N\ 112 191
Donderdag 21 September.
98'w
Bij dit oo. behoort een
Bijvoegsel.
«eiiieenteraail rati Goes.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Pr{js per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco «,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Inzending van advertentlën op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
Telefoonnummer 23. Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur mr. W. S. Kalma.
COURANT.
De prij3 der gewone advertentiSn is van 1-5 regels 50 et., elke'regel meer'lOct
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prys slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels h 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Zij, die zich met ingang van
1 October op ons blad abonnee-
ren, ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
TttOOitKËOS.
Gistermiddag opende de commissie
van ministers vanwege de Koningin de
zitting der Staten-Generaal met de
volgende troonrede:
De Koningin heeft ons opgedragen
deze zitting der Staten-Generaal te
openen. Onze betrekkingen met de
andere mogendheden zijn van den
meest vriendschappelykeu aard. Kon
1910 voor land- en tuinbouw over het
algemeen tot de gunstige jaren worden
gerekend, zoo is te vreezen dat 1911
ten gevolge van de buitengewone
droogte en het heerachen van het
mond- en klauwzeer voor verschillende
takken van het bedrijf een verre
van gunstig resultaat zal opleveren.
Handel en Nijverheid bleven zich in
het afgeloopen jaar over het algemeen
op bevredigende wjjze ontwikkelen.
Het scheepvaartverkeer nam opnieuw
in niet onbelangrijke mate toe, ter
wijl ook de resultaten, met het ree-
derjj-bedryf behaald, verbeterden.
De uitkomsten van de verschillende
takken van visscfierij zijn behoudens
enkeie belangrijke uitzonderingen niet
zeer bevredigend. In Oost-Indië valt
in ruime mate te wijzen op welvaart
en voorspoedtegen de epidemische
ziekten, welke in sommige streken de
bevolking bedreigen, werd doortastend
opgetredenbezwaren, ondervonden
by de uitvoering van het grenstrac-
taat van 1904 met Portugal, heb.
ben tot eenige spanning op het eiland
Timor geleid, waardoor de noodza
kelijkheid zich deed gevoelen tot
krachtig optreden ter bescherming
van onze onderdanen in het om
liggend grensgebied. Burgerlijke en
militaire landsdienaren, zoo hier te
lande als in de koloniën, vervullen
hunne taak op lofwaardige wijze.
Dank zij het rnim vloeien van
's Rijks middelen laat de flnaneieele
toestand des lands zich eenigszins
gunstiger aanzien dan ten vorigen
jarej duurtame versterking der mid
delen, waartoe outwerpeu zijn inge
diend, blyft echter dringend noodza
kelijk, zoowel tot het herstel van het
evenwicht tusschen de uitgaven en de
ontvangsten, als met het oog op on
vermijdelijke nieuwe uitgaven, waar
onder die voor de kostbare maatre
gelen op sociaal gebied, welke aan
hangig zijn. Dit zittingsjaar zal van
groot gewicht kunnen zijn door de
behandeling van de bij u aanhangige
wetsvoorstellen, waarbij van uwe
krachtsinspanning en toewijding on
getwijfeld veel zal worden geëischt.
Ook andere onderwerpen van wetge
ving blijvende aandacht eischen.
Eene wettelijke regeling inzake de
pansionneering van gemeentelijke
ambtenaren en van hunne weduwen
en weezen is in bewerking, wetsvoor-
drachten worden in gereedheid ge
bracht tot regeling van het levens-
verzekeringsbedrijf en tot technische
herziening van de woning- en van de
leerplichtwet. Aan de bevordering van
het tot stand komen van spoorweg-
lijnen voor het locale verkeer en aan
de verbetering van wegen naar de
tegenwoordige eischen zal bijzondere
aandacht worden gewyd. Ontwerpen
zullen u worden aangeboden in ver
band met de regeling van de pen
sioenaanspraken van het spoorweg
personeel. Uwe medewerking zal
worden gevraagd om de particuliere
locale ielefoonexploitatie door rijks-
exploitatie te vervangen.
Een wetsontwerp, bedoelende de
verkrijging door landarbeiders van
land net woning iu eigendom of van
los land in paent, zal worden inge
diend. Wetsontwerpen tot herziening
van de jachtwet en van d" regeling
van het landbouw- en veearlsenijkun-
dig onderwijs zijn in bewerking.
Een wetsontwerp ter verzekering van
arbeiders tegen geldelijke grvolgen
van beroepsziekten zal u bereiken.
Maatregelen word m tot verbetering
van den flnancieelen ecouomiochen
toestand van Suriutme getroffen.
in voorbereiding is eene harvor
ming van de politierechtspraak in
Nederlandseh-Indië. Een wetsontwerp
zal u worden aangeboden tot wijzi
ging van art. Ill van het reglement
op het beleid der regeling van Neder-
landsch-Indië.
Moge op nw veel omvattenden ar
beid Gods zegen rusten. In naam der
Koningin verklaren wjj de gewone
zitting der Staten-Generaal te zyn
geopend.
Er valt van deze troonrede niet
bijster veel te zeggen. Zj is als alle
andere en de aangekondigde wets
ontwerpen znllen wel niemand ver
rassen. Een christelijk cachet valt er
niet aan te ontdekken. Integendeel
de plannen getuigen van een voort
gaan op den weg, reeds lang geleden
door het li neralisme ingeslagen, al zal
dan waarschijnlijk de volvoering wat
meer conservatief uitvallen. Alleen zal
zeker de duurzame versterking der
financiëele middelen een geheel nieu
wen weg moeten openen. Maar of die
christelijk is, valt te betwijfelen. Een
onevenredig belasten van de minder
bezittenden ten bate van de rijkere
broeders kan toeh maar moeilijk dien
naam dragen. En met deze verster-
kiug kan toch in verband met de
regeeringsplannen weinig anders be
doeld zyn, dan het nemen var
protectionistische maatregelen. Uit de
opbrengst daarvan zullen dan ook
„de kostbars maatregelen op sociaal
gebied, welke aanhangig zyn", moe
ien betaald worden. Bovendien wor
den nog nieuwe sociale maatregelen
in uitzicht gesteld: een wetsontwerp
ter verzekering van arbeiders tegen
geldelijke gevolgen van beroepsziek
ten, een ontwerp, bedoelende de ver
krijging door landarbeiders van land
met woning in eigendom of v*d los
land in pacht, een technische herzie
ning van de woning- en de leerplicht
wet enz. We kannen deze plannen
slechts toejuichen. Of we Bet de uit
voering eveneens zullen kunnen doen,
zal de tjjd moeten leeren.
Ook de meeste andere ontwerpen,
die in uitzicht worden gesteld, ktm-
aen onze sympathie hebben, zoo de
wettelijke regeling inzake de pansi
onneering van gemeentelijke ambte
naren en van huune weduwen eu
weezen, het vervangen van de par
ticuliere locale telefoouexploitatie door
ryksexploitatie enz En een afwach
tende houding tegenover de toekom
stige daden der regeering blyft ook
na al deze beloften dus geboden.
Dinsdagavond vergaderde de Raad
onzer gemeente. Voorzitter dhr. De
Beaufort, burgemeester. Afwezig dhr.
von Schmidt auf Altenstadt.
De notulen der beide vorige ver
gaderingen worden onveranderd vast
gesteld en daarna mededeeling ge
daan van de volgende ingekomen
stukken
a. Verzoeken om afschrijving H. O.
Worden ingewilligd.
b. Sehrjj ven van Ged. Staten inzake
wijziging der gem.-begrooting 1911.
Daaraan zal worden voldaan.
c. Kohier van schoolgeld der Meis
jesschool voor den cursus 1911'12,
houdende 33 contribuabelen met een
totalen aanslag van f 1130.
Goedgekeurd.
d. Idem van school A over hetzelfde
tijdvak, hondende 120 aangeslagenen
voor de totale som van f1368.
AlBvoren.
e. Goedkeuring door Ged. St. van
het le suppl. kohier H. O. 1911.
Voor kennisgeving aangenomen.
Verder deelt de voorz. mede, dat
dhr. van Poelgeest, directeur der wa
terleiding, op verzoek aanwezig is om
zoo noodig inlichtingen te vei schaffen
inzake de waterleidingkwestie (punt
dat op do begrooting voor het bag
geren der vest f80 is uitgetrokken,
welk werk wegens den lagt a wa r-
stand nu werdt uitgevoerd, waa.bjj
blykt, dat bet. uit,get rokken .dr-t,
wel zal wordeu overschreden,
en dat f 525 >s uitgegeven voor c.qb
aanvoer ran drinkwater.
Dhr. Donner vraagt of er ook eer
maximum voor het baggeren is vast
gesteld.
De voois antwoordt daarop out
«ennend Alleen de voornaamste ge
deelteu zullen worden gedaan.
Ook dhr. v. d. Leeuw vraagt in-
liohtingej omtrent deze kwestie, die
eveneens door den voorz. worden
verstrekt.
Daarna worden dhrn. P. Kakebeeko
en F. G. C. Rothuizen met alg st.
benoemd tot assistent-leerareu aan
de avondschool voor ambachtslieden,
cursus 1911—'12.
Aan een aanvrage om afschrijving
van belasting hecht ae Raad nog zjjn
goedkeuring en neemt dan punt 4
onder handen
Concessieverleening aan de N. V.
Waterleiding-maatschappij Zuid-Beve
land tot het leveren van water en het
leggen en hebben van waterleiding
buizen in, onder, over en boven den
openbaren gemeentegrond en het
openbaar gemeentewater.
Op verzoek van den voorz. leest de
secretaris een alsnog ingekomen adres
van de vereaniging, Handelsbelangen"
vooi, dat wegens te late inzending
niet meer ter visie kon worden ge
legd. Adressante geeft daarin te ken
nen, dat zij in het voorgestelde tarief
op onoverkomelijke bezwaren stuit,
waardoor, naar zij vreest, eene alge-
meene aansluiting zal uitblijven,
waarom zy den Raad verzoekt de
aangevraagde concessie niet te ver-
leenen tenzjj wordt gebroken met het
kamerstelsel.
De voorz. acht de concessievoor
waarden genoegzaam bekend en
vraagt of nog iemand bezwaar heeft
ze goed te keuren.
Dhr. Dekker, 't Is toch zeker de be
doeling ze artikelsgew(jze te bespre
ken
De voorz. vreest, dat het dan wel
Woensdag zal worden, voor men aan
het eind is.
Dhr. Dekker bedoelt, alleen de arti
kels achtereenvolgens even te noe
men, opdat men zijne bezwaren tegen
enkele artikels dan kan te berde
brengen.
De voorz. heeft daar geen bezwaar
tegen en handelt dan in dien geest.
By art. 6 deelt dhr. Dekker mede
ook over andere artikelen het woord
te znllen voeren, maar vooraf wenscht
hy even te kennen te geven, dat hy
geenszins spreekt als tegenstander
van de waterleiding. Hy juicht de
oprichting ten zeerste toe, zal zelf ook
aansluiten, maar meent het belang
van de gemeentenaren te dienen met
zijn aanmerkingen op de voorwaarden.
By al. 2 van genoemd art. dan
vestigt spr. er de aandacht op, dat
volgens de vigeerende redactie van die
alinea B en W. niet kunnen beletten,
dat de buizenaanleg eventueel tot
ontsiering van eenig stadsgedeelte
zou leiden.
Dhr. v. Poelgeest licht toe, dat daarop
al heel weinig kans zal zyn.
De voorz is ook van meening, dat
zulks niet zal plaats vinden,' waarop
dhr. Dekker zich by deze redactie
neerlegt.
Art. 12 doet dhr. Dekker vragen of
het beslist is uitgesloten, dat aan een
vakman kan worden toegesman als
particulier binnenleidingen te leggen.
De voorz. antwoordt, dat de aan-
leggers volkomen vertrouwd moeten
zyn met hun werk, opdat geen slechte
coinpositiebuizen zullen worden gebe
zigd, die ziekten zonden kunnen ver
oorzaken, terwyl de oorzaak dan in
het water zou worden gezocht. Zooveel
mogelijk zullen bekwame particuliere
vakmcnsc'ien in de gelegenheid ge
steld worden zich met dien aanleg te
belasten.
Dhr. v. Poelgeest bevestigt deze
woorden van den voorz. en zou graag
nu reeds de namen van die vakman-
schen kennen.
Dhr. Dekker zon verder by dit art.
nog gaarne willen weten of men van
plan is de bepaling, dat de maatsch.
het recht heeft den watertoevoer af
te snijden voor een aangeslotene, die
den vertegenwoordiger der maatsch.
op een passend tijdstip weigert toe te
laten, strak toe te passen. Wie bepaalt
dat „passend", de maatsch. of de aan
geslotene
Dhr. o. Poelgeest oordeelt, dat zulks
wel in der minne geschikt zal worden.
De mantseh. beoordeelt het passen of
niet pas en, maar zal hsuach niet
middmnacni een passend tydstip voor
opus,me. hteu.
Daarna wordt het art. evenals alle
voor :,,uade ongewijzigd aangenomen.
Art. 13 uicielt over de meterhunr,
die voigsns dhr. Van de Ven wel wat
hoog is gesteld.
'Dhr. v Poelgeest zegt, dat dit moeiliik
is uit te maken. De duurte hangt ge
heel af van het systeem-meter, dat tuen
neemt en waar hier nog geen systeem
,'s vastgesteld, is de huurprijs niet
vast te bepalen.
Dhr. Donner wenscht de kosten van
het meteronderzoek, f 10, verminderd te
zien, waarop dhr. v. Poelgeest voorstelt
te bepalen, dat die kostens hoogstens
f 10 zullen mogen bedragen.
Dhr. Dekker wil de meterhouders
alleen den kostenden prijs van het
onderzoek laten betalen. Bljjktby een
onderzoek, dat de leiding defect is,
dan moet de betrokkene niets behoe
ven te betalen. En als zoo iemand
later meent, dat het defect zich her
haalt, wat zeer goed mogelijk zou zyn,
maar bij onderzoek blykt zulks niet
het geval te zijn, dan acht spr. het
hoogst onbillyk hem daarvoor f 10
te laten betalen.
Dhr. v. Poelgeest licht toe, dat zoo'n
toestel voor onderzoek een f 1000 kost.
Stelt men nn, dat het 6 pet. rente
moet alwerpen, dus f 60, en er is in
een heel jaar maar één onderzoek ge
daan, dan zou, volgens het voorstel-
Dekker, de houder van den onder
zochten meter die f 60 moeten betalen,
dus heel wat meer dan f 10. Daarom
acht spr. de lezing hoogstens f 10"
beter.
Dhr. Dekker oordeelt zij ne lezing
beter en licht die nogmaals toe.
Dhr de Witt Hamer brengt in het
midden, dat klachten over eene onbil-
ïyke behandeling van de zyde der
maatschappij in de vergadering van
aandeelhouders thuis behooren.
Dhr. Dekker repliceert daarop in den
breede, dhr. Donner spreekt van vech
ten tegen de Bierkaai, dhr. v. Poelgeest
vindt zijne lezing het beste, dhr. Dek
ker licht nog met een voorbeeld van
een winkelier, die zegt, dat zyn waar
zooveel most kosten, omdat z'n huis
zoo en zoo duur is, toe, dat de zijne
het beste is, dhr. Pilaar meent, dat
de lezing-v. Poelgeest veel aan de
bezwaren tegemoet komt en wil de
beoordeeling der kosten aan den Raad
van Beheer overlaten, waarop tenslotte
dhr. Dekker zich bij de lezing-v. Poel
geest wil aansluiten, als dhr. v. Poel
geest hem de verzekering geeft, dat
die f 10 niet geregeld zal worden ge
heven.
Dhr. v. Poelgeest zegt, dat dit afhangt
van den loop der zaken. Is 't niet
noodig, dan znllen we het natuurlijk
niet eischen.
Dhr. Dekker verklaart zich met die
toezegging tevreden, waarop het art.,
gewijzigd in den door dhr. v. Poelgeest
aangegeven zin, wordt vastgesteld.
By art. 13 geeft dhr. Van de Ven
te kennen, dat hy het water per M3.
wil goleverd hebben, waarvoor feitelijk
ook toezegging en toestemming is
gegeven.
Dhr. v. PoelgeestMoet dan iemand,
die 10 M3. per jaar gebruikt, ook maar
10 M3. betalen?
Dhr. Van de VenJa
Dhr. v. Poelgeest betoogt dan, dat
de opzet indertyd anders geweest is
dan dhr. v. d- Ven het voorstelt.
Dhr. Van de Ven herinnert aan de
destijds gemaakte berekeningen en
vraagt of die dan niet goed waren.
Dhr v. Poelgeest antwoordt, dat die
berekening is gebaseerd op precies
dezelfde tariefmaatstaf, nl. die der
waterleiding te Delft, waar ook het
kamertarief naar draagkracht vigeert.
By eene berekening per M3. zon men
nooit tot die slotsom zyn gekomen.
Dhr. van de Ven kan zich hiermede
niet vereenigen, 't Is vroeger anders
besloten.
Dhr. de Witt Hamer beweert, dat
de concessievoorwaarden geheel de
zelfde zijn als destyds ingediend. Ook
toen gold deze maatstaf.
Dhr. van de Ven leest uit het art,
dat er wel een aDdere opzet is geweest.
Dhr. de Wilt Hamer antwoordt, dat
alleen de mogelijkheid daartoe wordt
geopend.
Dhr. van de VenIk heb het altijd
anders begrepen
Dhr. Dekker juicht het tarief voor
arbeiderswoningen toe. Daar heerscht
geen kamerstelsel. En nu mag dhr.
de Witt Hamer beweren, dat dezelf
de maatstaf worat aaDgelegd ais
vroeger, maar daarmee gaat spr.
niet accoord. Indertijd heeft aten
beloofd watei te zullen leveren tegen
f0.3(| it fO.iO hoogstens per M'. Nu
is dat geheel anders. Stel b. v. iemand
heeft een winkel, een kenk n, zolder
kamertje, waschhok, benevens 4 ka
mers, alle mintens 6 M2 groot, dan
betaalt hy daarvoor 124, met de me
terhunr minstens f 28. Wanneer zyn
gezin dan bestaat uit 5 personen, die
per dag ieder 20 Liter water gebrui
ken, das samen 36 V» M3 per jaar, zoo
betaalt die man in werkelijkheid f 0.60,
j heeft hy een k'einer gezin al gauw
f0.70 per MA By meerder gebruik
i wordt het wol is waar goedkooper,
maar men gebruikt toch niet meer
dan men noodig heeft. Daarom heeft
spr. groot bezwaar tegen art. 14 en
zou hy een minimum gebruik met
een som van f 1 per kamer en maxi
mumprijs van f 0.40 per M3 water
willen inlassehen. By het art., zooals
het nu luidt, zou iemand met een
groot huis en een klein gezin meer
dan f 1 per M' moeten betalen. Dat is
hoogst onbillyk 1 Volgens spr. meening
zal de maatsch. geheel mis rekenen
men zal niet aansluiten en regen
bakken en welputten blyven gebrui
ken. In het Volksblad heeft spr. een
art. gelezen, dat byna geïnspireerd
leek, waar het een soort dreigement
bevatte, dat men door afkeuring van
regenbakken en welputten geprest
zon worden tot aanslniting. Tot znlk
een draconische maatregel hoopt spr.
niet, dat de Raad zich ooit zal leenen.
Dhr. Van der Leeuw deelt volkomen
de zienswijze van dhr Dekker.
Dhr. v. Poelgeest zal het tarief nader
toelichten. In ons land zyn totaal
circa 100 waterleidingen met tarieven
van verschillenden aard. Haarlem
ging pas na 40 jaar over tot het me
tertarief en hier doen we dit direct.
Willen we evenwel de onderneming
doen rendeeren, dan moeten de aan
geslotenen zich verbinden voor een
minimum gebruik, welk gebruik by
de berekening is gebaseerd op het
kamerstelsel. Niemand wordt gedwon
gen meer te gebruiken dan hy noo
dig heeft, maar we moeten een mini
mum gebruik vaststellen. Bij een me
tertarief zonder kamerstelsel zouden
alle woningen over één kam worden
geschoren.
Dhr. Dekker is nog niet overtuigd
en waar hy dit ook wel niet zal
worden, stelt hy voor, gezien het late
uur, zyn lezing in stemming te brengen.
Dhr. Fransen v. d. Putte meent, dat
tegen art. 14 geen oppositie kan wor
den gevoerd. Dat is een zaak, die
geheel de maatseh. betreft, zoodat spr.
het al inooi vindt, dat de Raad daar
over zyn oordeel mag zeggen. De
daarbjj gegeven wenken kunnen mis
schien hun nnt hebben. Dhr. v. d. Ven
moet, naar spr. meeDing, toeh ont
dekken, dat niet van het vroegere
tarief wordt afgeweken, dan voor
arbeiderswoningen, dus in het voor
deel der aangeslotenen. Aan een
minimum kunnen we ons niet ont
trekken, aldus spr. Dit stelsel is daar
mee geheel iu overeenstemming. Waar
dus niet wordt afgeweken van het
oorspronkelijk plan, daar meent spr.
tevreden te kunnen zyn. De onder
neming moet toch rendeeren. Dhr.
v. d. Ven zegt nu wel per M3. te willen
betalen, maar hoe stelt hy zich dat
dan voor We hoorden heelemaal geen
cijfers en dat is zeer gevaarlyk. Spr.
wenseht dan ook art. 14 te behouden
en geen oppositie te voeren tegen dit
tarief.
Dhr. Dekker zegt, dat er wel op
positie gevoerd kan worden en dat in
dien prijs van f 0,40 per M3. alle andere
cyfers liggen opgesloten. Spr. hand
haaft zjjn voorstel, dat daarop wordt
verworpen met 8 tegen 4 stemmen.
Voor stemden dhrn. Van der Leeuw,
Van de Ven, Donner en Dekker.
Het art. wordt dan ongewijzigd aan
genomen.
Dhr. HoUmann wil nog hooger be
roep mogelijk zien by de opvatting
van het begriparbeiderswoning, het
welk volgens toelichting van dhr. v.
Poelgeest evenwel reeds bestaat.
Dhr. Dekker spreekt zijn spyt uit,
dat de concessievoorwaarden zoo aan
genomen zyn, hoopt, dat hij mis ge
zien heeft en zal voor de voorwaarden
in haar geheel stemmen.
Deze worden daarop aangenomen
met 10 tegen 2 st. Tegen dhrn. v. d.
Leeuw en v. d. Ven.
By de rondvraag informeert dhr.
Dekker, hoe het nu eigenlyk met het
carillon zit. Moet Goes daar altijd mee
blyven sukkelen?
Dhr. de Witt Hamer zou graag zien,
dat dhr. Dekker tot de volgende ver
gadering op antwoord wilde wachten.
Wel kan hij nu reeds meedeelen, dat
volgens de laatste berichten de nog
ontbrekende klok eerstdaags klaar zal
komen.
Dhr. Dekker dankt alvast voor deze
mededeeling.
Dhr. HoUmann wyst nog op de
gladheid der straten, waardoor her
haaldelijk paarden komen te vallen.
Hij raadt aan de straten met rivier
zand te bestrooien. Dat stuift niet en
is een afdoend middel.
De voorz. zegt overweging van een
