N\ 134 1911.
Zaterdag 11 November.
98"" jaargang.
Donkera Schaduwen.
GOESCHE
Telefoonnummer 32. Directeur A. F. A. van Setebs. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Gceseh: Com ant". Hoofdredacteur W. J. C. van Santen.
to uitgave dezer Conrtnt geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prj|s per kwartaal, in Goes f 0.75, buiten Goes, franco 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Inzending van advertentiën op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
De prijs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 et., eikel regermeer lOet
By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Bij dit no behowrt ven
Bijvoegsel.
Jlalfrlat litigiieiü.
De voorstanders van Staatspension-
neering zullen teleurgesteld zijn over
den afloop der j aarvergadering van den
vrjjzinnig-demoeratischen bond. Beslo
ten toch werd, dat in zake ouderdoms
verzorging van belanghebbeuden,
wier loon een bepaald, bij de wet vast
te stellen bedrag te boven gaat, een
bijdrage in de regeling van het pen
sioen zal mogen worden gevorderd.
Ontdaan van allen omhaal wil dit
dns zeggen, dat de bond de lage
loonen van premie-betaling voor de
ouderdoms-verzekering wil vrijstellen,
doch het stelsel van staatspensionnee-
ring niet wenscht te aanvaarden.
Toen dit besluit met 48 tegen 16
stemmen viel, heeft de bond geen
gelukkig oogenolik gehad, en het zal
spoedig genoeg blijken, hoe groot de
moeilijkheden, daaruit voortvloeiend,
in de toekomst zullen wezen. Wei
begrjjpen wij echter, waarom de vrij
zinnig-democratische bond tot deze
beslissing is gekomen. In zijn midden
telt hjj tal van overtuigde voorstan
ders der staatspensionneering, maar
ook mannen, die van het stelsel der
verplichte verzekering naar Duitsch
model het grootste heil verwachten.
Nu heeft taan beide groepen willen
tevreden stellen en daardoor het
kan niet anders hall werk verricht.
De bond van staatspensionneering
is in den loop van jaren een machtig
lichaam geworden, waarmede aan de
stembus wel terdege rekening is te
houden. Bjj de algemeene verkiezingen
van 1909. reeds heeft deze bond ge
wicht in de schaal gelegdmeerdere
candidate», die zieh aan een her
stemming moesten onderwerpen, zagen
zien verplicht, in zake de ouderdoms
vei zorging kleur te bekennen. En wij
herinneren ons, dat de afgevaardigden
Vorsteiman van Oyen (Oostburg),
Teenstra (Znidhorn) en Smidt (Veen-
dam) zieh openlijk vóór het stelsel der
staatspensionneering hebben uitge
sproken.
W(j mogen geen oogenblik ver
wachten, dat deze afgevaardigden,
door het gevallen besluit op de jaar
vergadering van den vrijzinnig-demo-
oratischen bond op Zondag 5 Nov.,
in hun overtuiging, dat staats
pensionneering de eenig goede op
lossing is van het vraagstuk der
ouderdoms-verzorging, aan het wan
kelen zullen worden gebracht. Hun
verleden staat, daarvoor borg. Maar
dit zal men onmiddellijk begrijpen
nü de bond zieh heeft uitgesproken,
is hun positie in dien bond een moei
lijke geworden. Naast de regeling, do
definitieve regeling van het kiesrecht,
61 FEUILLETON.
Naar het Duitse h.
Een algemeen rumoer ontstond onder
de toehoorders. Men stootte elkaar aan,
schudde verwonderd het hoofd en
wisselde fluisterend opmerkingen.
Iedereen voelde onwillekeurig, waarop
de opmerkingen van den jongen ad
vocaat doelden. Maar juist daarom
begreep men er des te minder van
immers de zwaarst-getroffene was de
aanstaande zwager van den verdediger.
Maar laten wjj weerover de eigen
lijke catastrophe spreken, zoo ging
Budolf, nadat de president op strengen
toon stilte geboden had, met zijn
pleidooi voort. Laten wii even de ver
onderstelling aannemen, dat Dora v.
Gersten berg de brandkast geopend
heelt en zonder nadenken weer heeft
laten dichtslaan. Zy giu* n-ur de
alaapkamer tei u~. Haar mik vel op de
in doodsangst vertrokken .'laatstreL-
kcn van haar op naar aandringen ver
moorden oom, ontsteld keerde zy zich
om, om te vluehten, missehi or. trok zij
haar medepliehtiga het licht uit de
hand, of het ging van zeli uit. Door
haar schrik aangestoken, volgde de
moordenaar haar haastiger, dan anders
in zyn aard gelegen zon hebben
daarbij struikelde hjj en kwam zijn
bloederige hand op den looper terecht.
Dit handspoor, edelachtbare jury, is
keel dnidelyk, dat heeft u zoowel van
den rechter van instructie Alberti als
is zonder twijfel de kwestie der ouder
doms-verzorging de voornaamste zaak
Zoo komt er splitsing, waar eerheid
hoog noodig is.
Het moet ons van het hartde
vrijzinnig democratische bond is niet
gelukkig geweeBt met het bepalen
van zijn houding. Hoe gaarne hadden
wjj anders geschreven 1 Het begon
reeds met de conclusie van het hoofd
bestuur, om, al naar gelang de plaat
selijke omstandigheden, loonen van
f 6 tot f 10 vrjj te stellen van premie
betaling. Geen moment hebben wij
kunnen gelooven, dat deze conclusie
zon worden aangenomen, wjjl zy in
hooge mate onbillijk was. Want hot
ligt toch voor de hand, dat een land
arbeider, die f 6.50 verdient, er heel
wat beter aan toe is dan een arbei
der in de stad, die een weekloon van
f 10.50 heeit. Ook het daarop voorge
stelde amendement, om loonen van
7 tot f 11, ook alweer naar gelang
van de plaatselijke omstandigheden,
vrij te stellen, gaat aan hetzelfde euvel
mank.
Maar thans de aangenomen con
clusie, om van belanghebbenden,
wier loon een bepaald, bij de wet
vast te stellen loon te boven gaat,
een bydrage in de regeling van het
pensioen te vorderen.
Zal deze regeling in de practjjk
uitvoerbaar blijken?
Wy betwijfelen het ten sterkste.
Het lykt zoo eenvoudig, alles maar
bij de wet vast te stellen. Het gebeurt
herhaaldelijk, dat, wanneer voor de
één of andere lastige kwestie gee n
logische, geen bevredigende oplossing
is te vinden, men zegt: komaan, dat
regelen wy dan maar bij de wet. Als
of daarmede de zaak van de baan is 1
En wy hadden werkelijk gedacht, dat
de vrijzinnig-democratische bond, die
toch schrandere koppen telt als een
Trenb en Drucker, zich niet op een
dusdanige wijze van een ernstige zaak,
gelijk de ouderdoms-verzorging, had
afgemaakt.
Wat zal men nu by de wet vaststellen?
Het loon, waarvan, zonder een schijn
of schaduw vau onbillijkheid op zich
te laden, een bijdrage voor het ouder
domspensioen geheven worden kan,
zal men ons antwoorden. Maar wie
is de man, die znlk een statistiek
kan opmaken? Het lijkt ons een on
begonnen werk. Men zal eerst moet n
beginnen met de bepaling van een
loon, groot genoeg om daarvan pre
mie te heffen. Daarbjj scheidt men
dan het platteland van de steden.
Laten wij nn eens aannemen, dat
aldus geredeneerd wordtvoor het
platteland zal een wekelijksch inko
men van f7.50 aan premie betaling
onderworpen zyn, voor de steden één
van i 12. Waar eindigt evenwel het
begrip „platteland" en waar begint
het begrip „stad" Dit zal natuurlijk
behoorlijk vastgesteld dienen te wor-
uit den mond van den politiecommis
saris Grosser kunnen hoeren. Zelfs de
eerstgenoemde, die geen twijfel meer
heeft aan de sehn'd van Heek, moot
toegeven, dat het bewuste spoor vol
strekt niet op de hand van beklaagde
past. Veel beslister heeit zich de heer
Grösser uitgedrukt j deze heeft er zelf»
een eed op gedaan,dat het seoor niet van
de hand van mijn cliënt aikomstig kan
zyn. Zyn veeljarige praktjjk en zyn
ervaring op dit gebied geven den
commissaris aanleiding _en het recht
tot deze bewering.
Als eeüter ook deze verklaring van
den officier mank gaat en dat dit
het geval is zal wel niemand uwer
betwijfelen, geachte juryleden als
dns het bloedige spoor, deze stomme
getuige van den moord, niet van de
hand van mjjn cliënt afkomstig kan
zijn, als deze dus niet met het bloed
van zyn slachtoffer bevlekt kan wezen,
wat blijft er dan nog van de geheeie
aanklacht over, die erop rek end is,
de eer eii het leven var. n.'ju c Mnt
aan u isstuu?
Maar ik ga nog vardc-, eiolacbt-
jtre jury, ik bnweor ook, dat de
omsta.i U-beid, dat aan '.e locator van
myn client het bewuste aangeteeken le
oakjc toegezonden, waarin do vjjf
ontb-ek ede banknooten, die. ijl weer
wil van alle huiszoekingen nergens
govonden wareu, benevens het brU-
lanten slot gevonden werden, voldoen
de moest zijn, om mijn cliënt in uw
oogen geheel van schuld vrij te pleiten.
Nu heeft de officier wel gemeend de
getuige Hedwig Ëeck openlijk in ver
denking te mogen brengen. Wel heeft
hg dit met zekere ironische welwil-
den. Gaat men naar het aantal in
woners te werk Dit kan echter tel
ken jare wisselen. En dan ter bestaat,
in de behoeften, een zeer groot ver
schil tusschen het platteland van Gro
ningen en van LimbU"g. Een stad als
Amsterdam of Kotterö :im kan niet op
één lijn worden gesteld met Winscho
ten of Maastricht. Wat een eindelooze
statistiek zou men moeten opmaken,
om by een dusdanige regeling van
de ouderdoms-verzorging in ieder op
zicht bi ijjkheid te betrachten
Er is meer.
Wii beleven thans dure tijden zoo
wel het platteland als de stad onder
vindt dit. Met een loon van f7,50 ot
f 12 doet men tbans niet, wat in nor
male omstandigheden er mede wordt
gedaan. Overal moet een toeslag op
de loonen gegeven worden. Dient met
dergelijke omstandigheden ook geen
rekeniDg gehouden, als men een inko
men gaat vaststellen, dat aan premie
betaling onderhevig is
Op nog een ander iets moeten wij
wjjzeu. Bjj de bedoelde vaststelling
mag men wel terdege onderscheid
tusschen de gezinnen maken. Een
arbeider, die f12 verdient, en zeven
kinderen heeft, kan niet op één ijjn
wordeu gesteld met een arbeider, die
een even groot wekeijjksch inkomen
geniet en in het bezit is van twee
kinderen. Stelt men hen gelijk, dan
begaat men men voelt het een
onbillijkheid.
En nu vragen wy hoe kan dit alles,
by zeer wisselende omstandigheden,
in de wet geregeld worden Wjj zon
den op die vraag het antwoord gaarne
vernemen.
De oplossing van het vraagstuk der
ouderdoms-verzorging, door den vrij
zinnig -democratische» bond aan de
hand gedaan, bevredigt ons niet. Het
is een vreemd mengelmoes van ver
plichte verzekering en staatspension
neering. Wy voorzien er, kwam de
regeling tot stand hetgeen wy niet
hopen een oneindigen rompslomp
van, waardoor de zaak zelve, waar
het hier om gaat, allerminst ge
diend is.
Wy betreuren de houding van den
bond, die de lenze der democratie tot
de hare heeft gemaakt. En wjj zyn
er van overtuigd, dat, komt hy niet
van de dwalingen zijns weegs terug,
de halfslachtigheid zich spoedig aan
hem wreken zal.
Buitenland.
De opstand in China.
Hoewel we hier natunrljjk geenszins
een volledig overzicht kunnen krijgen
van den stand van zaken in China,
wettigen de berichten daaromtrent toch
wel alleszins de conclusie, dat het er een
ieeljjke janboel is. De KolnischeZeitung
verneemt, dat men niet met een woeste
lendheid gedaan, toen hy zei, dat
zeker wel niemand de dochter van den
beklaagde deze poging tot misleiding
kwaljik zou nemen, maar met haar
groote liefde voor haar vader rekening
zou houden.
Geachte j nryleden, ik meende wer
kelijk mijn ooren niet te kunnen ver
trouwen, toen ik deze beleedigende
woorden uit den mond van zoo'n
hooggeplaatst ambtenaar moest hoo-
ren. Ik zal mij in gedachte geheel
losmaken van de intieme handen, die
my aau de dochter van mjjn cliënt ver
binden, een betrekking, die zeker wel
voor niemand van de hier aanwezigen
een geheim gebleven zal zyn, ik zal
my op het standpunt plaatsen, alsof
de j ngo dame mjj wildvreemd is.
Maar ook als objectief beoordeelaar
moet ik het den geachten officier
ernstig kwaljik nemen, dat hij een
onbesproken meisje verdacht heeft ge
maakt en tot misdadigster gestempeld,
om de leemte in zjja ontoereikende
-oelichri ig tc verbergen.
Ne t, «a-hogmaals neen I De dochter
van trii' cliënt heeft niet onwaardig
c.-eai v'bpeeld 1 Ik wil echter niet,
dat n my alleen op mjjn persoonlijke
verzekering gelooft, maar ik verzoek
a, denk aan de herhaalde huiszoe
kingen, (ie onder de uitstekende lei
ding vau oen commissaris vau politie
in de woning van Beek plaats ge
vonden hebben. Toen kon er geen
sprake zyn van verbergen of weg
leggen 1 De bewering van den offi sier
is alleen om die reden ai onmogelijk,
men zon dan moeten aannemen, dat
de dochter medeplichtig was aan den
moord en dus au ook voor de vier-
volksbeweging van ontevredenen te
doen heeft,doch met een weldoordachte
beweging, aan welker spits lieden
staan, die een helder begrip hebben
van de beteekenis en de macht van
het buitenland. Daarom is het buiten
land tot nog toe niet tusschenbeide
gekomen en kan liet zich ertoe be
perken,ter bescherming van zijn onder
danen veilighe.dsmaatregelen te tref
fen. Zoo,en niet anders, zijn de troepen
zendingen op te vatten, die nu voor
Sjanghai en Tientsin aangekondigd
zyn. Wanneer de revolutie zich verder
op dezelfde gematigde wjjze voltrekt,
behoeft men niet bezorgd te zjjn, dat
in de toekomst daarin eenige veran
dering zal optreden Op 't oogenblik
bevaren tien Dnitsche oorlogsschepen
den Jangtse-stroom, wat sedert de
onlusten van 1900 niet meer voorge
komen is.
De Hew York Herald meldt, dat
het Hof zich op de vlucht voorbereidt.
De Regent heeft bevolen, tweehonderd
karren gereed te houden om de paleis-
schatten over te brengen Het doel
van de reis is onbekend. Achter ge
heime bjjeenkomsten met de Mon-
goolsehe prinsen in bet paleis ziet
men het voornemen van de keizerljjke
familie, oin naar Mongolië te gaan en
de bescherming der Kassen in te roe
pen.
De stad Nanking is naar de opstan
delingen overgegaan, daar de regee
ring den Onderkoning last had ge
geven, om tegen de rebellen geen
verzet te bieden. De Tataarsche ge
neraal Toean-fang had er geen vrede
mee, maar aangezien de beschikbare
strjjdmaeht van 4000 Mantsjoe-soldaten
onvoldoende was om de stad te ver
dedigen, gaf hjj, nadat hy verdere
lastgevingen uit Peking ontvangen
had, toe. Een bende van 200 opstan
delingen deed een aanval op het sta
tion Wongtoengtong aan deljjnKan-
ton-Konloen. Zjj maakten een boeveel
heid wapens en munitie buit. De
stations te Leilong en Pakoet wer
den ook aangevallen. In Sangtsjoeng
werd het douanekantoor vernield. Er
zjja geen buitenlanders gedeerd.
Alle spoorlijnen naar Peking zjjn
naar wordt aangenomen in han
den van de revolutionairen. De bui-
tenlandsehe employés op die ljjnen
achten het overbodig nog langer hun
dienst te blijven waarnemen.Zjj komen
dan ook naar Peking. Sommige lega
ties daar bereiden zich voor op de
mogeljjkheid, aangevallen te zullen
worden. Alle Fransche burgers in
Peking hebben aanzegging gekregen,
zich binnen de legatiewjjk te begeven.
De regeering maakt bekend, dat de
Keizerin-weduwe den minister van
financiën een bedrag aan goud ter
waarde van 3 millioen taël heeit over
handigd om in de buitengewone uit
gaven te voorzien. Eveneens wordt
bekend gemaakt, dat de 3e divisie van
schaar moest staan.
Het aangeteekende pakje bevatte
echter ook een begeleidend briefje.
Uit den mond van een der schrift
kundigen hebben wjj gehoord, dat het
handschrift verdraaid, maar heelemaal
niet ongeoefend iszich van het laatste
alleen den schjjn wil geven. Wjj hebben
dus bljjkbaar met een beschaafd man
te doen, die in 't geheim die regels
geschreven heeft, misschien wel omdat
zjjn geweten hem folterde, dat hem
heeft doen voelen, dat geen onschul
dige in zjjne plaats mocht ljjden. Ik
geloof heel zeker, dat wjj den moor
denaar in de hooge kringen moeten
zoeken, daarop wjjst ook het smalle,
aristocratisch gevormde spoor op den
ganglooper. Zulke slank gevormde
en spits toeloopende en met een
breeden gouden ring versierde vin
gers, als dit handspoor laat zien en
zooals het u in een nauwkeurige re
productie is getoond, kan niet van
een man uit de laagste standen af
komstig zjjn.
Dus alle zoogenaamde verdaehte
feiten zijn van geen waarde. Mjin
cliënt heeft ten overvloede verklaard,
dat bjj het noodlottige graveermes
met eenige andere instrumenten reeds
op den dag voor den moord aan den
uitdrager Sehimmel verkocht heeit.
De laatste heeit er wel is waar een
eed op gedaan, dat hy niets gekocht
heeft en daar de eene bewering
tegenover de andere staat, ben ik
niet in staat zjjn woorden te logen
straffen. Maar ik bid u, geachte jury
leden, uw aandacht op eenige, schijn
baar ondergeschikte punten te vesti
gen. Het eerste verhoor heeft aange-
Fentai naar Paotin g vertrekt. Men
veronderstelt echter, dat deze troepen
eveneens weigeren tegen de opstande
lingen te vechten. Een trein met troe
pen van de 3e divisie met een groote
hoeveelheid schietvoorraad is op weg
naarde Ming-graven om een schending
daarvan te verhinderen, die echter,
naar men zegt, reeds begonnen is.
De ongeregeldheden in Tunis.
Volgens de jongste berichten be
draagt het aantal slachtoffers van de
te Tunis voorgevallen ongereldheden
in het Frauscheziekenhnisdrie dooden,
vjjitien gewonden j in het inlandsche
ziekenhuis tien dooden en zeventien
gewonden in het Italiaansche zieken
huis vyf dooden en tal van gewonden
van de politie is één agent gedood,
tien zjjn er gewond.
Het is intnsBehen moeilijk het juiste
aantal gewonden der inboorlingen op
te geven, daar dezen steeds hun doo
den en gewonden trachten weg te
voeren en verborgen te houden.
De overheid der stad heeft een be
vel uitgevaardigd, waarbjj het ver
boden wordt wapens te dragen. De
winkels zjjn bjjna allemaal gesloten,
zoowel in de Arabische als in de
Europeesche wjjken. De consul van
Italië spoort de zeer opgewonden
Italiaansche bevolking aan kalm te
bljj ven. De haven is geheel verlaten
alleen de postbooten vertrekkenalle
arbeid ligt stil.
Het gerucht, dat de troepen Ara
bieren uit het binnenland op Tnnis
aanrukken, is geenszins bevestigd.
Het Btedelyke garnizoen is sedert
Dinsdag aanmerkelijk versterkt en
zal nog meer versterkt worden. Het
politie personeel is van vuurwapenen
voorzien. Eergisteravond was de ge
heeie stad volmaakt rustig. Alleen in
de bnnrt van bet station heerschte
eenige ongewone levendigheid, daar
alle Italiaansche en Arabische reizi
gers bjj hun aankomst per trein ge
fouilleerd werden. Velen hnnner had
den wapenen ai te geven. In de stads
wijk Bardzjedit zjjn soldaten in Moor-
sche koffiehuizen gekampeerd. Pa
trouilles doorkruisen de stad.
Uit Kreteville, op ongeveer 18 kilo
meter ten zuidwesten van Tnnis, wor
den enkele niet veel heteekenende
ongeregeldheden gemeld.
Volgens een hooggeplaatste» Tune-
sischen zegsman van den correspon
dent der Temps te Tunis hebben de
aldaar voorgevallen botsingen tweeër
lei oorzaak, waarvan de eene, die
van niet veel beteekenis is, in de
ontruiming van het Arabische kerkhof
gezocht moet worden de andere
echter, de eenige ernstige oorzaak,
is de diepe haat, die de gebeurtenissen
in Tripolis bjj de Tunesische bevolking
tegen de Italianen hebbeu doen ont
staan.
toond, en dat is door den officier be
vestigd, dat er op den middag vóór
den moord beslag is gelegd op de
bezittingen van mjjn cliënt. Het
laatste geld .ia hem door den deur
waarder, zooals nit het protocol bljjkt,
afgenomen. De man van de wet is
zelfs voor een onderzoek aan het li
chaam van mjjn cliënt niet terug
geschrikt, en heeft alles op eenige
penningen na meegenomen.
Aan den anderen kant echter is
bewezen, en ik heb de desbetreffende
getuigen laten hooren, dat mjjn cliënt
op den middag van dienzelfden dag,
enkele uren nadat hem alles was af
genomen, maar ook uren vóór den
moord, verscheidene rekeningen bjj
den kruidenier, bakker, dokter en
apotheker, te zamen tot een bedrag
van ongeveer vjjftig mark, betaald
heeft. Ik vraag u nu, edelachtbare
jury, waar moest mjjn cliënt het geld
vandaan gehaald hebben^ als het niet
was door het verkoopen van zjjn werk
tuigen Hjj aan aus, dat volgt dui-
deljjk uit het voorafgaande, niet ge
logen hebben, als hjj beweert, dat hjj
zjjn werktuigen gedeelteljjk aan den
uitdrager Schimmel verkocht heeft.
Hij is dus feitelyk niet in het bezit
van het noodlottige graveermes ge
weest, maar Sehimmel was daarvan
de eigenaar op het oogenblik van den
moord, of ten minste een paar uur
daarvoor. Er blijft niets anders over
dan aan te nemen, dat de uitdrager
Sehimmelom welkereden is niet be
kend zich aan meineed heeit schul
dig gemaakt.
t Wordt vervolgd.}
