zoek, dat had plaats gehad, stelde de
minister vast, dat de veiligheid op
Duitsehe schepen in geen enkel opzicht
onderdoet voor die op buitenlandsche
lijnen. Vervolgens werden de maatre
gelen tegen het zinken van Behepen
die averjj hebben opgeloopen, de red-
dingabooten, de draadlooze telegrafie,
de atlantische zeeroute en de snelheid
der schepen bjj ijsgevaar aan een
langdurige beschouwing onderworpen
Verschillende voorstellen werden in
handen van commissies gesteld.
Nadat de conferentie gesioten was,
werden de commissies gevormd. Een
nieuwe conferentie zal bijeengeroepen
worden, wanneer deze haar beraad
slagingen geëindigd zullen hebben.
kleine la Roohetjes beschouwen.
Na een oogenblik van nadenken
was zjjn besluit genomen.
„Welnu, het zjj zoo", zeide hl), „veel
omhaal van woorden is onnoodig,
nietwaar? Hoeveel verlangt u?"
Etienne Travel wist zijn vreugde te
bedwingen en antwoordde ontwijkend:
„U kunt wel denken, dat ik de brieven
niet bij me heb."
„U wenscht dus, dat ze stuk voor
stuk betaald worden? Waarheen wilt
u ze brengen Niet hierheen I U
mag niet meer hier in mijn huis ge
zien worden Waar zullen wjj elkaar
ontmoeten In een eafé Ik wil
liever niet in uw gezelschap gezien
worden, wanneer ik twijfelachtige
zaken met u af te doen heb. Ik zal
dus hjj u aan huil komen."
„Goed", verklaarde de jongeling,
na even nagedacht te hebben. „Mjjn
moeder dineert vanavond niet thuis.
Mag ik u dus nog hedenavond ver
wachten
„Ja, na negen uur, maar slechts
ouder voorwaarde, dat ik niemand
anders dan u alleen aantref."
De straat in het verafgelegen stads
gedeelte was eenzaam en donker.
Mynheer De la Koche kwam te voet
voor het armoedige huisje, waarvan
de vensters niet verlicht waren.
Stellig had Etienne, achter de deur
versoholen, op hem staan wachten,
want hjj opende onmiddellijk na het
bellen.
„U ziet", zeide hij, „dat ik aan uw
wensch voldaan heb. Niemand kan
ons storen."
Hij geleidde den graaf naar een,
op de eerste verdieping gelegen, ver
trek, waarvan de venster* op een
Kamerverkiezing 1913.
Aan Bet Volk wordt verzekerd, dat
tusschen liberalen en vrijzinnig-demo
craten in het district Zaandam isl
overeengekomen, dat het vrjjz.-dem.
Kamerlid dr. Bos de gezamenljjke'
eandidaat dier partyen zal zijn voor
de Kamerverkiezing van 1913.
Clericals malaiee.
Men schrjjft uit het district Hoorn
aan De Tijddat het zeer lage stern-
meneijfer, daar door de kerkeljjken
behaald, aan de bjjna geheele afwezig
heid van propaganda valt toe tc schrij
ven „De goede geest is verslapt. Het
werk, verricht in 1909, had rjjke
vruchten gedragen. Bij deze tussohen-
t(jdsche verkiezing kan deze oogst
als verloren beschouwd wordeu en nu
mag men weer van voreD af aan be
ginnen*. Met andere woorden: het is
er misère.
TWEEDE KAMER.
Een driestar in dit nummer behan
delt den val van den Minister van
Marine, den heer Wentholt, ten gevolge
van de verwerping van zijn pantser-
schip. De Minister-president, mr.Hesms
kerk, heeft nog alle mogelijke moeite
gedaan, den bewindsman van Marine
en diens schip te redden, en wjj ge
looven wel, dat hjj tot op het laatste
oogenblik geloofd heelt, daarin te
slagen, vooral, toen de heer De Savor-
nin Lokman zyn bekende en reeds
eerder door oüb besproken motie in
trok. De coalitie seheen immers den
jongsten tijd hechter dan ooit?
Toch is het alles anders geloopen
de desertie in de rechtsche gelederen
moet voor de regeering verbijsterend
groot zijn geweest, al Bchjjnt het
votum geen reehtstreeksche politieke
gevolgen van verdere strekking te
zullen hebben dan het aftreden van
den Minister van Marine.
Natuurlyk rijzen er tal van vragen.
Wat zullen de indirecte gevolgen zyn
Zal deze verdeeling van gisteren voor
de toekomst verdeeldheid worden
Zal de christeljjk-historische fractie
na de rol, welke zjj bij het politieke
spel van deze en de vorige week
speelde, in de naaste toekomst anders
tegenover de coalitie te staan komen,
dan tot heden toe het geval is ge
weest Missohien geeft de behandeling
der bakkerswet, waarmede vandaag
begonnen is, het antwoord op deze
vragen.
Over den val van Minister Wentholt
zullen weinigen treuren. Toen de be
slissing bekend was, riep de sociaal
democratische afgevaardigde Duys
tuintje uitkwamen.
„Mjjn kamer", zeide hy. „Wjj kun
nen hier rustig praten."
„Volkomen rustig," antwoordde de
graaf, de ligging van het vertrek
opnemende, als vreesde hjj een hin
derlaag. „Welnu, en de brieven?..."
„Ik zal ze halen: maar gelijk
overstekenWaar is het geld U is
sterk, wat ik niet ben. Wie waarborgt
mjj, dat u het pakje niet wegneemt
zonder te betalen
De graaf haalde een zakportefenille
te voorschjjn en opende die.
„Hier zyn 50.000 fres. Mjj dunkt,
dat de brieven daarmede hoog ge
noeg getaxeerd zjjn. Ga ze nu halen
Etienne glimlachte spottend, doch
gehoorzaamde.
Een minuut later verscheen hjj
weer met het pakje in de hand.
„Toon ze me", beval de graaf. „Ga
hier naast me zitten. Zjjn dit AI de
brieven
„Natuurlijk," antwoordde Etienne
Travel. Maar mijnbeer De la Roche
zag de listige, valsche uitdrukking
van zijn gezicht en merkte, dat de
schurk loog.
Hy ging rechts zitten van den
jongen man, die hem het eene docu
ment na het andere reikte.
Plotseling flikkerde er iets in de
hand van den graaf, een knal weer
klonk en Etienne viel, aan den slaap
door een kogel getroffen, met het
hoofd voorover op den rand van de
tafel neer.
Met de grootste koelbloedigheid
liet de graaf eenige oogenblikken
voorbjjgaan. Niets roerde zieh in
huis. Hg constateerde, dat de jonge
man na eenige stuiptrekkingen leven
loos was.
„OogouMikkaljjk dood", pre velda hg.
„Nu moet hg maar weer liberaal
worden 1Dat deze interruptie geen
protesten uitlokte, doet ten aller
duidelijkste uitkomen, hoe men in de
Kamer over den heer Wentholt denkt.
Hg heeft het er zelf naar gemaakt.
Even te voren was de coalitie
bij de regeling der werkzaamheden
nog hecht aaneengesloten. Met 49
tegen 41 stemmen (alleen de ehriste
lyk-historisehe afgevaardigde Van
Idsinga stemde met de linkerzijde
mede) werd verworpen het voorstel-
Patijn (nnie-Iib.) een zeer logisch
voorstel om met de ziektewet niet
21 Mei, doch 28 Mei te beginnen. Hy
achtte dit in het belang eener goede
behandeling noodzakeijjk; aangezien
Donderdag 1.1. eerst de stapel stukken
is verschenen, welke het gewjjzigd
ontwerp vormen en voor dien tfd
moeten bestudeerd worden door de
Kamerleden.
Doch rechts zette haar zin door.
Haar macht deed zij ook gelden by
he; voorstel-Troeletra (soc.-dem.), om
zyn motie in zake de ouderdoms-pen-
sionneering der 70 jarigen vóór de
ziektewet aan de orde te stellen. Ver
werping was het eenig resultaat.
Alleen het voorstel des heeren Treub
(vryz.-demom het financieele ge
deelte zgner motie betrekkelgk het
spoorwegbeleid op de agenda te plaat
sen, kon in de oogen van een vrg
groot aantal rechtsohe Kamerleden
genade vinden, zoodat het aangenomen
werd.
Acte examens L. O.
Maandag werden te Middelburg ge
ëxamineerd 8 mannelijke candidaten.
Daarvan slaagden de heeren J. J. de
Die, OostburgL. M. de Graaf, St.
MaartensdijkC. Koelmans, Neuzen;
J. C. Stoutjesdyk, Oud-Vossemeer
O. J. van Urk, OostburgJ. J. A.
Wisse,Breskens en H. Versloot, Nenzen.
Dinsdag zjjn te Middelburg geëxa
mineerd 8 mannelijke candidaten.
Geslaagd zjjn de heeren J. Akkers-
djjk W. C. Dekker, J. C. vaB Dien,
J. C. Grucq, J. F. Flipse, allen van
Middelburg; W. H. M. D. Haes, H.
K. Hangelbroek, beiden van Hnlst.
Het tweetal bjj de Geref. Gem.
te Goes bestaat uit ds. H. Roelofsen
te Bruinisse en ds. A. Makkenze te
Tholen.
Reclame.
Verveusheid en slechte spijs-
vertering staan dikwijls in nauw
verband, omdat de verzwakte maag-
en darmzenuwen op de werking der
„Die wapens zjjn éénigl"
Daarop verstrooide hjj de brieven
over de tafel en legde de revolver
op den grond.
„Op deze wijze", overlegde hjj, „zal
mevrouw Travel bjj haar terugkomst
denken, dat Etienne, uit wanhoop
over zjjn ontdekking, zelfmoord ge
pleegd heeft. Ik heb de „mise-en-
scèue" handig in orde gebracht I De
rechterslaap is getroffen; in de hou
ding is niets twjjfelaehtigs Niemand
heeft mjj zien binnenkomen, niemand
zal eenig vermoeden jegens mjj
koesteren Ik heb een einde gemaakt
aan een afpersing, die zich tot in het
oneindige zou uitgestrekt hebben. En
ik heb de maatschappjj van een ge
vaarlek individu bevrjjd. Mjjn zoon
Bah 1hjj had niets eigen met mjj 1
Hjj bereikte den uitgang, sloot de
deur zorgvuldig en stond op straat.
De duisternis was door opkomende
nevelen nog dichter geworden. Het
geblaf van een hond drong door de
nachtelijke stilte. Mjjnheer De la
Roche sloeg instinctmatig een krnis,
want hj) bad een vrome opvoeding
gehad. En een rilling voer hem door
de leden. De misdaad steeg voor hem
opMaar hjj was sterk van geest
en bezwoer, dat hjj slechts in het
gevoel van recht genandeld had.
Hij stak een sigaret op, als uit be
hoefte, om in de dageljjksehe ge
woonten van het leven terug te
keeren, en dwong zichzelf tot een
bedaarderen, langzameren gang
Maar zyn voeten lieten zich niet
tegenhouden en zjjn sigaret ging uit
EINDE.
