N°. 6 1912,
Zaterdag 13 Januari.
99,u> jaargang.
Donkere Schaduwen.
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel.
74 FEUILLETON.
COURANT.
IV teioonnu miner '32. Directeur A. F. A. van Setebs. Uitgave vau de Naaml. Vennootschap .Gfoesche Courant". Hoofdredacteur W. J. C. 'van JSanten.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
^Prjjs per kwartaal, in Goes f 0,79, buiten Goes, franco f 1,29.
Afzonderlijke nommerB 5 cent.
Inzending van advertentlSn op Maandag en ,Woenadag
jvóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
De prgs der gewone advertentiën ia van l-5jregels50 ct., elke' regel meerlOct
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Schijn en Wezen.
Binnen enkele dagen den 18en
Jannari zal een tusschentijdsche
verkiezing voor de Tweede Kamer der
Ötateu-Generaal in het district Hil
versum plaats moeten hebben, ten
gevolge vau het overlijden van den
antirevolutionairen baron Van Heem
stra En met belangstelling ziet geheel
met de politiek meelevend Nederland
den uitslag van de stemming op 31
Jannari a.s. tegemoet. Het district
Hilversum toch geldt voor een hecht
bolwerk der rechterzijde. Bij de stem
ming in 1909 legden vrijzinnigen en
sociaal-democraten het tegen den anti
revolutionairen candidaat afdeze
laatste werd met groote meerderheid
van stemmen gekozen.
Sinds 1909 is er in de politieke
meening des volks een groote wijzi
ging gekomen. Wij zagen het eerst
in het zoogenaamd muur-vaste eleri-
cale district Wijk-by Duurstede, waar
het slechts weinig scheelde, of de
clericaal was door den vrijzinnige
gewipt. En aan de tusschentijdsche
verkiezing in Botterdam V denkt de
regeering liever maar niet terug
daar toch werd door de vrijzinnigen
met een flinke meerderheid van stem
men de zetel op de „chrisielyken* her
overd.
ÈfiNu komt Hilversum aau de beurt.
Ï^Of wij gelooven, dat deze kerkelyke
bnreht door de onzen zal worden ge
nomen Dat niet. Maar wel zijn w(j
er vast van overtuigd, dat de vrijzin
nigen heel wat meer stemmen zullen
verkrijgen dan in 1909. Da Kaads-ver-
kiezingen van den afgeloopan zomer
in de gemeenten Hilversum en Bns-
snm de beide voornaamste plaatsen
van het Kamer-distriot, waar met
enkele weken de strijd zal worden
gestreden hebben duidelijk aange
toond, dat ook daar de wind niet lan
ger uit den cleriealen hoek waait.
Er komt kentering.
QDooh er is meer, wat ons de aan
dacht doet vestigen op den aanstaan
den stembusstrijd in het district Hil
versum. En dat is de allervermake-
ljjkste ruzie tusschen de drie coalitie
partijen, welker woordvoerders het de
goê gemeente telkens weer trachten
wys te maken, dat antirevolutionairen,
christelijk-historischen en roomsch-
katbolieken stoelen op één en den
zelfden wortel des geloofs.
Tot nn toe was de Hilversumsohe
zetel bezet door een antirevolutionair,
dank zij het samengaan der drie zooge
naamd „christelijke' partyen. Maar op
de keper beschouwd zijn de antirevolu
tionairen daar niet zoo talrijk, dat zij
t-.i spraak op dezen zetel mogen ma-
k.;u D.t weten de roomsch-kathoUekeu
<i> nuiels goed. En daarom stelden zij
voor, dat elk der drie .christelijke"
Naar het Duitseh.
De laatste woorden van de praat
zieke oude hoorde Rudolf nauwelijks
meer. Hfj snelde de trap op naar de
eerste verdieping.
Op de bovengang kwam hjj den arts
en zijn vader tegen. Beiden hadden
zooeven de ziekenkamer verlaten en
waren in ernstig gesprek gewikkeld.
Ik zal n, zooals ik al zei, dade
lijk een vertrouwde verpleegster zen
den, op zyn laatst over een uur is zij
hier, want ik ryd dadelijk naar het
afiekenhuis, hoorde Rudolf den arts
Juist zeggen, die hem nu eerst op
merkte en groette.
Op de angstige vraag van Rndolf
bevestigde hij, dat er niet weinig ge
vaar bestond, en beval de zieke tot
•an de komst van de verpleegster in
de voortdurende zorgen van het dienst
meisje aan.
De advocaat ging met den dokter
mee, om hem nit te laten. Toen hij
weer in het hnis terug kwam, dat zoo
plotseling een hu s van zorg en ramp
was geworden, schrok hij niet weinig,
toen hij boven aan de trap zijn vader
op hem zag wachten.
Ik wenseh met je te spreken,
zei do oude neer, en Rndolf merkte
met verbazing op, hoe de stem van
p|o vader van innerlijke opgewonden
groepen met een eigen candidaat zon
nitkomende candidaat, die dan het
grootst aantal stemmen behaalde, zon
worden gesteand door de beide andere
.christelijke' tracties.
Nu zijn de roomsoh-katholieken van
de drie reehtsohe partijen in het dis
triet Hilversum ongetwijfeld het
Bterkst en men begrijpt dus, waarom
zy met zulk een voorstel kwamen. De
antirevolntionairen en christelyk-his-
torischen gevoelden er echter niemen
dal voor. In het bijzonder de eersten
nietzjj willen, wat het ook kosten
moge, behouden hetgeen zjj hebben.
Wjj begrypen dien onderliogen strijd
evenwel niet. Zijn de drie rechtsche
partijen antirevolutionairen, chris
telijk-historischen en roomsch-katho-
lieken dan soms niet even .chris
telijk* Stoelen zjj niet op één en den
zelfden wortel deB geloofs Waarom
dan rnzle gemaakt, wie van drieën
den zetel zal bezetten? Dit moet toch
al een kwestie van zeer ondergeschikt
belang zyn, naar het ons wil voorko
men. Als men het rechts op het terrein
der staatkunde zoo volkomen eens is
als het hoofddoel is, zoeals men zegt,
God op de erve der politiek" de oer to
geven, welke Hem toekomt, wat
geeft het dan, wie der zoogenaamd
„christelijke" fracties den Hilversum-
Bchen zetel zal inpalmen
Ja, dit is de theorie. De praktyk
leert echter heel anders Dan is die
ééne wortel des geloofs by geen moge
lijkheid te vinden. Dan wordt gezogd
gelyk oniangs een roomach-katho-
liek orgaan in Limburg deed dat
bij de protestanten alles, wat hun
eeredienet betieft, kil en kaal en leeg
is dan wordt zonder meer verkondigd,
dat de protestanten niet „afstammen
van een God-mensoh.'
Doch bij de stembns.dan wordt
die oude beschimmelde wortel dor
geloofs eenheid zoo spoedig mogelijk
weer nit den eoalitie-kelder gehaald
Wat nood ook, terwille van een stem-
bus-snccés het kiezersvolk om den
tuin te leiden
Geen grooter onoprechtheid, dan by
de zoogenaamde „christeljjke'partyen.
Wy achten het gelukkig, dat het
Nederlandsche volk van die onoprecht
heid steeds meer en meer doordron gen
wordt. Het ziet thans wederom, hoe
men rechtB ruzie maakt, marchandeert
om een Kamer-zetel. Als het „christelijk"
beginsel inderdaad bij de coalitie
partijen veilig is, wat geelt het dan,
of er in de Kamer een meerderheid is
van uitsluitend antirevolutionairen of
uitsluitend christelijk-historischen of
nitslnitend roomseh-katholieken Het
gaat toch o, „christelijke" politici 1
slechts om het spel, maar niet om
de knikkers
De stembnsstryd in Hilversum zal
het ons anders leeren.Hy zal onsleeren,
-lat het niet gaat om een groot beginsel
bij die zoogenaamd „christelijke" par
tyen, doch alleen om zniver-stoflelyke
winste, om grof eigenbelang. We wis
ten dit reeds lang. Doch de Hilversnm-
heid beefde.
Zwijgend volgde hy den ouden heer
naar de rookkamer, die door verschil
lende vertrekken van de ziekenkamer
van Hildegard gescheiden was.
Heeft u mij iets dringends te
vertellen vroeg Rndolf, ontstemd over
de barsche, bijna beleedigeuda manier
van doen van zjjn vader, anders....
Ja, zeker, wjj moeten weten wat
wy aan elkaar hebben, zei de oude
heer. J(j bent het, die de arme Hilde
gard misschien op haar sterfbed ge
worpen hebt 1
Ik weet niet, wat n daarmee
wil zeggen, antwoordde de zoon op
moeilijk bedwongen toon. Ik begryp
uw groote droefheid, maar wordt u
alstublieft kalmer, vóórdat u meer
zegt, dan u zal knnnen verantwoorden.
De gebenrtenissen van dozen dag
hebben my evenzeer diep getroffen,
en....
Och wat, daardoor verandert er
immers niet het minste aan het feit,
dat jjj het geweest bent, die onher
stelbare schande over ons hnis en
over onzen naam gebracht hebt.
Nu begrijp ih uw bedoeling weer
niet, antwoordde Rndolf. U liet zich
vanmiddag al eenigszins in dien gec.it
nit. Ik zou u werkelijk wel willen
verzoeken, n wat duidelijker uit te
drukken.
XXIV.
Ook de stem van Rndolf was bjj
de laatste woorden voortdurend drif
tiger geworden.
sche verkiezing onderstreept onze
woorden nogmaals.
Buitenland.
De binnenlandsche crisis in
Turkije.
Zelden maakte hot Turksche rijk
een tyd van meer inwendige beroering
en gevaarlijker gistiDg door dan thans
het geval is. De Tripolitaansche oor
log, die de hoofdschotel van den dag
was, is nn in beteekenis gedaald, ter
wjjl ieder zich verwonderd afvraagt
waar de binnenlandsche crisis, die het
Tnrksche rjjk thans doormaakt, wel
op uit zal moeten loopeD. De revo
lutionaire actie dreigt overal, terwijl
aan den anderen kant in vele kringen
vrees bestaat voor een staatsgreep der
reactie. Het ziet er nit of de regeering
machteloos staat tegenover het dry ven
der revolutionairen, terwjjl dezen met
den dag drleBter durven optreden.
De nieuwe internationale revolu
tionaire vereeniging op den Balkan
zond aan de Tnrksche regeering,
het eeutrale jong-Turksche comité
en de pers van Turkije, Bulgarije en
Servië oen brief, die het wapen der
vereeniging draagt en rjjk voorzien
is vau doodshoofden en gekrniste
degens. In dien briet wordt er op
gewezen, dat het niet slechts de re
geeringen der kleine Balkan-Staten
zijn, maar ook de grondwettige
Turksche regeering en de partij van
eenheid en vooruitgang," dia met stij
genden ijver werkzaam zyn ter voor
bereiding van de definitieve bezetting
van het Oosten door de kapitalistische
Enropeesche Staten, waaronder in de
eerste plaats Rusland en Oostenrijk
gerekend worden. De vooruitgang en
de vrijheid der Balkan Staten knnnen
niet worden gewaarborgd dan door
aller samenwerking en kannen slechts
worden verwezenlijkt door een ge
meenschappelijk streven der demo
cratische en revolutionaire elemen
ten onder die volken. Met de volgende
peroratie wordt daarna die brief be
sloten Wy heffen de vaan van den
revolutionairen worstelstrijd omhoog,
geweld beantwoorden wy met geweld.
Patriotten en revolutionairen schaart
n om onze banier, de eenige waarvan
heil kan worden verwacht 1
De revolutionaire partij, waarvan
dat schrijven uitgaat, heeft niet een
te besten naam. Zy wordt van ver
schillende, kort geleden gepleegde
moorden en brandstichtingen beschul-
digd. Ook moet zjj de pleger zyn van
de vele dynamiet-aanslagen, die in
den laatsten tjjd op de spoorwegen
in Macedonië plaats hadden.
Nn komt b(j 'deze binnenlandsche
crisis nog de parlementaire. De Saltan,
die tegen de ontbinding van het par
lement is, heeft den Senaat opgedragen
een grondslag voor een vergelijk met
de partyen te treffen en de ond-groot-
vizier Hilmi hoeft nu met de partij
leiders gesproken en, namens den Se
naat, verschillende toezeggingen ge
Ik noem het gemeen en arglis
tig om tegen de verlooide van je
zuster te intrigeeren. Zoogenaamd
behartig je zjjn belangen voor het
gerecht, inderdaad echter zoek je hem
van een ongehoord groote misdaad
te beschuldigen.
Rndolf richtte zjjn gestalte trotsch
op, zjjn gezicht was doodsbleek ge
worden, en een diepe ernst sprak uit
zijn gelaat.
U is driftig, vader, dat moet
tot uw verontschuldiging dienen, zei
h$ kalmer dan eerst. Intneschen
vergist n zieh, als u my voor een
verrader hondt. Ik heb weinig aan
de zaak gedaan, maar de drang van
plotseling aan den dag komende toe
standen heeft mjj zelf overrompeld.
En overigens, voegde hjj er op beslisten
toon bij, als deze mijnheer v. Engler
weikelyk, zooals ik geloof, de onge
hoorde misdaad bedreven heeft, waar
voor heden een onschuldige veroor
deeld is, dan zon het als eerlijk man
niets meer dan mijn schuldige plicht
geweest zijn, om de zaak aan te geven,
om er maar niet van te spreken, dat
deze man -oo brutaal geweest is het
hart van mijn arme, ongelukkige zns-
;er te bete veren.
Neen, zei de oude heer, je schul
dige plicht was het, het grijze haar
van je oud -n vader te ontzien en zijn
ongerepteu naam, dien hij zich door
en lang werkzaam leven verworven
eeft, niet door het slijk te sleuren I....
Spreek mjj niet tegen, stamelde hij
buiten zich zelf van woede. Dat heb
daan, als zy daartegenover de regee
ring een zekere rust gunnen. Mocht een
der partijen het vergelijk afwijzen,
dan zon de Senaat in offlcieele zitting
die party brandmerken als een, die
handelt tegen de belangen van het
vaderland.
Het is zeker wel iets buitengewoons,
aan een wetgevend lichaam de be
middelende rol in den twist der par
tgen op te dragen.
De hoofden der Malissoren hebben
den grootvizier een brief gezonden,
waarin zg zich voorstanders van een
parlementair vergelijk toonen.
De crisis in Frankrijk,
Ook Frankrijk maakt ophetoogen-
blik een crisis door. De oud-premier
Clemenceau, die wist, dat er geen
eenheid van inzicht en samenwerking
was tUBschen de departementen van
binnen- en bnitenlandsche zaken, dat
de minister van bnitenlandsche zaken
feitelijk een stroopop was, interrom-
peerde in de zitting, toen de premier
Caillanx verzekerde dat hij nimmer
had onderhandeld dan door middel van
de officieel daartoe aangewezen per
sonen, en zich nimmer had laten lei
den door flnantieele overwegingen.
Hy vroeg toen aan De Selves, den
minister van bnitenlandsche zaken,
of deze het daarmee eens was, waarop
deze weigerde te antwoorden, wat
gelijk stond met een aanklacht tegen
dec premier. Door het ingrijpen van
Clemenceau is een kabinetscrisis ont
jij gedaan, jij bent het geweest, die
schande in ons hnis gebracht hebt.
Onze wegen loopen voortaan uitéén.
De wonde, die je mij geslagen hebt,
is ongeneeslijk, de break, die tasschen
ons beiden ontstaan is, is niet meer
te helen I
Zonder zijn zoon de gelegenheid te
geven nog een woord tot antwoord te
spreken, keerde zich haaBtig om en
snelde de kamer nit.
Rndolf keek hem trenrig na. Langen
tyd keek h(j somber voor zich heen,
eindelijk echter eischte de natnnr haar
rechten. H(j ging naar bed, maar de
slaap wilde niet komen. Bjjna den ge-
heelen nacht door wentelde hjj zich
in zijn bed rond, duizend kwellende
gedachten folterden zijn vermoeid en
opgewonden brein.
Eerst tegen den morgen sliep hy
even in. Toen hij echter om acht nur
's morgens opstond, voelde hij zi ;h nog
vermoeider en meer terneergeslagen
dan den vorigen avond.
Zyn eerste gang was naar de slaap
kamer van z(jn zieke znster. Daar vond
hy een diacones, die bjj zjjn binnen
komen vermanend den wijsvinger
tegen de lippen legde om hem te be
duiden, dat groote rast noodzakelijk
was.
Op de teenen kwam Rndolf nader bjj
het bad van zjjn zuster. Groote droef
heid doortrilde hem, toen hy zag, welke
verandering het lieve gelaat van het
jonge meisje had ondergaan. Haar
anders zoo kersroode lippen zagen
zwartachtig, zjj waren opgezwollen m
staan, daar de minister van bniten
landsche zaken verklaarde, niet langer
te knnnen aanblijven.
Nadat de portefeuille van buiten-
landsche zaken door Deleassé was
aangenomen, meende de minister
president Caillanx, dat hij zijn kabinet
nog op de been kon honden. De kamer
meerderheid hechtte echter weinig
waarde aan het aanblijven van Cail
lanx, terwijl de portefeuille van marine
door verschillende personen werd ge
weigerd. Dit heeft den minister-pre
sident aanleiding gegeven ai te treden
en met hem heeft nn het geheele
ministerie zijn ontslag genomen.
Toen de portefeuille van marine zoo
telkens werd geweigerd, wilde Deleassé
allerlei waarborgen, opdat zjjn politiek
niet zou worden bemoeiljj kt, en opdat
zyn komst hem geenszins zon ver
plichten tot solidariteit met de bniten
landsche politiek, tot nog toe door
het kabinet gevolgd.
Voorts had hij als voorwaarde ge
steld aan den president der Republiek,
dat hy zon gehandhaafd blijven als
minister van bnitenlandsche zaken in
mogelijke volgende ministerieele com
binaties,
Daarbij wierp hy meer en meer
moeilijkheden op tegen de hervorming
van het kabinet, waarvan de positie
in de Kamer ouder die voorwaarden
zeer moeilijk werd.
Algemeen gelooft men, dat Delcas-.é
thans als minister-president zal optre
den. Zjjn positie in de Kamer is zeer
gebarsten.
Een onuitsprekelijke droeve uitdrak-
king lag op haar gelaat, piepend en
onregelmatig haalde z j adem. Zoo nn
en dan liet zij half luid onverstaan
bare klanken hooren.
Zoo is het al den goheelen nacht
door geweest, zei de verpleegster op
fluisterenden toon tot den diep ont
roerden Rndolf. Het zal nog voort
durend erger worden. Dat gaat zoo
door tot in de derde week, het is
typhus.
Ik heb die ziekte al aan zoo menig
ziekbed bijgewoond. Maar u behoett
u niet ongernst te maken, jnistzolke
teere wezens komen meestal gelukkig
door typhus heen, terwy'l sterke, krach
tige mannen er dikwijls aan bezwijken.
Aan een onwillekeurige opwelling
gevolg gevend, legde Rndolf zyn
beide handen als beschermend op het
door koorts verhitte voorhoofd van
het jonge meisje, toen gaf hjj de ver
pleegster de band en verliet met
zwijgenden groet de kamer
Een vreeselyke verbittering had
zieh van hem meester gemaakt. Hoe
haatte hy dien man, die ai die ellen
de en dat harteleed over Hildegard
had gebracht, zoodat zy nn aan den
rand van het graf lagt De vluchtige
twy'fel aan Hugo's schuld, die giste
ren en tijdens den slapeloozen nacht
in zjjn binnenste was opgekomen,
werd nu door zyn groote haat en
verbittering overstemd en tot zwijgen
gebracht.
(Wordt vervolgd.)
