N\ 3 1912.
Zaterdag 6 Januari.
l)9'w jaargang.
Donkere Schaduwen.
Bij dit no, heiiowt sen
Bijvoegsel.
72 FEUILLETON.
i.OKSIHK
comm.
Telefoonnummer 32. Directeur A. F. A. van Setebs. Uitgave van de Naam!. Vounootschao .Goasthe Courant". Hoofdredacteur w. j. C. van Santen.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
jPrjjs per kwartaal, in Goes f 0„7S, buiten Goes, franco 1,25.
Afzonderlijke nemmers 5 cent.
Inzending van advertentlhn op Maandag en Woensdag
vóór a uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5/egels 50 ct., elke regel meer lOct
BS directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels k f 1,— berekend
Bewijsnummers 5jcent.
werd, een aantal indirecte belastingen
te verhoogen en nieuwe in het leven
te roependaarnaast, om ook het
liberale element te bevredigen, wat
meer geld uit de successie-belasting
te kloppen.
Toen had men echter de poppen aan
het dansen. Ü3 conservatieven herin
nerden zich plotseling, dat ze.con
servatief waren en daarom reeds ge
kant tegen de meest billijke van alle
belastingeneen belasting op de
lachende erfgenamen. De ciericalen
vonden het ook niets aangenaam, door
hun samengaan met de socialisten vaD
regeerings-party tot oppositie gedegra
deerd te zjjn, en zjj gingen opnieuw --
en met succès met de conservatieven
konkelen. Het gevolg was, dat de sue
cessie-belasting onmogeiyk doorge
voerd kon worden. En Von billow
meende, na deze beslissing niet langt r
Kykskanselier te kunnen blyven. Hj
ging dus.
Zijn opvolger werd Von Bethmann
Hollweg. En deze herstelde het zwart
olauwe bloo, de reactionaire combi
natie van clerieaal en conservatief.
Aan een verhooging van de successie
belasting werd natuurlijk niet meer
gedachthet groot-grondbezit werd
op alle mogelijke wyzen bevoordeeld
en het Pruisische joukerdom vierd i
hoogty. Met het gevolg, dat de gi -
vulde buidel der kapitalisten wera
ontzien en uit de platte beurs van
den kleinen man nog dat weinigj
werd gehaald, wat er in zat. De be
ruchte verterings-belastingeu, waai
onder die op levensmiddelen, bier,
tabak, lucifers en dergelijke kwamen
tot stand. Belasting naar draagkracht
men dacht er niet aan I
Geen wonder, dat onder het volk
een felle tegenstand tegen het blauw
zwarte bloc ontstond, een teger.
stand, waarvan vooral sedert 1910
biyk gegeven is. Bjj elke tusscbeu
tydsche verkiezing brokkelde de cle'i
eaal-conservatieve meerderheid af. lil
October 1911 viel zelfs Düsseldorf in
handen der vryzinnigen, Düsseldorf,
dat altyd voor één der heohtste bol
werken van het clericalisme gold.
Von Heydebrand, de leider van he
Pruisische jonkerdom, spottend wei
eens „de ongekroonde koning" gc-
heeten, heeft, het naderend gevaar
beseffend, samenwerking met de vrjj
zinnigen althans by de herstem
mingen gezocht en hun een drietal
vraagpunten voorgelegd. Het groote
gewicht werd vooral op de laatste
vraag gelegd: of de vryzinnigen be
reid zyn, de burger-maatschappij te
beschermen tegen de sociaal-demo
cratie, door eiken maatregel te onder
steunen, welke deze bescherming ten
doel heeft. Wat Von Heydebrand
hiermede op het oog heeft, is duideiyk
uitzonderings-wetten tegen de sociaal
democraten in het leven te roepen,
zooals, tot schade en ten schande van
het Duitsche ryk, onder Kykskanselier
Von Bismarok is geschied.
,^De vryzinnigen hebben hierop bet
eenige antwoord gegeven, dat zü
konden geven: „Wy denken er niet
aan". Zy zullen, by de herstemmin
gen, de sociaal-democraten steunen,
terwyi in sommige provincies zelfs
een overeenkomst tnsschen de vry-
zinnige volksparty en de sociaal-de
mocraten tot stand is gekomen, om
eikaars candidaten wederzyds te
steunen.
Algemeen wordt nu verwacht, dat
de sociaal-democraten by de verkie
zingen voor den Ryk=dag op 12 Ja
nuari a. s. heel wat zetels zullen ver
overen en een groote opschuiving
naar links zal plaats heoben.
Zoo is de kans buitengewoon groot
gunstiger stond zij nimmer dat
na jaren onder het elericaal-conser-
vatief regime te hebben gezucht, oin-
deiyk de dageraad der vryheid voor
het Duitsche volk zal gloren.
De opstand in China.
Nu de stryd na den wapenstilstand
weer uitgebroken is, gaat het niet
langer tnsschen de revolntionairen
en de keizeriyken, maar tusschen de
monarchisten en de republikeinen. De
toestand in het Chineesche ryk is dus
nu eigeniyk meer normaal geworden.
Wellicht zal eenmaal de tyd aan
breken, dat de rollen zyn omgekeerd
en de keizer als rebel tegen de jonge
republiek zal optreden I
Met het Mandsjoe-despotisme is nu
voor goed gebroken. China, dat zoo
lang, onverschillig voor wat bniten
het hemelsehe ryk gebeurde, heeft
geslapen, is nu ontwaakt. De weg ter
ontwikkeling ligt voor het geheele
ChineeBche volk open en van de wijze,
waarop deze ontwikkeling zal worden
geleid, hangt het at, of deze uitge
strekte reusachtige landstreek niet
spoedig zyn alles-overheersehenden
invloed op de omliggende staten zal
doen gevoelen. Het is nu byna een
oorlog van Noord tegen Zuid ge
worden.
In het noorden telt do monarchie
de meeBte aanhangers. Niet zoo zeer
de persoon van den Pekingschen kei
zer is het, waarvoor men wil vechten,
als wel het beginsel, dat deze ver
tegenwoordigt. De commandanten der
noordeiyke troepen, die bijna allen de
monarchie zjjn toegedaan, zonden de
zer dagen een request aan de regee
ring, waarin zy eischen, dat de ryk-
dommen der prinsen en edelen be3teed
zullen worden vooi het voortzetten van
den oorlog In dat geval zyn de noor
delijke troepen bereid, hun leven voor
de goede zaak te offeren. Stemmen
echter de prinsen hierin niet toe, dan
znllen zy als verraders beschouwd en
behandeld worden. Eerbied voor de
leden van het keizerlijk huis bestaat
dus feitelyk niet meer. De keizer is
de drager van bet monarchistisch
beginsel, en alleen voor dit beginsel
en niet voor den persoon van den
keizer is men bereid, zyn leven in de
waagschaal te atellen.
Bcgiusel-verzakiiijj;.
Het afdeelings-verslag c.er Eerste
Kamer, over het door de Tweede Ka
mer aangenomen ontwerp-Militiewei
uitgebracht, is een merkwaardig stuf.
Daaruit blykt toch, dat tal van sena
toren het ontwerp niet ver genoeg
gaatzy achten een eersten oefening»-
tyd van 8 maand te kort ja, twaaü
maanden is hun feitelyk nog niet lang
genoeg, en om die reden gevoelen zy
weinig voor de wetsvoordraeht. Na
tuurlyk is het dezen reactionairen er
alleen om te doen, Minister Colyn de
belofte af te dwingen, de militaire
lasten, zoowel persoonlijk als financi
eel, nog meer te verzwaren. Het tui
litaire monster is nu eenmaal de aigod
geworden van het verpolitiekte Chris
tendom.
^Nu is het frappant, dat de rechter-
zyde den vryzinnigen telkens en te,-
kens weer verwyt, op het stuk onzer
defensie beginselloos te zyn. Een
dergelyke beschuldiging wordt ge-
makfcelyfc uitgesproken, doch als het
op bewijzen aankomt, geven de heeren
van rechts liever niet thuis. Dau hullen
zy zich in zwijgen en meenen a's
onze mannetjes maar den indruk
krygon, dat de vryzinnigen beginsel
loos eijn, dau is zulks ons reeds vol
doende. Tegenover onze politieke
tegenstanders is immers elk wapen
toch geoorloofd?....
Waaneer man nu zegt, dat er, waar
het onze defensie betreft, met begin
seleu gegoocheld wordt, gaan wy mot
deze uitspraak volkomen aecoord. Al
leen men zoeke die goocaelaara dan
aan de rechterzijde. De reomseh-ka-
tholieke staatsparty li ooft da epdry vinj
der militaire aitgaven eenmaal mei
zorg gadegeslagenis het niet haar
program, waarin d3 bekende clansu
voorkomt, dat men wel eens ernstig
mag overwegen, of de geldelijke offsrs,
aan het Nederlandsehe volk voorOor
log en Marine opgelegd, niet op den
naam van buitensporigheid mogen
aanspraak maken, zoo zy de twintig
millioen overschreden
Dat alles is voorbijhoewel bet
program gebleven is. Soms hoort men
nog een bekenden klank, doch meer
dan een ydole klank blykt het niet
te zyn. Het wis by da algemeene
beschouwingen over de Miiitiewet,
>lat de heer Arts oieda namens
nenige rooinseb-kalholiefce vrienden
bezwaren ontwikkelde tegen de
omstandigheid, dat de Oorlogs-bagro
ting ia tien jaren van 22 tot 29 mil
lioen galden steeg. Doch... tegen een
Oorlogs-begrooting stemmen de
heer Arts deakt er niet aan Dan maar
liever het beginsel verzaakt.
Do heer Arts is daarbij gedach
tig aan het program zyner party
Naar het Duitseh.
Het stond geschreven, dat ik aaD
d« straf voor mijn misdadige liebt-
zir.uigbeid niet zou knnnen ontkomen
My'i neef Gerstenborg begon een
proces. Nog heden is het niet beslist
M jn hoop verdween. Schimmei strekte
«yn vuist steeds dreigender en met
mnar oegearte naar mij uit. Ik zocht
h«£U au te vermijden, in de hoop, dat
hy het niet tot het uiterste zou dry-
ven, daar zyn waarachtig voordeel
meebracht te wachten, tot ik getrouwd
was. Ik was voor hem niet meer
thuis, nam geen brieven meer van
kern aan, al was het alleen, omdat
ik my niet voor myn hospita wilde
eoinproraitteeren Maar hy liet my
tuut los, hy dwong mij, nadat ik alle
andere uitvluchten ha 1 gebruikt, eea
brietwisseling in cyferschrift met hem
te "O'sren.
O, het waren leeiyke brieven, die
hy my schreef, iedere nieuwe maakte
mij weer angstiger en nog altijd
werden de berichten over den voort
gang v.m myn proces niet beter.
Schimmel wa« te weten gekomau, dat
Hu ook van de zijde der stichtingen,
dis in hot testament genoemd heetten
te zjjn, bezwaar werd gemaakt over
myn recht op de eriunis, en daarop
verklaarde hy plotseling, niet langer
te willen wachten, maar uit veiligheid
tegen verbooging van het continger.'.
Men begrype ons goed: hy spreekt'T
tegen. Doch toen hem artikel 4 vaa
het ontwerp-Militiewet werd voorj I-
legd, waarby het contingent van 17.000
op 23.000 man wordt gebracht stemde
hy er voor. Nietwaar; beginsel-vsst-
heid zal men hier tevergeefs zoen. v
Van het eenmaal zoo mooie roomsrb
katholieke program is weinig meer
overgebleven. Zelfs een afgevaardigde
als de heer Arts, een man zonder
eenige militaire neigingen, stemt vóór
iedere verhooging dor uitgaven hij
durtt de consequenties van zyn pro
gram niet langer aan
Inderdaad wie beginselloosheid
vinden wil, hy zoeke rechts. Zy is
een gevolg van het tegenwoordig
politiek bederf, van de huidige partjj-
formatie. De coalitie, door geen enkel
beginsel saamgebonden, en nadet i-
standkoming van de schoolwetten-
Kuyper zelfs geen enkel gemeenscha
pelyk doel meer najagend dan li"t
hebben van de macht en het begev n
van de ambten, is in haar leden en
in haar fracties telkens genoodzaakt
tot de meest krasse beginsel-verzaklr
om in stand te knnnen blyven. Wy
hebben het gezien by de behandeling
van de vraagpunten over de ziekte
verzekering, hoe ter wille van de
machts-coalitie een wet zal worden
geaccepteerd, welke tegen de wenseheu
der rechterzijde zelve geheel ingast;
die ziekteverzekering, zonder regeling
der geneeskundige hulp. Doch Minister
Taltna zegtdon ga ik hstn, en de
leden der coalitie bnigen allen dee
moedig het hoofd.
Wanneer Minister Kolkman tijd
heeft, om met zyn tariefwet te komen,
dan zal men deze wet uit politieke
overwegingen zien aannemeD, omdat
verwerping van deze nationale ramp
de val van het Kabinet zou beteekenen,
niettegenstaande vele mannen Tan
rechts slechts schoorvoetend hun stem
znllen kunnen geven aan hetgeen zy
zeiven verkeerd achten, aan hetgeen
de handel, de industrie, de landbouw,
de middenstand en de arbeiders in
Nederland eenparig veroordeeld heb
ben. Waarlyk: de coalitie is hetgr-if
voor de eigen overtuiging, voor de
beginsel-vastheid harer leden.
En tegen zulk een coalitie zou men
niet beslist party mogen kiezen, zonder
het verwyt op zich te laden, dat mrn
zou voeren negatieve, bloot anti-
clericaic politiek Togen deze coalitie,
welke alle staatkundige waarachtig
heid ondermijnt, allo gezonde her
vorming tegenhoudt, omdat zy den
stryd van het terrein, waarop hy hoort,
overbrengt naar het terrein van den
geloofsstrijd, waarvan hy in de aller
eerste plaats moet worden geweerd,
tegen deze coalitie zon men niet met
alle kracht en te allen tyde moeten
opkomen
Wie hervormings gezind is, wie de
overtuiging bezit, dat het niet langer
de wissels by de autoriteiten te wil
len aanbieden. Met de grootste moeite
gelukte het my hem nog eenmaal
tot andere gedachten te brengen. Hii
verklaarde nog te willen wachten, of
er gisteren een beslissing zou worden
genomen, waar wel kans op was. Ik
had hem moeten beloven, nog dien
zelfden avond zekerheid omtrent het
resultaat te zullen melden als ik dat
niet deed, kon ik overtuigd zyn, d-t
hy den volgenden dag de wissels zou
aanbieden, waardoor ik meteen ge
ruïneerd zou zyn.
Tusschen vrees en hoop bracht ik
dan dag door. Het bericht van myn
advocaat trof mij als een bliksemslag,
ik was ten einde raad en wist niet
meer, wat te doen. In elk geval moest
ik nog eens naar Schimmel gaan en
ham smeeken, my niet doodongelukkig
te maken. Daarom ging ik gisteravond
vroeger dan gewoonlijk by myn meisje
vandaan, om nog bytyds by Schimmel
te zyn. Hy wist al, dat de beslissing
van het proces weer uitgesteld was,
hy toonde zich volkomen van alles
op de hoogte. Myn verzoek om toe
gevend tegenover my te zyn, beant
woordde hy met spot, eindelijk vergat
ook ik my zelf, eu schold hem uit. j
Het kwam tot eene woordenwisseling
tusschen ons beiden en het tragische j
slot daarvan is u bekend.
Nu zweeg Hugo, met groote moeite I
zyn snikken bedwingend.
Waarom riep u geen arts
vroeg Alberti.
Ik heb u pas al gezegd, dat ik
daaraan dacht. Maar verplaats a eens
gaan kan, niet langer gaan mag, zoo
als het thans gaat, zal niets onbe
proefd kunnen en mogen laten, om
een einde te maken aau de onnaiuur-
lyke, voor ons land zoo verderfelijke
coalitie. Die eisoh iB nummer één.
Doch hy mag geen eiseh zyn, welke
ons zon kunnen dienen, om aan eigen
uitspraak over de groote vraagstukken
van den dag te ontkomen. Dit vóor-
zeker niet Meer dan ooit is juist,
omdat die leuze nog niet gemist kan
worden, daarnaast noodig, dat wy
ons zoo duidelijk mogelijk over eigen
wenschen uitspreken on daarvoor pro
paganda voeren.
Doch even gebiedend moet als eisch
gesteld, dat onze stryd nooit op zulk
een wijze zal worden gevoerd, dat hij
het zeer ondemocratisch resultaat van
een versterking der coalitie zou heb
ben. Daartegen kan nimmer voldoende
worden gewaarschuwd.
Buitenland.
De a. s Rijksdag-verkiezingen.
Nog slechts enkele dagen scheiden
ons van de zeer gewichtige verkie
zingen, welke voer den Duitschen
Ryksdag zullea plaats hebben. En
van links is de inzet: weg met het
blauw-zwarte bloo, het reactionair
bondgenootschap van ciericalen en
conservatieven.
Een klein stukje historie mag aan
dezen stembusstrijd, welke in geheel
Europa met spanning wordt tegemoet
gezien, voorafgaan.
Kykskanselier Von Bfilow stond ar..D
het hoofd eener regeering, die steunde
op een Ryksdag-meerderheid van cen
trum (de roomsch-katholieke staats
party in Duitschland), conservatieven
en vrij-conservatieven. Het ging alles
goed trouwenseiericaal en con
servatief zyn altoos goede maatjes in
Duitschland, zooals elders eveneens,
geweest totdat de stichting van
een afzonderlijk departement van
koloniën aan de orde kwam. De
roomseh-katholieken, hoewel tot de
regeerings partyen behoorend, waren
tegen deze stichtingzy weigerden,
mét de sociaal-democraten, de daartoe
benoodigde gelden te voteeren. En
bij de ontbinding van den Kyksdag,
welke dairop volgde, zag men het
ongewone schouwspel, dat roomsen-
katholieken en sociaal-democraten arm
in arm naar de stembus trokken.
De uitslag van den stembus-
6tryd gaf echter een meerderheid
aan natlonaal-liberalen, conservatie
ven, en vrij-conservatieven en Von
Bfilow meende met den geest des tyds
mede te gaan, door op deze meerder
heid te steunen. Aanvankelijk leek het
goed te gaan, doch daar voor militaire
doeleinden steeds meer geld geëischt
werd, moest het nieuwe „bloc" de
regeerings-meerderheid in den fi-
nancieelen nood voorzien. Voorgesteld
even in myn toestandhoe zou ik
myn aanwezigheid bij den uitdrager
hebben kannen verklaren 1
Bovendien had de vreesalijke schrik
over mijne onvoorzichtigheid my ge
heel zinnelooos gemaaktik wist zelf
ternauwernood, wat ik deed. Alleen
een onbeschrijflijk gevoel van ang-1
domineerde alle gemoedsaandoenin
gen. Ik sidderde voor hot moment,
waarop ik mij voor het gerecht zou
moeten verantwoorden, of ook maar
aan zou moeten geven, wat er ge
beurd was. Daarom kwam ik op het
waaczinn ge plan, den uitdrager uit
to kleodeu en in bed te leggen, om
den schyn te wokken, alsof hem een
beroerte getroffen had. Toen kwam
my ook in de gedachte, dat de wis-
sols in zijn boedel gevonden ZGnden
kunnen worden en mij ten verderve
brengen. Ik begon met de bezittingen
van den uitdrager door te zoeken. Uren
lang heb ik gezocht, maar ik vond de
aeoepten niet. Onverrichter zake moest
ik eindelijk weggaan.
De rechter schudde het hoofd.
Uw verhaal klinkt zeer roman
tisch, antwoordde hy toen. U zal
echter moeite hebben, het gerecht
laarvan te overtuigen, vooral om lat
al zoo goed als bewezen is, dat gij nw
nicht Do-a v. Gerstenberg met het
zelfde ve-gifc vermoord hebt.
Mynheer Alberti, u heeft het
recht niet, my deze ongehoorde be
schuldigingen
Hugo v. Engler, begon de
rechter met aandrang, zou u werke
lijk niet bet verstandigst doen, de volle
waarheid te spreken 1 Wil u nu nog
langer hardnekkig ontkennen, terwijl
een berouwvolle bekentenis uw hart
zou verlichten en u rust geven
Dus u gelooft mjj niet kreun
de Hugo. Wat moet ik dan nog
zeggen? Ik hen onschuldig, ik weet
niets van dat alles, waarmee u my wil
brandmerken.
Rudolf ging plotseling naar den
rechter toe, boog zich tot hem over,
en fluisterde hem eenige woorden in
het oor.
De ambtenaar» keek verbaasd op,
toen knikte hij haastig toestemmend
en haalde zijn horloge nit den zak.
Het is acht uur, zei hy pein
zend, misschien kunnen wy de
zaak nn toch beslechten.
Hy stond op en drukte op het
knopje van de bel.
Wy zullen u nu bewyzen, dat ge
gelogen hebt, zei hy tot den ge
vangere. Er bestaat iemand, die
u In den vooravond van den moord
op uw oom in bet huis van den uit
drager gezien heeft.
Hugo verdroeg kalm den blik van
Alberti.
Behalve in den laatBten tyd ben
ik toch meermalen bij den uitdrager
geweest, zei hy toen, maar toe
vallig weet ik precies, dat ik er dien
avond niet geweest kan zyn. Ik was
van vyf uur af in gezelschap en ging
toen om half elf naar huis.
Er kwam een dienaar binnen.
De beden veroordeelde Karl
Beck moet uit de voorloopige gevan
genis hierheen gebracht worden.
beval Alberti hem. Ik heb uw
cliënt naai een aangenamer cel laten
brengen, dan waar hij eerst was,
ging hy tot Rudolf gewend voort.
Ik vertrouw daarmee in uw geest
gehandeld te hebben.
Hartelyk dank.
Beide heeren wisselden een hand
druk, toen bleef het minuten achtereen
stil in de kamer.
Eindelyk waren er van buiten af
voetstappen te hooren. Dadeiyk daarop
werd de deur geopend, dn de gerechts
dienaar kwam met Beek binnen.
Een blyde trek gleed over het gelaat
van den laatste, toen hij Rudolf zag.
—Vergeef mij,dat ik vandaag nog niet
by u kon komen, zei de jonge advocaat
tot hem. Maar er is zooveel onver
wachts gebenrd, u zal morgen alles
van my hooren.
Kom alstublieft wat dichter by,
zei Alberti op beleefder toen, dan hij
tot nn toe tegenover Beek gebezigd
had. Kom wat meer in het licht, zoo
beval hjj daarop Hugo.
Een hevige blos steeg in zyn ge
laat op, maar gehoorzaam deed hy
wat de rechter zei.
Kjjk dien man nn nog eens
goed aanzei Alberti tot Beek. Her
innert n zich dien man al meer in
uw leven gezien te hebben
Een angstige pauze ontstond; vol
verwachting keken nn allen naar
Beek.
(Wordt vervolgd.)
