N'. 128 1911.
Zaterdag 28 October.
98'" jaargang.
Donkere Schaduwen.
Bij dit do. behoort een
Bijvoegsel.
Wachtende Arbeid.
45 FEÜILLErON.
buitenland.
iSlaten-tteneraal.
GOESCHE
GOIIIUIMT.
Telefoonnummer
Directeur A. F. A. tan Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant".
•e uitgave dezer Courant geackiedt Maandag-, Woenadag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feeatdagen.
PrS» per kwartaal, in Goe» f 0,7», buiten Goea, franco f 1,25.
Afzonderlijk» nonnera S cent.
inzending van advertentiön op Maandag en Woensdag
vóór 3 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
De prija der gewone advertentiëu ia van l-5jregels50 ct., elke! regel'meerj lOct
By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prija aleehtB tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels k f 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
De vraag ia herhaaldelijk geateld:
schenken de vrijzinnigen wei vol
doende aandacht aan de propaganda
in den zoogenaamden stillen tijd, als
er geen verkiezingen op handen zjjn
Telkens is die viaag ontkennend be
antwoord en... plechtig beterschap
belooid. Maar het bleef bij beloven.
Wij staan nn wederom voor den
winter. Het seizoen bij uitnemenheid,
om de propaganda in woord en ge
schrift te voeren. De sociaal-democra
ten hebben voor het grootste gedeelte
hnn winter-campagne reeds voorbe
reid. En wij vermoeden zoo, dat de
heeren van de rechterzijde in de ko
mende maanden ook niet stil zullen
zitten. Sinds Maart 1908 is het Kabi
net-Heemskerk nn aan het bewind
welhaast vier jaren alzoo. Kn alB wij
de daden van dit .kostelijk" Mini
sterie moeten opsommen, dan zijn we
in een vloek en een zucht daarmede
gereed.
Dit weten de heeren van rechts
ook zeer goed en eenige ongerust
heid aan die zijde is zonder twijfel
begrijpelijk. Wat geven holle frazen
en bergen beloften, als men toch voor
de kiezers moet komen staan met
ledige handen Wat baat een sterke
meerderheid, als zij toch niet aan de
gestelde verwachtingen beantwoordt
Er komt ontevredenheid.
En die ontevredenheid moet onder
drukt. Alles zal in het werk worden
gesteld, om de schaapjes bij elkaar
te houden. De fatale termijn, 1913,
nadert hoe langer zoo meer. Wat dan,
als de reenterzijde, ter verantwoording
geroepen, het niet zal kunnen ont
kennen, dat er van haar fraaie be
loften zoo goed als niets is terecht
gekomen Dan is een faillissement
onherroepelijk.
De fondBen staan nn al slecht. Nie
mand toch, zelfs de meest verstokte
optimist niet, zal dnrven gelooven,
dat vóór Augustus 1912 de Tweede
Kamer gereed komt met bakkerswet,
herziening van de ongevallenwet,
ziekteverzekering, herziening van de
armenwet, tariefwet, om nn maar en
kele groo.e ontwerpen te noemen. En
dat vóór de algemeone verkiezingen
van 1913 de invaliditeits- en onder-
domsverzekering in het Staatsblad zal
z{jn gebracht geloove, wie het wil I
De rechterzijde verkeert in een alles
behalve aangenaam parket. Zelfs de
geduldigste coalitie-aanbidders worden
het wachten moe. En dat mag niet.
Dat moet voorkomen worden. En
daarom zullen in de komende winter
maanden de schaapjes bijeen getrom
meld worden geestelijke en wereld
lijke politiekers znllen den boer opgaan,
om in vergaderingen, liefst zonder
debat, den lof der coalitie te zingen
Naar het Dnitsch,
Uit zijn vermoeiend wijdloopig be
toog werd dnideljjk, dat bij zich in
alle opzichten by Alberti aansloot en
in den afzender van den brief iemand
vermoedde, die tot den beschaafden
•tand behoorde en die tameljjk handig
geprobeerd had een verkeerde voor
stelling van zichzelf in 't leven te
roepen.
Nn kwam de slotenmaker Walter
aan ds benrt.
Deze werd door den officier aan een
kruisverhoor onderworpen. De getuige
moest bevestigen, dat alleen een heel
handig en geoefend mechanicien, die
bovendien volkomen op de hoogte was
mat de constrnctie van de brandkast,
kans zou zien zonder uiteriyke teeke
nen van geweld de kast te openen.
Rudolf richtte alleen eenige vragen
van ondergeschikt belang tot dezen
getuige. Hjj vroeg, of iemand voorzien
van den waren sleutel der kast in
staat was deze te openen zonder veel
lichaamskracht aan te wenden en
krseg daarop een bevestigend ant
woord.
De reohter van instructie Alberti,
die nn gehoord werd, gaf een aan
schouwelijk beeld zoowel van den
aanblik in de kamers der vermoorden,
a)s ook van dn. verhoeren van den
en haar voor een ineenstorting te
bewaren.
Of bet lukken zal
Men keDt de geschiedenis van 1905.
Ook toen stond een „christeiyke" regee
ring met ledige handen voor de kiezers.
Maar het wantrouwen was toen nog
niet zoo groot als heden ten dage.
Er werd geschermd met de ingediende
wetsontwerpeno, als het Kabinet-
Kuyper nog maar eens vier jaren aan
het bewind had mogen biyven, dan
zou het volk van Nederland eens wat
hebben gezien Zoodoende is er ver
trouwen gebleven bij de kleine luyden.
Ais er wederom een .christelijk*
Ministerie mocht komen, dan zonden
de zaakjes wel beter marcheeren.
Die wsnseh is spoediger in vervul
ling gegaan, dan men vermoedde. Na
den politieken sluipmoord op Minister
Van Rappard was voor een „christe-
ïyke* regeering de baan weder vrfi.
Het Kabinet- Heemskerk trad op. En
nn na byna vier jaren de balans
wordt opgemaakt, staat het Neder-
landsche volk voor een enorm deficit.
Om dit goed te praten, het zal
een heele toer zijn. Want dit Ministerie
kan alleen wijzen op zyn aanbidding
van den militairen afgod en op do
offeranden, hem geplengd. De gestadi
ge stijging der oorlogs-begrootingan,
de nieuwe lasten voor de Militiewet,
de 46 i/i millioen voor kustverdediging
zyn er de bewijzen voor. Maar zelfs
met een poseeren als de redder des
vaderlands zal dit Kabinet geen buc-
ces meer hebben.
Deze regeering is tot nu toe een
mislnkking geweest.
Welnudaarvan moeten wy meer
deren en meerderen doordringen. Naast
het geschreven woord, het gesproken.
Je winter maanden, welke ons wach
ten, moeten besteed worden aan een
krachtige propaganda.
De zaak der vryzinnigen staat er
niet slecht voor. Zij, die in 1909 de zijde
der .ehristeljjke' regeering kozen,
bevreesd voor een financieele politiek,
welke het beginsel naar draagkracht
zon huldigen, zien thans in, misleid
te zyn. Het protectionisme werpt zyn
donkere schaduwen vooruit. En die
anderen, die van meening waren, dat
alleen rechts in staat zon zjjn, een
goede sociale wetgeving in het leven
te roepen, zien nn in, hoe deerlijk zy
zich hebben vergist.
En nn is het onze plicht, die talryken
tot ons te brengen. Voetstoots zal het
niet gaan de .christelijke" leiders en
leidertjes hebben al het mogeljjke ge
daan, om de vryzinnigen zoo zwart
doeniyk af te schilderen en hen, in
volle iieflykheid des gemoeds, voor
ongeloovigen, heidenen en erger nog
uit te schelden.
Wy gelooven echter, dat deze infé
rieure kracht politiek afgedaan heeft.
In ieder gevalzy maakt niet meer
zooveel indruk als in 1901 oh 1905.
En dannitgestelde hoop krenkt het
hart. In de verwachtingen bitteriyk
teleurgesteld, zal het Nederlandsche
beklaagde en het geheele verloop van
het onderzoek. Op een desbetreffende
vraag van den president, verklaarde
hy volkomen van de schuld des be
klaagden overtuigd te zyn.
De commissaris van politie Grosser,
die hiesop gehooid werd, was het hee-
lemaal niet met zyn superieur eens
hy verzweeg niet, dat hy twyfeide
aan de schuld van den beklaagde.
Ook vertelde hy op verlangen van
Kndoli, hoe hy den uitdrager Schim
met had laten bewaken en vertelde in
finesses wat er in den verloopen nacht
gebeurd was.
Daarop werden eenige winkeliers,
vroegere buren van den beklaagde,
gehoord.
Deze waren het er allen over eens,
dat zy met tegenzin Beek eenig
crediet gegeven hadden. Den middag
van den moord had Beek plotseling
tegen ieders verwachting in, zyn
schulden betaald. Zoowel de bakker
als de kruidenier vertelden verder,
dat de beklaagde by ieder hunner
een goudstuk had laten wisselen.
Eindeiyk kwam Hedwig aan de
benrt om ook van haar kant over de
omstandigheden by de gevangenne
ming van haar vader en over haar
ondervindingen in den nacht, die hier
aan voorafging, getuigenis af te loggen.
De president vroeg haar dadely it by
haar binnenkomen, of zy plan had te
weigeren getuigenis ai te leggen, maar
het meisje schudde het hoofd.
By den aanblik vau zyn verloofde
had Rudolf al zyn zelf beheorsching
noodig, om bedaard te kannen blijven.
volk zich van de politiek der reehter-
zyde afwenden.
Een mooie taak wacht ons. Dezen
winter moet de bodem bewerkt wor
den. W y behooren geheel en al gereed
te zyn, als 1913 ons roept.
Dan ook geen tyd verloren laten
gaan. Het Nederiandsche volk moet
de waarheid leeren kf.nnen, moet het
onmachtig coalitie-dom in haar ware
gedaante aanschouwen. En danmaar
dan ook alleen kan in 1913 een
einde worden gemaakt aan een régime,
dat ziende blind en hoorende doof is
voor do nooden des volks.
r. S.n.
DE OORLOG.
De oorlogscorrespondent van de
Berliner Zeitung am Mittag seint we
gens de censuur uit Dzjerba in Tunis
Maandag was te Tripolis een dag van
verrassingen, kwade verrassingen
voor de Italianen, die precies als zes
tien jaar geleden in Abessinië, de
kracht tot aanval en tegenweer van
de inboorlingen en de troepen hebben
onderschat. De aanval van de Tur
ken, die den Italianen zoo groote ver
liezen zon brengen, had plaats van
twee kanten tegelyk met geheel mo
derne ruitery en artillerie.
Op dou bloedigen stryd, waartoe
zich deze aanvat ontwikkelde, volgde
tegen den middag een onverwachte,
bnitengewoon hevige aanval van Ara
bische ruitery, die ongemerkt tot aan
de stadsmuren had kannen doordrin
gen, onderweg voortdurend salvo's
lossende, hetgeen onder de bevolking
een verlammende schrik verbreidde.
Alles vluchtte in de hnizen en sloot
de deuren. De verwarring werd nog
heviger, doordat uit de vensters en
van de daken van de huizen ai voort
durend werd geschoten. De stelselma
tige samenwerking van de Tnrken en
de Arabieren heeft onder de Italianen
de opvatting van den oorlogstoestand
geheel gewyzigd. Het doel van deze
actie der Tnrken en Arabieren is
ongetwyfeld, om een groote slachting
onder de Italianen aan te richten,
waarop een algemeene opstand van
de Mohammedanen zon moeten volgen.
De Italianen hebben, nadat de aan
val van de Tnrken en de Arabieren
eindelyk was afgeslagen, een groote
menigte personen gevangen genomen,
onder wie twee inlandsche arbeiders
van den veel genoemden Prnisischen
huzaren-luitenant von Lochow, die
beschuldigd wordt van spionnage.
Vier Italiaansche soldaten zyn in de
gevangenis door Turksche gevange
nen gedood. De strengheid, die de
Italianen aan den dag leggen by het
onderdrukken van den Tnrkschen
tegenstand, is op zichzelf ongetwyfeld
gerechtvaardigd, maar zal evenzeer
ongetwyfeld de uitwerking hebben,
dat het fanatisme van de bevulking
tot het kookpunt stijgt. Het doorzoe
ken van de Tnrksehe wijken gaat
Ook Hedwig was zoo bewogen en
ontsteld, dat zy nanwelyks in staat
was de vragen van den president te
beantwoorden. Byna voortdurend keek
zy met tranen in de oogen naar haar
vader, die zich ook aan de leaning
van de beklaagdenbank moest vast
klemmen, om niet in elkaar te zakken
van verdriet en pijn.
Eindelyk had de getuige haar zelf-
beheersching weer teruggekregen.
Met duidetyke stem deed zy het ver
haal van het aln haar adres verzonden
aangeteekende pakje en den inhond
daarvan.
Haar woorden werden intnsschen
door den officier met zichtbaar wan
trouwen aangehoord, want deze deed
het jonge meisje herhaaldelyk pynlyke
vragen.
Rudolf deed wel wat hy kon om
het haar gemakkelijk te maken, maar
hy kon toch niet verhinderen, dat van
den kant van den openbaren aankla
ger menig woord viel, dat Hedwig
pyniyk moest kwetsen.
Een korte woordenwisseling ontspon
zich over de vraag, of de getuige
den eed zon mogen afleggen, hetgeen
Rndolf voorstelde. De rechtbank
schaarde zich echter weer aan de
zijde van den officier van justitie en
wilde dat niet toestaan.
Daarmee was op den uitdrager
Schimmel na het getuigenverhoor af-
geloopeo. De agent, die uitgezonden
was om laatstgenoemde te sommee-
ren dadelijk te komen, was nog altyd
niet teruggekeerd. Rudolf vroeg om
die reden nogmaals de verdaging der
voort. Zelfs in de moskeeën wordt
naar vyandelyke wapens gezocht.
In goed ingelichte kringen houdt
men den toesund voor uiterst hache-
lyk. Men vraagt zich af, waarom de
in hooga mate belanghebbende mo
gendheden Frankryk en Engeland
geen schepen staren. De Italianen
beschikken niet over voldoende stryd-
kraehten en zy hebben er ook vol-
strekt geen belang by, om het leven I
en den eigendom van de vreemdelin
gen, ingeval van een algemeenen op- H
stand, te beschermen.
De Opstand In China.
Toen de nieuwe Tartaarsche gene
raal Woensdagmorgen te Kanton arri
veerde, werd daar in de Sjansjing-
straat, vóór de gebouwen der admi
raliteit, met bommen naar hent ge
worpen. De bommen werden gegooid
van de daken der naburige hnizen.
By de ontploffing kwamen een paar
matrozen om en verscheiden hnizen
vlogen in brand. Het vunr is gehlnscht.
De Times verneemt uit Peking, dat
de Chineesche regeering by de bniten-
landsche legaties het verzoek had
gedaan, de maandelyksche aflossingen
der schadevergoedingen wegens den
bokseropstand, gedurende negen
maanden te mogen schorsen. De Chi
neesche regeering zon het alsdan
achterstallige bedrag ad 2,250,000
binnen enkele jaren aflossen en er 7
pet. rente voor betalen. De buiten-
landsche legaties antwoordden, dat zy
het verzoek moesten overbrengen aan
haar regeeringen. Het geldgebrek
der Chineesche regeering neemt toe
de regeering is niet by machte de
salarissen geregeld nit te betalen zij
beschikt nog slechts over ten hoogste
een millioen taëls. Zy heeft ziek nn
gewend tot de vier hoofdgroepen der
bnitenlandsche financiers, met het
verzoek een leeuing van 12,000,000
taëls te sluiten, terugbetaalbaar binnen
een jaar, tegen een rente van 8 pet.
De financiers overwegen dit voorstel,
doch stellen eenige voorwaarden, o.a.
dat de regeering moet verklaren,
waaraan zy het geld zal besteden, en
ook, welke verdere verplichtingen by
andere bankiersgroepen zyn aange
gaan. Ook stelden zy de voorwaarde,
dat aan Joean-sji-kai volmacht worde
gegeven vredesonderhandelingen met
de opstandelingen te openen. De aan
hem te geven volmacht moet niet
enkel Joean-sji-kai zelf, maar ook den
financiers voldoen.
Gefortuneerde Mantsjoe-families te
Peking verlaten in grooten getale de
stad; zy zenden hnn geld en kost
baarheden naar Tien sin, Shanghai
of zelfs naar Moekden, waar de Ja
panners bescherming kunnen bieden.
De zetel van het Hof zal, indien de
omstandigheden het noodig maken,
naar Jehol worden overgebracht.
De Daily Telegraph verneemt nit
Petting, dat beweerd wordt, dat
Kaifengfoe, de hoofdstad van de pro
vincie Honan, door de ops :andelingen
azak.
Wederom echter kwam de publieke
aanklager hier tegen op.
Hy zag heelemaal geen reden voor
een verdaging, zei hy op scherpen
toon. De uitdrager had al op den
dag na gevangenneming van den be
klaagde zyn getuigenis afgelegd,
waarbij hy de bewering van Beek,
dat deze hem met andere instrumen
ten ook het noodlottige graveermes
had verkocht, als lengen en verzinsel
had gebrandmerkt.
Ik stel voor, ging de officier
voort, omdat deze bewering, die ook al
door den reohter van instructie Alberti
bevestigd is, door dezen te schrift ge
steld en plechtig bezworen is, af te
zien van het herhaald persooniyk ver
hoor van den getuige Schimmel en
ons met de voorlezing van het onder
eede verklaarde getuigenis tevreden
te stellen.
Vergeefs verdedigde de jonge ad
vocaat met energie zyn standpunt. De
rechtbank was de meening van den
officier toegedaan, dat door een nieuw
verhoor van Schimmel geen nieuw
gezichtspunt aan den dag kon komen
en besloot daarom van het hooren
van den getuige af te zien, maar het
protocol van de getuigenis van den
laatsten voor den rechter van instruc
tie te laten voorlezen.
Toen dat gebeurd was, gaf de pre
sident het woord aan den officier voor
zyn requisitoir.
Weer heersehte er volslagen stilte
in de zaal. Vol ademlooze spanning
hingen de blikken van alle aanwezi-
is genomen, nadat de regeeringstroe-
pen daar aan het mniten waren ge
slagen. Het heet, dat met zekerheid
vaststaat, dat Joean-sji-kai een extra-
trein, die te zijner beschikking was
gesteld, naar Peking heeft terugge
zonden, waarmede hy heeft willen te
kennen geven, dat hy weigerde, naar
het Zuiden te vertrekken. De generale
staf te Peking houdt zich bezig met
de vorming van een tweede Noorder-
leger, welke krijgsmacht zou bestaan
uit MantBjoe-troepen en soldaten nit
de provincie Sjantoeng.
De Bew York HercUd laat zich uit
Peking seinen, dat de .grondwets
party', welke onder de leden der
Nationale Vergadering (het vóór-parle
ment) een meerderheid heeft, zich met
een ultimatum heeft gewend tot de
regeering.De .grondwets party" eischt
dat onmiddellyk een verantwoordelyk
ministerie zal worden gevormd met
Joean-sji-kai als minister-president.
Ook moet de regeering de onbekwame
Mantsjoe-prinsen en anderen, die
hooge ambten bekleeden, van het be
wind verwyderen. Voorts moet de
regeering met zachtheid optreden
tegen de rebellen.
In dienzelfden geest lnidde een
telegram aan de regeering, afgezonden
door den onderkoning te Kanton.
Anders was, meent deze, de toestand
niet meer te redden. Ook seinde hjj,
dat de nieuwe troepen niet te ver
trouwen zyn, en dat de soldaten van
het onde régime gebiek hadden aan
schietvoorraad.
TWEEDE KA MER.
De Militiewet heeft heel wat critiek
te doorstaan voor ze in het Staats
blad zal pryken en ware de kabinets
kwestie niet gesteld, we betwyfelen
het of ze er wel ooit zon komen. Nn
evenwel zal rechts, ondanks de groote
bezwaren, die ook h.i. het ontwerp
aankleven, vry zeker voorstemmen
en het er door halen, 't komt er min
der op aan hoe 1 De militaire werkers
of administratietroepen (what is in a
name werden Woensdag door dhr.
Helsdingen onderhanden genomen. Hij
wilde ze maar heelemaal schrappen, te
meer wijl dit instituut tot verslapping
van de keuring zal leiden. Dhr. Thom
son viel hem by, herinnerde er aan,
hoe de instelling van militaire wer
kers in Dnitschland is mislukt en
wilde al evenmin hooren van den
naam administratietroepen. Dhr. Hu-
genholtz verdedigde het amendement
tot vermindering van het getal zee
miliciens in verband met de bezetting
der kustforten, waarna de Minister
van Marine het amendement om de
lichting der zee-militie op 600 te hou
den overnam. Dhr. Duymaer van Twist
bepleitte contingentsverhooging en
beval aan den oefentijd der werkers
terng te brengen op acht en een halve
maand met weglating der herhalings
gen aan de lippen van den weispre
kenden man, die eerst de bedreven
misdaad met alle byzonderheden schil
derde en toen den mechanicien Beek
vernietigende bewijzen van schuld
voor de voeten wierp. Daarop ging
hy voort
Uit het verhoor van den beklaagde
door den heer president heeft n reeds
gehoord, dat deze don uitdrager
Schimmel van een meineed beschul
digt. Hy beweert op den laatsten dag
voor den moord eenige zyner instru
menten verkocht te hebben. Zoo staat
dns de eene bewering tegenover de
ander, en wien van heide mannen
wij moeten gelooven, dat zal ons da
delyk duidelyk worden, als wy be
denken, welken wonderlyken vondst
de rechter van instructie op de werk
bank van den beklaagde deed. Schim
mel is een geheel onbevooroordeeld ge
tuige, want welke reden zon hy gehad
hebben om een man tegenover wien
hy als zyn huurder in zeker opzicht
zelfs verplichtingen had, in zoo'n on
afzienbare ellende te storten Dat
zon de daad van een vleeschelyken
duivel zyn I Er is dus geen reden om
de overigens onaantastbare getuige
nis van den uitdrager Schimmel in
twijfel te trekken. Daarmee wordt
echter ook de laatste twijfel aan den
beklaagde opgeheven. Hy heeft de
werktuigen niet verkocht, maar hy
heeft het graveermes gebruikt om
daarmee den zwakken, weerloozen
grjjsaard het hart te doorboren I
(Wordt vtrvolgd)
