N*. 135 191
Dinsd tg 14 November,
g>
Donkers Schaduwen.
FEUILLETON.
see
GOESCHE
Te uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prfls per kwartaal, in Goes f 0,7}, buiten Goes, franco f i,iï3.
Afzonderlijke tic miners 5 cent.
Inzending van advortentlSr, op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
Telefoonnummer 22. Directeur A. F. A. van Setbrs. Uitgave van de Naaml. Vennootschap .Goesehe Courant". Hoofdredacteur w. J. C. van Santen.
De prp der gewone advertentiën is van 1-5 regels50 ct., elke1 regel meer lOet
lijj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prfjs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberiohten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels h f 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
*t* Poseeren.
Het is een zeer droeve waarheid,
dat zoowel in het maatschappelijk als
in het geestelijk leven de Bchjjn het
wezen overtreft. Men doet héél veel
voor het oog der wereld men poseert
als braaf, als christelijk, terwijl in de
praetijk telaent en telkens weder
blijkt, dat die braafheid, die christe
lijkheid niets anders is dan een masker.
Wij behoeven deze stelling niet na
der te ontwikkelen. Zij is bekend ge
noeg.
Maar hoe overheerschend die sehjjn
is in onze tegenwoordige samenleving,
hoe bedorven de uitlatingen op maat
schappelijk gebied, velen hebben er
geen besef van. Misschien is dit voor
dezulken ook maar gelukkig. Zij blij
ven voor vele ergeaissen gespaard.
In een blad, hetwelk wij niet bjj
name knnnen noemen, zoo lang het
zich voor zijn antirevolutionaire rich
ting, vermoedelijk uit pecuniaire over
wegingen, schaamt, kwam Zaterdag
avond een opstelletje voor over het
moreele gevaar, verbonden aan bios
coop-voorstellingen. Wjj zijn er nu zoo
zoetjes aan gewend aan geraakt, dat
reehtsche publicisten het monopolie
der zedelijkheid voor zich opeischen,
en dit is er niet minder op geworden,
sedert Minister Regout met zyn zede
lijkheids-wetten een zeker contingent
van ons volk blij heeft gemaakt, even
bljj zl» «en bnitenman kan zijn, die
voor het eerst in zijn leven in een
groote stad een vuurwerk afsteken
ziet. Hij beseft op dat oogenblik niet,
dat het laatste, wat hij van dit schoons
zietrook is.
Zoo hebben wjj, onder het bewind
van 't huidig .christelijk* Kabinet,
een aantal zedelijkheids-apostelen ge
kregen. Zij speuren overal, of zij niet
iets vinden, dat hun aikeuring ver
werven kan. Staat het dan ook niet
gekleed, te pas en te onpaB als een
strijder tegen de zedeloosheid op te
treden? En die zedeloosheid hier
lette men wel op wordt grooter,
ernstiger voorgesteld, om zelve des te
meerder roem te kunnen inoogsten
van die menschen, die zich nier de
moeite getroosten, zelvm te zien, doch
alles beschouwen door anderer bril.
Dit is ook wel zoo gemakkelijk.
Waar inderdaad zedeloosheid te be
strijden valt, men kan van onzen
steun verzekerd zijn. Doch het moest
nn eens uit zijn met het streven van
een aantal individuen, overal iets
onzedelijke in te vinden, om maar te
kunnen poseeren als de braaisten
onder de braven. Zedeljjk zijn met
den mond heeft niemendal in. Men
moet dit allereerst toonen door het
eigen leven.
Voor ons hebben dan ook al die
galmende woorden over moraliteit slot
noeh zin. Zoodra wij overtuigd zijn,
dat die strijders voor de zedelijkheid,
oin te beginnen met hun private leven,
de zedelijkheid ernstig hoog honden,
zullen wjj de waarde van hun strijd
erkennen. Maar eer ook niet. En wü
▼reezen, helaas, dat die erkenning
lang op zich zal moeten laten wachten,
wijl het koren weinig is en het kaf
overvloedig. Wjjl niet alleen het poli
tieke, maar ook het maatschappelijk
leven staat in het teeken van den
schijn.
62
Naar het Duitseh.
Ëuittiiilaad.
De president liet zijn bel weer
klinken.
Ik moet den geaehten verdediger
nogmaals verzoeken, zich van derge-
ljke uitvallen tegen afwezigen te ont
houden, vermaande hjj op den-
zsltden strengen tcon.
ümdat ik nu juist over den uit
drager Sehimmel spreek, ging
Rudolf voort, zonder zich in het minst
door de interruptie van den voorzitter
▼sn de wjjs te laten orengen, is het
m(j zeker wel vergund, nog oen enkele
opmerking te maken. De offieier van
justitie heeft tevergeefs getracht het
bewjjs te leveren van een nanweren
omgang van mijn cliënt met freule
Dora v. Gerstenberg. Ik beu daaren
tegen in staat u, zooals u uit het
getuigenverhoor vernomen heeft, het
bewijs te leveren, dat er een voor 't
minst niet oppervlakkige omgang be
stond tnsschen de overledene en den
heden niet verschenen uitdrager
Aj.pjn^mai. Als fraaie Dor» na al aan
DE OORLOG.
Werktuigelijk bijna zetten we dit
hoofdje ook thans weer boven onze
rubriek .Buitenland." Wat wo verne
men van den strijd tusschen Tuvkjje
en Italië is anders vrijwel van geen
beteekenis. Er gebeurt immers tot
heden zoo weinig effectiefs in dezen
ooriog, dat men zich wel eens afvraagt:
Is dat nu inderdaad een strijd met de
wapenen, laten de kanonnen daar
heusch hun gebulder hooren, vallen
daar in Tripolis werkelijk slachtoffers
van de heersehzncht van Italië, of is
het maar alles voor den vorm Helaas,
de berichten, dat er zoo- en zooveel
soldaten sneuvelden, doen ons aan
den anderen kant maar duidelijk zien,
dat het wreede ernst is en wat nog
de gevolgen zullen zijn, is niet te zeg
gen. Italië schijnt nu van plan het
oorlogsterrein uit te breiden over de
Aegeïsehe zee. Uit Atheno werd althans
aan de Vossische Ykitung geseind
De Italiaansche vloot concentreert
zich aan alle kanten van do Aegeïsehe
zee. Admiraal Anbry commandeert een
eskader van 9 linie-schepen eersto en
tweede klasse. De Hertog der Abruzzer,
die een vloot commandeert van '2 linie
schepen en 4 torpedojagers, was Vrij
dag tusschen Cerigo en Kreta. Een
derde eskader, nit 7 linieschepen be
staande, is reeds van Napels vertrok
ken. Eveneens is een flottieltje van
zes onderzeesohe booten naar de Aegeï
sehe zee onderweg. Met beslistheid
wordt verzekerd, dat admiraal Aubry
bevel gekregen heeft, het eiland Lem-
noB te bezetten, dat, wanneer Turkije
niet binnen veertien dagen toegeeft,
door Italië geannexeerd zal worden."
Tot welke enstige complicaties deze
maatregel op het Balkan-schiereiland
kan leiden, hebben wij reeds vroe
ger betoogd.
Van het oorlogsveld zelve zijn de
berichten schaarsch, even schaarsch
vrijwel als die omtrent
den opstand in China.
Maar uit de weinige berichten valt
toch wel op te maken, dat de opstand
terrein wint. Volgens den berichtge
ver van de New York Herald te Pe
king, zou een eunuch hebben meege
deeld, dat de jeugdige keizer uit het
paleis in veiligheid is gebracht. Waar
heen hij gebracht is, is echter een
geheim. De regeering spreekt dat be
richt wei tegen, maar te Peking hecht
men aan deze tegenspraak geen
waarde.
Generaal Tajang, commandant van
de 20ste divisie, heeft telegrafisch rijn
ontslag gevraagd. Dat maakL den
toestand weer ingewikkelder. Tsjang
immers was naar Peking ontboden,
om met Yoean-Sji-Kai samen te wer
ken ter redding van de dynaBtie. Hij
werd Zaterdag te Peking verwacht,
maar zond in plaats van zelf te ko
men een telegram, waarin hjj ontslag
vraagt. Is dit wellicht een bewijs, dat
de generaal bjj zjjn troepen geen
steun kan vinden voor zjjn pogingen
om den troon te redden
Te Peking zeli schijnt het nog rus
tig, al neemt de spanning er toe.
Men verwacht niet, dat het hof
gewezen wordt als aanstichtster van
den moord op haar oom, dan zie ik
niet in, waarom niet even goed ais
mijn cliënt de ui;drager Schimmel do
verleider geweest kan zjjn. In elk
geval meen ik te kannen beweren,
dat het bewuste handspoor beter op
zjjn band, dan op die van mijn cliënt
zou passen. En om nu terug te komen
op den dood van freule Dora v.
Gerstenberg. Men heeft zich afge
vraagd, of men hier met zelfmoord of
met moord te doen heeft. Ik sta vol
komen op het standpunt van den open
baren aanklager; ook ik gelcof, dat
de ongelukkige door haar mede
plichtige vermoord is alleen wijk
ik hierin van zjjn opinie ai, dat ik
mjjn cliënt niet voor haar me.it:plich- 1
tige houd.
Laten wjj ons den loop der dingen
goed voorstellen. De ongelukkige heelt
met haar medeplichtige den moord
volbracht. Al haar zenuwen zijn van
opgewondenheid gespannen, bljjkbaai
heoben zij nu met elkaar gesproken,
misschien hebben zjj ook ruzie ge- J
kregen, misschien zjjn zij het niet
csus geweest over het verdeeicn van
ten buit..,, ik maak u daarbij op mijn
voorafgaande opmerking opmerkzaam
dat de diefstal tnaar ten daele is vol-
bracht, omdat door een toeval de aleatel I
ernstig tegenstand zal hiedan aan
de rebellen.
Welke de verwachtingen zjjn aan
gaande
den toestand In Portugal
blijkt wel nit het volgeiide:
Hei heeft den sehjjn, dat de monar
chistischs tegeiirevolutie een einde
genomen heelt j tenminste in de Lis-
sabonsche bladen vindt men er sedert
een dag of aebt niets meer over ge
meld en de laatste berichten luidden,
dat Couceiro's legertje zich had op
gelost in groepen van 110 tot '220
man, die in de bergachtige streek
van Portella do Hoinen Castro zou
den staau, deels op Portugeesch, deels
op Spaansch gebied. Niemand schijnt
echter te weten wat er thans van die
troepjes geworden is. Door Spanje
zijn zjj niet ontwapend en door de
Portugeesche regeering niet vernietigd
of gevangen genomen. De minister
van Buitenland8che Zaken, Vasconcel-
Iob, zegt mededeelingen ontvangen te
hebben, volgens welke (Jonceiro zün
soldaten met verlof heeft laten gaan,
daar hjj had ingezier, dat er in het
gebergte niet aan een winterveldtocht
valt te denken. De minister denkt,
dat de monareüistische beweging aan
de grenzen nog een tjjd zal duren,
maar de republiek geen schade zal
duen.Couceiro, meent hjj,is niet de man
om een onderneming, welke hjj een
maal begonnen heeft, eenvoudig op
te goven, zoodat of diens dooa of een
nadrukkelijke verklaring, dat hij van
alle pogingen tot restauratie afziet,
het einde der contrarevolutie moet
zijn. Voorts zegt Vasconcelios niet de
meening te deelen, dat de onderne
ming zou verioopen door gebrek aan
geld, wjjl hjj overtuigd is, dat mon
hier niet te doen heeft met een mo
narchistisch Portugeesche, maar met
een internationaal reactionaire be
weging, welke tegen de liberaal-radi
cale poiitiek der Portngeesehe repu
bliek is gericht, en eerst op de tweede
plaats hut herstel der monarchie in
Portugal beoogt.
De tjjd zal leeren of hjj goed gezien
heeft
fi i n n li t a li.
De Koningin naar Frankrijk.
De Figaro zegt, dat het bezoek van
Koningin Wilhelmina aan Frankrijk
in het komende voorjaar verwacht
wordt
Een nieuio portret van Prinses Juliana
Wjj ontvangen de volgende mede-
deeling
Half December zal de uitgevers
maatschappij Njjgh en Van Ditmar te
Rotterdam in den handel brengen
een nieuw portret van H. K. H. Prinses
Juliana, en wel een in opdracht van
H. M. do Koningin door de bekende
firma L. van Leer Co. te Amster
dam vervaardigde kleurenreproductie
in groot formaat (64 eM. X 84 cM.,
beeldgrootte 40 X 56) naar een won
derwel gelukte fotografische opname
van Hare Majesteit. Dit portret is van
een treffende gelijkenisde Prinses
staat in een aardig-ongedwongen hou.
in de brandkast was bljj ven liggen en
deze dicht sloeg. Dit mag echter wezen
zooals hot wil, in elk geval is de dood
van deze dame eigenaardig genoeg
om nader toegelicht te worden.Bedenkt
wel, edelachtbare heeren, zjj stierf aan
een vergift, dat alleen in een oplossing
gebruikt kan worden, b.v. in een glas
wjjn. Dat kon haar echter aileen door
een goeden kennis gegeven worden,
niet echter door iemand, die door haar
was aangenomen, om haar oom te ver
moorden.
Voor deze bewering spreken ver-
seheideie osastaudig&eden.Een betaald
medeplicntige zet men, vooral wanneer
men, wat gebleken is uit liet getui-
genverhoor, gierig Is, geen weelderig
souper mei kostoare wijnen voor. Zoo'n
luoordena.-- ontvangt men niet feeste
lijk in jen zwaar zijden japon, als men
op zijn g -nak gesteld is, zooals de
kenkenra .d vertelde, die dan geheo'en
-lag on. en bjj Dora v. Geistenberg
was. Da tu ale is er dus bijzonder op
gesteld geweest om zich in de oogen
van haar medeplichtige op haar voor-
deeligsl voor te doen, op hem een
goeden indruk te maken en hem, dat
oewjjst 't loyale souper, in een goed
humeur te houden.
Zij heult den ons onbekenden bond
genoot ontvangen, zoo als een oude
ding, het vriendelijk gezichtje en face,
de pas gepinkte zonnebloemen in de
handjes houdend, voor een groep
rhododendrons in de decoratieve park
omgeving van den tuin van Het Loo.
De reproductie (die in een twaalftal
kleuren geschiedt) wordt uitgevoerd
in een tot dusver in ons land nog
niet aangewend procédé van fotolitho-
graphie, een zoo fraai resultaat gevend,
dat men waant eene aquarel voor zich
te hebben.
Als een bijzonderheid moge nog
gelden, dat, waar tot dusver elke
portretuitgave van de Prinses veel
van haar waarde verloor, doordat een
zeker soort uitgevers en drukkers er
direct minderwaardige reproductiën
van ging maken, deze uitgave zal
geschieden op een wijze, die haar onder
de bescherming der wet op het auteurs
recht doet vallen.
istuien-Weneriial.
TWEEDE KAMER.
Het is gebeurdde debatten over
de Militiewet in de Tweede Kamer
zjjn afgelooj en. En de regaering heeft
kans gezien, haar wil door te zetten
er zjjn zoo goed als geen wijzigingen
in Colijn's product aangebracht, dank
zjj de uitnemende werkzaamheid der
gepatenteerde stemmachiues, waar
over de rechterzijde haar beschikking
heeft. Van de twee wijzigingen, welke
Dog eemge beteekenis hebben, komt
er één voor rekening der regeering
zelvede nieuwe regeling der militaire
werkers, misschien de allersehoonste
uitvinding dezer eenw. De andere
werd bereikt door generaal Eland
(nnie-lib.) in zake den broederdienst.
Links heeft men al het mogeljjke
in 't werk gesteld, om het ontwerp te
verbeteren. Dat geen resultaten be
reikt werden, de schuld ligt niet
daar. Moest er gestemd worden over
een amendement, dat den heer Colijn
□iet aangenaam was, dan kwamen de
rechtsehe hulptroepen uit de koffie
kamer gesneld, en stemden, zooaiB de
Minister het wilde, ook al wiBten zjj
niet, waarover het ging. En met een
gezicht van ernstige plichts-vervallers
verdwenen zjj opnieuw in de koffie
kamer.
De rechterzijde en zjj alleen,
draagt de verantwoordelijkheid voor
deze wet, welke ons volk nieuwe
militaire lasten zal opleggen, zoowel
persoonlijke als financiëele. En als
het wederom gehoord wordt, dat de
geest in het leger niet deugt, dat het
er een janboel is, dat de marseh- en
slagvaardigheid der troepen te wen-
sehen overlaat, dat een groep burgers
iu uniform bet beter doeu zou en
dergelijke liefelijkheden meer, dan
achten wjj het adres bekend, waaraan
de klachten moeten worden bezorgd.
Maar allicht is dan de heer Colijn
reeds weer geëclipseerd.
Door dik en dun met dezen Minister,
het Kuyperiaansche troetelkind,
ziedaar de leuze, waaraan de rechter
zijde by de behandeling van de Militie
wet trouw is gebleven.
De toekomst zal haar oordeel over
dit geknutsel uitspreken. Links kan
men het met gerustheid afwachten. En
ai geurt de pers der rechterzijde met
jongejuffrouw gewoon is haar geliefde
te ontvangen, dien zjj zoo gaarne
aan zich wil binden, en ik twjjfel er
geen oogenblik aan, of deze beschou
wing van de zaak is de juiste.
Dora v. Gerstenberg was, zooals uit
de getuigenverhooren bljjkt, een veel
te voorzichtige, angstige, wantrouwen
de persoonlijkheid, dan dat zjj een
door haar betaalden ruwen bondge
noot in huis gelaten zou hebben 1
Zjj zou zich door zoo'n handelwijze
zelf op genade of ongenade aan hem
overgeleverd hebben.
Voor zoo'n beschouwing van de zaak
pleit ook niets. Maar wjj begrijpen
ineens alles, wanneer wjj aannemen,
dat het een of ander man gelukt is,
voor de reeds oude, misschien door
verliefdheid half dwaas geworden juf
frouw een groote neiging te huichelen,
zich in haar vertrouwen te dringen
en of op haar aansporing den moord
op den baron te begaan, of wel
ik wil ook deze mogeljjkheid aannemen
of wel, zeg ik, eerst de freule te
vergeven en eerst dan den moord op
den ouden man te begaan.
Nn vraag ik u, heeren jury leden,
hoe ter wereld zon nn juist mijn
cliënt er toegekomen zjjn, in zoo'n
intieme verhouding tot de vermoorde
te staan? De meesten uwer hebben
eenige uitspraken van conservatief-
liberale bladen, die elkeD Minister
bewierooken, alB hjj maar groote uitga
ven voor militaire doeleinden er weet
door te jakkeren, wjj zjjn overtuigd,
dat hot Nederlandsehe volk, voor zoo
ver het niet zjjn ziel en zaligheid aan
het kerkelijk conservatisme heeft ver
pand, er andera over denken zal.
De eindstemming over hetontwerp-
Militiewet heeft later plaats. Wjj ge-
looven wel, dat het overgroote deel
der iinkerzjjde zjjn stem onthouden
zal aan deze wetsvoordracht. Dit kan
niet anders. Een regeering, die wel
het contingent aanzienljjk verhoogt,
doch in haar reactionaire gezindheid
bruut-weg weigert, daaraan een ver
korting van den oefeningstjjd te ver
binden, verdient van geen enkel voor
uitstrevende steun.
Morgen beginnen wjj aan het kies
recht-debat.
Hopen we, dat de debatten daarover
frisscher moge zijn dan die over het
ontwerp-Militiewet 1
I* r o v i ii c i e n i e u w s.
Lichting Nat. Militie.
Ged. St. dezer provincie hebben be
sloten het door de gemeenten in Zee
land te dragen aandeel in de lichting
van de nationale militie van 1912 vast
te stellen als volgt: Baarland en
Oudelande 5,Borsselen 4, Ellewoutsdjjk
3, Goes 22, 's Gravenpolder 4, s Heer
Arendskerke 12, 's Heerenhoek 4,
Heinkenszand 6, Hoedekenskerke 4,
lerseke 19, Kapelie 8, Kattendjjke 4,
Kloetinge 8, Krabbendjjke 6, Krninin-
gen 14, Nisse en 's Heer Abtskerke 3,
Ovezande en Driewegen 4, Rilland
Bath 6, Waarde 3, Wemeldinge en
Schore 9, Wolphaartsdijk 10, Colfjns-
plaat 4, Kats 3, Kortgene 3, Wisse-
kerke 12.
'o Heer Arendskerke. Bjj de
kerk. verkiezing alhier zijn de aftr.
leden J. van der Poel en J. Tolhoek
als notabelen herkozen.
Zaterdagavond hield dhr. Zwa
german uit Middelburg een lezing
over de geitenfokkerjj, in het café bjj
C. M. van Iwaarden alhier. De spreker
zette duideljjk uiteen wat de voor-
deelen knnnen zjjn om onderling tot
een goed soort geitenras te komen en
wees op de voedingswaarde van de
geitenmelk, vooral voor het arbeiders
gezin. Een zestiental geitenhouders
met een en twintig geiten sloten zich
aan om tot een vereeuiging te komen.
Drie personen werden als commissie
leden benoemd, om voor verdere
werkzaamheden te zorgen.
Met ingang van 18 November
a.s. wordt het telefoonkantoor alhier
opgenomen in de telefonische verbin
dingen met de Dnitsohe plaatsen,
waarmede Nieuwersinis-Heenvliet vol
gens den PostTelegraaf- en Tele
foongids telefonisch gemeenschap
heeft, en bovendien in het verkeer
met Exhersheim, Frankfort a. d. Main
en Offenbach a. d. Main.
Kapelie. Dezen zomer nam het
fanfaregezelschap „Ons Genoegen*
deel aan het 27e jaarlijks terugko
mende festival te Antwerpen. Dezer
dagen kreeg het bericht, dat bjj de
mjjn cliënt veel jaren achtereen per
soonlijk gekend, hjj is immers vroeger
hier een invloedrijke persoonlijkheid
geweest. Zjjn geheele leven lang heeft
men hem niets kunnen verwjjten, in
tegendeel hjj ging dócr voor het toon
beeld van een harteljjk echtgenoot en
vader I Voor zoo'n intieme verhouding
echter is tjjd noodig, het zon de echtge-
noote zoowel als de dochter zjjn opge
vallen, dat de echtgenoot en vader on
verschilliger tegenover haar werd, ook
ik, die in die dagen geregeld de beschei
den woning van mjjn cliënt binnen
kwam, zou zoo iets hebben moeten mer
ken. Maar niets van dit alles was het ge
val. Men kan zieh geen vriendelijker,
geen huisljjker echtgenoot en vader
denken dan mjjn cliënt, ternauwer
nood ging hjj haastig even uit. Dag
en naeht bracht hjj aan het ziekbed
van zjjn stervende vrouw door.
En terwijl deze man alles in het
werk stelde om brood voor vrouw en
kina te verdienen, terwjjl hjj zich
met roerende zelfopoffering inspande,
zjjn vrouw te verplegen en te behou
den, zouaen zjjn hersens koortsachtig
gewerkt hebben aan het in elkaar
zetten van een brutaal eu koelbloedig
moordplan
Wordt vervolgd.}