Zaterdag 15 Juli.
Donkere Schaduwen.
Bij dit no, behoort een
Bijvoegsel.
2 FEUILLETON.
GOESCHE
COURANT.
Telefoonnummer 23. Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap ,Goesche Courant". Hoofdredacteur mr. W. S. Kalma.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, in Goes 0,75, buiten Goes, franco 1,29.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
inzending van advertentlën op Maandaggen Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 ct., elke regel meer lOct
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels h f 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Keuring van voedings
middelen.
De taak der overheid heeft zich de
iaatste 50 jaren enorm uitgebreid en
blijft zich nog voortdurend in deze
richting bewegen. Men heeft begrepen,
dat haar zorg zich nog verder dient
uit te strekken dan tot de openbare
veiligheid, het onderwijs enz. De
sociale wetgeving in alle landen is er
een bewijB van. Maar ook andere
onderwerpen dan die tot deze wet
geving in den daaraan gehechten
meer beperkten zin bebooren, worden
langzamerhand binnen den kring der
overheidsbemoeiing getrokken. Niet
het minst ook begint de zorg voor
den algemeenen gezondheidstoestand
der bevolking groote afmetingen aan
te nemen.
Men heeft zich langen tijd haast
uitsluitend beperkt tot bestrijding van
ziekten. Maar in onzen tijd, na jaist
de hygiëne, de maatregelen ter voor
koming van ziekten en ter verhooging
van den algemeene gezondheidstoe
stand, een zoo belangrijke plaats gaan
innemen in de werkzaamheden der
medische wetenschap, heeft ook de
overheidszorg zich in die richting
aanmerkelijk uitgebreid.
Toch valt te dezen opzichte voor
den wetgever van rijk, provincie en
gemeente en voor de overheid nog
heel wat te doen. En het zjjn vooral
de gemeenten, die schijnen aangewe
zen, en door den rijkswetgever ook
veelal worden aangewezen, als de
beschermsters van den openbaren ge
zondheidstoestand, wie nog een groote
taak in deze wacht. Een zeer belang
rijk deel dezer taak bestaat in het
invoeren eener meer algemeene keu
ring van voedingsmiddelen. Immers
zoowel die voedings- en genotmidde
len, die direct gevaarlijk zijn door
hun gehalte aan schadelijke stoffen of
door het daarin voorkomen van ziekte
kiemen, als die, welke door hnnne
beneden het normale gelegen voedings
waarde op den duur als minder ge
schikte consumptie-artikelen moeten
worden beschouwd, moeten op de
volksgezondheid een schadelijken in
vloed uitoefenen.
De keuring dezer middelen begint
dan ook meer en meer de aandacht
te trekken. Maar er zijn nog slechts
weinig gemeenten, waar een eenigs-
zins voldoende keuringsdienst is inge
richt en in de kleinere gemeenten
ontbreekt die dienst nog vrijwel
geheel.
Voor de noodzakelijkheid, dat te
nuttigen vleeseh en visch van goede
kwaliteit zouden zjjn, heeft men blijk
baar het eerst oog gehad. Althans de
keuring daarvan is reeds sinds langen
tjjd zelfs in de kleinste gemeenten
Naar het Duit ach.
Het bleeke, verwelkte, perkament
achtige aangezicht had een angst
wekkende uitdrukking. De oogen wa
ren half geopend en schenen nog io
den dood de binnentredenden met
verbaasden blik aan te kijken. Nog
waren de lippen als om te schreeuwen
geopend.
Onwillekeurig meende men nog den
l&atsten wegstervenden klank, die
hem ontsnapt was, te moeten hooren.
De sterk krom getrokken, verkleum
de vingers, die nu nog het verkreu
kelde hoofdkussen krampachtig sche
nen vast te houden, wezen op een hef-
tigen strijd tusschen den moordenaar
en z(jn slachtoffer, die aan de mis
daad moest zjjn voorafgegaan.
Een groote donkere bloedvlek was
op het kleedje voor het bed zichtbaar
en ook de sneeuwwitte, linnen lakens
waren bier en daar met bloed bezoe
deld.
De tweede der heeren ging nn even
eens dicht bij het bed staan. Hij be
tastte het ljjk onderzoekend, trok de
oogleden wat in de hoogte en keerde
zich toen naar don rechter van in-
•tructie om.
Het luk is ai geheel verstijfd,
zei hij, zjjn horloge te voorschijn ha-
lead. De moord kan op zjjn laatst
ingevoerd. Maar ten opzichte van
andere levensmiddelen schijnt men
het nut eener contróle niet groot ge
noeg te achten, om over de onver
mijdelijke kosten gemakkelijk heen
te stappen. Wel hebben enkele ge
meenten, vooral van de grootere, de
keuring op levensmiddelen geregeld,
maar in het overgroote deel ontbreekt
nog elk toezicht op de belangrijkste
voedingsmiddelen van ons volk. Dit
kan voor den gezondheidstoestand van
ons volk niet anders dan nadeelig zijn
Want immers de vervalsching van
consumptie artikelen neemt nog steeds
toe.
De tentoonstelling, ter gelegenheid
van het te Leiden in 1910 gehouden
gezondheidscongres, aldaar georgani
seerd, heeft van die vervalsching een
allesbehalve aantrekkelijk beeld gege
ven. Daar was meel tentoongesteld, ver-
valscht met gips, met zand en met mar-
mergruis (zelfs 56 pet.) of verontreinigd
door de aanwezigheid van insecten
of van myt. Suiker bleek minder
waardig gemaakt met gips of soda.
Zelfs is z.g. Haverlandsch meel aan
getroffen, dat dienen moest als ver-
valschingsmiddel voor bastaardsui
ker en niets dan gips bleek te
zjjn. Ook reuzel en margarine, de
spijsvetten bij uitnemendheid der min
derbedeelden, waren tentoongesteld,
vervalseht met groote hoeveelheden
water (ca. 20 pet.), terwijl er planten
boter met 12 pet. van het onverteer
bare paraffine aanwezig was. Om den
ouderdom of het aangevangen bederf
van melk te bemantelen, bleek men
ailerlei conserveermiddelen te gebrui
ken, zooals boorznnr of borax, ben-
zoëzunr en formaldehyde, waarvan
de schadelijkheid bjj voortdurend ge
bruik door velen bewezen wordt ge
acht, maar die in ieder geval den
kooper helpen misleiden omtrent de
hoedanigheid der waar ten voordeele
van den verkooper. Dat bovendien
melk bij de verspreiding van typhus
en andere infectie-ziekten een groote
rol speelt, is van genoegzame bekend
heid. In de verslagen van het boven
genoemd Gezondheidscongres werden
omtrent brood bizonderheden mede
gedeeld, die aantoonen, dat ook dit
belangrijk artikel dikwijls niet is, wat
het behoort te zjjn. Voornamelijk is,
evenalB bij melk, vaak vermindering
van voedingswaarde door te groot
watergehalte te constateeren.
Naast het nadeel, dat door de ver
valsching van levensmiddelen aan de
gezondheid van den kooper wordt
toegebracht, ïb ook het financiëel na
deel niet gering te achten. Dr. Lam,
de directeur van den gemeentelijken
keuringsdienst te Botterdam zegt op
grond van de in het tijdperk 1893 tot
1902 geconstateerde stijging van het
gemiddelde vetgehalte der melk in
genoemde stad, welke stijging waar
schijnlijk het gevolg is van de wer
king van den keuringsdienst, het
volgende: „Becijfert men de vermeer-
om één uur vanmorgen geschied zjjn.
De dood is ongetwijfeld door dit dolk
mes, dat het hart doorboord heeft,
veroorzaakt.
Juist, dsar steekt het wapen
nog I fluisterde de rechter van in
structie, die eveneens vlak bjj het
bed was komen staan, terwijl de
overige beambten meer b|j den in
gang vaa de kamer bleven staan.
Voorzichtig greep de aris het wa
pen bjj het heft, maar hjj moest al
zjjn kracht aanwenden, om het uit de
wond te trekken.
Het wapen is door een bekwame
hand gebruikt 1 hernam hg toen,
terwijl hjj, na het afgeveegd te heb
ben, het wapen aan den rechter van
instructie overreikte.
Deze bekeek het kleine, alleen aan
den punt even gespleten instrument
met onderzoekenden blik.
Het is een even ongewoon als
verschrikkelijk wapen, zei hy, het
instrument aan alle kanten bekijkend.
Dat is zoo het is blijkbaar een
graveermesje, zooals door metaalbe
werkers dikwijls gebruikt wordt,
zei de arts. Het schjjnt inderdaad
uitnemend goed staal te zijn!
Wat is dat f vroeg de rechttir van
instrnctie plotseling weer.
Hij had vol aandacht naar het knn-
stig ingelegde heft van het werktuig
gekeken.
Kom eens hier kijken, dokter.
Daarbij wees hij op een klein metalen
plaatje aan het einde van het wapen.
Hier staan kunstig dooreengeslin-
gerd de letten C. B. gegraveerd 1
dering in voedingswaarde van volle
melk door haar uit te drukken in de
geldelijke waarde, die zy vertegen
woordigt, dan leert een matige schat
ting, dat enkel de verhooging van
het gemiddelde vetgehalte voor Bot
terdam jaarlijks een waarde vertegen
woordigt van ruim f 120,000, een
bedrag, nn in voedingswaarde ge
noten, maar vóór do keuring in
geldswaarde gerakende in de zak
ken der knoeiers. Niet alleen nit een
hygiënisch, maar ook uit een sociaal-
oeconomisch gezichtspunt zjjn dus
nuttige gevolgen aan te wjjzen van
de werking van den dienst."
Het blijkt derhalve, dat keuring van
levensmiddelen in meer dan een op
zicht van groot belang is voor de
bevolking. Tot het inrichten van de
diensten, die zich daarmee belasten,
zijn de gemeenten geroepon. Maar
voor veel gemeenten, de kleinere
vooral, zijn do kosten, aan zoo'n dienst
verbonden, te groot om ze volledig te
kunnen hebben. Deze moeten zich
dus op een andere wjjze zien te helpen,
door een keuringsdienst te organi-
seeren, die een volledigen dienst het
meest nabij komt. Op welke wijze dit
kan geschieden hopen we in een vol
gend artikel na te gaan.
Binnenland.
De Zeeliedenstaking.
Te Botterdam hebben Woensdag
avond de Botterdamsche Bestuurders-
bond en de zeemansvereeniging
„Volharding" een openbare vergade
ring gehouden ter bespreking van de
resultaten der Botterdamsche zee
liedenstaking.
De heer Oudegeest besprak uitvoerig
den aanvang, het verloop en het
einde van deze staking en op welke
wijze zij gevoerd is, onder leiding
van een aanvankelijk kleine, doch
sedert in ledental sterk toegenomen
vereeniging. Spreker zeide, dat de
stakers voor het feit Btonden, dat de
„onderkruipers" de vaart aan den
gang hielden en zelfs groote schepen
veilig overbrachten. Wanneer het zoo
nog enkele weken doorging, zou men
aan die „onderkruipers" de gelegen
heid geven, zich meer en meer te
bekwamen, en bleven de zeelieden
ten slotte op de straat staan. Zoo
stond de zaak, toen er van de reeders
bericht kwam, dat zij met het bestuur
van „Volharding" wenschten te onder
handelen. En daar het bedrijf gaande
werd gehouden, was het bestuur van
Volharding by deze onderhandelingen
verplicht, een deel van de eisohen te
laten vallen. Hierbij bracht spreker
in herinnering, dat de Botterdamsche
zeelieden thans weten, wat zij ge
wonnen hebben, terwyl de Amster-
damsche zeelieden hiervan nog niet
kunnen spreken. Voorts sprak hij van
het moreele voordeel, dat er behaald
is, namelijk de erkenning van de
De arts keek er aandachtiger naar.
Waarlijk I bevestigde hjj.
De ander keek om en wenkte een in
't zwart gekleeden heer nader te ko
men.
Och, mijnheer de commissaris,
wil n het instrument in bewaring ne
men zei hij, waarop hij zich van
het lijk afwendde en aandachtig de
slaapkamer opnam.
Deze was in tegenstelling met het
van een hevigen strijd getuigend
doorwoelde bed netjes in orde. Een
verzameling groote en kleine medi-
cjjnfleschjeB stond op een naast het
bed staand tafeltje.
Waar leidt deze deur heen?
zei de rechter van instructie weer tot
den dienaar.
Naar de werkkamer van myn
meester, waar ook de brandkast
staat, zei deze, vol zichtbare ont
steltenis naar het lijk van zjjn vroe-
geren heer kijkend.
De rechter van instructie ging het
kleine kamertje binnen waarvan de
geheele stoffeering bestond uit een
massieve brandkast, benevens een
eikenhouten tafel en eenige leuning
stoelen. Ook hier was naar 't scheen
alles in de beste orde. De brandkast
was op slot, maar op den ondersten
rand waren spatten van kaarsvet, die
tot op het kostbare Smyrnaasch ta
pijt doorliepen. Op de schryftaiel lag
niets dan een vloeiboek en een bron
zen schrijfgarnituur. Beide voorwer
pen maakten echter den indrnk, alsof
zjj in langen tijd niet gebruikt wa
ren.
zeemansvereeniging Volharding door
de reeders.
Zijn rede en ook die van den heer
Spiekman, die na hem het woord
voerde, werd telkens onderbroken
door gefluit en geschreeuw, komende
van een 100 tal mannen, die met het
beëindigen der staking niet waren
ingenomen.
Te Amsterdam heeft de Amster-
damsche aid. van den Centralen Bond
van Havenarbeiders (vaste veem-arbei
ders) besloten het werk neer te leggen,
zoodra zij zouden gedwongen zyn
onder toezicht en bescherming van
politie en militairen te werken.
De voerliedenvereeniging „Allen
Een" heeft besloten te staken.
$tftten-Genera%l.
EEBSTE KAMEB.
De Eerste Kamer pleegt de zaken
vlugger af te handelen dan haar zuster
aan de ovorzyde van het Binnenhof.
Dat heeft zy ook nu weer gedaan.
Het Eedswetje werd zonder debat
en hoofdelijke stemmming aangeno
men. Het wetsontwerp nopens het
merken van kaas, afkomstig van aan
geslotenen by een kaascontrölestation,
dat onder rykstoezieht staat, was even
eens gauw van de baan. Een paar
heeren slechts hadden opmerkingen.
De heer de Jong achtte de voorge
stelde contröle onnoodig, onbillijk en
soms onnitvoerbaar. Maar do Kamer
bleek het met den minister eens.
By het wetsontwerp tot reorganisa
tie van het landbouwonderwijs pleitte
de heer Tjarda van Starkenborgh
voor de splitsing van een Landbouw
school in een middelbare Nederland-
sche te Groningen en een middelbare
koloniale te Deventer. Hy meende,
dat dit ontwerp niets besliste over het
hooger landbouwonderwijs en achtte
toch een hoogere landbouwschool
noodig voor wetenschappelijke studie.
De heer Woltjer had ook bezwaar,
zag geen systeem en wees op het
onvast karakter, dat door het ontwerp
aan de school te Wageningen zou
worden gegeven, waardoor de tot
standkoming van een hoogeschool in
den waren zin des woords zou worden
tegengehouden bij landbouwonderwijs.
Na verdediging door den minister
werd bet ontwerp zonder hoofdelijke
stemming aangenomen. Dit gebeurde
eveneens met het ontwerp tot wering
en beBtryding van ziekten van cultuur-
gewassen en van voor eultunrgewas-
sen schadelijke dieren, waartegen nie
mand ernstig bezwaar bleek te hebben.
Rechtzaken.
Arrondissements-RecMbank te
Middelburg.
In de zitting van heden (Vrijdag)
zyn veroordeeld wegens
het belemmeren van een handeling
Is de heer Von Engler langen
tijd bedlegerig geweest vroeg de
rechter van instructie verder.
Myn heer lag nu al voor het
tweede jaar bijna voortdurend op bed,
antwoordde de gevraagde.
Hield men hem voor rijk
Dat was hy ook. Ik had meer
malen gewichtige zendingen voor hem
in orde te maken, ik genoot het ver
trouwen van myn heer en moest dik
wijls belangrijke sommen naar den
Justitieraad Braun brengen.
De laatste is immers een half
jaar geleden gestorven?
Juist, edelachtbare. Sinds dien
tjjd beheerde mijn meester zyn ver
mogen geheel alleen. Altijd als hjj in
de brandkast moest wezen, moest ik
hem op een ziekenstoel zetten, en dan
droegen freule Dora en ik hem samen
uit de slaapkamer hierheen. Wij
moesten hem altyd vlak voor de kast
neerzetten en dan de kamer uitgaan,
wij moesten zelfs de deur achter ons
op slot doen. Zoo had mijn heer het
eens en voor altijd bevolenhy wilde
geheel ongestoord blijven.
Uw overleden meester was zekor
zeer wantrouwend?
Hij was de voorzichtigheid zelf
En waar was u vannacht?
Ik had verlof gekregen
Van mijnheer den baron zelf?
Neen, edelachtbare, freule Dora
zei gisterenavond, dat ik eens eenige
uren verstrooiing moest zoeken ik
had de laatste nachten door veel
waken te veel van myn krachten
gevergd; mpnhear de baron bad een
van een ambtenaarD. H. 28 j., ar
beider, en L. van 't W. 20 j., boeren
knecht, beiden te 's-Heer Arendskerke,
ieder tot f 10 of 10 dagen hechtenis.
Door de arrondissements-Becht-
bank te Middelburg is rechtsingang
verleend met bevel tot gevangenhou
ding en instructie tegen C. J. v. d.
B., 32 j,, reiziger en filiaalhouder in
naaimachines te Vlissingen, thans ge
detineerd te Middelburg, beklaagd
van verduistering in dienstbetrekking.
Provincie nieuw s.
Landbouwtentoonstelling te
Middelburg.
Het dagelykseh bestuur der Zeenw-
sche maatschappij van landbouw stelt
thans voor, wegens toenemende uit
breiding van het mond- en klauwzeer
in Zeeland, de groote provinciale
landbouwtentoonstelling, die in Sep
tember te Middelburg gehouden zon
worden, uit te stellen tot het volgend
jaar.
Mond- en klauwzeer in Zeeland.
Thans komen er weer berichten,
dat het mond- en klauwzeer nog is
uitgebroken onder het vee van dhr Pol
derman te Sint Laurens, van dhr. J.
Poppe te Oostkapelie, van dhr. Dees
in de gemeente Hoek en van dhr.
Lako te Breskens.
's Gravenpolder. De heer L. Hu-
bregtse, raadslid alhier, heeft als zoo
danig zijn ontslag bij den Baad inge
diend.
Wolfaartsdijk. Voor het eind
examen aan de Bykslandbouwschool
te Wageningen is o. a. geslaagd onze
plaatsgenoot G. M. J. Komman.
Hansweert. Dhr. G. Kok, klerk
der Postery'en en Telegraphie alhier,
wordt met ingang van 5 Augustus
a. s. als zoodunig verplaatst naar
Slnis.
Driewegen. By een varken van
den landbouwer Mattens is vlekziekte
geconstateerd. Ook heeft zich weer
een geval van mond- en klauwzeer
voorgedaan onder het melkvee van
den landbouwer W. Nieuwenhuize.
Ovezand. Met ingang van 15 Sept.
a. s. is benoemd tot onderwijzeres aan
een B. C. school te OoBterhout mej.
J. P. Groosman alhier.
lerseke. De oesterkweekers zyn
druk bezig met het uitleggeD van
de pannen en het zaaien van schel
pen voor den broedvangst. De schel
pen hebben de pannen byna geheel
verdrongen, dezen zomer zal evenwel
van de laatste weer wat meer ge
bruik gemaakt worden, men schat
ongeveer twee milioen. Het weer iB
gunstig.
slaapdrank gehad en zou mij zoo
doende niet noodig hebben, zei ze.
Waart gy anders gewoon, by den
zieke te waken
Ja, ik sliep op de sofa in de voor
kamer. De baron behoefde maar te
bellen, dan was ik dadel(jk by hem,
want ik slaap heel licht.
Hoe laat kwam u vannacht thuis
Het zal ongeveer vier uur ge
weest zyn.
Bemerkte n toen niets bjjzonders
Niet het minste. Voordat ik my
ter ruste begaf, luisterde ik aan do
slaapkamerdeur, maar omdat alles
rustig was, ging ik ook naar bed. O,
had ik kunnen vermoeden, dat de
stilte des doods in dit huis heerschte
Er sprak zóóveel oprechte, smarte
lijke deelneming uit de gelaatstrek
ken van den reeds bejaarden dienaar,
dat de rechter van instrnctie voldaan
voor zich heen knikte.
Waar is de sleutel van de brand
kast
Mynheer was altyd gewoon hem
onder zyn hoofdkussen te bewaren.
Was dat bekend
Neen Alleen de freule en ik wis
ten dat.
De keukenmeid niet?
Neen, want zy had hier of in de
slaapkamer hiernaast nooit iets te
doen. Freule Dora en ik waren da
eenigen, die den zieke verpleegden.
(Wordt vervolgiR
