N\ 131 1911.
Zaterdag
4 November
98""
Donkere Schaduwen.
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel.
Militiewet-Lolijn.
48 FEUILLETON.
Oe uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- ei Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, in Goes 8,75, buiten Goes, franco f 1,21.
Afzonderlijke noamers 5 cent.
Inzending wan ad vercentlën «p Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uran.
COIRAN
De prijs der gewone advertentiën is van l-5;regels50 ct., elke! regel'meer lOct
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordl
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110' regels h 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
83. Dtecur A. F. A. - mtg», v,»ooBctap
Au ar aanleiding van de
Indien het waar is, dat bij den voor
zitter van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal het voornemen bestaat,
het kiesrecht-debat Dinsdag 7 Novem
ber a.s. aan de orde te stellen, dan
zou er bjj hem alzoo de verwachting
bestaan, dat de behandeling der Mi-
litiewet vóór dien datum zou kunnen
zijn afgeloopen. Gezien de breedheid
van de debatten, den regen van
amendementen en sub-amendementen,
gelooven wij niet, dat er voor dit
optimisme plaats is. En wel merk
waardig mag het genoemd worden,
dat ter zelfder tijd in de Kamer het
gerucht loopt, dat de behandeling der
Militiewet zal worden voortgezet i>
Januari van het komend jaar, na afloop
der begrootingen. Laten wij rustig
afwachten, wie gelijk zal krijgen.
Maar dit staat wel vastin conserva
tieve kringen wordt men reeds onte
vreden, dat de behandeling alles be
halve vlot van stapel loopt. Men zou
er daar liefst in een vloek en een
zacht de Militiewet doorgeja-.t zien.
Want, evenais elders, huldigt het
militairisme ten onzent de leuzealles
voor mg, en wat er overbljjit voor de
anderen.
By de behandeling van do Militiewet
is van zelf de kwestie van het volks
leger wederom te berde gebracht.
Rechts, het is bekend, wil men daar
niemendal van weten j en als men,
zooals dr. Kuyper, zijn liefde aan hel
volksleger verpandt, dan is dit een
liefde van zeer korten duur. Men heeft
dan ook thans wederom den laag by -
den-grondschen dooddoener kunnen
hooren, dat men een volksleger zoo
maar niet uit den grond stampen kan.
Volkomen waar. Doch de heeren
vergeten, dat op het vrijzinnig con
centratie-program van 1905 deze clau
sule voorkwam er zal worden
gestuurd in de richting van een volks
leger. Hetgeen dus zeggen wil, dat
men langs den geleidelijken weg,
zonder groote schokken, bereiken wil
het weerstelsel, hetwelk men voor ons
land het beste acht.
Is er in die richting nu niets gedaan
Wie geen vreemdeling is in het
politieke Jeruzalem zal het voor de
hand liggend antwoord op die vraag
weten te geven. Wjj behoeven niet
eens ver terug te gaan en kunnen
bij een korte beschouwing van enkele
punten der Militiewet 1901 de wet
van Minister Eland volstaan.
Het leger in ons land is te lang een
instituut geweest buiten het volk om.
Het was in zekeren zin een klasse
instituut, dat de sympathie van wei
nigen had. De heer Thomson herin
nerde in de Kamer nog eens aan de
bekende advertentie, waarin een anti
revolutionair vader God den lieere
dankte, dat de laatste van zijn vijf
zonen even gelukkig was als de vier
anderen, door vrij te loten. En even
bekend is het, dat velen de laatste
contanten bijeen schraapten, om zoon-
Naar het Duitseh.
Gij moet echter altjjd bedenken,
dat het een liefhebbende dochter is,
die ten gunste van haar vader heeft
gesproken. Op mijn aandringen is zij
niet onder eede gehoord. Ik had mijn
goede redenen daarvoor, edelachtbare
jury, want ik zeg het onverholen
de gedachte, dat ik daarmee misschien
de jonge dame onrecht aan doe, kan
m(j er niet van terughouden ik
vertrouw deze geheele geschiedenis
van het aaugeteekende pakje niet
recht.
Wie zal het ten slotte de dochter
kwalijk nemen, als zy een ongeoor
loofd middel gebruikt, alleen om haar
vader voor een eerloozen dood onder
beulshanden te bewaren
Ik hecht heelemaal heel weinig
waarde aan deze omstandigheid, anders
ion ik de huisjuffrouw van deze damo
als getuige hebben laten uitnoodigen,
om haar uit te hooren, of de jonge
dame op den dag van het bezorgen
W dit pakje misschien niet eenige
lief, die er ingeloot was, vrjj te koopen
van den dienst. Beter bewijs is niet
denkbaar, om aan te toonen, dat het
leger de sympathie des volks miste.
Herinneren wjj er voorts even aan,
dat de roomsch-katholieke staatspartij
bet nog in 1901 uitsprak, dat zij het
verblijf in de kazerne zóó zeden-be
dervend vond, dat zjj zich op dien
grond tegen den persoonlijken dienst
plicht moest verzetten.
En nu is het de verdienste van
Minister Eland geweest, dat hij de
klove tusschen leger en volk heeft
overbrugd, en wel door de afschaffing
van het remplay inten -stelsel. Van toon
af begonnen alle klassen der maat
schappij belang te stellen voor die
kazerne, welke hun zoon ettelijke
maanden tot verblijfplaats strekken
zou.
Minister Eland heeft meer gegaan.
Het instituut der viermaanders gaf
den gewenschten prikkel, om van het
voorbereidend militair onderwijs zoo
veel mogelijk te proflteeren Aan den
aDderen kant bood het reservekader
den op ander terrein bekwamen jon
gen man, die over leidende talenten
had te beschikken, gelegenheid, in
liet leger de plaats in te nemen,
welke hem toekwam.
Dezen gewichtigen arbeid van Mi
nister Eland kan niet genoeg op prijs
worden gesteld.
Doen 1901 bracht het Kabinet-
Kuyper aan het bewind, met generaal
Bergansius als Minister van Oorlog.
De leger-autoriteiten haalden verlicht
ademzij beseften drommels goed,
dat onder een conservatief-clerieaal
bewind aan de Militiewet van den
heer Eland, de wet 1901, geen fair
trial zou worden gegeven. Zjj hebben
het bij het rechte eind gehad. De
tegenwerking begon, werd hoe langer
zoo krachtiger, op het brutale af.
Waarom ook niet De leger-autori
teiten wisten maar al te wel, dat een
reactionair man als generaal Bergan
sius hun geen spaak in het wiel steken
zou.
Men heeft met de Militiewet van
Minister Eland op hoogst afkeurons
waardige wijze de hand gelicht. En
dit strekt het Kabinet-Kuyper zeer
zeker niet tot eer.
Om dit te bewijzen, kunnen we ons
beroepen op een onverdacht getuige,
op den anti-revolutionairen afgevaar
digde Duymaer van Twist. In dn ver
gadering der Tweede Kamer van
Woensdag 18 October j.l. zeidedeze
,Het is bekend, dat het voorbereidend
militair onderricht nooit de sympathie,
van het leger heeft gehad, men hoeft
alle moeite gedaan om dat instituut
te knakken, het was iets nieuws en
daarom.... verkeerd. Ik vestig hierop
bijzonder de aandacht van den Minister
om hem aan te toonen hoe goede
denkbeelden, doch die in vooruit
strevende richting gaan, in het leger
steeds groote tegenkanting onder
vinden" (Handelingen der Staten-
Generaal, pag. 113, le;,kolom).
En elders liet dezelfde afgevaar
digde zich aldus uit: „De Kamer zal
zich herinneren, hoe dezerzijds van
1901 af er jaar op jaar op gewezen
is, dat de instelling van het reserve
kader, die tot zegen van het leger
uren van huis is geweest. Overigens
is het ook lang niet onmogelijk, dat zy
bjj het verzenden van het pakje ge
bruik heeft gemaakt van de bemidde
ling van een ander, die zwijgend van
natuur is.
Stel echter, dat werkelijk een mede
plichtige van den beklaagde aan diens
niets kwaads vermoedende dochter het
pakje verzonden heeft, dan bewjjst dat
zelfs nog niets meer en niets minder,
dan de meening, die ook door mjj
gedeeld wordt, dat Beek een mede
plichtige heeft.
De toestand wordt er zelfs nog in
zooverre door verzwaard, dat 't nu
duidelijker laat zien, vaD welk een
lang voorbereide en omzichtig uitge
voerde misdaad hier sprake is.
In elk geval is er geen reden wegens
het begeleidend briefje of den inhoud
van het pakje eenigszins aan de schuld
van den beklaagde te twijfelen.
Ik geef toe, edelachtbare jury, dat
er veel in dit proces in 't duister ge
huld is gebleven, dat wij over de eigen
lijke toedracht van den moord nog
in 't onzekere z(jn. Maar de eenige
oorzaak daarvan ia het verstokt ont
kennen van schuld van den beklaagde,
die met een stalen voorhoofd ook
heden voor u staat en nietB van den
geheelen moord weten wil, maar be-
had kannen strekken, door tal van
officieren op allerlei wjjze werd tegen
gewerkt in plaats van aangemoedigd.
De militaire autoriteiten hebben alles
gedaan om de bloeiende instelling te
vermoorden. Wjj weten hoe de reser
visten, als zjj bij den troep onder de
wapenen kwamen, op a.lerlei maniereE
werden tegengewerkt en in welke
moeilijke omstandigheden zij vaak
werden gebracht, zoodat het vertrou
wen in dat reservekader verloren
ging". (Handelingen der Staten-Gene
raal, pag. 112, 2e kolom).
Men ziet dus, dat de leger-autori
teiten alles hebben gedaan, om het
door Minister Eland tot stand gebrachte
waardeloos te maken. En dezo plicht
verzakers durven thans den voorstan
ders van een volksleger nog hc-t ver
wijt voor de voeten werpen, dat men
dit instituut niet uit don grond stampen
kan I
Zooals de zaken thans staan, ziet
het er voor de voorstanders van een
volksleger niet zeer bemoedigend uit.
Minister Colijn toch heeft verklaard,
dat van de regeering op dit tijdstip
geen enkele concessie in de richting
van het zoogenaamde volksleger is tv
wachten. Het zou ook jammer zjjD, als
leger en volk dichter bij elkander
kwamen
Het landsbelang is opgeofferd aan
het politiek belang.
Daarom zal van de wet-Colijn gee
nerlei kracht uitgaan en blijven wij
zitten irt het militair moeras, waaruit
dit Kabinet het benauwde vaderland
zou redden.
ïi u i t e n I a ii d
DE OORLOG.
De vraag, wie nu eigenlijk heer en
meester is in de stad Tripolis, is on
danks de ellenlange telegrammen met
met zekerheid te beantwoorden. Uit
Coustantinopel meldde men aan de
verscnillende Duitsche bladen, dat
buiten twijfel de Turken Tripolis
hebben heroverd en te gelijk dat de
Italianen in den hieraan voorafge-
gauen strijd een nederlaag hebbed ge
leden, die aan de geweldigste cata
strofen, welke het Engelsche leger in
den Boerenoorlog troffen, herinnerde,
ja deze nog overtrof. Niet minder dan
5000 Italianen zouden zjjn gedood,
en 900 gevangen genomen, terwjjl
door de Turken 95 kanonnen, 37 mi
trailleuses en 1700 kisten ammunitie
zouden zijn buitgemaakt. De Con-
stantinopolitaansehe correspondent
van de Lok. Anzeiger sprak zelfs van
7000 dooden en 5000 gevangenen aan
Italiaansche zijde.
Een andere vraag is, of deze over-
winningsberichteu, althans in dezen
vorm, juist zijn.
Om maar eens een klein voorbeeld
te geven van de betrouwbaarheid der
officieele berichten, laten we hier een
Turkseh en een Italiaansch bericht
volgen omtrent eenzelfde geb urtenis
De Turksche gezan: te Berlijn deelde
Woensdagmorgen officieel mede:
„In den nacht van 24 en 25 October
vielen de Turksche troepen, door vrij
willigers ondersteund,de Italianen aan.
De vijandelijke linie werd op verschil
lende punten doorbroken. Bjj dit ge-
weert onschuldig te zjjn. Het kan zjjn,
mijne heeren, dat hy alleen maar de
verleide is, dat hjj gevallen is, ten
offer aan een duivelachtigen invloed
Maar óp ons rust de taak niet, dat
alles te onderzoeken. Voor u, mijne,
heeren, is alleen de vraag van beiang
is Karl Beck alleen schuldig aan moord
of heeft hij daarbjj een of meer mede-
plichti on gehad? Ik geloot volkomen
zeker, dat u maar korten tjjd noodig
zal hebben, om eenstemmig de eerste
van de u ter beantwoording voorge
legde vragen, die op moord doelt,
bevestigend te beantwoorden.
Maar zelden is een bewijs zoo in
alle deelen overtuigend en onbetwist
baar als hetgeen hier is geleverd.
Laat u, edelachtbare jury, door alle
uitweidingen, die zeker van den kant
der verdediging aangewend zullen
worden, niet tot ontijdige zachtheid
en toegevendheid verleiden. Bedenk,
dat u met een heiligen eed gezworen
heeft naar uw beste weten en willeu
recht te spreken 1
Op u ligt de plicht het nog onge
wroken bloed te wreken en de wereld
te beschermen tegen een menater,
dat al te lang reeds ongestraft in ons
midden is gebleven.
Als ge uw plicht wilt doen, mjjne
heeren, dan moet uw besluit een een-
vecht, dat tot den volgenden middag
4 uur duurde, werd de vijand terug
gedrongen tot de voorstad Mahalla.
In den nacht van 27 cp 28 October
werden de aanvallen hervat. De Ita
lianen werden op de vlucht gedreven
en gaven de forten Seido, Misri en
Henni op, waar zij een grooten voor
raad munitie en muilezels achterlieten.
De verliezen der Italianen z(jn zeer
belangrijk, die der Turken bedragen
40 dooden en 100 gewonden. Volgens
de laatste berichten zjjn de Italianen
genoodzaakt zich te bepalen tot do
verdediging van de stad zelve. De
herovering van de stad is binnenkort
te verwachten."
Nauwelijks had de Turksche gezant
deze mededeeling gedaan, of de Ita
liaansche gezant te Berlijn kwam met
een antwoord, dat als volgt luidde:
„In verband met de fantastische ver
halen, die over den toestand van het
Italiaansche expeditiecorps in Tripolis
gepubliceerd zjjn, acht de ltal'aansche
ambassade het gewenscht de volgende
mededeeling te doen
„De Italianen hebben gezegevierd
in alle veld- en zeeslagen. Zy hebben
Tripolis, Bengbasi, Derna, Homs en
Tobroek bezet, den vijand verslagen
en hem gedwongen zich terug te
trekken. Sedert dien zijn nog verschil
lende aanvallen van den vijand terug
geslagen en werden hem zware ver
liezen toegebracht. De Italiaansche
troepen hebben een groot aantal ka
nonnen en twee vaandels buit ge
maakt. Na den slag van den 26sten
heeft geen gevecht meer plaats ge
had."
Bjj een dergelijk dol rondspringen
met de waarheid is er natuurlijk wei
nig peil ;e trekken op de oorlogsbe
richten. Het officieele militaire blad
in Italië bevat de oproeping van de
reserveklasse 1888, de Alpenjagers en
de reserve-officieren van 1888 van
alle wapens. De ministerraad moet be
sloten hebben de vijandelijkheden uit
te strekken tot de Aegeïscha Zee.
Het Qiornale d'Italia schrijft dienaan
gaandeHet is volstrekt noodzake
lijk, dat wij tot een verschrikkelijken
aanval overgaan, die Turkije in het
hart treft, opdat het eindelijk gedwon
gen wordt toe te geven. Van Euro-
peeschen kant zal ons geen hinder
paal in den weg gelegd worden, in
dien wij tegen Turkjje een oorlog tot
het uiterste voeren. Wy zouden de
Europeesche mogendheid wel eens
willen zien, die aan een bondgenoot
schap of een vriendschappelijke ver
houding met Turkije de voorkeur gHf
boven een bondgenootschap of een
vriendschappelijke verhouding met
Italië".
Zullen de mogendheden dan nog
niet toonen, dat zy eenig rechtvaar
digheidsgevoel bezitten
De opstand in China.
De New-York Herald ontving via
Honrkong het volgende telegram uit
KantonDe zaken bevinden zich hier
op het doode punt. Het vuur der op
standelingen is gedoofd door de vrees,
dat de Mantsjoes de geheele stad zul
len verwoesten. Een krachtige ver-
eeniging tot handhaving van den
vrede, samengesteld uit invloedrijke
zakenmenschen, is gevormd en oefent
stemmig doodsvonnis zjjn 1
Onder ademlooze stilte had de offi
cier vau justitie gesproken. Zyn woor
den hadden diepen indruk gemaakt
op alle aanwezigen.
De gelaatstrekken van de leden der
jury hadden zonder uitzondering een
diepe, sombere en vastbesloten uit
drukking.
Rudolf meende er niet veel goeds
voor zijn cliënt in te lezen, zjjn hart
sloeg bang, en hij was daarom dank
baar, toen de president de zitting
voor een kwartier ophief.
XVII.
Niemand van de toehoorders ver
liet de zaalallen bleven zitten en
spraken op fluisterenden toon met
elkaar. Rudolf was gelijk met zijn
cliënt, die de zaal uitgebracht werd,
heengegaan.
Hy was een oogenblikje in twijfel,
of hy de korte rustpoos gebruiken zou
om te probeeren Hedwig te spreken
te krijgen, toen echter gaf zyn plichts
gevoel den doorslag. Zoo ooit, dan
had Rudolf zeker nu wel noodig zijn
zinnen goed bij elkaar te houden,
want hij verheelde het zich geen
oogenblik, dat hy het heel zwaar te
verantwoorden zou hebben.
De juryleden waren uit hun banken
al haar invloed aan beide zijden uit
om een ramp te verhoeden. De leden
dezer vereeniging zyn voornemens de
Mantsjoes te Kanton te laten blijven,
onder voorwaarde, dat zy hun betrek
kingen opgeven en hun wapenen uit
leveren. De Mantsjoes, die geneigd
zyn den vrede te bewaren, zjjn echter
achterdochtig en weigeren hun wa
penen af te geven Zy bezitten 2000
moderne geweren en hebben snelva
rende Kruppkanonnen op de binnen
muren van de stad opgesteld, en ver
klaren liever de geheele stad Kanton
met hen te doen sterven dan hulpe
loos vermoord te worden. Zes hunner
afgevaardigden hebben met evenveel
leden der vereeniging een samenspre-
king gehad, doch men is niet tot een
besluit gekomen. Enkele geestdriftigen
hebben Dinsdag de vlag der opstan
delingen geheschen, doch op bevel
van den onderkoning, die de daad
voor voorbarig verklaarde, werd het
doek neergehaald.
Enkele personen zyn in hechtenis
genomen.
Uit Peking wordt dd. Dinsdag aan
de New-York Herald geseind, dat de
politieke omwenteling, waarvan het
lot van den troon afhangt, belang
rijk bevorderd is door de ontwikke
ling, die zy genomen heeft door de
gebeurtenissen in Sjantoeng en Pets-
jili. De Sjantoeng-troepen hebben het
Tsjechouarsenaal in hun macht, dat
a'leen het Noorden van China van
schietvoorraad voorziet, en zoowel
deze troepen als die van Petsjili heb
ben zich by het Legerverbond aan
gesloten. De leiders in de Nationale
vergadering hebben gedurende een
langdurige bespreking met prins
Tsjing met nadruk gewezen op de
gebiedende noodzakelijkheid om het
geheele program van het Verbond
aan t.e nemen als grondslag voor een
constitutie. Zij hebben den prins ver
zekerd dat, indien deze eischen niet
onmiddellijk werden ingewilligd, zy
niet in staat zouden zyn het leger
van een onttroning der dynastie te
rug te houden.
De keizerlijke familie is zeer ver
toornd over den loop van zaken en
de andere prinsen, die bittere verwij
ten richten tot den Regent, achten
hem verantwoordelijk voor een ver
lies van den troon voor de Mantsjoes
en zeggen, dat de eenige wijze, waar
op hy zich verzoenen kan met zijn
keizerlijke voorvaderen, het plegen
van zelfmoord is.
Binnenlan a.
Evenredige verteg /nwoordigïng.
Naar ons wordt medegedeeld, zal
spoedig het initiatief worden genomen
tot de oprichting van een grooten
bond voor evenredige vertegenwoor
diging in Nederland, waarvan het
doel zal zyn, niet alleen voor de go-
meenteraden, maar ook voor de Pro
vinciale Staten en bovenal voor de
Tweede Kamer tot een zuiver even
redigevertegenwoordiging te geraken.
In het voorloopig bestuur, dat de op
richting van den bond voorbereidt,
zyn alle politieke richtingen verte
genwoordigd, en hebben o.a. eenige
bekende Kamerleden zitting.
(N. li. Of.)
gekomenzy stonden groepsgewijze
by elkaar en hielden yverig gedachten-
wisseling.
Zoo verliep er een kwartier. De
president kwam, gevolgd door de
leden der rechtbank, weer in de zaal
terug Vlug zochten de juryleuen hun
plaatsen weer op en de oorzitter gaf
bevel den gevangene weer in de zaal
te brengen.
Dadelijk werd daaraan gehoor ge
geven en doodelyke stilte heerschte
opnieuw in de rechtzaal.
Ik geef den geachten verdediger
het woord, zei de president nu op
afgemeten toon.
Aller oogen vestigden zich vol ver
wachting op den jongen advocaat,
die hoog opgericht, met hleeke en
ernstige gelaatstrekken achter zyn
katheder stond.
Nu liet Rudolf ook vluchtig zyn
blik over de toehoorders glhdcu als
een belofte van iets goeds b na kwa.u
het hem voor, toen hy het tot nu toe
vergeefs gezoehte beminde gezicht
van Hedwig opmerkte, Hedwig, die
de getuigenbank verlaten had en een
verborgen, onopgemerkt plaatsje tns-
schen de toehoorders had gevonden.
Wordt verwlgd
