N\ 80 1911.
Zaterdag 8 Juli.
98"" jaargang.
Bij dit üo, behoort een
Bijvoegsel.
is FEUILLETON.
göesüe
Da uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, in Goes 0,75, buiten Goes, franco 1,85.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Inzending van advertentlën op Maandag "en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
"courant.
De prijs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 ct., elke) regel meer lOct
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prys slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 23.
Directeur A. F. A. van Sstess. Uitgave van de Naaml. Vennootschap ,Goesche Courant". Hoofdredacteur mr. W. S. Kalma.
LandbouwcurxHësen voor
boerendochters.
Den vorigen zomer wezen we in
een artikel, opgenomen in het nnm-
mer van 6 Augustus, op het belang
van landbouwonderwijs voor boeren
dochters en gaven aan, hoever zieh
dat ontwikkeld heeft en wat er voor
gedaan wordt. Dit onderwijs bleek
nog vrijwel uitsluitend in cursussen
gegeven te worden, zooals er ook in
onze provincie enkele gehouden wor
den. Het onderricht is natuurlijkwijs
iets anders dan hot gewone landbouw
onderwijs voor toekomstige landbou
wers. De boerendochter en boeren
vrouw behoeft niet in al de finesses
van het landbouwbedrijf te worden
ingewijd. Maar wel moet zjj eenig
inzicht hebben in dat bedrijf, wat
haar belangstelling verhoogt en ver
stand van ooft-, groenten-, bloemen- en
hoenderteelt en op vele boerderijen
ook van zuivelbereiding en veevoede-
ring. Bovendien is onderwijs in het
koken en de huishoudelijke bezig
heden voor boerendochters, evenals
voor andere meisjes, meestal zeer ge-
wenscht, opdat zjj met eenvoudige
middelen een smakelijker pot leeren
bereiden en het voor man en kinderen
wat aangenamer leeren maken in huis.
Het onderwijs, dat op de cursussen
gegeven wordt, houdt dan ook daar
mee rekening.
Deze cursussen, waarvan we in ons
bovengenoemd artikel het bestaan in
onze provincie vermeldden te Wol
faartsdijk, Nienw- en St. Joostland,
Koewacht en Niauwerkerk, worden
dezen zomer gehouden te Oostbnrg,
Groede, Wolfaartsdijk, Rilland en
Kruiningen. Die te Oostburg en Groede
zjjn de uitgebreidste. Zjj hebben
respectievelijk 28 en 22 leerlingen en
hun leergang duart 2 zomer-halfjaren.
Een onderwijzeres, gediplomeerde van
de huishoudschool, die bovendien een
•pecialen cursus in België bijwoonde,
geeft er les in huishoudelijke vakken
on zuivelbereiding. Het hoofd van
den cursus, een landbouwonderwijzer,
onderwijst er de beginselen van schei
en natuurkunde en veevoedering, wat
voor de boerenvrouwen in Zeeuwsch-
Vlaanderen van veel belaag is. Door
een tuinbouwonderwijzer wordt er
les gegeven in ooft-, groenten- en
bloementeelt. Het totaal lesuren over
de twee halfjaren bedraagt 325.
Met deze cursussen komt die te
Wolfaartsdijk ongeveer overeen. Hij
«trekt zich ook uit over twee zomer
halfjaren en heett in totaal 270
lesuren. Het aantal leerlingen bed raagt
er 12. Door maj. Huizlnga wordeu
er de huishoudelijke vakken onder
wezen en de heer van der Slikke,
land- en tuinbonwonderwjjzer, die als
hoofd der cursus fungeert, geeft do
landbouwle3sen, die over ongeveer
dezelfde vakken loopen als te Oostbnrg
en Groede.
De cursus te Rilland duurt maar 6
maanden met totaal 7lesuren.
Voorts is hij ingericht als de cuisus
te Wolfaartsd. Mej. Huizinga onderwijst
er weer de huishoudelijke vakken en
de heer van der Linde, landbouw
onderwijzer te Rilland, de landbouw-
vakken. Het aantal leerlingen be
draagt er 18.
Eenigszins anders is de cnrsns te
door
MARYLLE MARKOVITCH.
Naar het Fransch.
Op zekeren morgen kwamen bewo
ners der vlakte belangrijke tijdingen
brengen. De Tsaar noodigde de
Tscherkessen uit om da wapens neer
te leggen. Aan ieder, die zich wilde
onderwerpen, zouden de vruchtbare
akkers en de vette weiden weder
worden teruggeschonken. Overal zou
den de dorpen worden herbouwd, al
leen onder voorwaarde, dat de Cir-
cassiers het oppergezag van den
Tsaar over geheel Kaukasië, van af
de Zwarte tot aan da Kaspische Zee,
■ouden erkennen. Door deze beloften
uitgelokt, stelden eenigen, vooral
«ader de vrouwen, voor, naar de door
Kruiningen, die 17 leerlingen telt,
ingericht. Er worden hier in het ge
heel maar 8 lessen, ieder van 2 uur
gegeven, die meer het karakter van
voordrachten hebben. Het landbouw
onderwijs, gegeven door den heer
Verhage, landbouwonderwijzer, be
perkt zich hoofdzakelijk tot zuivel
bereiding. Daarnaast geeft mej. Hui
zinga er 3 voordrachten over huis
houdkunde.
Ons duDkt dit niet de meest ge
schikte wijze om boerendochters eu
-vronwen te onderwijzen. Van wat
men in een voordracht hoort, blijft
meestal zoo weinig hangen en vooral
bjj mensohen, die niet aan luisteren
naar voordrachten en studie gewend
z{jn. Men krijgt veelal slechts een
indruk, maar houdt moeilijk de feiten
vast, waaruit men de noodzakelijke
kennis kan opbouwen. Aan cursnsseo
alB die te Wolfaartsdijk zonden we
daarom de voorkeur geven.
Maar zoo moesten er nog eenige meer
zjjn. Vijf cursussen voor geheel Zeeland
drie die te Kruiningen medege-
rekend voor Zuid-Beveland, is zeker
niet te veel, wanneer men bedenkt,
dat de leeftijd der leerlingen gaat
van 18 tot 30 jaar. Want dit land
bouwonderwijs aan boerendochters is
van belang niet alleen om de kennis,
die het brengt, maar ook door de
opwekking tot zelfdenkeD en de zucht
naar zelfontwikkeling, die het tenge
volge kan hebben. En het komt niet
alleen de boerin zelve, maar gansch
den landbouwersstand en zoo voor
zeker ook een streek als de onze,
die van den landbouw leeft, ten
goede.
B u i t e n 1 a 11 d.
Da toestand in Portugal.
Overal heersoht rust, zeggen de
republikeinsche bladen, en toch bljjven
de meest onrustbarende berichten
Lissabon binnenstroomen. Zoo gaan
de troepenverplaatsingen naar het
Noorden maar geregeld voort, en heb
ben vele gewone treinen vertraging,
wijl oorlogsmateriaal op de ljjnen ver
voerd wordt. Maar die troepen worden
niet alléén naar de grens verzonden,
ze bezetten ook geheel Noord-Portugal.
Zelfs bij het Palaeio Crystal te Oporto
zal een batterij bergartillerie opgesteld
worden. Door het geheele land is nu
de eerste reserve (van 1907 af) opge
roepen.
Uit Oporto wordt gemeld, dat een
majoor der artillerie van Paira Cou-
ceiro een brief ontvangen heeft, met
het verzoek, zieh bij de tegen-revolu
tie aan te sluiten. Nog van .enkele"
andere dergelijke brieven is bericht
ontvangen. Maar wat meer verontrust,
is, dat de meeste commandanten be
weren niet zulke brieven ontvangen
te hebben. De correspondent der Mundo
telegrafeert uit Oporto, zeker te weten,
dat de monarchisten van plan zjjn,
den löden Jnli Portugal binnen le
vallen. Het unr en de plaats meldt
hij niet I De priesters in het Noorden
zonden wapenen verborgen houden,
die ze twee uur tevoren onder de be
volking willen uitdealen 1 Overal in
den lande worden de priesters nog
gevangen genomen. Soms gaat dit
zonder rustverstoring, maar vaak ver
zet de bevolking zieh. Op andere
plaatsen willen de republikeinen den
gevangen genomen priester lynchen.
Aan de grens rond Verin (Spanje)
sehjjnt een wonderlijke toestand te
bestaan. De troepen van Coneeiro
de Russen bezette dorpen terug te
keeren en in de handen dei gonver
neurs den eed van trouw af te leg
gen. In edele verontwaardiging hief
Thamar zich op
Ziedaar dns, riep zjj uit, ziedaar,
waarvoor wjj zoo lang gestreden heb
ben Gjj, grijsaards, gjj hebt uw zonen
afgestaangjj vrouwen, uw echtge-
nooten en uw broeders, die huu bloed
vergoten, opdat wij ten slotte laf eu
laaghartig hun werk zouden verloo
chenen door aan de gehate overwin
naars den eed van trouw af te leggen
Neen, dat nimmer. Ons vaderland en
onze vrijheid hebocn tvJ ver!area
welnu, iaat ons dan van hier gaan.
Laten wjj allen vertrekken naar andere
"treken, waar man on3 gastvrij zal
ontvangen en waar wjj zullen leven
en sterven te midden onzer broeders
van onzen Islam
Eiders hadden ook anderen in dezen
zin gesproken en vergunning gevraagd
om het land te mogen verlaten. Van
alle zjjdeu gedrongen en er aan wan-
legeren daar, en zjjn weer omringd
door carbonarios, om ze op de vingers
te zien. Paira Coneeiro schijnt zieh
door een vijftigtal monarchisten te
laten bewakenzijn leven is geen
oogenblik zeker, men vreest dat de
carbonarios ook op hem een aanslag
willen doen! Zeer zeker wekt het
verwondering, dat de Spaansche re
geering het vormen van een leger
met kanonnen maar op haar gebied
toelaat. Maar minstens even wonderlijk
is het, dat men onder zulke omstan
digheden nog durft spreken van de
rast, die overal in den lande heerscht.
Gkoote uitsluiting in Noorwegen.
Het centrale bestnnr der Noorsche
werkgeversvereeniging heeft na aan
het secretariaat van de landsorgani-
satie der arbeiders gesehreven, dat in
139 bedrijven, behoorende tot het
ijzer- en papierbedrijf, de arbeiders
met 15 dezer de dienst wordt opge
zegd. Door deze uitsluiting worden
ongeveer 13,000 arbeiders getroffen,
waaronder 8000 georganiseerden.
Reden natuurlijk meer loon I
Men verwacht, dat vóór de uitslui
ting in werking treedt men nog zal
trachten tot een vergelijk te komen
er z(jn te groote belangen mede ge
moeid, dan dat men alles op het spel
zou zetten. De arbeiders hebben een
gunstigen tijd tot agitatie gekozen
eenige weken van werkeloosheid zou
den zij best kunnen dragen nijpt
het, zoo bestaat er in dezen tijd te
lande nog genoeg gelegenheid om bij
den landbouw werk te vindenin
den oogsttijd komt men vaak rappe
handen te kort. Velen trekken er ook
in het hooggebergte op de vischvangst
uit eu vrouwen en kinderen kunnen
door den oogst van boschbessen en
andere boschproducter. genoeg ver
dienen, dat zjj, met wat het onder
steuningsfonds uitkeert, leven kunnen,
zonder gebrek te lijden. Deze om
standigheid kan er misschien toe bij
dragen, dat de arbeiders zullen trach
ten hun eisehen zoolang mogelijk te
stellen.
Turkije en Bulgarije.
Men verzekert dat de verhouding
tusschen Turkije en Bulgarije iu don
laatsteu tyd weder gespannen is. Sinds
eenigen tjjd worden door de Bulgaren
aan de grenzen in het gebied van
Dgjoemaja Bala reeksen nieuwe
wachthuizen opgericht. Ook zijn zij
druk doende met het aanleggen van
allerlei verschansingen. De Turksche
troepencommandant daar in de bnurt
heelt over een en ander zenuwachtige
telegrammen naar Konstantinopel
gezonden, met verzoek om instructies.
Men heeft hem geantwoord dat er ten
deze langs diplomatieken weg naar
oen schikking zou geBtreefd worden.
De troepencommandant had er slechts
voor te zorgen dat het tot geen bot
singen aan de grens zon komen.
De Zeeliedenstaking.
Tegenover verschillende berichten
omtrent beëindiging van de zeelieden-
staking. komen nit Manchester tijdin
gen, dat de ongeregeldheden aldaar
voortduren, zoodat de politie charges
moest uitvoeren. Te Birmingham werd
politieversterking aangevraagd, die
onmiddellijk is gezonden. De scheep
vaart te Leith ligt vrijwel geheel
lam, nu ook- de kolentremmers het
werk hebben neergelegd. De maat
schappij voor petrofeuuitransport te
Antwerpen heeft aan alle eisehen van
h*ar personeel toegegeven, zoodat de
hopend deze onbnigzame bevolking
ooit voor Rusland te winnen, gaf de
Tsaar eindelijk toe.
Toen begon de groote uittocht. Van
alle hellingen van den Kankasus
daalde het overschot der Tscherkes
sen met hun have en goed beladen
en hun vee voor zich uitdrijvend
naar de moerassige kasten der Zwarlo
Zee af. Steeds flink en kloek, ge
leidde Thamar haar stam en onder
de ijskoude regens van deu winter
trok de havelooze horde langs onbe
gaanbare paden of dwars door' het
si'jk dar ravijnen naar het Wasten.
BieeK, vermagerd, in armzalige lom
pen gehuld, gelyaeade op de zwer
ven Ie stammen uit de vroegste
tijden, vervolgden zij onder scareeu-
wea en tieren hun tocht. Door uit
putting gal wangen hield de troep
van tjjd tot tjjd halt en nam een dag
rust om daarna weder verder te
trekken. Weldra werd hun weg door
lijken aangeduid, die, ternauwer
nood begraven zpnda, spoedig aan
staking bij die maatsch. geëindigd is.
De aanmonstering voor het stoomschip
„Hesbaije" had zonder stoornis plaats.
Binnenland.
De Zeeliedenstaking
en de onlusten te Amsterdam.
Het aantal stakers breidt zich te
Amsterdam en Rotterdam uit. Ook te
Delfzijl doet de staking zieh gevoelen,
de wekelijksche booten op Engeland
en Schotland komen er niet meer.
Het bij het Partijbestuur der S. D.
A. P. door den heer Wibaut ingediende
voorstel, dat de party een oproep zou
doen omsteun voor de zeeliedenstaking
en de ingekomen gelden bestemmen
voor alle stakende zeelieden zonder
onderscheid van organisatie, is ver
worpen.
Te Amsterdam is, geljjk wjj reeds
bu bulletin bekend maakten, in den
nacht van Woensdag op Donderdag
vry hevig gevochten tusschen stakers
en politie, bygestaan door soldaten.
Aan de N. R. Ct. wordt daaromtrent
bericht
Ongeveer half twaalf zy'n de onge
regeldheden begonnen. De eerste aan
leiding was, dat stakers trachtten, een
werkwillige, die van de Handelskade
onder sterk politiegeleide naar huis
werd gebracht, te molesteeren. Geiyk
men weet, zjjn alle toegangen tot de
Handelskade streng afgezet door ge
meentepolitie, marechaussee en infante
risten. Zoodra de werkwillige met de
hem begeleidende politiemannen deze
afzetting vóór de brug by het Mari
niersplein gepasseerd was, drong de
groep stakers dermate op, dat de
agenten zieh genoodzaakt zagen, hen
zieh van het ïyf te houden door de
sabels te trekken.
Dit was voor de stakers het sein
om hen met keien te bekogelen,
waarop onmiddeliyk de in de nabjj-
heidstaande soldaten, naar ons van
de zyde der politie werd verzekerd,
na behoorlgke sommatie, doch volgens
de stakers zonder te hebben gesom
meerd, vuurden. Bjj deze gelegenheid
werd een jongen in de knit getroffen
en een man in de hiel.
De stakers, die intnssehen waren
aangegroeid tot een oproerige menigte,
trokken zich torug in de Kleine
Kattenburgerstraat, waar onmiddellijk
alle lantaarns waren uitgedraad,
evenals op de Kattenbnrgerkade en
in de andere nauwe straten, zoodat
de heele wyk in volslagen duisternis
lag.
Het is te verwonderen, dat er slechts
één gewonde aan den kant van po
litie en soldaten is gevallen.
Half twee was de commissaris vau
politie, de heer Van Asperen, op het
terrein. Onder zgn leiding werd het
zeer moeiiyke werk van het herstellen
der orde voortgezet. Kort na dat uur
werd in de Oranje-Nassau-kazerne
alarm geblazen, en geen half uur
daarna was een aanzienlijke troepen
macht, onder commando van de kapi
teins Blom en Kotting, op Kattenburg
op de heen.
Op het knallen van de eerste scho
ten was onmiddeliyk een compagnie
soldaten, die onder commando van
den eersten luitenant Daalmejjer
de wacht had, aan den kop van de
Handelskade komen aanmarcheeren en
drong met de politie onder den inspeo-
Tinholt de nanwe straten binnen
Van alle kanten werd op de soldaten
en politie met revolvers gevuurd uit
het roofgedierte ten prooi vielen. Zoo
bereikten zy eindeiyk de Mingreli
Bche vlakte, waar zy met moeite door
de moerassige rijstvelden heen bag
gerden, met verwarde haren en ver
wilderd uiterlijk, door koorts en
melaatsehheid uitgeteerd, zieh haas
tende om het geheimzinnige en onbe
kende doel van den tocht te bereiken.
OndertusBchen kwamen hun lotge-
nooten in steeds talrijker scharen op
dagen. Van alle heuvels daalden zy
af, uit elk boschje kwamen zij te
voorschgn. Binnen weinige maanden
hadden zieh meer dan honderd duizend
Muzelmannen uit alle deelen van den
Kankasus aan de oevers der Zwarte
Zee verzameld en by den stam van
Hamarzat bek, wiens zoon nimmer was
teruggekeerd, aangesloten. "Was Has
san door een Russische patrouille ge
vangen gemaakt Was hy in een
hinderlaag gevallen? Niemand wist
het en op geen enkelen weg had men
zgn lijk gevonden. En Mohammed-
AÏi-bekr vu s'Jn eigendommen et
alles bleek, dat de bevolking in het
bezit was van een groot aantal vuur
wapenen. Zoo ging het op de Katten
bnrgerkade en in de Kleine Katten-
burgerstraat. De politie en de soldaten
liepen er met den looppas door en
werden dan telkens onder een tame
lijk hevig vuur genomen.
Het heele kwartier was toen in de
macht der stakers. Het eerst werd
een aanvang gemaakt met het schoon
vegen van de Kattenburgerkade.
Zoowel van de zyde van het Mariniers
plein als van het Kattenburgerplein
drongen de militairen door. Overal
werden zy met revolvervuur nlt de
ramen en van d» daken ontvangen.
Steeds werd er gesommeerd om de
ramen te sluiten en binnenshuis te
gaan. Als hieraan niet onmiddeliyk
voldaan werd, en vooral als na die
sommatie toch werd doorgeschoten,
legden de infanteristen aan en gaven
vuur terug. Het langst duurde het,
voordat de Kleine Kattenburgerstraat
onder den duim was.
De commissaris van politie, de heer
Van Asperen, had ook cavalerie tot
zyn beschikking gekregen, doch in
overleg met de officieren werd er
besloten, deze zeer nanwe straat,
waarin het volslagen duister was,
niet binnen te dringen, voordat het
daglicht er was. Oin drie nur drongen
politie en militairen van weerszyden
binnen en kregen toen spoedig, links
en rechts vurend, de straat schoon.
Geheel hield het schieten uit de huizen
eerst om vyf uur op.
Het schijnt al lang te hebben ge
broeid op de eilanden. (Kattenburg,
Oostenburg eu Wittenburg). De be
volking bestaat er voor een groot
gedeelte nit gezinnen van zeelieden
en bootwerkers, elementen dus welke
sympathie voor de staking hebben,
en vandaar dat er langzamerhand
een toestand van spanning was ont
staan, welke binnenkort tot een uit
barsting moest leiden.
De voornaamste reederijen te Am
sterdam hebben in eene advertentie
in de bladen, de arbeidswillige zeelie
den en bootwerkers opgeroepen om
den arbeid aan hare schepen en eta
blissementen te verrichten.
De soheeps- en bootwerkersvereeni-
ging „Recht en Plicht", afdeeling
Amsterdam, heeft op groote Behaal in
de stad eene kennisgeving doen ver
spreiden, waarin er op wordt gewezen,
dat niemand zich mag aanbieden voor
en aleer daartoe het sein van het be
stuur komt. Aan het slot van de
kennisgeving sohryft het bestuur
„Vanaf morgenochtend wordt niets
geen werk meer verricht in de Am-
sterdamsohe haven, en moet dus ook
al het particulier werk stil staan.
Bezoek van president Faiüiires.
Woensdagmorgen 10 uur reden de
president en prins Hendrik nit naar
het Rijksmuseum. Op het Museumplein
werd den president hulde gebraeht
door de leerlingen van de Waalsche
„Eooles du dimarche libéraleB", die
hem de Marseillaise toezongen
terwfll een klein meisje een toespraak
in het Fransch hield.
Vervolgens vertrok de president
met het koninklijk paar naar den
Haag, waar men om kwart na 12
arriveerde. De belangstelling langs
den weg uitte zieh in geestdriftige
toejuichingen en uit de duizenden, die
voor het paleis byeenstonden, steeg
by aankomst van den stoet een spon
taan gejuich omhoog, 's Middags be
zocht de president het Museum Mes-
zyn kindereu beroofd, ontvluchtte het
overwonnen vaderland, zelfs in het
binnenste van zyn geloovig hart den
naam van Allah niet meer durvende
aanroepen, zoo groot waren zyn on
geluk eu zyn vertwyfeling.
Niet ver van Poti bereikten zy
eindeiyk de oevers der Zwarte Zee
en de blauwe golven van den be-
vrydenden oceaan voor zieh nit ziende,
wierpen zy zieh allen aan het strand
op de knieën om Allah te danken. De
geforceerde marsehen, de slapelooze
nachten en de ontberingen hadden
den ouden Hamarzat evenwei geoeel
uitgeput. Op den arm van Thamar
geleund, schreed hy nog slechts met
moeite voorwaarts. Zon hij de beloofde
stranden nog bereiken of zou zyn
gebeente in dit voortaan vijandige
land moeten achterbly ven
(Slot volgt.)
