N\ 154 1911.
Zaterdag 30 December.
98'" jaargang.
Donkere Schaduwen.
B j dit aa. behoort een
Bijvoegsel.
ïo FEUILLETON.
Buitenland.
Binnenland.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen
Prjjs per kwartaal, in Goes f 0,73, buiten Goes, franco f 1,20.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Inzending van advertentlën op Maandag en Woensdag
vóór a uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
COURANT.
De prjjs der gewone ad vertentiën ij van 1-5,regels50 et., elke regel meer lOot
Hij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 22
Directeur A. F. A. van Setebs. Uitgave van de Naam'. Vennootschap ,Goe3che Courant". Hoofdredacteur W. J. C. van Santen.
a«r Met het oog op den Nieuw
jaarsdag verschijnt het eerstvol
gend nummer dezer courant in
plaats van Maandagavond, Maan
dagmorgen.
Concentratie/
liet ver bij sterend fiasco der huidige
legeering doet hier en daar in den
lande de wenschelijkheid bepleiten
van een nieuwe vrijzinnige conoen-
tra ie. Men gaat hierbij van deze
redeneering uithet Ministerie Heems
kerk heeft nu vier jaren achter den
rug, in gewone omstandigheden de
normale wetgevende periode. En rög
heeft het in al dien tijd niets tot stand
gebracht. Het is in elk opzicht een
.blanco* Kabinet De sociale wetgeving
is sinds 1908 geen Btap verder ge
braoht. Op financieel gebied speelde
de hetr Kolkman leentju-baur bij zijn
vrijzinnige:; voorganger De Meester,
eenmaal zoo tel door hem bestreden
De ingestelde Staats commissie voor
de Grondwets-herziening laat niets
van zich hoeren en daarmede blijft
kiesrecht-herziening van de baan. Het
eenige, wat men van het Ministerie-
Heemskerk kan zeggen, ishet voerde
op schrikbarende wijze de militaire uit
gaven op, stopte het secte onderwijs
nieuwe millioenen toe en bevoordeelt' e
in het oog loopend de vriendjes.
Ziedaar het oordeel over een Kabinet,
dat vier jaren aan het bewind is ge
weest.
Het behoeft alzoo niet te verwonde
ren, wanneer het oordeel over zulk een
regeering inelk opzicht osgunstig luidt,
en dat er bitter weinig lust bestaat,
haar na 1913 te bestendigen. Men wil
de hand aan den ploeg slaan, een
kraentige actie voeren, om bjj de eerst-
volgeude algemeene Kamer-verkiezing
een meerderheid, welke haar pliebrten
jegens het Noderlandsche volk niet
sehjjnt te willen nakomen, in een
minderheid om te zetten.
Een pogen, dat bshoeft het nog
gezegd onze volle sympathie
heeft Doch acht men het eenige mid
del, om die pogingen met succes be
kroond te zien, een eoncentratie van
alle vrijzinnigen
Wjj hebben zulk een concentratie
ln 1905 gehad en het resultaat daar
van waarom hat ontkend heeft
niet aan de verwachtingen beantwoord.^,
Er waren drie vrijzinnige groepen
bijeengebracht door den drang der
noodzakelijkheid twee daarvan had
den alkander gevonden op een eon-
eentratie-program do derde, de groep
der vrij-liberalen, onderschreef dit
program niet, doch logde er zich stil
zwijgend bij neer. Daarin lag de oor-
Zaak der mislukkingde vrij-liberalen
achtten zich, onder het Ministerie-De
Meester, niet gebonden noch verbon-
Naar het Duitse h.
Ik herroep den inhond van het
geen ik zoooven gezegd heb, zei hij
met bevende, van innerlijke ontroe
ring nauwelijks verstaanbare stern-
Hij viel hierbij bijna over zijn woor
den; bet was alsof h(j vreesde bet
volgend oogenblik van gedachte te
■Uilen zijn veranderd, aisof hij zich
haasten wilde naar de goede engel te
luisteren, die met een vermanende
hand zijn hart had aangeraakt.
Een trek van levende verrassing
gloed over het gelaat van den rechter
van instructie.
Hoe moot ik dat begrijpen Is
1 bereid een bekentenis te d"#u
Daar liet de gevangene plotseling
Sjjn hoofd laag op de borst zinken.
Ja, zei hij op fluisterenden toon,
ik zal bekonnen. Om harentwille zal
ik bekennen, tegenover haar wil ik
Biet liegen.
Hij haalde diep adem.
Mija vorige woorden met betrek
king tot den vorloopen nacht blijt ik
•precht gestand doen, begon hjj. Ik
hen naar den uitdrager Schimmel ge
gaan om eindelijk eens paal en perk
te stellen aan zijn voortdurende ai-
dreigingen, maar iedere gedachte aan
gtoord was verre van mij.
den. De concentratie behoorde reedB
in 1907 tot het verleden.
Het is goed, eigen fouten niet te
vergeten. Door ze te onthouder, zul
len wij er niet tea tweed: n male in
vervallen.
Wanneer in 1913 naar een herhaling
van 1905 wordt gestreefd, dan zal
men ons tevergeefs onder de voor
standers van zulk een concentratie
zoeken. Wjj hebben het reeds meer
dan eens geconstateerd laatstelijk
nog bij de kiesrecht-motie der heereu
Goeman Borgesius en Limburg, eu
b(j de eindstemming over het ontwerp
Militiewet -. de vrij liberalen koeste
ren te conservatieve neigingen, dan
dat wij hen bij de vrijzinnigen van
vooruitstrevenden hnize kunnen in-
deelen. Zjj zijn op hun plaats bij de
fractie-De Savcrnin Lohinan.
Heeft men in sommige vrijzinnige
kringen wel voldoende aandacht ge
schonken aan de afzakking van de
vrij-liberalen naar het conservatisme
Wij betwijfelen het; althans voor
zooverre dit het Vrijzinnig Weekblad
voor Rotterdam en ometreken aangaat
Dit blad acht het bemoedigend, dat,
waar de leider der oud-liberalen, rui'
TyJemaD, over het standpunt zijner
fractie tan sanzien der kiesrecht-her
vorming zweeg, de heer De Beaufort,
eveneens een invloedrijk man die
fractie, zich bereid verklaarde tot al
gemeen kiesrecht mede te werken,
mits de Grondwets-herziening niet
speciaal tot dit onderwerp werd be
perkt.
Nu zien wjj het bemoedigende van
zulk een verklaring niet in. Men kan
de bedoelde woorden van den heer
De Beanfort lezen in de Handelingen
der Tweede Kamer (pag. 981 3e
kolom). Maar even daarvóór heeft
deze afgevaardigde te kennen gege
ven, dat hij de invoering van alge
meen stemrecht niet van zóó groote
noodzakelijkheid acht, dat zij als het
ware bovenaan moet Btaan op de
staatkundige verlanglijst. Voor hem-is
algemeen stemrecht, zooals hij zieh
uitdrukte, ia staatkaadigeu ziu niet
het .summum bonum'.
Welnu; deze uitdrukking is aller
minst geruststellend voor de vooruit
strevende vrijzinnigen, die het alge
meen stemrecht wel bovenaan op hun
staatkundige verlanglijst hebben ge
plaatst. En in dit opzicht wil ooit een
concentratie tot stand kannen komen
zullen de vrij-liberalen klaren wijn
moeten schenken. Aan een verklaring,
zelfs door een man alt De Beaufort
afgelegd bjj de algemeene beschou
wingen over de Staatsbegrooting, heb
ben wij niet voldoende. De vraag,
welke in 1913 zal worden voorgelegd
.Zyt ge vóór algemeen stemrecht f"
moet onomwonden in bevestigenden
zin worden beantwoord, zóó, dat elke
gelegenheid, om een achterdeurtje
open te houden, de pas wordt afge
sneden.
Zijn de vrij-liberalen diirvoor te
vinden, dan is er voor hen plaats in
een vrijzinnige concentratie. Doch zjj
eis;hen niet van de vooruitstrevenden,
dat dezen tot hen zullen komen, hun
concessies doen. Als er concessies
gedaan moeten worden, dan zijn de
vrij-liberalen daartoe geroepen. Zij in
de allereerste plaats
Er is eehter a eer, waaraan gedacht
moet worden bjj een vrijzinnige eon
centratie. Er mogen tussehen utiie-
liberalen en vrijzinnig-democraten tal
van punten van overeenkomst zjjD,
op het stuk van ouderdoins-ver-
zorging is die overeenstemming nog
niet verkregen. D^eh wjj 2yn vol
goeden moed. De Bond zal, als hjj in
Mei 1912 wederom in algemeen® ver
gadering bijeenkomt, ei rekening mee
dienen te honden, dat het aantal voor
standers van staatspensionneeiing in
eigen boezem hoe langer zoo talrijker
wordt, wil hjj scheuring voorkomen.
Vraagt men het ons op den man af,
dan moeten wjj antwoorden, voer het
oogenblik den tjjd voor a n concen
tratie nog Diet aangebroken te achten.
Wel willen wy er onzerzijds met
kracht voor strijden, doch dan zij het
een concentratie op een scherp-om-
lynd, duidelijk program, met als eerste
punten, desnoods als eenige punten
algemeen stemrecht en Blaatspension
tieering.
Voor een aaneensluiting der vrij
zinnigen is de coalitie doods benauwd.
Zjj weet, dat reeds zonder die aan
eensluiting haar politieke tegenstan
ders sterk staan zjj behoeven daartoe
slechts op het fiasco dezer eoalitie-
regeering te wjjzea. Maar in eenheid
ligt toeh de grootste krachtdit dienen
de vrijzinnigen van allerlei schakee
ring te beseffen. Die eenheid kan
komen, als men er van doordrongen
is, dat aan de stembus van 1913 niet
wordt gestreden j oor eigen belangen,
voor eigen pre lij t, voor eigen glorie,
doch alleenlijk in het belang des Ne
derlandschen volks, waarmede door de
huidige regeering op onverantwoor
delijke wjjze een loopje is genomen,
vier lange jaren achtereen.
Op dien strijd, die, kan het zyn, in
gesloten gelederen gevoerd moge wor
den, heeft men zich van nu af aan
voor te bereiden. En wij aehten ons
gelukkig te mogen constateeren, dat
men in het district Goes reeds tot deze
overtuiging is gekomen.
Rusland en Perzië.
Veel sneller dan men maar eenigs-
zins kon verwachten, is de kwestie
tussehen Rusland en Perzië, in eerste
instantie alth ns, geregeld, doordat
Perzië zich bjj de Russische eischen
heeft neergelegd.
RuBland eischte, dat Morgan Shuster
zou worden ontslagen, dat voortaan
geen buitenlandersinPerzischen dienst
zonden worden aangesteld dan met
toestemming van Rusland en datPerzië
de kosten der Russische expeditie
dragen zou. Het kabinet Samsam was,
met het oog op de omstandigheden,
die een oorlog tegen Rusland voor
Perzië onmogelijk maken, voor de
aanneming van deze eischen, het parle
ment en vooral de democratische partij,
lie liever tot het uiterste wilde strij
den dan vrijheid en onafhankelijkheid
prijsgeven, waren er tegen. Op niet
zeer eonBtitutioneele w(jze, n.l. door
de benoeming van een commissie, die
bet recht van beslissing hebben zon,
weid de schijnbare toestemming van
het parlement verkregen voor de aan
neming van het ultimatum En zoo
heeft Perzië dan de Russische eischen
aangenomen. Morgan Shuster zal wor
den ontslagen, de Perzische regeering
kan in den vervolge geen buitenlander
tot ambtenaar benoemen zonder de
goedkeuring van Rusland, en Rusland
zal wel zoigen, dat geen buitenlander
in de gelegenheid is, och de financiën
of de weermacht van Perzië in orde
te brengen. En nu verwacht men in
Perz.ë, dat Rusland don tocht naar
Teheran zal opgeven, dat de troepen
uit Kazwin naar Rusland zullen terug-
keeren. Maar daarin vergist zich de
Perzische regeering toch.
Met het oog op den gevaarlijken
toestand in Perzië, blijkend uit de
brutale aanvallen van de menigte op
Russische troepen en instellingen te
Tabriz, Resjt en Enseli, acht de Rus
sische regeering zich nl. verplicht maat
regelen te nemen tot onderdrukking
van den opstand in genoemde plaat
sen. Te dien einde heeft zjj den bevel
hebber van Russische detachementen
gelast onverwijld, in overleg met de
Rnssiscbe consuls te Tabriz en te En
seli, zeer strenge maatregelen te tref
fen, o. a. tot gevangenneming van
alle Russische en Perzische onderda
nen, die deel hebben genomen aan
den aanval op de Russische troepen,
ten einde hen te doen vonnissen vol
gens het krjjgagerecht, tot ontwape
ning van de oproerige elementen
onder de inlanders en tot verwoesting
van de plaatsen, waar tegenstand ge
boden wordt.
Welke verwikkelingen nu evenwel
nog verder uit een en ander zullen
voortvloeien, zal de tjjd moeten leeren.
Turkije en Italië-
Te Rome, waar men toch reeds zoo
vaak het beste verwachtte van de
diplomatieke bemoeiingen van de be
vriende mogendheden, schjjnt men
op het oogenblik overtuigd, dat de
vrede tussehen Turkije en Italië nog
lang op zich kan laten wachten.
Siettemin verzekert de oud-minister
Di Marinis in een dezer dagen gepu
bliceerd dagbladartikel, dat Duitsch-
land krachtige pogingen in 'net werk
stelt, met groote kans van slagen. De
Perseveranza gaat zelfs zoover van te
verzekeren, dat de diplomatieke be
trekkingen tussehen beide oorlogvoe
rende mogendheden voor het einde
van Januari zullen zjjn hersteld. In
geljjken geest wordt aan de Petit Pa
rieten geseind. Volgens dit blad zou
de Italiaansche regeering laDgs offi-
cieuzen weg onderhandelingen te
Konstantinopel aangeknoopt hebben.
De berichten van het oorlogsterrein
wijzen overigens nog bitter weinig
op een vredelievende houding. De
Parysche Exceleior althans verneemt
uit Rome, dat Italië thans 120,000
man in Afrika heeft staan, terwjjl er
in het moederland nog 40,000 gereed
worden gehonden, zonder dat daarom
het effectief van 250,000 man van het
staande leger behoeft te worden ver
minderd. Vermoed wordt, dat de Ita
lianen een nieuwen opmarscb voor
bereiden naar Biitobras, waardeTnr-
ken en Arabieren zich samentrekken,
terwjjl op de daarachter liggende twee
karavaanwegen naar het Gharian- em
het Tartoena-plateau sterke aideelin-
gen Arabieren worden geconcentreerd.
In dat geval zon dus binnen niet
te langen tjjd een groote slag ver
wacht kunnen worden.
De opstand in China.
Naar de New York Herald uit Peking
verneemt heeft Joeansjikai, na lange
beraadslaging met Mantsjoe prinsen
en andere hooge Mantsjoe ambtenaren
besloten, aan Tangsjaojiteseinen.dat
de keizerlijke regeering de beslissing
over de vraag of China een keizerrjjk
dan wel een monarchie zal wezen
overlaat aan een nationale conventie,
mits deze het Chineesche volk waar
lijk vertegenwoordigt. Naar de Daily
Telegraph uit Peking verneemt, wordt
er elk oogenblik verwacht, dat de
onderhandelingen te Sjanghai worden
afgebroken. De felle republikeinen
verlangen, dat de vjjandeljjkhedem
dadeljjk hervat worden. Naar verluidt
is Joeansjikai er in geslaagd, een mil-
lioen pond sterling te vergaren uit
inschrijvingen op zoogenaamde patriot-
tenbonds.
Bezoek Britsche Koningspaar.
Een hier te lande gevestigd nieuws
bureau verzond WoenBdag aan een
aantal bladen het bericht, dat da Ko
ning en de Koningin van Engeland
in den loop van bet volgend jaar een
aantal hoven zonden bezoeken, waar
onder ook het Noderlandsche. Engel-
sche organen, welke het weten kun
nen, noemen deze mededeeling zeer
voorbarig. Wel zal het Britsche Ko
ningspaar eenige bezoeken afleggen,
doch omtrent een bezoek aan Neder
land ia nog geenerlei beslissing ge
nomen.
Kamervacature—Hilvereum.
Naar wjj vernemen staat het vast,
dat de vrjjzinniga partijen, de anti
revolutionairen en de sociaal-demo
craten ieder met een candidaat zullen
nitkomen bjj de a.s. stemming voor
een lid van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal,vacature baron Heem
stra, (antirev.) Deze stemming zal
vermoedelijk begin Februari plaat»
hebben.
Zoo op het oog ljjkt Hilversum een
hecht bolwerk van da rechterzijde.
In 1909 werd baron ¥an Heemstra
herkozen met 4913 stemmen; dehee-
Uit de gelaatstrekken der aanwe
zigen sprak onmiskenbaar teleurstel
ling.
Dus u bijjft bjj uw ontkennen
van schuld? zei Alberti met somber
saamgetrokken wenkbrauwen. U geeft
dus niet toe vannacht den uitdrager
vermoord te heben
Hoe zou ik dat met mogelijkheid
hebben kunnen doen antwoordde
Hugo, die de oogen niet neersloeg
voor de uitvorscüend op hem gerichte
blikken van den rechter van instructie.
Hoe zou ik ook in het bezit hebben
kunnen komen van een even ver
schrikkelijk als zeldzaam vergift, dat
aan het leven van den uitdrager een
eind gemaakt heeft Volgens waar-
beid heb ik alles meegedocld. Wjj
hadden een hevlgen twist met. elk-.-r
jkregen, hjj kreeg dien aar va', van
kramp, maar had nog de kracht rnj)
te wjjzen, waar het middel ojw.-.ard
werd. Ik verstond niet goed, hoeveel
kristallen ik in het water moest óp-
lossen, ik meende twaalf te hooren.
In elk geval was ik buitengewoon
opgewonden. Ik was niet in staat er
op te letten, hoeveel kristallen ik in
het water deed, in zooverre tr<=ft mjj
schuld aan den dood van den uitdra
ger. Maar ik roep den hemel ais ge
tuige aaD, dat ook in den bittersten
strjjd de gedachte niet bjj mjj is op
gekomen om een moord te begaan.
Hoe is er u toe gekomen, om in
den nacht nog een bezoek aan Schim
mel te brengen Wil a mjj dat ten
minste naar waarheid mededeelen
Dat gebeurde als gevolg van
den uitdrukkeljjken wensch van den
uitdrager en hiermee begint de zoo
beschamende bekentenis van mjjn eigen
misdrijf, antwoordde Hugo. Ik
heb u zoo even geen antwoord willen
geven, toen u vroeg of de ondertee-
kening van mjjn oom op de drie accep
ten echt was. Na zal ik onomwonden
voirklaren, dat ik mij aan een zwaar
vergrijp heb schuldig gemaakt en alle
onderieekeningen zelf geLchreven heb.
U bekent dus u ten nadeele van
uw oom aan vervalsching van wissels
te hebben schuldig gemaakt?
Ja, daaraan beken ik mjj schul
dig. Ik wibt in mjjn wanhoop niet
meer w.-.t la doen. Voor ik mjjn meisje
ieerue kernen, was ik een lichtzinnig
mensch, di- doelloos voor zich heen
leefde. Ik ?al mijn overleden vader
niet aanklagen, maat hjj had mjj een
betere opvoeding moeten geven. Hjj
bracht mij in slecht gezelschap. Even
als mijn vader werd ik een speler.
Toen hjj stiorf, was zjjn nalatenschap
een overvloed van schulden. Ik zon
toen stellig al ten onder zjju gegaan,
als mjjn oom, de broeder van mjjn
vaderden diens groote tegenstelling,
zich mjjner niet bad aangetrokken
Jlaar het was al te laat. Deuitdiager
Schimmel had mjj al kleine sommetjes
geleend. Op de bekonde wij zo ver-
suhafte bjj my geld op de vervallen
wissels, die ik niet kon aanbieden,
tot steeds hoogere bedragen, zoodat
ten slotte de honderden duizenden
werden. Als ik af en toe met spelen
wat won, dan betaalde ik den woeke
raar iets af, zonder dat daarmede mjjn
schuldenlast echter noemenswaard
minder werd.
In dien tjjd maakte ik kennis met
Hildegard Wichern. Ik deed een ge
lofte, een ander en beter mensch te
willen worden, om mij de groote liefde,
die Hildegard mjj toedroeg, waardig
te maken. Maar het noodlot achter
volgde mij, ik was met onverbreek
bare banden aan voeten en handen
gebonden. Schimmel had van mjjn
verloving gehoord; omdat hjj wist,
dat mjjn oom geen cent betalen zou,
dreigde bjj mjj bjj mijn aaDBtaanden
schoonvader aan le zullen klagen, als
is eindeljjk mjjn lang vervallen ac
cepten, die tot het bedrag van vier
duizend vyf honderd mark waren op
geklommen, niet inwisselde. Wat dan
gebeuren zou, was mij duideljjk, dan
was mjjn jong liefdesgeluk verdwenen.
Op den dag, toen ik om de hand van
Hildegard vroeg, had mijnheer Wi
chern mjj gevraagd, of ik schulden
had en er bjj gevoegd, dat hjj wousch-
te, dat mjj u verleden dood was, dat ik
ter wille van zjjn kind een nieuw
leven zou begr.nen. Hjj schilderde
mjj schitterende vooruitzichten. Wie
weet, als ik op dat oogenblik den
moed gehad had, hem alles te be
kennen, dan zou hjj misschien vrien
delijk gestemd geweest zjjn, in plaats
daarvan schaamde ik mjj echter voor
mjj zelf en deze schaamte bracht mjj
tot den lengen. Van nu af aan moest
ik alles in het werk stellen om den
uitdrager met zjjn bedreigingen te
vreden te stellen, als ik niet als
leugenaar bjj den vader van mjjn
meisje bekend wilde zjjn. Herhaalde
lijk deed ik een poging mjjn oom van
alles op hoogte te brengen, maar hjj
beett nooit veel met mjj op gehad.
Zjjn eigen overdreven spaarzaamheid,
maar ook de kwaadaardige inblazin
gen van mjjn nicht Dora, die misschien
eerst gehoopt had mjj aan zich te
ketenen, maar sinds mjjn verloving
mjjn onverzoenljjke tegenstandster was
geworden, hebben zeker tot zjjn steeds
meer op den voorgrond tredenden
tegenzin voor mjj bjjgedragen Toen
ik eindeljjk in den. uitersten nood,
omdat Schimmel verklaard had geen
dag langer te willen wachten, den
ouden heer alles bekende het was
op den 24sten Januari, zjjn verjaar
dag teen kwam het tot een breuk.
Zonder erbarmen wees hjj mjj de deur.
Met wanhoop in het hart sloop ik in
de avondschemoring van dien dag
naar Schimmel, overdag tot hem te
giau, durfde ik niet wagen. Hoonend
wees Schimmel my' af, hjj verklaarde,
rix-. t j dm v Igenden dag al naar
mjn aanstaanden schoonvader zou
gaan en hem de ai lang vervallen
accepten ter inwisseling zou voor
leggen.
(Wordt vervolgd