N\ 67 1911.
Donderdag 8 Juni
98"w jaargang.
2 FEUILLETON.
GOESCHE
Telefoonnummer 23. Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naamï. Vennootschap ,Ooesehe Courant". Hoofdredacteur mr. W. S. Kalma.
De uitgave dezer Conrant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, in Goes 0,75, buiten Goes, franco 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
inzending van advertentlön op Maandag en Woensdag
vóór a uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 ct., elke regel meer lOct
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels A 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Vliegdenionstrattes in den
Willielminapnlder.
Zaterdag waren ze gekomen, de
kisten groot als verhuiswagens, waarin
de van frame hout, jjzerdraad en doek
gebouwde machines van Lütge en
Mnlder lagen en met teere behoed
zaamheid, met iets angstigs voor bet
ongewone, dat plotseling, onverwacht
zou kunnen vallen, wrongen de knech
ten de koevoeten onder de wielen en
tilden en vloekten en zweepten de
paarden tot eindelijk beide kisten op
het emplacement stonden.
Toen we in den loop van den middag
op het terrein kwamen, ware de mon
teurs reeds aan het werk. Mulder
vertelde terloops, dat hij gewend aan
een monoplane slechts op verzoek met
een Sommer tweedekker is gekomen,
en door de hangar drentelend wees
hij een extra-schroef van 2 M. 60 voor
zijn eigen machine en de versplinterde
stukken van Lütge's hélice, die bij
zijn laatste landing te Peaux stuk
sloeg tegen de steenen, waarin de
wielen van de neerstrijkende machine
gekiemd raakten.
Zondags was alles in orde alleen
de biplane van Mulder was nog niet
geheel gemonteerd, de effening van
het bijzonder mooie terrein, devlaggen,
het reclamebord van Bensdorps pad
vinders-chocolade, die op een choco
lade-fond met letters, wit als gespoten
suiker, aanbevolen werd, het aardige
koepeltje van Van Opdorp, een sigaren-
tentje van Stokmans, de restaurants 1
Llitge, die Vrijdag uit Parjjs in
Nederland gekomen was, kwam ook
even kjjken een gedistingneerde
verschijning, tenger en elegant en
liet zjjn glinsterheldere Bleriot naar
bniten brengen om de motor te pro-
beeren. De monteur bracht contact,
een ander wentelde de schroef en toen
flapten de beide bladen een halvo
rondte. Steeds weigert de motor en
dan ineens schiet de schroef uit,
klapt en wiekt met harde hortende
slagen en sabelt rond in steeds snel
lere duizeling, tot hij opgaat in een
flikkerende lichtcirkeling, tot hjj werd
ragfijn als de wiekjes vaD een glazen
maker.
Maar Maandag was de dagZou
het waaien, zou het voorspelde onweer
komen, zou het windstil wezen met
een zware regenlucht, die eerst drup
pelend, dan stortend zich zon uitgieten
op onze Pinksterpronk Wind was
er, een flksche Noordwester en wij
velden het vonnis: eerBt tegen den
avond vliegen.
Maar zij die van buiten kwamen,
maalden niet om wind en reeds vroeg
rolden rijtuigen en wagens de stad
binnen, glipten op hun fietsen bellende
en zingende jongens en meisjes door
de volte. De treinen en de pleizier
booten brachten kijklastigen overal
vandaan, van de andere eilanden, van
den overkant, nit Brabant, en nit België.
In de kreek kruisten Antwerpsche
jachten en het Antwerpsche insigne
was aan menige fiets vork geschroefd.
Op den Polderschen weg was het
tegen drieën vol, drie auto's brachten
de mensohen naar het vliegterrein in
geregelden dienst en in een witte stof-
TZHI^JVL-A-IR-
door
MARYLLE MARKOVITCH.
Naar het Fransch.
Dat is zoo, vader; doch ik ben
met mijn kudde tot in de vallei afge
daald, ten einde te vernemen, hoe het
met den oorlog staat.
Welnu?
De jongeling naderde den grijsaard,
boog zich eerbiedig voor hem en kuste
hem de hand.
Welnu, vader, de toestand is
zeer ernstig. De tijdingen worden met
den dag onrustbarender. Generaal
Baratinsky wint voortdurend terrein
Schamyl heeft in Weden eene wijk
plaats gezocht. De stelling is gunstig,
de plaats zorgvuldig versterkt; doch
indien het Baratinsky mocht geluk
ken Schamyl er uit te verdrjj von, dan
is het met de onathankoljjkheid van
den Kaukasus gedaan.
En hoe is de stemming van de
bevolking aan deze zijde der bergen
Aly kon een wanhopig gebaar niet
onderdrukken.
Aan deze zijde is men weerloos
de ontmoediging sluipt ia aller hart.
wolk herkenden de mensehen elkaar en
groetten en een blijde lustigheid begon
allen te bevangen en wij babbelden
in de vreugde der aanstaande verras
sing, goedmoedig en jeugd-afgunstig
lachend, wanneer een kleine meid van
15 of 15 jaar in een blank monsse-
lientje achterover leunde in het rijtuig
met indolente gratie een klein konin-
ginnerolietje spelenden wij begrapten
de luide aanprijzing van zonnewarm
bier en limonade op temperatuur.
Op het terrein begon het geani
meerd te worden, terwijl Ëuphonia
van Goes en Echo van Wilhelmina-
dorp speelden. Het paddock en de
le rang liepen vol, grootend en pratend
groepten de menschen samen, maakten
kennis en vertelden elkaar, dat
Mulder ongesteld was, dat een man
een toeval had en ergens onder een
zeil lag, een juist opgevangen tech
nische bijzonderheid van de toe
stellen, en zjj bewijsgeerden de toe
komst der vliegmachine, noemden
namen Latham, Bleriot, Chavez, Beau
mont, Wijnmalen. Maar tegen vieren
begon de loome warmte, het eentonige
wachten van den voetbalwedstrijd
tusschen M. V. V. O. te Middelburg
en Zeelandia alhier gespeeld en door
de eerste club met 30 gewonnen,
was weinig te zien de geduldig-
sten te verdrieten. Men begon te
merken, dat een vliegdemonstratie een
geduldproef is, een paenitentie voor
onze 20ste eenwscbe snelheidswaanzin.
Dat het is oen speelsche visch, die in
het klare water na een dag van de-
veine met den dobber wegslipt om
slechts de vette worm van den haak
te snoependat het is een patience-
spel zonder kaarten.
Tegen vijven werden de beide
vliegmachines naar, buiten gebracht
en weer ging de tijd met wachten
voorbjj. Dan laat Lütge zjjn toestel
naar de andere zjjde van de opgo
vulde greppel, die dwars door het
terrein loopt, schuiven de machine
is nog niet ingevlogen en hij weet
niet of hij voor de oneffenheid omhoog
zal gaan de monteur wentelt de
schroef rond en nog eens en nog eens
rond, spuit met wonderolie en dan
pakt de motor, loshij rijdt over
het veld, maar verbreekt het contact
en laat de machine uitloopen. Om vijf
minuten voor 6 start hjj opnieuw, gaat
goed omhoog recht tegen den N. W.
wind in, doch daalt geen minuut later,
onverwacht, ver weg, bjjna uit het
gezicht, misschien aan gene zjjde van
den dijk in het slib, geluxkig aan deze
zjjde in een klaverwei, in kavel vjjf,
waar twee auto's met medische en
technische hulp hem vinden en laten,
omdat hjj de motor reeds weer in
gang heeft en hoog over de boomen
terug komt vliegen naar het kamp.
Hij wordt door den voorzitter Tin het
comité geluk gewenscht met een
rilling dachten wij even aan de bran
cards, die in een loodsje op het
paddoek stonden in een kort
speechje, waarin hij releveerde
dat geen honderd jaar geleden, de
groene wei, waarop de vlieger geland
was, nog overspoeld werd door water.
Twee kindertjes van den heer de
Paauw en den heer Verwer boden een
krans aan en de aardige dreumesjes
zeiden een lief versje op, en werden
met den aviateur in zijn toestel gekiekt,
verlegen parmantig door den groenen
ring kjjkend. Half aebt rijdt Mulder
weg de motor pakte dadelijk
en vliegt 5 minuten lang mooi op
ongeveer 10 M. hoogte rond het
terrein. Ook hij wordt bekranst en
bespeeeht.
Onmiddellijk daarop gaat Liitge
voor de tweede maal de lucht in en
in een hooge, zekere vlucht, zweeft
hij gonzend in een wijde bocht over
het terrein, nu en dan 150 M. hoog
en landt vlot onder een daverend
gejuich.
Het deed goed te hooren, hoe te
vreden de beide aviateurs waren over
het terrein en de ordemaatregelen,
en het compliment, dat Liitge het
comité en den commandant der
veldwacht daarover maakte, was
verdiend.
Toen schokte de groene vlag langs
den mast omhoog en begon het publiek
weg te stroomen.
Wij spraken nog even met Lütge
over bet ongeval en hij vertelde, hoe
over den djjk een scherpe bries woei,
die zijn staart te pakken kreeg en
het hem onmogelijk maakte te wenden
en dat hjj toen uit voorzichtigheid
geland was.
Slechts zjj, die naar Zeeuwsoh
Vlaanderen terug moesten en door
het langzame krimpen van den wind,
voor de eerste vlucht moesten ver
trekken zullen dezen middag beklaagd
hebben.
's Avonds was de drukte in de stad
weldra verstild. Slechts in de Prins
van Oranje danste men goed en
ordelijk tot diep in den nacht.
De tweede vliegdag was niet ge
lukkig. De wind wakkerde meer en
meer aan en de vlaggen sloegen en
flapperden aan de dunne masten. Aan
vliegen viel niet te denken trots de
gunstige roode vlag. Dit hadden zij
begrepen, die thuis gebleven waren
en ook het kleine aanwezige publiek,
waaronder stemming ontbrak, zag
het in.
Het comité keek somber en de toe
schouwers verveelden zieh, niettegen
staande de geeostumeerde voetbal
wedstrijden tusschen Hollandia en
Zeelandia. Toen ook deze afgeloopen
was, maakte de muziek rondgangen,
gevolgd door cancaneerende professo
ren in de botanica, le prijs dhr. M. Oele;
beerije met geleider, 2e pr. dhr. Geluk
en Vorijzer; met stroo opgestopte
aviateurs, 3de pr. dhr. Hannink
Indianen, 4de pr. dhr. den Boer
Japanneezen, 5e pr. dhr. Boudeling
aohternitloopende clowns, 6e pr. dhr.
van Strien. Maar daarna was het een
dorre verveling. De mensohen leden
kou en nog altijd klapte het uitwap-
perende vlaggedoek. Wel werden de
machines buitengebraeht, maar men
wilde niet gelooven in een ernstige
poging om te vliegen en zelfs dringt
een 1ste ranger op het veld en doet
den heer Lütge en Mulder heftige ver
wijten. Inmiddels werkt de fotograaf
en in biplane en monoplane worden
menschen gefotografeerd, onder wie
een lustig Zeeuwinnetje.
Dan gaat het gerucht, dat Lütge
omhoog wil gaan en werkelijk maakt
de dappere kerel zich gereed om recht
tegen den wind op te stijgen. Maar
men wil geen ongelukken en het
comité houdt hem tegen. Toch pro
beert bij de machine, de monteur wen
telt de schroef rond en roept, terwijl
hij de hélice nog vast heeft om contact.
Reeds grijpt de schroef zjjn armen,
maar gelukkig heeft de motor nog
niet krachtig genoeg gepakt en met
een groote vleeschwond. aan de kin,
komt hij vrjj. Toen werden de ma
chines opgeborgen. Het was half negen.
En terwijl ik dit schrjjf, zwiept de
wind over het veld en leggen de
monteurs in de hangar de toestellen
vast om ongelukken te voorkomen.
Een storm schjjnt op te steken
Heden wordt er nog gevlogen als
Binnenland.
De Totalisator.
De „Tel." verneemt dat de heeren
Roodhujjzen en Van Karnebeek voor
nemens zijn een wetsvoorstel op den
totalisator in te dienen.
Sociaal-Democratische Arbeiderspartij.
Bij de verkiezing van 6 leden van
het bestuur van de S. D. A. P.,
wonende buiten Amsterdam, zijn ge
kozen de heeren Mr. P. J. Troelstra,
J. H. Schaper, M. Mendels, F. v. d.
Goes, H. Spiekman, en L. M. Hermans.
Vrije Liberalen.
In de op Zaterdag den 24en Juni te
Utrecht te houden jaar lij ksehe ver
gadering van den Bond van vrjje
liberalen komt o. a. aan de orde, de
motie van de afdeeling Amsterdam
betreffende de actie voor algemeen
kiesrecht.
De Commissie van advies, meenende,
dat het standpunt inzake het kies-
reehtvraagBtuk in het algemeen onder
de oogen zal moeten worden gezien,
heeft, als voorbereiding der beraad
slaging, de volgende verklaring op
gesteld, welke zij voornemens is aan
de vergadering ter overweging en
goedkeuring voor te leggen
De algemeene vergadering van den
bond van Vrije Liberalen, gehouden te
Utrecht den 24sten Juni 1911, spreekt
als haar gevoelen uit
lo. dat voorstellen tot vervanging
van de bestaande kiesrechtregeling
door een niet-attributieve regeling
met uitsluitingen waarvan de om
vang in het beginselprogram van den
bond is aangeduid niet behoeven
te worden afgewezen
dat by grondwetsherziening hot
streven van den bond gericht moet
blijven op versterking van den invloed
der EerBte Kamer op de wetgeving,
en op al hetgeen overigens kan strek
ken tot vermeerdering van de waar
borgen voor de, als eerste eiseh van
Staatsbeleid door den bond steeds op
den voorgrond geplaatste onpartijdige
behartiging der onderscheidene volks
belangen naar mate van hunne be-
teekenis voor de gemeenschap.
2o. dat een gezamenlijke stembus-
actie van de vrijzinnige groepen, onder
dc leuze Grondwetsherziening om te
komen tot invoering van algemeen
kiesrecht, niet tot verbetering van den
politieken toestand zal leiden en der
halve geen aanbeveling verdient.
Tarief.
De Vereeniging van uitgevers van
dagbladen De Nederlundsche Dagblad
pers heeft een adreB aan de Tweede
Kamer verzonden, waarin zjj zegt met
leedwezen te hebben kennisgenomen
van het Wetsontwerp tot vaststelling
van een nieuw Tarief van Invoerrech
ten, voor zooveel betreft artikel 386,
in groep XII.
Ongevallenwet.
Een ontwerp van wet tot herziening
van de Ongevallenwet is naar de
Tweede Kamer verzonden.
Nieuwe vereeniging in de
Diamantnijverheid.
Te Amsterdam is tegenover den
bekenden, machtigen algemeenen
Nederlandschen Diamantbewerkers-
bond de Nieuwe Vereeniging in de
Diamantnijverheid opgericht. Zjj stelt
zich ten doel de vrjjheid van beroeps
keuze in de diamantnijverheid te
beschermen en te behartigen de
zedeljjke en stoffelijke belangen harer
leden.
Prins Hendriks reis langs de eilanden.
Op Texel, waar Prins Hendrik den
nacht doorbracht, heeft hjj 12 uur
lang rondgereden, overal harteljjk
toegej nicht. Vandaar is hjj naar Urk
en vervolgens naar Schokland ver
trokken. Van Schokland is bij over
Kampen naar het Loo teruggekeerd.
De Koninklijke familie te
Amsterdam.
Dinsdag te 12 uur 4 min. is het
koninkljjk echtpaar voor zijn gewone
jaarljjksehe bezoek te Amsterdam aan
gekomen. Begroet door vrooljjke
hoera's reden koningin en prins met
gevolg langs het Damrak naar het
Paleis. Te 2 uur begonnen de audiën
ties.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
De heer Troelstra bleek evenmin
als de heer Roessingh over het Eeds
wetje te spreken. Hjj achtte het vast
stellen van de wjjze van eedsaflegging
onnoodig en onpraktisch- En aan den
anderen kant achtte hjj te weinig
geregeld, waar het ontwerp de vraag
onbeslist laat, in hoeverre leden van
kerkgenootschappen de keus hebben
tusschen eed en belofte. Voordeniet-
leden der kerkgenootschappen was de
eedB-kwestie ook ongeregeld.
Een regeling voor leden van kerk
genootschappen, die bezwaar hadden
tegen het afleggen van een eed, zon,
zoo meende deze afgevaardigde, den
minister misschien in moeilijkheid ge
bracht hebben met de katholieken,
maar bjj de Protestanten, die vrijheid
van geweten willen, instemming ge
vonden hebben. Het amendement Van
Hamel, dat een nieuw ontwerp voor
1 Jan. 1913 wilde, vond hjj bljjkbaar
ook niet veel zaaks. Van de beslissing
over zjjn eigen amendement (geen
verplichte eed bjj gemoedsbezwaren)
De kust der Zwarte Zee wordt van
Anapa tot Soukhouw- Khale door de
Russen geblokkeerd, zoodat zelfs onze
moedigste bergbewoners ternauwer
nood eenige verbinding met de Turk-
sche smokkelaars kunnen onderhou
den.
Het gebergte en het woud zjjn de
eenige toevluchtsoorden, die ons over-
bljjven. Maar wie kan ons zeggen tot
hoe lang? Ginds in de eerste val
leien, aan den voet van den Kara
Jaila (zwarte berg) werken de Russen
met het geweer aan den schouderen
den ponjaard tusschen de tanden.
Weet gjj, wat zjj daar maken Een
weg 1 ja, een weg, dwars door de
vlakte, het moeras en het woudeen
weg tot aan den voet van het gebergte.
Zoo gaat het reeds sedert jaren 1 Zjj
slaan bruggen over onze stroomen,
kappen of verbranden ons kreupel-
boseb en dempen onze poelen. Nog
eenigen tjjd, zeg ik n, en de arend zal
geen plaats meer kunnen vinden, om
zjjn nest te bouwen zjj zullen het ge
bergte geëffend hebben en er zal niets
meer te vinden zjjn van hetgneu eens
de Kaukasus en het land der Tscher-
kessen was
Trillend van smart en toorn zonk
Aly op een bank neer en verborg hot
gelaat in beide handen. Toen hief de
grijsaard zich van zjjn zetel op. Aan
het onzekere zjjner bewegingen, aan
het beven zjjner handen, die een
steunpunt zochten en de strakheid van
zjjn blik kon men gemakkelijk bemer
ken, dat hjj blind was.
Doch toen hjj daar zoo in zjjn volle
lengte overeind stond, in den wijden,
bruinen mantel gehuld, met den
sneeuwwitten baard over zjjn borst
uitgespreid, verkreeg hij al de majes
teit van een profeet. Met de eene hand
op tafel steunend, toonde hjj met de
andere aan zijn zonen den luitenant
van Schamyl.
Aly, Youssouf, mijne kinderen,
het uur der groote besluiten is geko
men. Hoort, wat deze man n te zeg
gen heeft. Ik zelf, ik ben niets meer
dan een weinig siOf, hetwelk het
wond weder terugvordert. Doch ik be
zit twee zonen. Welnu, het vader
land eiseh*' hen van mij opzij behoo-
ren mij niet meer toe. Aly, voegde bij
er bjj, zich meer in 't bijzonder tot
deze wendende, gjj ziet hier voor u
Mehemet-Amin, den luitenant van den
grooten Schamyl in onze bergen
('l Tot beter verstand der volgende
regelen deelen wij hier mede, dat de
langdurige opstand der Kaukasische
volkeren (18501860) tegen Russische
overheersching onder de regeering
van Nicolaas i, geleid werd door kat
gekomen, om een laatste poging te
wagen. De imam roept den geheelen
Kaukasus ouder de wapenen het is
thans aan u, rnjjne zonen, daarop te
antwoorden.
Aly boog eerbiedig voor den gast.
Dat Allah's zegen op uw hoofd
moge rusten en dat zjjn naam ons
tot schutsmuur mogen dienen
Terwijl de grijsaard zoo sprak, had
zich een licht gerucht in het vrouwen
vertrek laten hooren en thans werd
er in het lage beschot zachtkens een
deur geopend.
Een bevallig jong meisje verscheen
op den drempel en bleef luisterend
staan. Zjj was schoon, wonderschoon,
van die klassieke schoonheid, waar
door de Circassische vrouwen verdie
nen als het meest volmaakte type te
worden beschouwd, maar meer nog
dan door de zuiverheid der trekken,
en de regelmatigheid der ljjnen onder
scheidde zieh hare schoonheid door
een vreemde en roerende aantrekke
lijkheid, die over geheel haar wezen
bekende opperhoofd Schamyl, die door
het preeken van een nieuwen gods
dienst, het Sufisme, een buitengewone
geestdrift onder zjjn aanhangers had
opgewekt. Eerst kort na den Kritn-
oorlog waren de Russen den Kauka
sus geheel meester.
lag uitgespreid.
Hare groote, donkerblauwe oogen,
omgeven van gitzwarte wimpers en
wenkbrauwen, die de blanke, edel
gevormde slapen en de albasten wan
gen nog te beter deden uitkomen, her
innerden onwillekeurig aan die ge
heimzinnige vjjvers, welke in de diep
ten der wonden onder de dichte tak
ken der pjjnboomen Bluimeren. De
kleine, roode mond geleek op de wilde
beziën, die de zomerzon langs de pa
den doet rjjpen, terwijl het hooge
edele voorhoofd door zware, donker
bruine vlechten omljjst werd.
Een kenrsljjf van groen fluweel, van
boven in een fijnen, witten boezem
doek overgaande, omsloot bare ge
stalte verder droeg zjj een rooden
rok, die tot op de enkels aidaalde, en
sierlijke sandalen aan hare kleine
voeten.
Zooals zjj daar Btond, met hare
hooge, fiere gestalte achteloos tegen
het beschot geleund, scheen zjj de
verpersoonlijking van het land der
Tscherkessen, waarvoor deze mannen
gingen sterven.
Mehemet Amin was op zjjn beurt
opgestaan.
Bek, zeide hjj, en gij beiden,
Youssout en Aly, ziehier wat de imam
mö heeft opgedragen u te zeggen:
(Wordt csrvüfdj.