(iOESCHE
N\ 139 1911
Donderdag 23 November.
98"" jaargang.
Donkere Schaduwen.
FEUILLETON.
Oe uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Trijdagavoad
uitgezonderd op feestdagen.
Prgs per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco 1,2»
Afzonderlijke nommers 5 cent.
inzending van advertentlën op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
COURANT.
De prijs der gewone ad vertentiSn is van l-5Jregels50 ct., elke' regel meer lOot
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prys slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels 4 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 23.
Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. J. C. van Santen.
Bumbug.
De roomsch katholieke arbeiders
hebben Zondag te Utrecht hulde mo
gen brengen aan Minister Talma, voor
hetgeen deze op sociaal gebied
heeft tot stand gebracht I Het is waar
lijk geen al te vroege April-mop het
moet voor ernst doorgaan. De leiders
voelen blijkbaar zóóveel nattigheid,
ze zijn zóó bevreesd, dat de arbeiders
bet eeuwige beloven en nooit doen
moede zullen worden, dat men, 'en
einde raad, besloot tot deze vertoo
ning h grand spectacle, met een voor
•pel en een schitterende slot apotheose.
Wie het verslag van deze reclame
bijeenkomst heeft gelezen, zal zijn
ergernis ternauwernood hebben kun
nen bedwingen. De vergadering was
belegd, zoo deed de voorzitter in zijn
openings-rede uitkomen, om „fier en
krachtig" hulde te brengen aan Minis
ter Talma, omdat hij ten opzichte der
sociale wetgeving wil (het staat er
inderdaad zoogoedmaken, wat
jaren lang verwaarloosd is.
Twee opmerkingen moeten ons al
dadelijk van het hart. In de eerste
plaats worden doelbewust de arbeiders
weer aan het lijntje gehouden de
heer Talma wil goedmaken. De voor-
zittei, die, blijkens zjjn rede, niet
wars is van snorkerij, durfde toch
blijkbaar niet goed zijn toehoorders
op de mouw spelden, dat de Minister
het goedmaken zal.
Ten tweede krijgt dr. Kuyper van
zijn bondgenooten in de coalitie op
minder prettige wijze een veeg uit de
pan. Jaren lang was de sociale wet
geving verwaarloosd. Het „kostelijk"
Kabinet van 19011905 heeft dus in
dit opzicht failliet gemaakt. Iets, wat
wij reeds lang wisten, doch met ge
noegen thans geconstateerd hooren
uit den mond van een roomsch-katho-
liek spreker.
Maar verder gaat onze voldoening
ook niet.
Wat er op sociaal gebied nog tot
stand is gebracht, laten de heeren
daarvoor de linkerzijde dankbaar we
zen. Het Kabinet-Pierson Goeman Bor-
gesius, dat van 1897 tot 1901 aan het
bewind was, heeft getoond, dat het
ernst maakte mat de sociale wetge
ving j het liet het niet bij woorden,
doeh doet nog thans van zieh spreken
door daden, Het Ministerie-Kuyper,
dat met een zeer sterke meerderheid
vier j aren lang regeerde, legde wel de
noodige beloften af, "doeh tot stand
bracht het totaal niets. En het vrijzin
nige Kabinet-De Meester, dat van
1905—1997 op geen meerderheid steu
nen kon, wist het Arbeidscontract in
het Staatsblad te brengen.
En wat vermag het huidig Ministe
rie-Heemskerk, met zijn 59 getrouwen,
daartegenover te Btellen
Op de Dtreohtsehe vergadering
werd gepocht van Talma's Arbeidswet
en Steenhouwerswet. Pooverder kan
het toch al niet. Vooral wat er van
de laatste nog terecht kwam, dankt
de heer Talma aan de minderheid in
de Kamer.
Maar over de mislukte bakkerswet
sprak de inleider liever miar niet.
En evenmin legde hjj den nadruk op
het tekort aan wetgevend talent dezer
regoering, zoo duidelijk gebleken bjj
56
Naar het Duitseh.
Opgewonden keerde Rudolf zieh naar
de buitendeur om. Daar wilde het
toeval, dat hij eindelijk Hedwig ont
moette. Zjj stonden plotseling midden in
de drukke mensehenmenigte tegenover
elkaar; z(j wisten zelf niet hoe.
Haastig greep Rudolf haar hand en
trok het jonge meisje apart in een nis
in de kamer.
Hedwig, sta mjj als 't u blieft één
enkel woord toe 1 fluisterde hjj met
bevende lippen.
En toen, terwijl zij tegenover elkaar
itonden, voegde hij er zacht aan toe
Waarom ben je voor mij gevlucht?
Moest ik niet? kreunde Hed
wig zaeht. Heeft het ongelukkige
resultaat van de terechtzitting je vader
niet gelijk gegeven? O, mijn arme,
arme vader!
Houd moed, lieveling, moed
hijgde Rudolf, diep bewogen haar
hand grijpend on die in weerwil van
haar tegenstand naar de lippen
brengend. Ik heb zooeven nog
de behandeling der vraagpnnten aan
gaande de ziekteverzekering. Wat er
van de onderdoms- en invaliditeits
verzekering terecht zal komen,
men tast in het duister, doeh veel zal
het zonder twijfel niet wezen. En is
er onlangs niet van rechts op gewezen,
dat het gebrek aan saamhoorigheid
in de coalitie tie oorzaak zal zijn, zoo
er van de sociale wetgeving niets
komt?
Wanneer men dan toch humbug
bijeenkomsten, zooals die te Utrecht,
organiseert, om hulde te brengen aan
een Minister, dan hebben wjj het volste
reeht te zeggen, dat de ohristeljjke
arbeiders om den tuin geleid worden.
Dat de leiders op die wijze getui
genis afleggen van hun verantwoor
delijkheids-besef, wjj zonden het
niet gaarne durven staande houden.
Buitenland
DE OORLOG.
Een der afgevaardigden voor Ben-
gazi, Mansoer pasja, is thans te Kon-
stantinopel aangekomen en heeft daar
aan de regeering verslag gedaan over
den militairen toestand in Tripolitanië.
Uit zijn mededeelingen bleek, dat de
Turken en Arabieren aldaar vol goe
den moed zijn en dat zjj zich sterk
genoeg achten om het binnenland met
goed gevolg tegen de Italianen te
verdedigen. De artillerie van het Ita-
liaansehe leger deed niet veel kwaad,
maar van het geschut der Italiaansehe
vloot hadden de Turken veel te ljjden.
Dit bleek o.a. uit het verhaal, dat
Mansoer deed van een gevecht in het
oostelijke front van Tripolis bij Salik
Bazar. Daar hadden de Turken tot
tweemaal toe een aanval op de Ita
liaansehe verschansingen gedaan en
er de Italianen uit verjaagd met een
verlies van ruim honderd dooden. Ook
hadden zjj vier mitrailleu.es, twee
stukken veldgeschut en een paar hon
derd geweren buit gemaakt.
Maar kort daarop opende de Itali
aansehe vloot het vuur op de ver
schansingen, waardoor het veor de
Turken onmogelijk werd deze te be
houden. Met een verlies van ongeveer
2000 dooden moesten zjj zich weer
uit de verschansing terugtrekken, het
geen in goede orde geschiedde. Uit
bovenstaand verhaal bljjkt met groote
duidelijkheid, dat de Turksehe regee -
ring in elk geval niet schroomt om
ook ongunstige berichten te publi
eeeren. Anders had zjj stellig het
groote verliescijfer van de Turken
wel verborgen gehouden. En boven
dien bljjkt, dat de militaire toestand
voor de Turken over het algemeen
gunstiger genoemd kan worden, dan
voordeltalianen, al hebben de beide
partjjen thans waarschijnlijk evenzeer
te kampen met de ongunstige weersge
steldheid en met de door regens ver
oorzaakte overstroomingen.
De opstand In China.
Volgens de Agence d'Extréme Orient
zou thans de strjjd tusschen t hineezen
en MantsjoeB te Hankow en elders
ontaard zjjn in also huwelijke massale
moordpartijen. De Mantsjoes hebben
inderdaad de Chineezen bjj millioenen
altjjd volgens de Agence d'Extréme
met je vader gesproken en hem als
laatste woord gezegdalles komt
terecht 1 Hedwig, jou kan ik het wel
zeggenik geloof, dat je vader vrij
komt, nog voor er een week verloopen
is, maar dan ook tot weiken prjjs
O, mijn arme, arme zuster!
Hedwig keek hem aan zonder er
iets van te begrijpen.
Maar waar spreek je over? Het
klinkt zoo raadselachtig I
Ik mag mg nu niet langer op
houden beloof dat je mij niet weer
zult ontvluchten. Mag ik vandaag nog
by je vroegere hospita komen, om
wat met je te praten Je eigen geluk
en dat van je vader is er medo ge
moeid 1
O, wat is er gebeurd, is dan
niet alle hoop vernietigd fluister
de het jonge meisje, nog altyd zonder
er iets van te begrepen.
Neen, Hedwig, neen! ant
woordde Rudolf met een diepen zucht
jouw levenszon zal zieh door don
kere wolken een haan breken, maar
daarvoor gaal de zon van een ander
onder. O, myn arme, arme Hildegard,
no6 zal zjj het ongehoord vreeselyke
dragen
Een agent, die al een poos op den
achtergrond van de gang had gestaan,
en blijkbaar op den advocaat wacht
Orient vermoord, en in enkele Bteden
hebben zjj letterlijk niemand in het
leven gelaten. Zy doodden zelfs de
dieren en stakende woningen in brand.
De herinnering aan deze gruweldaden
hebben de revolutionairen er toe ge
bracht, om in Woentsjang honderden
Mantsjoes om het leven te brengen.
De Mantsjoes wreekten zich door de
Cbineesohe boeren in den omtrek van
Hankau te dooden, zoodra de eerste
divisie der keizerlijke troepen voor
deze stad verscheen. Ook het in brand
steken van Hankow was een daad
van wraak. Men wilde zooveel moge-
fljk mensehenlevens en voorraden
tegeljjk ernietigen.
Deze gruwelen waren weer de oor
zaak, dat de Cbineesehe revolutio
nairen van Honan alle Mantsjoes, die
bun in handen vielen, vermoordden.
Toen dit bekend was geworden, dood
den de Mantsjoes generaal Woe, op
het oogenblik, dat hp bij de regeering
den Mantbjoe-generaal Joe-Ken wegens
de moorden te Hankow aanklaagde.
Deze moord werd weer gewroken door
de terechtstelling van vijf Mantsjoes
te Poetsjoe enz. De Japansehe pers
begroet het kabinet Joean met wel
willendheid. Zü meent echter, dat de
samenstelling van dit kabinet geen
waarborg geeft voor een duurzame
eensgeziudheid onder de ministers.
Verder wordt de hoop uitgesproken,
dat bet Joean moge gelukken om ein-
delyk do orde weer te herstellen, op
dat de mogendheden niet gedwongen
zouden worden tot een interventie.
Intusschen wordt officieel gemeld, dat
een afdeeling Japansehe troepen te
Tsjifoe geland is.
B i n o e ki i a n a.
Propaganda.
Ook in Drente zitten de vrijzinnigen
niet stil. Door het distriots-comité der
Vrijzinnige Propaganda Clubs werd
besloten, tot de uitgave van een
orgaan over te gaau, waarvan het
eerste nummer 15 Januari zal ver
schenen. Medewerking zal o.a. ver
leend worden door de heeren dr. P.
H. Roeosingh, W. J. C. van Santen,
mr. H. Sineenge, mr. H Treub, dr. I.
H. J. Vos en C. A. Zelvelder.
Het is verblpdend, dat de propa
ganda voor de vrijzinnige denkbeel
den meer en meer bevorderd wordt.
Vreemd steekt daarbij af de laksheid
in onze provincie En hier is toch
ook zulk een groot en dankbaar veld
te bearbeiden 1
Vrijzinnig-Democratische Bond.
Van betrouwbare zijde werd aan de
Tel. medegedeeld, dat eenige afdeelin-
gen van den Vryziiinig-Democrati-
sehen Bond, niet tevreden over de op
de jongste algemeene vergadering
gevallen beslissing, inzake het vraag
stuk der ouderdomsverzorging, znllen
trachten zoo spoedig mogeljjk nog
eens een stemming over het principe
staatspensioen of geen staatspensioen,
te verkrijgen. Zy meenen, dat de stem
ming op de bedoelde vergadering door
allerlei factoren onzuiver is geweest.
De zegsman, die ook tot de afge
vaardigden, en niet tot de minste
onder hen behoorde, zeide, dat er
zelfs aan gedacht woidt een buiten
te, trad naderbij.
Vergeef my, mynheer de advo
caat, maar mijnheer Alberti laat u
vragen, zoo snel mogelijk in een ry-
tnig naar het huis van den uitdrager
Schimmel te rjjden hy zen tt mjj van
daar hierheen.
Ik kom dadelijk, zei Rudolf
tot den beambte, en zieh toen weer
tot Hedwig wendend, ging hjj op
smeekenden toon voort: Nietwaar,
ik mag 'op je rekenen; je zult niet
weer voor my vluchten, ten minste
in de eerste dagen niet, je verwacht
mynietwaar
Het jonge meisje knikte hem
schreiend toe.
Ik v :et zelf niet hoe wonderlijk
het mij te moede is, ik beu je heel
veel dank schuldig voor he.geen je
heden voor my gedaan hebtzeker,
ik zal op je wachten
Tot weerziens, tot weerziens I
3tainelde de jonge advocaat.
Zyn ontroering zelf niet meer
meester, boog hjj zich over het jonge
meisje heen en kuBte haar op het
voorhoofd.
Bevend liet Hedwig dat zonder ver
zet toe. Met tranen in de oogen keek j
zy den haastig wegsnellende na.
Eerst na een poosje was zy in staat -
ijeen te gaan. Tot eiken prijs moest i
gewone vergadering aan te vragen.
Velen sohynen stellig van meening,
dat de bond zich nog geenszins tegen
het staatspensioen uitgesproken heeft.
staten-Beneraal.
TWEEDE KAMER.
Wy kunnen niet zeggen, dat ook
Maandag de debatten over de Indische
begrooting belangrijk zyn geweest.
Door mannen als Scheurer, Bogaardt
en Van Vlijmen was reeds de heilige
oorlog géprediktdr. Kuyper zou het
nog eens dunnetjes overdoen. De re
ligie moet ook in Iudië by het onder
wijs op den voorgrond; de onzalige
sehoolstryd, welke hier te lande reeds
zooveel kwaads gebrouwen heeft, moet
naar de tropen overgebracht en daar
uitgevochten worden. Het is inderdaad
wel sterk 1 Over het lot van al die
millioenen iu den Oost moet worden
beslist door partijen in het moederland,
en dat Indie staat onder den invloed
van Nederlandsche stembus-kansen,
van leuzen, die hier velen warm kun
nen maken, doch Indië koud laten
ais jjs, men wil het gevaar daarvan
blijkbaar maar niet inzien.
De heer Vliegen (soe.-dem.) waar
schuwde met klem tegen .christelijke"
maatregelen voor een maatschappij,
welke niet christelijk is. De welvaart
onzer koloniën kan worden bevorderd
door decentralisatie, herziening van
het belasting-stelsel, gouvernements
exploraties.
Doch daar wilde de heer Van Vlijmen
niets van weten. Hy beval het Chris
tendom aan als universeel medicyn
voor alle Indische kwalen. De regee
ring is „christelijk", aldus deze afge
vaardigde, en zy heeft dus te toonen,
dat alleen door het brengen van het
Christendom den inboorlingen het
'ware geluk kan worden geschonken.
En het zyn de ambtenaren die
velen zelf maar matig .christelijk"
zjjn die de denkbeelden der regee
ring hebben kenbaar te maken tegen
over de inlandscke bevolking.
De heer Van Vlijmen, die als mili
tair specialiteit geheel heeft afgedaan
zal evenmin als koloniaal specialiteit
lauweren plakken 1
De redevoeringen van gister geven
ook al weinig stof tot beschouwing.
De heer De Visser (chr.-histwilde in
lndië de godsdienst-vrijheid voor allen
ten volle geëerbiedigd zien, geen enkel
voorrecht mag den Christen toegekend,
geen dwang worden uitgeoefend. En
de heer De Stuers (r.-k.) hield zijn
gebruikelijke Atjeh-speech, waarin hy
er op wees, dat door ons in Atjeh nog
altoos wreedheden worden begaan.
De rest kunnen wy laten loopen.
Vandaag is de Minister aan het
woord.
i" ro t i n c i e n i e u w s.
De zeedijken op Oostelijk Zuld-
Beveland en de spoorweg.
Op last van den rijkswaterstaat zyn
in den nacht van Zaterdag op Zondag
en ook gedurende den Zondag met
het oog op den storm, die toen woedde,
de doorsnijdingen van de dyken door
den spoorweg weer door een groote
zy na die lange scheiding haar vader
nu sprekenmen mocht haar dat niet
langer verbieden.
Een gerechtsdienaar bracht haar naar
de kamer van den president van de
rechtbank.
En terwjjl Rudolf naar het huis van
den uitdrager Sobimmel reed, ging
Hedwig met kloppend hart de gevan
genis binnen.
XIX.
Een dichte mensehenmenigte stond
om het huis van den uitdrager toen
Rudolf in zyn rytuig daarvoor stil
hield.
Twee gerechtsdienaars stonden voor
de huisdeur, zjj hadden al order ge
kregen van den rechter van instructie,
om den hun bekenden advocaat toe
gang te geven.
In het huis zelf kende Rudolf van
vroeger nog goed den weg. Hoe dik
wijls was hy de smalle, nauwe trap
opgegaan, die naar de eerste verdie
ping leidde, en hoeveel geluk had hy
toen in zyn ha"t omgedragen
Een bittere, weemoedige gewaar
wording was het, die het liait van
den advocaat bij dezen gedachtengang
binnensloop, maar vast besloten klem
de hy de tanden opeen.
Hy wendde zieh naar de openstaande
ploeg spoorwegarbeiders bewaakt om
by een mogelijke ramp aan de zee
dijken oogenblikkelyk te kunnen han
delen. Zondagnacht ongeveer 1 uur
is in verband hiermede een extra-trein
met verschillende spoorwegautoritei
ten te Krabbendyke aangekomen.
Werd sinds 30 September j.l. b{j
stormweer slechts aandacht geschon
ken aan de doorsnijdingen in de dyken
tus8chen den Reigerbergsehen- en den
Stroodorpepolder, tusschen dezen en
den Oostpolder en tusschen dezen
laatsten en den Nieuw-Krabbendjjke-
polder, thans is de bewaking ook
uitgestrekt geweest tot de doorsnij
dingen van de dyken van den Nieuw-
landpolder en van den Kruining-
sehenpolder. Dit is blijkbaar geschied
in verband met deu toeBtand van den
Karelpolder, die op 30 September j.l.
overstroomd is en waarvan de dijken
over een groote lengte voor een groot
deel zyn weggeslagen en nog niet
hersteld zyn, waardoor de binnendijken
in den Nieuw-Krabbendijkepolder en
den Nieuwlandpolder, waarachter de
spoorweg onmiddellijk ligt, feitelijk
zeedijken geworden zfln, waarvoor zjj
veel te laag zjjn, terwijl zy ook niet
als zeewerende dijken zijn verdedigd.
Krabbendijke. Herkozen tot ouder
ling en diaken der Ned. Hsrv. Gem.
da heeren H. A. Breker en M. de Jonge.
Hansweert. De heer H. de Bruin,
kommies-verificateur alhier, wordt met
ingang van 1 Januari a s. als zoodanig
verplaatst naar Sas van Gent.
's Heer Hendrikskinderen. Bjj de
op Dinsdag gehouden stemming voor
2 leden van den Kerkeraad werden
met groote meerderheid herkozen de
aftredende leden Joh. de Jonge en
P. Oudkerk, resp. tot ouderling en
diaken.
Door kerkvoogden en notabelen
der Herv. Kerk iB besloten tot het
aanschaffen van een nieuw pijporgel.
Ovezand Op de Maandag gehouden
veemarkt waren aangevoerd 8 paar
den en 66 stuks hoornvee, handel
redelijk.
Kloetinge. Bjj de verkiezing voor
3 notabelen der Ned. Herv. gemeente
alhier werden uitgebracht 27 geldige
stemmen. Hiervan verkregen de aftr.
heeren S. Noteboom 24 St., M. Paarde-
kooper 23 st. en C. v. Iwaarde 22 st.
en zyn alzoo herkozen.
Hoedekenskerke. Wat is er dezen
zomer gepast en gemeten inzake het
daar stellen van een nieuwen steiger
voor aa-log van de Provinciale stoom
boot alhier. Hoe geheimzinnig ook
alles in zijn werk ging en hooge
autoriteiten op dit gebied meermalen
ter plaatse tegenwoordig waren, toch
kon uw verslaggever, aaders zoo tak
op nieuwtjes, van deze gebeurtenissen
geen gewag maken, 't Was hem
immers van betrouwbare zyde mede
gedeeld, niet in het belang van de
goede zaak te zijn.
De goede zaak namelijk, dat door
plaatsing van een nieuwen steiger
hoop bestond voor Hoedekenskerke,
verlost te worden uit hare isolatie en
de provincie eens zou gaan begrijpen,
dat een nog wel provinciale dienst
eens, zegge eenmaal per week van hier
deur, die toegang gaf tot de woning
van Schimmel. Al in het voorvertrek,
dat blykbaar het magazijn van den
uitdrager was geweest, trof Rudolf
den commissaris van politie met eenige
ondergeschikten aan. De laatsten droe
gen brandende kaarsen en lichtten
den commissaris nn hier dan daar in
de donkere hoeken van het vertrek
hjj. Wanorde heerschte overalin
bonte verwarring waren kleedingstuk-
ken op een hoop geworpen. Alle
meubelen stonden een eind van den
muur en al kloppend onderzocht de
commissaris de dichtheid van de
wanden.
Hjj knikte Rudolf vriendelijk toe,
zonder zieh intusschen in zjjn bezig
heid te laten storen
U komt juist op tyd, zei hy.
De rechter van instructie is op het
oogenblik by het ijjk de deskundige
arts is, meen ik, juist met zyn onder
zoek klaar.
Toen Rudolf het aangrenzende ver
trek binnen ging, een donkere, lang
werpige ruimte met één venster, vond
hy de beide heeren in een schijnbaar
opgewonden gesprek.
(Wordt vervolgd.)
