N\ 150 1911.
Dinsdag 19 December.
98'" jaargang.
Donkere Schaduwen.
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel.
Nienwjaarswenschen
•7~ FEUILLETON.
GOESCHE
iOIKHT.
Telefoonnummer 38 Directeur A. P. A. van Setbrs. Uitgave van ae Naaml. Yennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. J. C. van Santen.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco f 1,85.
Afzonderlijke noamers 5 cent.
inzending van advertentiön op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
De prijs der gewone advertentiën is van l-5jregels50 ct., elke regel meer lOct
By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prfjs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend
Bewijsnummers 5Hceöt.
begonnen, gingen er geruchten, dat
Turkjje een contrecoup tegen Rusland
in Noord Perzië zon wagen. In hoe
verre het fleratd-bericht betrouwbaar
ïb, valt niet uit te maken. Wel kan
als zeker worden aangenomen, dat de
Ottomaansehe regeering de gebeurte
nissen in Perzië gadeslaat en wellicht
haar voordeel hoopt te doen met een
conflict. Wanneer Turkjje met Iiusland
aan de Noordelijke grenzen van het
Aziatische deel des rijks in gevecht
zon komen, geraakt Engeland in een
vrjj moeilijk parket. Bij het bekende
verdrag van 1878 namelijk nam Enge
land de verplichting op zich, de noor
delijke grens van Turkije in Azië in
t(jd van oorlog te verdedigen. Dit ver
drag is nog geheel van kracht en
Engeland houdt het eiland Cyprus in
verband hiermede bezet. Een actie van
Turkge tegen Rusland zou de Britsche
regeering in groote moeilijkheden bron
gen. Rusland, de bevriende entente-
mogendbeid, is vrijwel met toestem
ming en onder goedkeuring van Enge
land zjjn inval in Perzië begonnen en
te Londen heeft men er waarschijnlijk
allerminst op gerekend, dat Turkije
misschien aanvallende partij in een
mogelijk coDÜict zon kunnen worden.
Uit Sluras wordt gemeld, dat de
toestand daar zeer ernstig is. De mol-
lah, Mirza-Ibrahim, zet de bevolking
tegen de Engelscben op. De kooplie
den weigeren aan de Engelsehen, en
voornamelijk aan de in Shiras ge-
stationneerde Engelsch-Indiscbe troe
pen, levensmiddelen en waren te ver-
koopen. Zjj weigeren bovendien bank.
papier aan te nemen, dat, zooals Ibra
him betoogt, onrein is. l)e banken
komen hierdoor in verlegenheid, daar
karavanen met baar geld zeer zelden
aankomen. De verstandigen onder de
bevolking pogen deze fanatieke op
vatting tegen te gaan, door de ver
klaring, dat men de sympathie van
Engeland niet moet vervreemden, wijl
het Perzië helpen kan tegen Ruslands
plannen. Doch de stemming onder
het volk is zeer opgewonden, en
overal verlangen de Mohammedanen,
dat de heilige oorlog tegen de chris
tenen zal worden afgekondigd. De
bazaars zijn gesloten. Van de nieuwe
maand Muharrem, de treurmaand,
wordt eer een verergering dan een
verbetering van den toestand ver-
w .cht In Teheran gelooft men alge
meen, dat de Russen nit Kazwin naar
Teheran zullen oprukken. Mocht dit
het geval zijn, dan kunnen beslist in
de volgende weken ongeregeldheden
worden verwacht.
De opstand In China.
In China is het zaakje ook nog
verre van in het reine, al sch{|nt er
dan ook sprake te zijn van toenade
ring.
De New-Yorlc Herald vernam uit
Sjanghai dat, als de uitkomst van eene
belangrijke conferentie der republi-
keinsche leiderB, het besluit genomen
werd tot instelling van een republi-
keiDsch bewind en afkondiging der
republiek, met dr. Sun Yat Sen als
president en Nanking als hoofdstad.
Verder werd besloten, daar er geen
uitzicht is op eene vredelievende schik
king, tenzjj Yoean Sji Kai zjjn denk
beeld om eene monarchie te behouden
zou laten varen, om spoed te maken
met de voorbereidingen voor den
opmarsch naar Peking.
Aan de Daily Telegraph werd uit
Peking melding gemaakt van een
bericht nit Sjanghai, volgens hetwelk
laatstgenoemde stad wel is waar zeer
republikeinsch gezind is, maar dat van
de conferentie tnsschen de gedelegeer
den, van de regeering en de leiders
der opstandelingen, kon worden ver
wacht, dat, wanneer de Mantsjoe-
dynastie maar heengaat, elke vorm van
bestuur, indieD dit zich slechts krachtig
weet te handhaven, groote kans van
welslagen biedt De oorrespondent van
laatstgenoemd blad brengt ook weder
de mogelijkheid ter sprake van hand
having van den jeugdigen keizer als
titnlairen souverein, met gelijktijdige
verbanning van de overige leden der
keizerlijke familie, terwijl tevens de
hoofdstad naar Nanking zou worden
verplaatst, om de regeering te ont
trekken aan de invloeden der Peking-
sche omgeving.
Staten-Generaal'.
TWEEDE KAMER.
Het Leidsche groeueu-schandaal,
de walgelijke en in hooge mate on
zedelijke vertooning, waartoe studen
ten, ontwikkelde jongelui dus, zich
hebben geleend, is uitvoerig in de
Kamer besproken. Niet ééu lid was
er, die het gebeurde niet afkeurde,
doch er waren verschillende schakee
ringen. De heer Scheunr (antirev.),
tot wiens brein het nog altoos maar
niet schijnt doorgedrongen, welke
eiaehen aan een «olfctvertegenwoordi-
ger behooren gesteld te worden, be
weerde, dat zulke dingen wel moes
ten (I) voorkomen, nu men niet meer
leefde naar Gods gebod. Een zeer
ongepaste reclame voor de coalitie,
dnnkt ons. De heer Scheurer werd
echter ongemakkelijk op zijn plaats
gezet door Minister-president Heems
kerk, die hem toevoegde, dat onzede
lijkheid ook bij geloovigen voorkomt,
en dat men te dien opzichte geen
conclusies mocht trekken. Daarmede
kon de heer Scheurer het stellen, die
in de meening verkeert, dat bombas-
tieke woorden het in de Kamer
„doen". Een „etterproces*, een „zede
lijke en lichamelijke vergiftiging",
een „kankerachtige wonde", zie
daar enkele zijner aan de profeten-
taal der zendelingen ontleende kracht
termen. En de heer Hoogstraten
(antirev.) eischte zonder meer, dat de
belhamels van de universiteit zouden
gestnnrd worden. Wie uwer zonder
zoude is.
De heer De Savomin Lohman ont
ried hetgeen door sommige wat al te
heet gebakerden was geëischtde
hoofdschuldigen voor den strafrechter
te brengen, omdat het milieu hier
verantwoordelijk was, véél meer, dan
de enkelingen, en straf wellicht een
3MP~ Zij, die zich inet ingang
van I Januari a. s. op ons blad
abonneeren, ontvangen de tot
dien datum verschijnende num
mers gratis.
in het Nieuwjaars-nummer wor
den, zooals gebruikelijk is, bij
vooruitbetaling geplaatst tegen
35 een i voor hoogstens 8
regels.
'iMT Deze advertentiön zullen
Donderdag 28 December,
vóór 'si iddags twaalf uur,
aan ons bureau moeten bezorgd
zijn.
DE ADMINISTRATIE.
PAK MU MEK.
Zij, die zich nog wensohen te
abonneeren op ons geTII. Zondags
blad „Pak me mee", gelieven
daarvan vóór I Jan. a.s. opgave
te doen. Hun, die in den loop van
het kwartaal reads hun wensoh
daartoe te kennen gaven, zij
hierbij bericht, dat zij met Ingang
van het nieuwe kwartaal, I Jan.,
Beregelde toezending kunnen ver
wachten.
Duur te-toeslag.
De duurte heeft niet alleen de re-
geering, doch ook verschillenden
gemeentebesturen aanleiding gegeven,
een toeslag te verleenen op dis loone n
van ambtenaren en werklieden, welke
een vastgesteld minimum niet over
schrijden. Morgen zal de Raad der
gemeente Goes een voorstel van deze
strekking te oehandeLen hebben.
In het toekennen van een gratifi
catie laten wy aldus den toeslag
noemen aan hen, die de gevolgen
van een dnurderen tijd dragen moe
ten, ligt op zich zelf iets sympathieks,
althans by oppervlakkige beschou
wing. Wy gelooven wel, dat zij, die
den toeslag ontvangen, het zéér sym
pathiek zuUeu noemen. De mensch is
van nature geneigd, naar zich toe te
rekenen.
Toeh kunnen wy onze instemming
met het voorstel niet betuigen. In de
eerste plaats kan de overheid niet
aan filantropie doen. Als de loonen
van hen, die in dienst zyn van de
gemeente, niet tegen het eorste-beste
stootje kunnen, als een «enigszins ab
normale tyd onmiddellijk aanleiding
moet geven tot een toeslag uit de
gemeente-kas, dan bljjken die loonen
Naar het Dnitsch.
Nu goed, mijnheer v. Engler,
dan bevestig ik hiermee uw gevangen
neming, zei Aiberti.
Toen voegde hfj er tot den com
missaris van politie bij -.
kal er voor zorgen, dat deze
tnjjnheer in voorloopige hechtenis
wordt gesteld.
Daarop zich weer tot Hugo wendend,
Igiag hg voort:
Eerst ben ik genoodzaakt, van
bat tot nu toe met n gevoerde verhoor
een nauwkeurig protocol te laten op
maken.
U zal mij later rekenschap moeten
geven van deze onwaardige behande
ling I stamelde Hugo.
Rekenschap te geven is voor-
loopig uw plicht. Voor het overige
doe ik mijn plicht, niets meer en niets
minder.
Ernstig afgemeten verzocht hij den
baron tegenover heul plaats te nemen
ep zijn bellen kwaui een beambte
binnen.
Het was intnsschen donker in de
Juuner geworden en het gas werd
aangestoken.
Ijverig vloog de pen van den amb
tenaar qvw hat papier. Byna wa» het
te laag te zyn en dienen zy verhoogd
te worden. Wy zyn de overtuiging
toegedaan, dat de gemeente, als werk
geefster, een voorbeefd moet wezen
voor particuliere werkgevers.
Er is echter meer, dat ons stelling
doet nemen tegen dit voorstel. De
toeslag zal verleend worden aan hen,
die in dienst der gemeente zyn en
een loon trekken, dat een zeker mini
mam niet te boven gaat. Hierin ligt
een onbiliykheid tegenover alle bnr
gers, die een ander dan de gemeente
tot werkgever hebben. Zy toch blyven
van dezen toeslag verstoken. En dat
klemt te meer, waar een gedeelte
van de belasting-penningen van hen,
die in particulieren loondienst zyn,
gebruikt zal moeten worden om ver
betering te brengen uitsluitend in den
toestand van hen, die in dienst van
de gemeente zijn, bovendien in gunsti
ger omstandigheden verkeeren wegen s
hun vast loon en vaste, niet aaa
werkloosheid onderhevige positie. Wy
krygen dus dezen verkeerden toe
stand er worden maatregelen getrof
fen, waardoor slecht» enkelen gebaat
worden, met voorbijgaan en ten koste
van slechter-bedeelde medeburgers.
Een onbiliykheid, welke wij niet
nader znllen behoeven aan te toonen.
Is er oogenblikkelyk inderdaad een
nood-toestand iets, w*t wQ voor
alsnog ontkennen dan kan de ge
meente er niet mee ai met te zeggen
ik geef mijin ondergeschikten, die niet
zóó- en zóóveel verdienen, een toeslag.
Het gemeente-bestuur heeft de belan
gen te behartigen van alle burgers,
zonder onderscheid. Wanneer de om
standigheden eisehen, dat aan een
zeker contingent burgers hulp wordt
verleend, dan moet die hulp zich uit
strekken tot allen, die er behoefte
aan hebben, en niet alleen tot degenen,
die toevalligerwijze in gemeente-dienst
zyn. Immersdan zon het verwijt
niet kunnen worden uitgesproken, dat
nu slechts een zeer, zeer klein ge
deelte der burgerij zich in de zorg
der gemeentelijke overheid mag ver
heugen.
Ware er een noodtoestand, dan
diende deze overheid allen burgers
tegemoet te komen, die hulp behoeven.
Zy zou dat kunnen doen, door zelt
de leverantie der meest in ptys ge
stegen en onontbeerlijke levensmid
delen op zich te nemen, welke, om
de handelaren, in de gemeente woon
achtig, biet te benadeelen, van dezen
oetrokken konden worden. Dan nam
het gemeente-bestuur geen halve
maatregelen, was bevoorrechting v«n
een zekere klasse loontrekkenden
absoluut buitengesloten.
Maar dit al achten wy thans, waar
de prijzen terugloopen en de gevreesde
strenge winter op zich wachten laat,
overbodig. Mocht echter te eenigar
tyd blyken, dat hulp 7an overheids
wege hoezeer deze vorm van lief
dadigheid ods tegen de borst stuit
de eenige oplossing zou kunnen
wezen, om abnormale verhoudingen
uit den weg te ruimen, dan zouden
wij ons er by kunnen nederleggen,
mits die hulp zich uitstrekte tot allen,
geheele protocol gereed, toen er aan
de deur werd getikt. Een bode kwam
binnen en verzocht den nog altyd
aanwezigen politie-commissaris even
buiten de deur te komen.
Een heele poos later verBcheen deze
weer, ziebtbaar ontsteld en aangedaan.
Hy ging naar den rechter toe en fluis
terde hem eenige woorden in het oor
Deze woorden misten blykbaarhun
diepe uitwerking op Aiberti niethaas
tig stond hij op en ging met den com
missaris in een vensternis staan.
Hier onderhielden beiden zioh eenige
minuten lang. Toen knikte de rechter
toestemmend en de commissaris snel
de haastig de kamer uit.
XXII
Het kleine opstootje by de achter
poort van het park van den heer
Wichern was niet onopgemerkt ge-
oleven.
Enkele werklieden, die daar juist vlak
by hun werk hadden, waren getroffen
blijven staan en hadden gezien, hoe
de jonge baron gevangen genomen
verd.
Toen daarop echter Hildegard met
een hartversehonrenden kreet ter
aarde waB gezonken, waren zy toege
sneld, om den advocaat te helpen, die
naast zyn zuster geknield op den
grond lag.
Het rumoer drong door tot het par
ticulier kantoor van den ouden heer
Wichern. Uit i$m humeur over da
die haar van noode hebben, en niet
alleen tot hen, die het voorrecht heb
ben in gemeente-dienst te zyn.
ttuiteiiiand.
Van het oorloftaterrein.
Na den beslissenden slag bjj Ain-
Zara lijkt het weer hetzelfde liedje
met den Turksch-Italiaanschen oorlog
te zullen worden als in den beginne,
d. w. z. heelemaal geen meldenswaar
dige gebeurtenissen of althans van
ondergeschikt belang. Zoo staat het
er tenminste momenteel mee.
Volgens den Romeinschen Temps-aor-
respondent gelooft de Italiaansche
generale staf, dat de Turken hun
hoofdkwartier naar het gebergte van
Garian zullen verleggen. Reeds maken
de Italianen zich tot een marsch naar
de stad Garian gereed. De driehoek
TripolisAin Zara—Tadsjoera is van
strategisch standpnnt een zeer sterke
positie en verzekert den Italianen het
bezit der Oase van Tripolis op onbe
twistbare wy'ze. Sinds de laatste dagen
wordt rondom Tripolis geen schot
meer gelost.
De beschuldiging, die gedurende
dezen oorlog door de Turken reeds
herhaaldeiyk werd uitgesproken, dat
de Italianen met dum-dum-kogels schie
ten, wordt door Enver bey met een
sprekend bewijs bevestigd. Hij zond
naar Constantinopel kisten met Itali-
aanflohe ammunitie, waaronder dum-
dum-kogels en andere verboden ont
plofbare stoffen. Enver bey zegt, dat
de Italianen op het slagveld als wilden
te keer gaan en hy verzoekt den Euro-
peeBchen journalisten zich naar zyn
kamp te begeven, opdat zy aan de
wereld de waarheid kannen bekend
maken. Een officiense Italaansche nota
spreekt de bewericge» van Enver
bey tegen en verklaart, dat de Turken
onmogelijk kisten ammunitie naar Con
stantinopel konden zenden, om de
eenvoudige reden, dat zy nooit am
munitie buit maakten.
Turkije contra Rusland.
Het begint er mooi op te gelijken,
dat de Russisch-Perzische-kwestie aan
leiding zal zyn voor Turkjje em Rui-
land in de haren te vliegen. Althans
aan de New-York Herald wordt uit
Teheran het volgende sensationeele
bericht geseind Men verwacht weldra
een gevecht tnsschen Turksche en
Russische troepen in de buurt van
Khoi. Turksche vertegenwoordigers
hebben Perzië medegedeeld, dat Tur
kjje 400.000 man tegen Rusland in Azië
op de been wil en kan brengen en dat
in geval van oorlog staat gemaakt
wordt op de hulp van geheel Perzië
om den Islam te verdedigen. Alle stam
men uit Perzië, ook de nomaden, heb
ben aan de regeering gemeld, dat zy
tot den laatsten mau willen vechten,
wanneer Perzië aan Rusland weei-
stand z.;l bieden. Zooals men weet,
heeft Turkye zyn Anatolische leger
korpsen samengetrokken aan de Per
zische grens, in de buurt van Urmiya.
Toen de Russen hun Dardanellen-actie
ongewone stoornis, kwam hij juist
nsar buiten, toen Hildegard door de
werklieden naar de villa werd ge
dragen.
Een hevige schrik beving den ouden
heer. Zoo vlug als hy kon, snelde hy
langs den kortsten weg het gezel
schap na.
Wat is er gebeurd? riep hy,
heeft Hildegard een ongeluk ge
kregen
Hy schrok nog meer toen hy het
ontroerde gelaat van zyn zoon zag
Wat is er gebeurd Spreek dan 1
drong hij aan.
Later, vader, antwoordde Ru-
dolf. Sombere wolken spannen zich
boven ons huis samen. Ik hoop, dat
het ongeluk ons niet al te zwaar treft.
Plotseling deinsdeWiehern van schrik
aehternit, als werd hjj door een blik
semslag getroffen. Zyn onderzoekende
blik was langs de hoofdlaan door het
half openstaande portaal gevallen en
daar zag hy, hoe juist zyn aanstaande
schoonzoon, wiens beide armen door
politieagenten werden vastgehouden,
eezig was in een rytuig te stappen.
Een onderdrukte kreet ontsnapte
aan de lippen van den ouden man,
die zoo ijverzuchtig trotsoh was op
zjjn naam en eer.
Rudolf, riep hy, zioh zelf niet
meer meester. Wat beteekent dit
alles
Met die woorden wees hij met de
ieand nam het rytuig, dat zich juis* 'a
beweging zette.
Ik heb u immers al gezegd, dat
ik u later alles zou vertellen. Laten wy
eerst voor Hildegard zorgen, ant
woordde deze.
De oude heer bedwong zich, maar
zijn saamgetrokken wenkbrauwen ver
rieden duidelijk, welk een storm van
gevoel z§n ziel in beweging bracht.
De huishoudster kwam jammerend
aangeloopen.
O, ol onze lieve juffrouw, wat
is er gebeurd? klaagde zy. Eu
mjjnheer de baron
Rudolf gaf haar met een strengen
blik bevel te zwjjgen.
Haast je wat, Regina zei hy.
Maak de deur van de slaapkamer
van mjjn zuster open en roep het
meisje 1
Voorzichtig droegen de mannen de
nog altyd bewustelooze naar de eerste
verdieping, in welker linkervleugel
haar slaapkamer was.
Daar wisten Rndolf en de huishoud
ster haar eindelijk met groote moeite
weer tot bewustzijn te brengen.
Met een verwarden blik sloeg Hilde
gard de oogen weer op en keek een
poosje voor zich neer. Toen zfo' haar
broeder opmerkte, BCheen haar ge
heugen met kracht en macht terug
te komen.
Jjj ben jij er by geweest,
Rudolf, was het alles jouw drijven?
O, ik kan mi) het verschrikkelijke
niet voorstellen
Houd je bedaard, Hildegard
riep Rudolf uit, zonder op haar woor
den te letten, alles zal worden op
gehelderd.
De oude heer Wichern kwam nu
een paar stappen naderbij.
Zal ik eindelijk te weten komen,
wat er aan de hand is? Ik wensch
rekenschap van dit alles, Rudolf, wat
is er gebeurd
Ik geloof n beiden rekenschap
verschuldigd te zijn, antwoordde
Rudolf, en ben gaarne bereid ze
n te geven, maar ik vrees, dat Hilde
gard niet sterk genoeg zal zjjn, om
het ontzettende aan te hooren.
Het ergste heb ik al doorge
maakt zei het jonge meisje met
toonlooze Btem. Spreek, Rudolf, ik
heb er een onbetwistbaar recht op,
te weten, waarom mfn verloofde ge
vangen genomen is.
Von Engler is gevangen geno
men onder zware verdenking, den
moord op zijn oom en nicht gepleegd
te hebben j bovendien is al bewezen,
dat hy vannacht den uitdrager Schim
mel door ticuna-vergiit om het leven
he: ft gebracht.
Een doffe wanhoopski eet was het
eenige antwoord op zjjn woorden.
Bleek en bevend was Hildegard van
schrik op haar bed neergezonken,
terwijl haar vader met hoog opgericht
hoofd bleef staan en met moeite adem
haalde.
f Wordt Bcroofyd.)