N', 124 1911.
DooJerdag 19 October.
98aee jaargang.
Donkere Schaduwen.
FEUILLETON.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prjja per kwartaal, in Goes 0.75, buiten Goes, franco f 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Inzending van advertentiën op Maandag en Woensdag
jvóór a uren, op VRIJDAG Tóór 12 uren.
Telefoonnummer *32.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 ct., elke! regel'meer! lOet
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prjjs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels h 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Directeur A. F. A. van Setebs. Uitgave van de'Naam!Vennootschap „Goesche Courant".
Clericalisms.
Er is ons een staaltje van clerica-
lisme ter oore gekomen, dat dient
gesignaleerd, aldus het Vrijz. Weekbl
voor Rotterdam en Omatreken. Opnieuw
behoort te biyken, van welke middelen
Koine zich bedient om te heerschen;
opnieuw behoort de Calvinist te weten,
hoe de machten werken, die hem, den
protestant 1 ter victorie leiden.
In Limburg bestaat sinds enkele
jaren een bladLimburg'a Belangeen
onafhankelijk orgaan, dat strijdt voert
voor democratische beginselen, dat het
elericalisme bestrijdt.
Dat blad was aanvankelijk een
weekblaadjede kring van lezers
werd grooterhet verkreeg meer en
meer steun. Nu verschijnt het drie
maal in de week. Ea steeds neemt de
invloed van het blad toe.
Geen wonder, dat de clerus dit alles
met leede oogen heeft gezien. Keens
ziet de clerus vele trouwe zonen van
de kerk, de politieke Roomsche partg
den rug toekeeren. Zoo voelt de clerus
zich bedreigd in zijne macht. Daarom
stelt nu de clerus macht boven recht.
Hii doet wanhopige pogingen om
Limburg'a Belang kapot te maken.
Onlangs is van den preekstoel te
Roermond bisschoppelijk het Limburg'a
Belang verboden.
Kort daarna heeft eene katholieke
dame in den biechtstoel verklaard, dat
zfj in dat blad niets slechts zagzij
ontzegde den priester het recht, haar
het lezen van dat blad te verbieden.
Daarop antwoordde de priester, dat
hjj haar „niet kon helpen" (d. w. z.
geen absolutie kon geven.)
Nu is hier sprake van eene vrouw
met karakter. Zij is naar huis gegaan
en is in haar ziel overtuigd, niets te
misdrijven als zij op den ingeslagen
weg voortgaat.
Maar hoevele Katholieken zuilen
niet zwichten voor zulk een clericalen
dwang
Voelt men aan calvinistische zijde
niet het immoreele van de houding
dier geestelijkheid? Met argumenten
kan men het niet meer winnendan
maar dwang, de dwang van de Kerk
om de Staatspartij er boven op te
houden.
Zoo werkt het elericalisme I
En onze stoere Calvinisten, wier
voorouders zich vrjj hebben gevochten
▼au het clericale juk, kunnen in den
politieken strijd slechts overwinnen
met behulp van zoo krassen clericalen
dwang en accepteereu die hulp zonder
blikken of blozen.
Het is afschuwelijk!
H i n n e n 1 a n d.
De Middenatandabond en de Tariefwet.
In de te Utrecht gehouden verga
dering van den Middenstandsbond is
de volgende motie voorgesteld door
de Arnhemsche vereen.
„De Nederlandsehe Bond van Ver-
eenigingen van den Handeldrjj venden
en van den Industrieelen Middenstand,
in vergadering op 16 Oct. 1911 te
Utrecht bijeen, spreekt als zijn meening
uit, dat de strekking van het nieuwe
tariefwet-ontwerp, in het algemeen
beschouwd, in strijd is met de belan-
Naar het Duitseh.
Geloof daar maar niets van,
waarde vriend, zei h(j. Ik hob
dat alles reeds overwogen en trachten
uit te vinden. Uw zwager heeft zooals
u weet, een kamer b(j mevrouw Godes-
berger, de weduwe van een grifhor.
Onder een of ander voorwendsel ge
lukte het mij de dame aan het praten
te krijgen. Het was mij er om te doen,
vooruit te weten te komen, of de baron
zijn alibi zou kunnen bewijzen. Maar
myn succes bij de oude dame was
nihil. Zy herinnerde zich volkomen
duidelijk, dat haar huurder in den
nacht van den moord thuis geweest
is. Zij heeft zelfs dien nacht met hem
gesproken, al was het ook op een uur,
waarop de moord al bedreven was.
Hoe was dat mogelijk vroeg
Budelf verbaasd
Heel eenvoudig, gingGrösser
voort. De sluwe vos, vermoedelijk
pas van zjjn moorddadig werk terug
gekeerd, huichelde ziekte, beweerde
door een hevige zenuwhoofdpijn ge-
gen van den middenstand, en verzoekt
de Tweede Kamer der Staten Generaal
het wetsontwerp, niet aan te nemen".
Aan de stemming over deze motie
namen 66 van de 140 vereenigingen
deel. Uitgebracht werden 196 geldige
stommen, waarvan er zich 150 vóór
de motie verklaarden en 6 er tegen,
terwjjl 40 stemmen blanco werden
nitge bracht.
Waarschuwing.
De hoofd-eommissaris van politie te
Amsterdam vestigt de aandacht op
den zieh noemenden Algemeenen Ned
Blinden- en bijna Blinden-Arbeid voor
Handel en Nijverheid onder de firma
de Vlijt, welke inrichting naar zfi
voorgeeft ten doel heeft stenn te ver-
leenen aan blinden en bijna blinden
zonder onderscheid van geloofsbelij
denis en voor dat doel kaarten doet
aanbieden van f 1, f 0,50 en f 0,25,
recht gevende op eenig huishoudelijk
artikel. Deze firma, beslaande uit twee
personen, geen blinden of bjj na blin
den, beoogt niet anders dan het be
halen van persoonlijk voordeel.
Naar aanleiding van ingekomen
klachten zij verder bericht, dat enkele
personen onder voorgeven bestuurs
leden te zjjn van vereenigingen als
boven bedoeld, half jaarlijksehe of
jaarlijksche kwitantiên aanbieden voor
bijdragen, waartoe belanghebbenden
zieh niet verbonden hebben, waarom
men wel zal doen, alvorens deze kwi
tantiên te betalen, zich te overtuigen
of men al dan niet de gevorderde
bijdrage toegezegd had.
Een dezer vereenigingen noemt zich
de Nederlandsehe centen vereeniging
voor hulpbehoevende ooglfiders; secre
tariaat Lijnbaansgracht, Amsterdam
Staten-tieiieraai.
TWEEDE KAMER.
Dinsdag heeft de Kamer de Militie-
wet in behandeling genomen. Dhr.
Vcrheij betoogde, dat het tweeploe-
genstelsel had geschrapt moeten wor
den, terwijl z.i. het blijvend gedeelte
van 4000 man tot dekking der mobi
lisatie geen nut kan hebben. De ver
korting van den diensttijd van 8 tot
6 jaar vond b(j spr. geen instemming
evenmin als de instelling van de mili
taire werkers en de vrijstelling tot de
kostwinners ter besparing van de ver
goedingen krachtens art. 113 bis der
Militiewet 1901.
Dhr. Ter Laan oefende felle eritiek
uit op het militairisme en klaagde
over het vermorsen van millioenen
als het leger nu werkelijk uog zoo
slecht is ais de Raad van Defensie cd
vele anderen zeggen. Spr. vermoedde,
dat met dit ontwerp slechts gedeelte
lijke verbetering bedoeld is en er nog
meer kostbare militaire wetgeving te
wachten is. Dit ontwerp zaltronwenB
niets verbeteren, maakt de zaak alleen
duurder. Wij gaan nu het type van
een klasseleger krijgen. Spr. veroor
deelde het staande leger, dat gehand
haafd wordt en bepleitte twee her
halingsoefeningen, elk van een week.
De druk voor een ieder vermindert
met dit ontwerp niet. Dan wilde spr.
verkorting van oefentijd. In ieder ge
val moet de regeering overal en voor
ieder kosteloos de gèlegenheid open
kweld te worden en klaagde tegen
over mevronw Godesberger, dat hij
zich al uren achtereen in het bed had
rondgewenteld zonder den slaap te
kunnen vatten. Toen liet hij zich vol
deelneming door haar, die er een eed
op zou willen doen, dat haar huurder
werkelijk den geheelen nacht in hnis
is geweeBt, allerlei huismiddeltjes ge
ven. Maar dat is slechts bijzaak,
zei nu de commissaris. Ik wilde
daarmee alleen maar bewijzen, dat ik
al aan alles gedacht heb. Als mjjn
navorschingen tot nu toe niet zoo'n
negatief resultaat hadden gehad, dan
zou ik mijn supérieuren al plichtge
trouw aanwijzingen hebben gegeven.
Nu is echter de boodschap afwachten,
tot het gunstige oogen blik gekomen isl
Kudoli nad het voorhoofd gefronst.
Ik moet u gelijk geven, zei hjj
na een poosje op onderdrukten toon.
Valt er dan niets meer te beginnen,
waardoor wij spoedig klaarheid kun
nen krijgen?
De commissaris dacht een oogenblik
aa.
Ik begrijp volkomen uw fatale
uositie, maar wij mogen in geen geval
een onvoorzichtigheid begaan Ik zal
zien te krijgen, een nuiszocking by
den uitdrager Schimmel te laten doen,
stellen om door voor-oefsningen ver
korte oefentijd te verkrijgen.
Van de voorgestelde organisatie zal
het gevolg zijn vermeerdering van
het aantal officieren, met name in de
hooge rangen.
Tenslotte diende spr een motie in,
waarin gevraagd wordt de instelling
van een weerbelasting, te heflen van
hen, die minstens f3000 inkomen heb
ben.
Heden voortzetting.
t it de Pers.
De Bakkerswet.
Een driestar in De Standaard:
„De Bakkerswet heeft in de Tweede
Kamer goede kansen. De R.-Kath. club
gaat in hoofdzaak mee. Dito de Anti-
revolutiounaire, op een enkele uitzon
dering na. En in de Christ.-Hist, club
krijgt ze stellig van enkele leden steun.
„Doch ook al kwamen er Rechts 10
stemmen te kort, dan nog is er geen
nood. De Sociaal-Democraten gaan
meê Dito de Vrijzinnig Democraten.
En bij deze twee voegen zieh stellig
nog eeu zestal stemmen van de Libe
rale Unie. Samen twintig.
„Voor de Tweede Kamer alzoo
geen nood.
„Maar hiermee is nog niet gezegd,
dat er 26 stemmen in de Eerste Kamer
voor zullen zijn. Dit kon haperen. En
dan leed het ontwerp, althans in dezen
vorm, voorshands schipbreak.
„Met die mogelijkheid moet van
meet af gerekend. En dit leidde reeds
lang tot de vraag, wat beter is, het
ontwerp toch nu reeds doorzetten, of
het op lange gljjbaan schuiven
„En dan zouden we blijven bjj ons
adviesZet door, heer Minister, zoodra
de Kamer een vrije week krjjgt. Mits,
en hierop leggen wij nadruk, mits ge
by mogeljjke verwerping niet loopen
gaat, maar rustig doorwerkt.
„Een Minister, die zoo gewichtige,
groote uiterst belangrijke wetsont
werpen aan de markt heeft, als Minis
ter Talma, mag niet dit alles in de
waagschaal stellen, omdat hjj tegen
spoed had met één klein ontwerp,
dat, hoe gewichtig ook, toch slechts
een betrekkelijk klein deel van de voor
loon arbeidende bevolking bedoelt te
helpen.
Al waren we dus tegen het politieke
voorstel, om door de Bakkerswet de
Militiewet te laten opzij duwen, onder
het gestelde beding blijven we voor
afdoen. En dit in weerwil van onze
eigen grief tegen de nachtrust voor
patroons."
ttechtzakin.
Door de Arrondissements-Rechtbank
te Middelburg is rechtsingang ver
leend met last tot gevangenhouding
en instructie tegen J. v. H,, 26 j.,
bakker en koopman, geboren te Bier
vliet, wonende te Middelburg en thans
aldaar gedetineerd, beklaagd van
franduleus bankroet in zijn faillisse
ment.
Naar het huis van bewaring te
Middelburg is overgebracht H. v. L.,
46 jlos werkman, geboren te Goes,
zonder vaste woonplaats, verdacht van
landlooperjj en diefstal.
maar dat is ook alles.
De wijzer van de groote klok, die
in de vestibule van het paleis van
justitie hing, wees juist tien uur in
den morgen aan.
Op dat uur zou de zaak tegen Beek
beginnen.
Beide heeren gingen samen de
breede trap naar de rechtzaal op,
voor welks deur z(j afscheid van el
kaar namen.
Rndoli snelde haastig naar de kamer
der advocaten, terwijl de commissaris
dadelijk de rechtzaal binnenging.
Toen Rudolf daarop de rechtzaal
binnenging, werd jnist Beek binnen
gebracht. De opmerkzaamheid van de
dicht tegen elkaar gedrukte toehoor
ders was verdeeld. Nu namen zij de
door de lange gevangenschap gebogen
gestalte en het holwangige gelaat van
den beklaagde op, dan weer de slanke,
groote verschijning van den jongen
verdediger. Een verward gemompel
ging door de zaal, toen men zag, dat
Rudolf op den al in de beklaagden
bank zittende gevangene toeliep en
hem hartelijk de hand drukte.
Dadoly k daarop heorschte er doode-
lyke stilte in de groote zaal.
De rechters waren binnengekomen,
en onder een diepe stilte nam de
Onderzoek naar 'l Vaderschap.
De eerste kamer van de Amster-
damsche rechtbank heeft voor de
eerste maal een vonnis gewezen, ver
band houdende met het in onze wet
nieuw ingevoerde institnnt van het
onderzoek naar het vaderschap.
Namens een ongehuwde moeder
werd de man, dien zy als vader van
haar buiten echt geboren kind had
aangewezen, gedagvaard om, ter tege
moetkoming in de opvoeding van het
kind, f 5 per week te betalen. De ge
daagde liet verstek gaan, en de recht
bank veroordeelde hem om in handen
van den Voogdijraad f7000 te storten,
opdat nit de renten van dat kapitaal
f 5 per week zal kunnen worden uit
gekeerd aan de moeder tot aan de
meerderjarigheid of het overlijden van
het kind. De meerdere rente, die het
kapitaal opbrengt dan f5 per week,
zal aan den veroordeelde moeten
worden teruggegeven.
Schooi en Kerk.
Voor de Scholen met den By bel is
gecollecteerd te Ierseke met Ierseken-
dam 180,09 en te Krabbondyke met
Oostdijk (G. K.) f35,44.
De Ambachtsschool.
In de Maandagavond in de restau-
ratiezaal der sociëteit V. O. V. ge
bonden algemeene vergadering van
de vereeniging „De Ambachtsschool'
alhier, werd de begrooting voor het
dienstjaar 1912 vastgesteld tot een
bedrag aan inkomsten en nitgaven
ad f 11281,05, waarbij e6n P08t voor
onvoorzien ad f 13,92. De voorz., dhr.
Coomans, deelde daarop mede, dat
het Bestuur ook de Ambachtsschool
aan de Waterleiding wilde doen aan
sluiten, waarvan de kosten bjj een
watergebruik als 't tegenwoordige on
geveer f 15 per jaar zullen bedragen,
exclusief meterhnnr en kosten van
aanleg. Deze laatste varieeren volgens
de verschillende begrootingen van
f200—f500, maar, waar het Bestuur
van meening is, dat één kraan op de
gang en in elk lokaal voorloopig vol
doende is, oordeelt het een bedrag
van f 250 toereikend voor een en ander.
Met alg. st. werd het bestuur ge
machtigd over genoemd bedrag te
beschikken en dat naar goedvinden
aan te wenden voor het beoogde doel.
By de rondvraag bleek dhr. Jos.
Witkam gevallen te zijn over het feit,
dat de advertentiën aangaande de
Ambachtsschool steeds door middel
van hetzelfde blad (zeker niet de
Nieuwe Zeeuwsche Courant! Verslagg.)
aan de andere bladen ter plaatsing
worden aangeboden. Hij vond dat
hoogst onbillijk, gezien het voordeel,
dat daaruit voortvloeit voor het be
doelde blad en zou gaarne zien, dat
dit voordeeltje om de beurt aan de
verschillende bladen ten deelt valt.
De voorz. zegde overweging van een
en ander toe en sloot daarmee de
ondergewoonte slecht bezochte ver
gadering.
ïf r i a c i e n i e u w s.
Koninklijke gift.
H. M. de Koningin-Moeder heeft aan
het provinciaal watersnood-comité in
zitting een aanvang.
Eerst werden, nadat de president,
een heer met streng uiterlijk en van
middelbaren leeftijd, de zitting voor
geopend verklaard had, de gezwo
renen gekozen.
Rudolf maakte daarbjj een veelvul
dig gebruik van zijn recht om tegen
verschillende personen bedenkingen
in te brengen.
Eindelijk was de bank der gezwo
renen vol en de president begon met
het oproepen der getuigen.
Hun getal was niet groot. Behalve
het dienstpersoneel van den vermoorde
alleen nog de arts ais deskundige,'een
ambtelijke schriftkundige, slotenmaker
Walter, de provisor van de Maria-
apotheek, Hedwig Beek en eenige
getuigen van minder beteekenis. Ook
waren de rechter van instructie Al-
berti en de commissaris Grosser aan
wezig. Alleen de uitdrager Schimmel
en Hugo v. Engler ontbraken.
Ik moet vóór alles aandringen op
de tegenwoordigheid van den getuige
Schimmel, zei Rudolf dadelijk, die
te vergeefs gehoopt had eeu blik van
Hedwig op te vangen.
De officier van justitie stond ook op.
Ik dring er evenals de geachte
verdediger op aan, dat de wegge-
Zeeland een gift van f500 gezonden.
Krabbendijke. Herkozen tot leden
van het kiescollege dhr. J. Benou en
Adr. van 't Leven Jz.
Wolfertsdijk. Toen de landbou
wer W. Wisse alhier D.nsdag per
rjjtuig uit Goes huiswaarts keerde,
had hij bij het uitwijken voor de
omnibus Goes—Wolfertsdijk, by de
woning van de wed. van Noord, het
ongeluk met z'n wagen om te slaan.
Met eenige schrammen aan het hoofd
en eenige schade aan het rijtuig kwa
men de inzittenden vrjj.
Ierseke. Gesteld ter beschikking
van den Gouverneur-Generaal van
Ned. Indië voor klerk bij den post-,
telegraaf- en telefoondienst de heer
J. Polderman alhier.
Rllland-Bath. Gistermiddag had
alhier een ongeval plaats, dat betrek
kelijk goed afliep. Terwijl de zoon
van den landbouwer B. zieh slechts
eenige passen van zijn wagen verwij
derd had, om wat eten te nuttigen,
schrok één van het span paarden, met
het gevolg, dat en het paard en de wa
gen in een sloot terecht kwamen. Met
behulp van eenige omstanders mocht
het vry spoedig gelukken het dier, dat
onder den wagen lag, weer op den
beganen grond te brengen, waar bleek,
dat het niet het minste letsel bekomen
had.
Kolijnsplaat. Bij de stemming der
stemgerechtigde manslidmaten der
Ned. Herv. kerk alhier, ter verkiezing
van 18 leden voor het Kiescollege,
waren van de 199 stemgerechtigden
135 ter stembus gekomen. Van de
uitgebrachte stemmen waren 83 van
onwaarde.
Gekozen zijn dhrn. C. Kievit, Mare.
de Regt Jz., P. v. d. Weele Az., L.
v. d. Moer, Ph. M. v. d. Moer, L. van
Oeveren, P. Tazelaar, St. Visser, P. C.
Boone, A. Schuit, J. SehipperB, G.
Israel Sr., W. Adriaanse, A. W. Pot-
appel, D. Tazelaar, A. C. Hage, L P.
van Breda en A. de Pree Az.
In de Maandagnamiddag gehou
den raadsvergadering kwam onder de
ingekomen stukken voor een verzoek
van het hoofd der openb. school om
de vigeerende schoolverordening, wat
de toelating van leerlingen betreft,
in dier voege te wijzigen, dat in plaats
van twee toelatingen per jaar, zooals
tot nu toe (1 Jan. en 1 Juli) slechts
eenmaal per jaar nieuwe leerlingen
znllen worden aangenomen. Dienaan
gaande werd besloten voortaan een
maal 'Bjaars, en wei 1 April, kinderen
van minstens 5 >/i jaar tot de openbare
school toe te laten. Daarop werd de
stormschade, voornamelijk die aan de
haven, besproken en besloten tot eene
geldleening van f 3C00, uitsluitend
voor herstel der groote schade aan
de haven. Vervolgens werd de ge-
meenteoegrooting voor 1912 opge
maakt en vastgesteld op f 16699,866,
met een post voor onvoorzien van
f 471,71.
Tenslotte werd een wijziging ge
bracht in de politieverordening, aan
gaande de haven.
Vlissingen. Met de mailboot kwam
Maandagmorgen alhier een Pool mee,
die te Folkestone stil aan boord was
gekomen. Hij was zonder middelen
bleven getuige Schimmel door een
agent gewaarschuwd en hier gebracht
wordt. Ik stel verder voor, dat de
behandeling verdaagd wordt, tot de
weggebleven getuige aanwezig is.
De drie rechters beraadslaagden
een poosje op fluisterenden toon.
De president verkondigde daarop
met luider stem, dat het voorstel van
den officier, om den weggebleven ge
tuige dadeljjk te laten halen door de
rechtbank aangenomen was, maar dat
men dadelijk aan de behandeling der
rechtzaak zou beginnen.
Ik heb nog een voorstel te doen,
zei Rudolf dadelijk daarop Ik
heb bytjjds aangevraagd, dat baren
Hugo v. Engler, neef van den ver
moorde, als getuige gehoord zou wor
den. Zooals ik tot mijn verbazing uit
de l\jst van de opgeroepen getuigen
gezien heb, is aan mijn verzoek geen
gevolg gegeven. Ik vraag nu nogmaals
de onmiddellijke oproeping van den
baron, terwijl ik er uitdrukkelijk de
aandacht op vestig, dat de woorden
van dien getnige van heslissenden
invloed op den gang van zaken kun
nen zyn. Als daartoe niet dadelijk
wordt overgegaan, moet ik nogmaals
op verdaging der rechtzitting aan
dringen. (WordX vervolgd)