N°, 38 1911.
Dinsdag 28 Maart.
98™ jaargang.
EEÜILLETON.
Onze voedmgs- en genot
middelen.
Buitenland.
li I n n e n I a n d.
GOESCHE
COURANT.
Teloloonnummer 33. Directeur A. F. A. van Sbtbbs. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goescho Courant". Hoofdredacteur mr. W. S. Kalma.
Do uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, in Goes f O,IS, buiten Goes, franco f 1,85.
Afzonderlijke nommers S cent.
inzending van advertentiSn op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
De prjjs dergewoneadvertentién is van 1-5 regels50 ct., elke regel meer lOct
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs sleehtB tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels h 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
W Zij, die zich met ingang
van 1 April op ons blad abonnee,
ren, ontvangen de tot dien datum
versohijnende nummers gratia.
OVER TWEE
PETITIONNEMENTEN.
In de rechtsche bladen is den laat-
sten tjjd herhaaldelijk beweerd, dat er
van het door de socialisten op touw
gezette petitionnement voor algemeen
kiesrecht geen geestdrift bij het volk
ii en in tegenstelling daarmee gewe
zen op de spontane geestdrift, die zich
voor het petitionnement van 1878 tegen
de wet van Kappeyne bij het christe
lijk volksdeel zou hebben geopenbaard.
Toen ontstond het petitionnement als
van zelf uit den geestdrift der massa,
zoo beweren de heeren, nu wordt het
petitionnement gemaakt.
Het Volk laat niet na tegen een
dergelijke voorstelling van zaken op
te komen. Uit dit antwoord deelt De
Zeeuw in haar nummer van Vrijdag
nn het een en ander aan haar lezers
mee. Maar zij vergeet daarbij het
voornaamste, dat, waarop eigenlijk
het gansche betoog van Het Volk
neerkomt. Of zij dat met voorbedach
ten rade doet, weten we niet. Maar
vertrouwende, dat het ook De Zeeuw
erom te doen is, de waarheid bekend te
maken, willen wij dit werk van haar
overnemen. Wij meeneu voor dezeu
kleinen dienst op hare dankbaarheid
te mogen rekenen.
Het Volk schrijft dan naar aanleiding
van de bewering, dat het petitionne
ment van '78 uit spontane geestdrift
zonder voorbereiding welhaast ont-
Btond, het volgende:
„Daarom laten wfl hier een kort
relaas van de voorbereiding van het
petitionnement der protestanten (ont
leend aan Kuipers „Geschiedenis van
het Christelijk lager onderwijs", een
onverdachte bron das) volgen.
Op de vergadering van de „Veree-
niging voor Christelijk Nationaal
Schoolonderwijs", gehouden 2 Mei
1878 te Utrecht, werd op voorstel van
dr. Kuyper, mr. De Savornin Lobman
en mr. De Geer van Jutfaas besloten
een petitionnement te houden, wan
neer de sehoolwet-Kappeyne werd
aangenomen. Een kommissie werd
benoemd, waarin ook de Ver. v. Geref.
Onderwijzers en de Ver. v. Christ.
Onderwijzers uitgenoodigd zouden
worden zitting te nemen, ten einde
„de geheele leiding eener volksbe
weging op zich te nemen". Een knal
lende redevoering van dr. Kuyper
ontbrak niet. Reeds een week later
vergaderde de kommissie voor het
volkspetitionnement om de voorbe
reiding ter hand te nemen. „Op deze
vergadering besloot men de kerkera
den der Ned. Hervormde, der Chr. Gere
formeerde en, der Hersteld Luthersche
gemeenten nit te noodigen, het adres
der onders te steunen met een zeif-
la ona brood vrij van
ziektekiemen
Het was volkomen begrijpelijk, dat
na de ontdekking van de bacteriën
en nadat kon worden aangetoond de
samenhang van de bacteriën met het
ontstaan van menige der gevaarlijkste
ziekten, zich algemeen een vrees voor
deze nietige wezentjes verbreidde, die
onzichtbaar de gezondheid en het leven
van den mensch bedreigen.
De overdreven gevolgen van deze
ontdekking zijn met verloop van tijd
aterk afgenomen. Ieder beschaafd
mensch weot nn, dat er ook vele
nuttige microben bestaan en dat men
slechts voor een naar verhouding
klein getal soorten op zjjn hoede be
hoeft te zijn of die behoeft te bestrij
den.
In allen gevalle is door het onder
zoek der bacteriën het niet te onder
schatten Bucces bereikt, dat ook on
der het volk begrip van het wezen
der hygiëne zich is beginnen te ont
plooien. Deze stap voorwaarts zal een
des te snellere en krachtiger uitwer
king doen zien, waar de eerst regel
der verzorging van de gezondheid
zeer eenvoudig is, n.l. de noodzake
lijkheid van de meest nauwgezette
zindelijkheid.
Weliswaar ie er geruime tjjd noo-
standig adres, aan evangeliBeerende
en kerkelijke vereenigingen een gel(jk
verzoek te doen, de redaktiën der
christelijke pers om medewerking
te verzoeken, in de verschillende
plaatsen op te wekken tot het vormen
van lokale komitees Toen de
wet op 18 Juli aangenomen was, werd
eenige dagen later door het geheele
land in alle kerken „een ure des
gebeds" gehouden ter inleiding van
het teekenen van „het smeekschrift*
Dit alles wijst op een geheel andere
toedracht dan de N. Prov. Oron
voorgeeft wel organiseeren en agi-
teeren, en niet alles aan „de spontane
geestdrift" overlaten 1
Ten slotte een citaat nit een zeer
opmerkelijke rede van den katholieken
afgevaardigde Des Amorie van der
Hoeven, den 24en Juni 1878 in de
Tweede Kamer over de schoolwet en
het petitionnement gehouden:
„Men zal vragen en ik weet dit,
omdat ik die vraag reeds in bijna
alle liberale dagbladen heb gevonden
men zal vragen
„Wat beteekent die beweging
Welk gewicht kan zij voor ons hebben?
Want wij weten dat zij uitgegaan is
van het drjjven van uwe geestelijk
heid, van nwe priestersdat deze
beweging onder het katholieke volk
niet zon hebben plaats gehad, indien
z{j niet door een oppermachtig kerk
gezag ware in het leven geroepen.
Het is niet het onkundige volk, maar
het zjjn Uwe geestelijken, die zich
vereenigen met het mandement, reeds
jaren te voren van uwe bisschopen
uitgegaan".
„Het onkundige volk Ik wil mijne
excuses maken aan diegenen der
adressanten, en er zijn er zeer velen
bij, die geenszins onder het onkundige
volk kunnen gerangschikt worden.
Het is een feit dat vele dier adressen
ook door geleerde, schrandere mannen
geteekend zjjn. Doeh ik neem in
massa de bewering aan. Die adressen
gaan zeker voor het grootste gedeelte
uit van hetgeen men pleegt te noemen
het onkundige volk. Maar dan vraag
ik waar heeft men ooit in de wereld
gezien dat hot onkundige volk, hetz(j
het katholieke, hetzij het protestant-
sche, hetzij het moderne volk, in be
weging is gekomen en agitatie ver
wekt heeft zonder drijvers."
Na deze vraag zoo beslist mogelijk
ontkennend beantwoord te hebben, na
erop gewezen te hebben dat de maBsa
altgd leiders (drijvers, noemt hij ze)
noodlg heeft gehad en zal hebben,
gaat de spreker aldus voort.
„Maar hebben daarom die adressen
geen beteekenis Jawel, eene zeer
groote beteekenis, dezelfde die alle
dergelijke adressen altijd zullen heb
ben. Dat volk is niet in staat tot
beweging nit eigen kracht, maar het
is w e 1 in staat te weten in wie het
zjjn vertrouwen stelt, te weten door
wie het zich wil laten leiden. In die
keuze van zijne leiders zit de betee-
dig om alle gewone verrichtingen des
menschen zoowel in huis als in de
verschillende bedrijven te toetsen aan
dezen eisch en daarmede in overeen
stemming te brengen.
In den laatsten tijd hebben de hy
giënisten hnn aandacht in 't bizonder
gewjjd aan den toestand van het brood,
zooals het ieder mensch als dageljjksch
voedsel wordt aangeboden.
Voornamelijk werd de vraag opge-
gelost, of het brood ziektekiemen kan
bevatten, daar het in den geest van
den tjjd lag grondig te onderzoeken,
of bjj de tegenwoordige behandeling
inderdaad werkelijke bezwaren van
hygiënisehen aaïd betrokken waren.
Deze vraag werd door proefnemingen
beantwoord, welke dr. Auché iu de
„Annalen der Hygiene" heeft beschre
ven.
Deze onderzoeker heeft langs knnst-
matigen weg in een brooddeeg tuber
kelbacillen gebracht en het verblij
dende feit geconstateerd, dat de
bacteriën, nadat het deeg gebakken
waB, hun aanstekende kracht hadden
verloren. Echter moesten ook nog
andere bacillen onderzocht worden,
die wellicht door het water, door het
meel zelf of door de aanraking van
menschen in het deeg gebracht waren.
De verdere studiën strekten zieh
dientengevolge nit over diphtheritis-
bacillen, over de coccen van hersen
vliesontsteking, over die van longont
steking, van typhns, dysentrie en an
dere ziekten. Ook hier gaf de uitslag
aan, dat die kiemen door het bakken
gedood worden.
Echter blijven er nog enkele ba-
kenis van het uiten van een volkswil
als deze.
Ziezoo, nu kunnen ook de lezers
van de Zeeuwdie het Vólk allicht
niet zien en de Goesche Courant bin
nen hun bereik hebben, te weten ko
men, hoe het met de waarheid eigen
lijk staat.
Rüsland en China.
In het Verre Oosten sehjjnt de toe
stand wederminder gunstig te worden.
Niet alleen neemt het aantal gevallen,
waarin Russische grenswachten door
Chineesche solaaten worden beschoten,
voortdurend toe, maar buitendien
worden herhaaldelijk de rails van den
Mandsjoerjjschen spoorweg vernield.
In Maudsjoerjje en Mongolië worden
manifesten verspreid van Chineesche
studenten, waarin deze de bevolking
te wapen roepen tegen Rusland. Deze
manifesten schijnen doel te treffen,
want in Mongolië is de bevolking er
vast van overtuigd, dat binnenkort
de oorlog met Rusland zal uitbreken.
Hunnerzijds zjjn de Russen begonnen
met de uitzetting van alle Chineezen
uit het Amoergebied, terwijl de reser
visten der kozakken-regimenten uit
de Amoer- en Oessoerigebieden tot
den actieven dienst zjjn opgeroepen
ten einde voorbereid te zijn op een
plotselingeD inval van Chineesche
troepen. Te Irkoetsk is de stapelplaats
der intendance, welke de Siberische
regimenten van al hun benoodigd-
heden voorzag, afgebrand. Het inate-
rieele verlies is reusachtig groot en
het heet, dat Chineezen den brand
hebben aangestoken.
Het Petersbnrgsehe felegraaf-agent-
schap meldt nader, dat de Minister van
Buitenlandsche Zaken op 23 dezer aan
den Russischen gezant te Peking heeft
geseind, aan de Chineesche regeering
mede te deelen, dat met het oog op de
tegenwerpingen en het blijkbaar ont
wijkend karakter bjj de besprekingen,
van de zjjde van China aangenomen,
de Rnssische regeering zich genood
zaakt ziet een einde te maken aan
alle uitvluchten. De Rnssische gezant
moet daarom aan de Chineesche re
geering vragen of zij formeel de juist
heid bevestigen wil van de voorstellen,
vervat in de Russische nota van 16
Februari en hun overeenstemming met
do traetaten. In geval het gunstig
antwoord van de regeering te Peters
burg niet voor 28 dezer zal zjjn ont
vangen, herneemt de Russische regee
ring hare volledige vrjjheid van be
weging, aan de Chineesche regeering
de verantwoordelijkheid overlatend
voor hare halsstarrigheid.
In verband met bovenstaand tele
gram wordt uit Londen gemeld, dat
in de City ernstige telegrammen aan
gaande den stand der betrekkingen
tusschen het Chineesche Rijk en Rus
land ontvangen zjjn. Zelfs zou elk
cillen over, die een bijzonder groot
weerstandsvermogen bezitten tegen
de hitte.
Deze zouden een bijzonder onder
zoek eischen, dat tot nog toe niet is
uitgevoerd.
In 't algemeen kan men nit het
werk van dr. Anché de buitengewoon
bevredigende gevolgtrekking afleiden
dat ons brood, zooals het uit den
oven van den bakker komt, indien
het tenminste niet onvoldoende ge
bakken is, iu verreweg de meeste
gevallen als een inderdaad van ziek
tekiemen vrjj voedingsmiddel kan
worden beschouwd.
Het gebruik van koffie.
Een lang voortgezet gebruik van
koffie in sterke concentratie, zoo
schreef het maandblad Moleschot, is
op den duur in staat het hart te bena-
deelenen voor gezonde menschen
is het aller idiootst om bv.'s ochtends
koffie te gebruiken, waardoor het reeds
uitgeruste lichaam een onnoodigen
prikkel krjjgt en waardoor slechts het
gevoel van het nuchter zjjn verdreven
wordt.
Sinds eeuwen wordt koffie gedron
ken, bijna alle menschen drinken kof
fie, men hoort weinig van ziektege
vallen en nooit van sterfgevallen door
koffie 1 Deze opmerkingen zjjn juist,
maar toch ontbreekt de nadeelige
werking niet Hoofdpijn, duizeligheid
en slapeloosheid kunnen het gevolg
van koffiegebruik zijn en men vergete
niet dat de hysterie en neurasthenie,
in het algemeen de zenuwachtigheid
zoo erg toenemen en dat het voort-
oogenblik verscherping in den toe
stand kunnen intreden, waardoor de
oorlog onvermijdelijk is. Volgens de
Standard zjjn reeds de verzekerings
premies op oorlogsrisico op schepen
naar het verre Oosten belangrijk ge
stegen.
Ongeregeldheden in Wales.
Nog altijd houden een aantal mijn
werkers in het Zuiden van Wales de
staking vol al zijn er zoo lang
zamerhand, zooals men weet, de ge
schillen aan vele mijnen bijgelegd.
De hervatting van den arbeid door
zoovele stakers droeg er wel toe by
de gemoederen te kalmeeren en sedert
langen tjjd vernam men niets meer
van ongeregeldheden, zoodat een groot
deel van de indertijd in Wales bijeen
getrokken politiemacht dus ook weder
werd teruggetrokken. Thans echter
zijn nieuwe ongeregeldheden voorge
komen. De stakers in de Rhondda-
vailei, die van geen toegeven willen
weten, hebben in den laatsten tjjd in
vergaderingen ten heftigste het plan
bestreden van den Mjnwerkersbond,
die een stemming onder de mijnwer
kers wilde houden, over het den sta
kers door de mijneigenaren gedane
aanbod. Na die vergaderingen is een
opgewonden troep naar een der mjnen
getrokken om daar den boel te ver
nielen, terwijl tevens een aanval werd
gedaan op de woningen van verschil
lende arbeiders, die zich ten gunste
van een schikking hadden verklaard.
Men trachtte de gebouwen, tot de mjjn
behoorend, in brand te steken, maar
dit opzet kon nog tjjdig worden ver
hinderd, al kon niet worden belet dat
op korten afstand van de mijn eenige
loodsen en een spoorwegwagon wer
den verbrand. Het werk van de politie
werd zeer bemoeilijkt, doordat de
oproerige stakers zieh in verschillende
troepjes hadden gesplitst en aldus ook
aan verschillende kanten de politie
konden bestoken.
Ongeveer twaalf politieagenten wer
den door steenworpen gewuno, maar
ook verschillende betoogers liepen
kwetsuren op. Vooral vrouwen namen
aan de relletjes deel.
De crisis in Italië.
Italië heeft nog steeds geen nieuw
ministerie. Giolitty is wederom ten
paleize geweest, maar is er blijkbaar
nog niet in geslaagd een kabinet te
formeeren.
Het heeft in Italië buitengewoon de
aandacht getrokken dat de koning
ook een socialistischen leider, den heer
Bissolotti, op het Quirinaal heeft ont
boden.
Toen, nog slechts een jaar geleden,
Eurico Ferri een balletje opwierp over
het consulteeren van een socialist
omtrent de oplossing van een politieke
crisis, gaf dit nog aanleiding tot aller
lei schampere opmerkingen en een
zeer vinnige perspolemiek. Ferri is
dan ook, blijkens zjjn mededeeling
aan een berichtgever van de Matin,
durend vermeerderend koffie- thee- en
ehocolade-gelebber daar een der oor
zaken van is.
Kinderen moet men nooit thee of
koffie geven, daar bjj hen zoowel de
lichamelijke als de geestelijke ontwik
keling er door gestoord wordt Hier
over z(jn alle schrijvers het eens.
Ewald meent dat men ook oude
menschen het koffiedrinken ontraden
moet, jonge personen mogen slechts
een matig gebruik er van maken.
Iets over thee.
Thee is afkomstig uit Korea, kwam
van daar voor 16 eeuwen naar China
en voor duizend jaar naar Japan. In
1630 werd ze in ons vaderland, in
1680 in Engeland ingevoerd. Thans
is geen cultuurvolk zonder thee denk
baar. De thee-uitvoer uit China is
belangrijk, de opgaven hierover loo-
pen echter uiteen, nl. van 30 tot 133
millioen kilogrammen.
De voornaamste vervalsching is het
gebruik van reeds eenmaal afgetrok
ken thee. Deze knoeierij wordt vol-
Btrekt niet geheim gehouden, derge
lijke waar staat bekend als „redried
tea". Dr. Suyver, die voor eenige
jaren op de conferentie voor voedings-
middelen-scheikunde een mededeeling
over „Theevervaisthiijg" deed, ver
haalde, dat h\j van een groot thee-
importeur te Amsterdam vernam, dat
er handelaars waren, die de hotels ep
andere groote inrichtingen afliepen
om de gebruikte theebladeren te .ver
zamelen. Deze gaan door vele handen
en komen later als echte thee weer
te voorschijn. Ondanks vele pogingen
hoogelijk ingenomen met het gebeurde.
Het zou hem, zoo zeide hij, een groote
voldoening zyn, wanneer aan Bissolotti
een plaatB in het kabinet zon worden
ingeruimd, ofschoon hij nog liever
zou hebben gezien, dat het geheele
ministerie uit socialisten werd samen
gesteld.
De andere partijgenooten van Bisso
lotti echter nemen het dezen zeer
kwaljjk, dat hij aan de roepstem des
konings gehoor heeft gegeven en ver
klaren, dat hjj slechts op eigen ver
antwoordelijkheid en niet namens de
party den koning mededeeling heeft
gedaan van de meeningen van een
deel der natie omtrent de kiesrecht-
hervorming.
De Koningin en de Prins naar Brussel.
Volgens het Haagseh Corresponden
tiebureau zon het in het voornemen van
Koningin en Prins liggen in Juli van
dit jaar een bezoek te brengen aan
den Koning en de Koningin der
Belgen.
Algemeen Nederlandsch Verbond.
De groep Nederland van het Algem.
Nederl. Verhond heeft Zaterdag te
Dordt vergaderd. Het bleek, dat het
aantal leden thans 7400 bedraagt tegen
2000 in 1901 en 500 in 1898. Het
aantal afdeelingen klom van 41 tot
44 door vorming van de afdeelingen
Enschede, Maastricht en Walcheren.
De begrooting voor 1911 werd vast
gesteld op een bedrag van f 16,594.97 i/i
met een batig saldo van f 12,322,47 i/a.
De Tuberculose-bloem.
De direeteur-generaal der S.S. heeft
aan de stationschefs een schrijven ge
zonden, waarin wordt bericht, dat het
eventueel ten verkoop aanbieden van
weldadigheidsbloemen ten bate van
tuberculoselijders, niet meer op de
perrons mag worden toegelaten.
Leger des Heils.
Binnenkort gaat het Leger des Heils,
dat reeds zooveel doet ten bate van
armen en ongelukkigen nog de vol
gende inrichtingen openen
a. Een Toevlucht voor onbehuisde
vrouwen en kinderen, waardoor dan
in samenwerking met de bestaande
inrichting voor mannen, zelfs gezin
nen zouden kunnen worden opgeno
men. b. Een gelegenheid, waar zoowel
mannen als vrouwen en kinderen zeer
goedkoop goed voedsel en onderdak
zouden kunnen vinden, zonder daar
voor gebrnik te moeten maken van
de zulk een slechten invloed versprei
dende slaapsteden, enz. c. Een werk
verschaffing voor mannen, die nog
niet bepaald vallen onder de cate
gorie der opgenomenen in het Toe
vlucht voor dakloozen.
Afkooping van tiendrente.
By beschikking van den Minister
van Financiën is bepaald, dat hy, die
kon dr. Suyver geen monsters van
deze thee verkrijgen. Niemand wist
er iets vanl
Andere theevervalschingen hebben
plaats metgips, talkpoeder, zand,
aarde, notenbolster, houtskool, ijzer
vijlsel, geoxydeerde koperkrnllen en
gedroogde bladeren van andere plan
ten.
De theïne werd in 1827, dus 7 jaar na
de caffeine door Oudry ontdekt en in
1838 werd door Mulder en Jolse de
indentiteit dier beide stoffen vastge
steld. Bereidt men thee door ze met
kokend water te overgieten en met
gesloten deksel 5 minuten te laten
uittrekken (door koken komt het looi
zuur in het water en smaakt de thee
wrang) dan heeft men in een kop
thee van 5—6 gram echte bladeren
evenveel caffeine als in een kop koffie
van 17 gram boonen.
De werking der thee is dan onge
veer geheel geiyk aan die van koffie,
maar daar thee niet gebrand is en
dus geen producten van droge distil
latie bevat, is haar werkkring als
genotmiddel en als prikkel een zach
tere. Maar ook tegen een te rijk thee-
gebruik kan slechts gewaarschuwd
worden. Men denke ook hier weer aan
de toenemende zenuwachtigheid en
ook aan den by vele personen voor
komenden slechten stoelgang, daar
thee constipeerend werkt. Kinderen
mag men zoomin koffie als thee geven.
Groote hoeveelheden thee en koffie
werken evengoed bedwelmend als
w(jn, de laatste drank is dan nog het
minst gevaarlijk.