N\ 127 1911.
Donderdag 26 October.
98ste jaargang.
Een vreemdsoortig
voorlichter.
GOESCHE
courant.
Telefoonnummer 22.
Directeur A. P. A. van Setbbs. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant".
Be uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, in Goes f 0,76, bniten Goes, franco f 1,25.
Afzonderlijk* no timers 5 cent.
Inzending van advertentiën op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
De prijs der gewone advertentiën is van l-5;regels50 ct., elke) regel'meerj lOct
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels h 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Van een slechten boom kan mes
geen goede vruehten verwachten.
Aan de waarheid van dit gezegde
dachten wij, toen we hot artikel „Cle-
ricalenvreters" in de Nieuwe Zeeuwsche
Courant van 21 October jl. lazen. Een
artikel, dat, dit tusschen haakjes, de
reomBch-katholieke journalistiek geen
eer aandoet. En wij hebben ons af
gevraagd, of schunniger opBtel ooit in
dit orgaan kan verschenen zjjneen
opstel, dat volkomen op z(jn plaats
zou zijn in De Bessem, het blad van de
katholieke sociale actie te Maastricht,
hetwelk onlangs wederom, voor het
Hof te 's-Hertogenbosch, wegens eer
roof is veroordeeld. Een waardig part
ner heeft dit obscuur blaadje in de
Nieuwe Zeeuwsche Courant gevonden.
De schrijver van het artikel „Cleri-
calenvreters" is deze twijfelachtige
eer mag hem niet onthouden worden
een meester in het schelden. Natuurlijk
zullen wjj hem op dezen weg niet
volgen. Alleen een door en door slechte
zaak kan op zulk een wijze .verde
digd" worden.
Ende redactie van de Nieuwe
Zeeuwsche Courant heeft zich opge
worpen als een advocaat van kwade
zaken.
Wat toch is de zaak
De Goesche Courant heeft, bjj wijze
van pers-overzicht, een artikeltje
overgenomen, „Cleriealisme" gehee-
ten, uit het Vrijzinnig Weekblad voor
Botterdam en Omstreken. Daarin werd
te kennen gegeven, hoe de clerus in
Limburg de vrijzinnige beweging al
daar met hoogst afkeurenswaardige
middelen tegenwerkt, en zich bijzon
derlijk richt tegen het orgaan der
onafhankelijke partij, Limburgs Be
lang. Zelfs de biechtstoel wordt mis
bruikt voor anti-vrijzinnige propa
ganda, want het bewuBte geval der
Roermondsche dame, die geen absolu
tie kon krijgen, als zjj Limburgs Be
lang blééf lezen, staat niet op zich
zelf; het is slechts één treurig voor
beeld uit de zeer vele, welke wjj
zouden kunnen opsommen.
Voor den scheld-gragen redacteur
van de Nieuwe Zeeuwsche Courant kan
het zjjn nut hebben, hier enkele voor
beelden te geven, op welke wijze de
clerus in Limburg tegen de onafhan
kelijke beweging te werk gaat.
In het begin van Juni dezes jaars
kwam een sohildersbaasje verklaren,
dat hjj, zeer tot zijn leedwezen, zijn
abonnement op Limburgs Belang moest
opzeggen hjj was daartoe gedwongen
door de geestelijkheid. Bleef hij het
blad lezen, dan kreeg hij voor geen
cent werk meer aan kloosters en pen-
sionnaten. En deze zijn er bij tientallen
in Roermond 1
Bij herhaling is aan zeer jeugdige
kinderen op de bijzondere scholen te
Roermond gevraagd of hun vader
Limburgs Belang ook verschijnend
onder den naam van De Roermondenaar
las. Zoo ja, dan moesten zjj, uit
naam der geestelijkheid, hem mede-
deelen, dat hij ophield goed katholiek
te zjjn, zoo hij het blad nog een dag
langer bleef lezen.
Een der voornaamste eafé-houders
te Roermond, die een groote bovenzaal
disponibel heeft voor het houden van
vergaderingen, was geabonneerd op
Limburgs Belang. Hem werd vanwege
de geestelijkheid bevolen, dit abonne
ment op te zeggenanders zouden de
roomsch-katholieken van zjjn zaal geen
gebruik meer maken. De man deed het.
Ons zjjn tal van personen met rame
bekend, die in den biechtstoel onder
houden zjjn over het lezen van Lim
burgs Belang. Zij werden gedwongen,
▼oor het abonnement te bedanken,
onder bedreiging van broodroof, het
bekende wapen der Limburgsche
roomsch-katholieke geestelijkheid.
De loopers van meermalen genoemd
orgaan werden bjj het bezorgen van
het blad geregeld gevolgd, de namen
van hen, wien het bezorgd werd, op-
geteekend. Zelfs een Israëliet werd
gesommeerd, onmiddellijk het blad op
te zeggen, anders zou hg niets meer
aan kloosters leveren.
Een propagandist van de onafhan
kelijke beweging te Maastricht, die
in een openbare vergadering was op
getreden ter aanbeveling van een
vrijzinnig Raads-candidaat, werd door
den pastoor bezocht, en hem gezegd,
dat, zoo hij niet onverwijld daarmede
ophield, hij van de genade-middelen
der roomsch-katholieke kerk verato-
k*a zou blijven. De aan had ka
rakter genoeg, den pastoor de deur te
wijzen, wjjl hg zjjn boekje te buiten
ging.
Ziedaar enkele voorbeelden. Wij, die
Roermond kennen, beter dan de dilet
tant- journalist van de Nieuwe Zeeuw
sche Courantzjjn volkomen bereid
op zjjn verzoek er nog een paar do
zijn aan toe te voegen.
Laten wij thans op een verregaande
brutaliteit van dezen merkwaardigen
„journalist' wgzen.
Hg waarschuwt in een gezwollen
betoog, hetwelk hoogst komiek aan
doet, de Qoesche Courant er voor, niet
de strgdmanieren der Limburgsche
onafhankelgken in Zeeland over te
brengen. En dan zegt deze brood-eten
de profeet: Limburgs Belang heeft
er schier het leven bjj ingeschoten,
gg, Qoesche Courant, zoudt er u zelf
den doodsteek mee kunnen geven."
Wat een origineel grappenmaker 1
Limburgs Belang dit mag wel uit
de school geklapt worden staat op
een zóó soliden grondslag, dat aan
een ondergang door geen enkel serieus
mensch in Limburg wordt gedacht.
De „journalist" van de Nieuwe Zeeuw
sche Courant weet niet hoe kon de
man het weten dat er kapitaal
gegarandeerd is, om de uitgave drie
maal per week geregeld voort te zet
ten, doch dat zulks geweigerd werd
op de algemeene vergadering van aan
deelhouders, wgl als nieuwsblad het
orgaan niet aan de gestelde verwach
tingen beantwoordde. En hoe kwam
dat Omdat de correspondenten door
de roomsch-katholieke geestelgkheid
bemoeilijkt werden. Het postgeheim
wordt zelfs in Limburg op bevel der
geestelijkheid geschondenverschil
lende personen ook corresponden
ten die Limburgs Belang zeer goed
gezind zjjn, verzochten der redactie,
nooit brieven met hoofd te gebruiken,
als zjj hun iets mee te deelen had
anders kwam de clerus er achter, dat
zjj met het orgaan in relatie stonden
en zulks zou hen benadeelen in den
broode 1
Wat zegt men van zulk een optre
den van geestelijken?
Limburgs Belang zal nu van 1 No
vember af wederom ais zuiver kritisch
weekblad verschijnen, geljjk vóór
Maart 1911. En in Limburg vallen
heel wat toestanden te critiseeren. De
merkwaardige schrijver in de Nieuwe
Zeeuwsche Courant zou goed doen, er
voor een jaartje eens zjjn tenten op
te slaan.
Wij hebben deze uiteenzetting nood
zakelijk geacht, om een juist denk
beeld te geven van de wjjze, waarop
de clerus In het donkere Zuiden van
ons land strijdt. En wanneer er sprake
is van een obscuur blaadje, dan denke
de zonderlinge „journalist" van de
Nieuwe Zeeuwsche Courant allereerst
aan zjjn eigen orgaan. De clericale
pers ten onzent het is bekend
staat dikwerf niet hoog. Maar dat het
orgaan der roomsch-katholieken in
Goes zich tracht te gaan verlagen tot
een pamflet als de Maastrichtsche
Bessem, het doet ons innig leed
voor de roomsch-katholieken, die wij
juist door een verblijf in een schier
uitsluitend katholieke provincie als
Limburg het best hebben leeren waar-
deeren.
Wjj mogen benieuwd zjjn naar de
volgende evoluties op het slappe koord,
welke de artiest van de Nieuwe
Zeeuwsche Courant ten beste zal geven.
Wanneer hjj bewijzen overlegt, een
fatsoenlijke journalistiek te kunnen
beoefenen, zullen wij hem gaarne te
woord staan.
Mééreer ook niet.
v. S.n.
Buitenland.
DE OORLOG.
Italië's succes begint te tanen I
Niet ver van de stad Tripolis bevin
den zich Turksche troepen, die in
vereeniging met de Bedoeïen de Ita
liaansche voorposten door onverhoed-
sche aanvallen bjj dag en bjj nacht
verontrusten en afmatten. In Benghasi
gaat het nog minder goed. Daar is
een gevecht geleverd, waarbij een vrjj
groot aantal dooden vielen en dat voor
de Italiaansche troepen geen over
winning heeten mag. De Turksche
strijdkrachten in Benghasi hebben
sterke stellingen ingenomen op de
hoogvlakte van Jebel-el-Ardar. Daar
staat hun artillerie en bestrijkt de
kustzoom in het Westen en Noord-
Westen. De Turken krijgen voortdu
rend versterkingen uit het binnenland.
In de oases zjjn de Senoessia-krijgers
gemobiliseerd en lange karavanen van
bereden Bedoeïnen met een trein van
kemels, die vivres en ammunitie dra
gen, trekken Noordwaarts.
Omtrent
de bezetting van Benghasi
vertelt een ooggetuige, dat de landing
der troepen wegens de sterkte der
Turksche strijdmacht, slechts door een
list mogelijk was. Tijdens de beschie
ting van de stad door aebt pantser-
sohepen zetten de transportschepen
koers naar het westen, alsof ze wilden
wegstoomen, tot zij achter kaap Giu-
liana bniten het gezicht der verdedi
gers van Benghasi waren. Daar werden
spoedig de troepen in barkassen over
gebracht en aan land gezet. Artillerie
kon niet geland worden door de storm
achtige zee. Nauwelijks was de helft
der troepen aan wal, of, door spionnen
gewaarschuwd, kwamen sterke afdee-
lïngen Turken en Arabieren opzetten,
om de Italianen in zee terug te drijven
Doch de Italianen sprongen uit de
booten, waadden door het water, en
namen onder de ongunstige omstan
digheden met grootenmoed hetgeveeht
aan. Onder voortdurend varen van de
Arabieren, waartegen de booten door
matrassen, zandzakken en touwwerk
moeBten worden beschut, konden drie
duizend man van het 46e en 63e
regiment infanterie en 700 matrozen
aan land worden gebracht. Toen werd
de stormaanval gewaagd tegen het
dorp Sidi Husseinna een gevecht
van tien uren viel dit dorp in handen
der Italianen, die er bivakkeerden.
Voor den val van Benghasi is een
vreeselijk
bloedbad onder de Christenen
aldaar aangericht. Nadat de Italiaan
sche oorlogsschepen de eerste schoten
hadden gelost, liet de aanvoerder der
SenouBsi het Katholieke missiehuis
omsingelen. De leider van het huis,
pater Umberto, trad op den drempel,
om met den aanvoerder der fanatieke
bende te onderhandelen. Hjj wilde
alle martelingen doorstaan, indien men
slech.s zjjn beschermelingen wilde
ontzien. Hjj werd eehter door één
zwaardslag gedood en zijn ljjk ver
minkt. Alle overige bewoners van het
huis ondergingen hetzelfde lot. Van
het missiehuis begaven de Seuoussi
zich naar het katholieke kiuder-asyl,
doodden hier pater Jonker van de
congregatie van den heiligen Cha-
millus en richtten onder de 10 eu 12-
jarige kinderen een gruwelijk bloed
bad aan. Deze jongens en meisjes
waren slavenkinderen, met groote
geldelijke offers vrijgekocht. Ver
scheidene Europeanen, die de beide
asylen wilden beschermen, moesten
hun zelfopofferenden moed met den
dood bekoopen.
Een jammerlijken indruk maakt de
Turksche politie en zelfs de militair
georganiseerde gendarmerie. De op
het oog martiale en stramme officieren
dragen nu op de borst de eocarde in
Italiaansche kleuren en zjjn tegen een
kleine loonsverhooging in dienst van
den verrader overgeloopen. Zjj schijnen
werkelijk, trotsoh, wanneer zjj het
rjjtnig van den gouverneur begeleiden
mogen. Dat de Turksche bevolking
tegen een dagloon in dienst van de
Italianen werkt, behoeft niet eens meer
vermeld te worden. Verraders in het
Turksche leger brengen berichten naar
de Italiaansche expeditie. Zoo b.v.,
dat de Arabieren twist hadden ge
kregen met de Tnrken en zich van
deze afgescheiden hadden om op eigen
hontje te vechten.
Gedurende de laatste dagen zijn in
Tripolis van 30 ljjders aan cholera er
11 gestorven. De Italianen noodigen
bjj proclamatie de zieken nit, zich te
melden, doch er geschiedt verder niets
om de verspreiding van de epidemie
tegen te gaan. De anders goed gedis
ciplineerde Italiaansche troepen zjjn
vuil en niet te gewennen aan voor
zichtigheidsmaatregelen. Elke bron,
om welke zij zich verdringen in de
vuile, met vluchtelingen overvulde
stad, doet de vrees opkomen voor
typhus cn dysenterie.
Maandag werd op verschillende
punten xn de buurt van Tripolis eon
aanval ondernomen door benden xlta-
bieren, gesteund door enkele groepen
geregelde Turksche troepen. Deze aan
val werd afgeslagen. Eenige Arabieren
uit de oase, die zich iu den rug van
de voorposten bevonden, vuurden op
deze. Er zjjn maatregelen genomen
om de Arabieren uit de oase tot het
overgeven van hun wapens te dwin
gen. Talrijke arrestaties hebben reed»
plaats gehad.
De oorlogscorrespondent van de
„Lokal Anzeiger", een der weinig be
trouwbaren in dezen tjjd van fenden-
cieuse berichten over den oorlog, seint
over het treffen tusschen Arabieren
en Italianen, dat Maandag nabij Tri
polis plaats had, het volgende: Een
atdeeling Arabieren van ongeveer
vierhonderd ruiters ondernam om 8
uur een aanval tegen de stelling der
Italianen ten westen van Bonmeïiana,
terwijl andere Arabische cavalerieaf-
deelingen zich achter een keten van
heuvels bewogen op een afstand van
400 meter van de Italiaansche troepen.
Het 11e Italiaansche regiment be
merkte den vijand spoedig en ontving
het met een levendig geweervuur. De
ruiters moesten terugkeeren, tenge
volge van het artillerievuur en lieten
drie dooden en negen gewonden aehter.
Het marinegeschut ondersteunde de
veldartillerie. Tegen 10 uur verliet
een Italiaansche atdeeling scherpschut
ters haar verdekte stelling en trok op
de Arabieren af, die in de woestjjn
verborgen waren. Zij constateerde, dat
de Arabieren door Turksche officieren
aangevoerd werden. Het doel van den
aanval der Italianen was, de Arabieren
ten westen van de stad te omsingelen,
maar weldra hoorden de Italianen
schoten in den rug, die uit de stad
schenen te komen en door Arabieren
waren afgegeven, die bljjkbaar met
den vjjand in verbinding stonden en
zich aehter boschjes verborgen hielden.
Toen eenige gewonde Italianen door
de straten van Tripolis werden ge
dragen, verbreidde zich het gerucht,
dat een opstand onder de Arabieren
was uitgebroken en een paniek greep
de bevolking aan. Zelfs groote maga-
zjjnen werden gesloten en men
vluchtte op de daken der huizen.
Hoofdzaak is evenwel, dat de Itali
anen leeljjk klop hebben gehad.
De contra-revolutie in Portugal.
Uit Badajoz wordt aan het Berliner
Tageblatt geseindDe Spaansche re
geering heeft thans besloten krachtig
op te treden tegen de Portugeesehe
royalisten. In de laatste 48 uur zjjn
reedB 400 hunner ontwapend. De roya
listen hebben hun troepen gesplitst in
drie afdeel., die elk 15 K.M. van
elkaar verwijderd liggen en als gueril-
la-benden opgesteld zjjn. Van deze
drie troepen staan 450 man onder
kapitein Couceiro in de buurt van
Portello Homen, 800 onder kapitein
Camaeho bjj Lindoso en 250 onder
majoor Chagas bjj Pitoes. In een
dezer afdeelingen zjjn 150 priesters,
die, in geestelijk gewaad, met hooge
laarzen aan, in de lederen gordels
groote messen en pistolen en om den
hals een groot zwart crucifix, ten
sirjjde trekken. De royalisten zjjn vau
plan Portello Homen, Lindoso en Pi
toes aan te vallen, een gebied dus,
dat als neutraal bekend staat. Daar
de grensijjn tusschen Spanje en Por
tugal in het Noorden nooit behoorlijk
is vastgesteld, bestaat er langs de
grens een strook land, die beide lan
den stilzwijgend als neutraal beschou
wen. De royalisten hebben een grooten
voorraad levensmiddelen ingeslagen
en wachten op de ammunitie, revol
vers, geweren en 8 veldkanonnen, die
zjj in het binnenland gekocht hebben.
Naar het blad Novidades bericht,
wachten de royalisten af, dat het
water in de rivieren valt. Dan zal
hun kruiser Oporto aanvallen. Men
zegt, dat de Portugeesehe regeering
hiervan mededeeling kreeg door de
Spaansche. Daar het gerucht de ronde
deed, dat Couceiro veel geld had,
werd hjj geïnterviewd door eenige
journalisten. Couceiro bracht hen in
zjjn tent, toonde hun acht kisten met
goud, zilver en bankpapier en zei,
dat dit geld het grootste gedeelte was
van de 6 millioen gulden, die hjj kort
te voren ontvangen had van de Bra-
ziliaanscne monarchisten. De autori
teiten legden beslag op een brief van
Couceiro aan den ex-koning Manuel,
waarin hjj mededeelt, dat hjj gaarne
nog een inval zou doen in het belang
van de monarchie, doch dat hij vreesde
geen sueees te zullen hebben, daar
de bevolking in het Noorden reeds
genoeg heeft van de royalistische be
weging. Het leger bljjft het nieuwe
régime trouw en hjj had geen hoop,
het Noorden te veroveren met zjjn
eigen zwakke krjjgsmaoht. Tooh zal
hjj nog zjjn best doen. Een geljjk-
luidenden brief zond Couceiro aan den
troon-pretendent Don Miguel.
Ds revolutie in China.
De commandant van het Duitsche
eskader meldt naar aanleiding van
een straatgevecht te Hankau
In den nacht van den 12en op den
13en trachtte het Chineesehe gepeupel
in de Duitsche nederzetting binnen te
dringen en daar te plunderen.
Het landingscorps van de „Vater-
land" joeg het gepeupel, in samen
werking met de vrjjwilligers, met de
kolf van het geweer en met de bajonet
uit de Duitsche nederzetting terng.
Er werd niet geschoten en niemand
gewond. In de nederzettingen der
buitenlanders is het na dit incident
rustig.
De stad Kinkiang is in handen
der opstandelingen gevallen, die het
Yamen verbrandden. Overigens schijnt
de orde niet verstoord te zjjn.
Ntaten-Ueneraal.
T WEEDE KAMER.
Gisteren heeft de Kamer de behan
deling van de Militiewet voortgezet.
Dhr. Merchant klaagde over de be
lemmeringen, die aan het volksleger
worden gesteld in het ontwerp. Hjj
besprak verder het beleid van de
regeering in deze delensievraag en
ook de houding der socialisten ten deze.
Dhr. Thomson verdedigde den toon,
waai in hjj zjjn beschouwingen meende
te moeten houden over de werking
van het thans bestaande stelsel. Spr.
aeht een overgang tot het volksleger
het eenige mogeljjke en drong aan,
een eersten stap in die richting te doen.
Hjj wil geen weerbelasting, daar deze
aan afschaffing van de loting in den
weg zou staan, keurde het behouden
van het stelsel der militiewet af, ont
kende, dat ons volk de eigenschappen,
voor een volksleger vereiseht, zou
missen, en bracht het geval v. d.
Bregge ter sprake.
Dhr. Tydeman lichtte zjjn houding
toe met betrekking tot het volksleger,
besprak de lichamelijke ontwikkeling,
het instituut der militaire werkers en
verwierp de antithese volksleger-staand
leger wjj hebben een kader leger. Spr.
wenBehte in de uitlatingen van dhr.
Thomson over de leger-autoriteiten
wat matiging. Als eerste oefentjjd acht
hjj 8 i/j maand eer te kort dan te lang,
waarvoor hjj zich op de manoeuvres
en het oordeel van troepenofficieren
beriep. Tegenover de rede van den
heer Troelstra stelde spr., dat het
zorgen voor de defensie voor kleine
staten niet is een vraag van machts
ontwikkeling, maar van het voortbe
staan dier staatjes.
Daarna repliceerde dhr. Duymaer
van Twist, die de critici van het ont
werp verweet zelt geen stelsel te heb
ben, en voorts de moties bestreed.
De minister van oorlog (dhr. Coljjn),
dupliceerde. Hjj kon dhr. v. d Breggen
geen telegram zenden, omdat hjj daar
door zou zjjn vooruitgeloopen op het
onderzoek, dat hjj ter zake heeft be
volen
Verder betoogde hjj, dat, al had
hjj een diensttjjd van 12 maanden
noodig geacht, hjj dezen toeh niet zou
hebben voorgesteld, om der wille van
rust en kalmte in het leger. Met een
oefentjjd van 6 i/i maand in de kazerne,
bjj voldoende lichameljjke voorge
oefendheid, komt men verder dan met
een paar maanden langer dienen zon
der meer. Maar dan moet men begin
nen met ons volk voldoende lichame
lijk te ontwikkelen. Dat zal 10 of 20
jaar duren. De regeering wil geen
langere, ook geen kortere en inten
sievere, maar een geregelde oefening.
Daarvoor heeft zjj 8maand noodig
en daarvoor moesten ook de militaire
werkers nitgevonden worden. Spr.
geeft deze uitvinding voor een betere.
De Kamer heeft hem er geen aan de
hand gedaan. Hjj weet er niets beters
op. Dure burgereorveeërs zjjn iu oor
logstijd nergens goed voor, en de mili
taire wei kers kunnen zich nuttig ma
ken.
De minister gaf daarop te kennen,
dat hij zal staan of vallen met de mi
litaire werkers.
Hjj zal trachten hun oefeningsduur
aan die van de andere groepen geljjk
te maken en zegt, dat de regeering
4000 man 4 maaDden lang in de ka
zerne wil houden om de hoofdplaat
sen te bezetten, zoo noodig een mo
bilisatie te dekken. Het ontwerp zal
z.i. niet veel meer kosten dan ge
raamd was. Dan handhaafde spr. zjjn
standpunt ten opzichte van het con
tingent, de eerste oefening, de militaire
werkers, de kaderplicht.
