N\ 37 1911.
Zaterdag 25 Maart.
98"e jaargang.
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel.
FEUILLETON.
VREEMDE NAMEN.
GOESCIIE
Da uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prps per kwartaal, in Goes 0,75, buiten Goes, franoo 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 eent.
Inzending van advertentlën op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
COURANT.
Deprjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels50 ct., elke regel meer lOct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de pry's slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van l10 regels 4 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 32.
Directeur A. F. A. van Skters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur mr. W. S. Kalma.
BV- Zij, die zich met ingang
van 1 April op ons blad abonnee-
ren, ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
Waarheid spreken.
Er zijn niet zoo heel veel menschen,
die men met beslistheid volslagen
leugenaars kan noemen, maar er zijn
er ook niet heel veel, die beBÜBt en
overal de waarheid spreken. De mees
ten gooien het nu en dan met de
waarheid op een accoordje, al naar
hun belang dat meebrengt. Dat on
waarheid spreken geschiedt gedeelte
lijk bewust, d.w.z. zoo, dat we zeer goed
weten, onwaarheid te spreken. Maar
het geschiedt ook gedeeltelijk onbe
wust, of zoo, dat we zeiven te
goeder trouw meenen, toch niet te
liegen. Dit laatste komt veelal, omdat
de menschen zich gewoonlijk niet
voldoende rekenschap geven van hun
doen en de beweegredenen daarvoor
en nog minder daarvan, wat eigenlijk
het spreken van de waarheid, de volle
waarheid wel te verstaan, in zich sluit.
In 't algemeen kunnen we zeggen,
dat de neiging tot waarheid spreken
den mensch van nature eigen ie. Dit
moge, na het voorgaande en voor wie
de vele en velerlei onwaarheid in het
leven pleegt op te merken, wat para
doxaal klinken, het zal toch bij
nadere beschouwing dichter bij de
waarheid blijken dan menigeen ver
moedt. Kinderen en dronken men
schen sprekende waarheid,zegt men.
En die uitspraak heeft eigenaardige
beteekenis.
Ieder mensch heeft de neiging, de
behoefte veelal, om de voorstellingen,
de gedachtebeelden, de indrnkken,
die hij krijgt, in woorden weer te
geven. Dat hjj aan die neiging, die
behoefte vaak niet voldoet, dat hii
dm in zijn woorden wat anders legt
dan zjjn gedachten, zijn indrukken,
zijn voorstellingen, is het gevolg
van in tegengestelde richting wer
kende oorzaken. Die tegenwerkende
oorzaken kunnen tengevolge hebben,
dat óf de gebeele indruk wordt ver
zwegen bf slechts gedeeltelijk wordt
medegedeeld öf verkeerd wordt weer
gegeven.
De behoefte om onze indrukken en
gedachten weer te geven is een gevolg
van onze sociale natnnr. Wjj willen
anderen dezelfde voorstellingen en
indrukken doen krijgen, als we zeiven
hebben. De wijze nu, waarop die an
deren reageeren op deze mededee-
ling, de gevolgen, die wij daardoor
van die anderen of van derden voor
ons zeiven ondervinden, niet 't minst
de waarneming van wat de gevolgen
dier nitingen van andere menschen
voor hen zeiven werden, dat alles
laat herinneringen na en 't zijn die
herinneringen, die langzamerhand en
in toenemende mate hun machtigen
invloed laten gelden op onze natuur
lijke neiging om de waarheid te spre
ken, om onze indrukken en gedach
ten te zeggen, zóó als die zjjn.
Wjj Hollanders schijnen een bizon-
dere voorliefde voor het vreemde te
hebben, als vonden wij het eigene
hiet mooi genoeg. Vooral vreemde
talen schijnen ons voor ons dagelijksch
gebruik bijster aan te trekken, in
dien zin, dat we gaarne voor alles
en nog wat vreemde namen en woor
den gebruiken. Het FranBch had daar
bij langen tijd de uitslnitende voor
keur, maar langzamerhand is ook het
Engelsch er nog bijgekomen. Wanneer
we nu ook nog voor allerlei gewone
Hoilandsche dingen Duitscbe namen
gaan verzinnen, zien we er werkelijk
zeer internationaal nit.
Intusscben is gelnkkig die hang
naar vreemde namen wat aan 'taf-
nemen. Wij gaan begrijpen, dat coiffeur
niets voornamer klinkt dan kapper
en patisseur banketbakker beteekent.
Het wordt zelfs langzamerhand „sjiek"
om goede Hoilandsche woorden, die
lang in minachting stonden in eere
te herstellen. Zoo gaat een kleermaker
zich al voornamer voelen dan een
tailleur.
«r dreigt nu van andere zijden
Gemis aan belangstelling en on
verschilligheid, blaam en afkeuring,
spot en belachelijk maken, toorn en
straf, niet het minst zeker het onder
vinden van direct nadeel voor ons
zei ven, brengen óf tot zwijgen, óf tot
verhelen, bf tot liegen. Dezelfde ge
meenschap, die eenerzijds noopt tot
onbevangen en klare mededeeling van
voorstellingen en indrnkken, voert
anderzijds langs allerlei wegen ook
tot verbergen. Aan alle liegen en
verzwijgen ligt vrees voor straf, voor
blaam, voor spot, voor onverschillig
heid of hoop op voordeel ten grond
slag. En hoe meer nu de ervaring
leert, dat die vrees of hoop gerecht
vaardigd is, des te meer wordt der
waarheid geweld aangedaan.
Het zjjn dns overwegingen van ver
schillenden aard, maar die allen in
ons eigen belang in den meest alge-
meenen zin hun grondslag hebben,
welke ons maar al te dikwijls van
het spreken der waarheid afhouden.
Daar nn die overwegingen bij
kleine kinderen nog niet of slechts
ten deele en bij dronken menschen
oogenblikkeljjk niet of onvolkomen
werken, is het ook begrijpelijk, waar
om van dezen zoo dikwijls terecht
gezegd wordt, dat ze de waarheid
spreken.
Maar deze overwegingen van eigen
belang maken ons daarom nog niet
allen tot doortrapte leugenaars. De
behoefte om onze gedachten en in
drukken weer te geven blijft en kan
ons zelfs in oogenblikken wel eenB
zoo zeer te sterk worden, dat we
dingen openbaren, die we bjj nader
inzien liever verzwegen hadden. Maar
bovendien, tegenover die velerlei over
wegingen staan naast den natnnr-
ljjken waarheidszin, andere motieven
om de waarheid te spreken, n.l. de
vrees om op leugens betrapt te wor
den, de vrees dus voor het oordeel
der menschen, en het vaak onbewuste
begrijpen, dat de samenleving aan
waarheid, immerB aan wederkeerig
vertrouwen, behoefte heeft.
Zoo komt het dan, dat we zonder
nog tot den volstrekten leugen onze
toevlucht te nemen, toch veelal slechts
gedeeltelijk de waarheid spreken of
met de gemakkelijkste manier om de
waarheid te spreken ons vergenoegen.
Wij zeggen letterlijk de waarheid,
maar bekommeren ons er vaak niet
om, of zjj, tot wie we spreken, onze
woorden ook zoo begrijpen, dat ze
daaruit de waarheid verstaan. Dat wil
nog niet zeggen, dat we onze woorden
expresseljjk zoo kiezen, dat ze voor
tweeërlei nitlegging vatbaar zjjn. Dit
gebeurt zeker ook meermalen. Maar
dit is een zeer bewuste wijze van
liegen, al verbeelden we ons somB,
dat het geen lengen is. Hier is echter
bedoeld, dat we ons niet voldoende
moeite geven, om onze gedachten en
indrnkken, precies zooals ze zjjn, aan
anderen kenbaar te maken. We zijn
tevreden met den uiterlijken vorm
der waarheid zonder naar den inhoud
te zoeken.
We weten immers zeer goed, dat
dezelfde woorden niet voor iedereen
dezelfde beteekenis, den zelfden klank
hebben, maar naar gelang van de
kennis, de gemoedsstemming en de
overheerschende begrippen van hen,
die luisteren, op zeer verscheiden
manier worden verstaan. Willen we
nu in vollen ernst de volkomen waar
heid spreken, dan moeten we de din
gen niet alleen zóó vertellen als we
ze zeli weten, maar ook zóó trachten
te zeggen, dat de hoorder zoo na moge
lijk dezelfde voorstellingen krijgt van
de dingen, als die we zelf hebben.
We moeten ons daarom moeite willen
geven, om zoo duidelijk mogelijk te
zjjn.
Maar om zoo duidelijk mogelijk de
dingen te zeggen, moeten we ze ook
klaar en duideljjk weten. Wie dus in
den volstrekten zin waarheidlievend
is, zal ook trachten de dingen zuiver
te weten, zal dus ten einde de waar
heid te kunnen zéggen bovenal de
waarheid willen weten. Maar de wil
om de waarheid te weten dwingt ons
allereerst om de waarheid omtrent ons
zeiven nauwkeurig te willen weten.
Eerst wanneer we die kennen, voor
het onderzoek daarnaar niet terug
schrikken, zullen we ons ook willen
inspannen om de waarheid buiten ons
volkomen te willen kennen en onder
de oogen te zien. En wanneer we er toe
gekomen zijn de waarheid van en te
genover ons zeiven nauwkeurig te for
muleeren, dan zullen we dat ook
vanzelf van de dingen buiten ons en
tegenover anderen doen.
Zoo bljjkt dan het woord van Maeter
linck juist „Het is onmogelijk oprecht
te zjjn met een ander, vóór men ge
leerd heeft, oprecht te zjjn jegens
zich zeiven". En waar we zien, hoe
gaarne de mensch zich zeiven be
driegt, wordt het ons gemakkelijker
duidelijk, waarom zoo weinigen maar
tot de volle oprechtheid tegenover
anderen stjjgen.
Ruitealand.
Val van den Russischen Premier.
Het is een gevaarlijke tijd voor mi
nisteries tegenwoordigde crisisepi-
demie is van Frankrijk naar Italië,
daarop naar Rusland overgeslagen, en
ook in Oostenrijk schijnt het niet ge
heel pluis to zjjn. In Rusland viel een
minister-president, die de aandacht van
Europa eenige jaren heeft beziggehou
den, en wiens be wind zoowel in binnen-
als buitenland heel wat meer ongun
stige kritiek heeft uitgelokt dan be
wondering.
In een blijkbaar geïnspireerd bericht
tracht de Novoje Vremja aan te too-
nen, dat de ontslagaanvrage van
Stolypin niet beschouwd moet wor
den als een concessie aan het parle
mentarisme, maar, dat zij het resul
taat is van de intriges van onverant
woordelijke leden van het Russische
Hoogerhuis, die zich ten taak hebben
gesteld, verwarring te brengen in de
plannen der regeering De conserva
tieven van genoemd regeeringslichaam
wijzen deze beschuldiging van Stoly
pin echter met verontwaardiging van
zich af, en verklaren, dat zij tegen
het regeeringswetsontwerp, betreffen
de Zemstvos in de zuidwestelijke
gouvernementen hebben gestemd,
omdat zjj vast overtftigd waren, dat
deze maatregel ónecnigheid zou zaaien
tussehen Polen en Russen, en de
grondbezitters en eeht-Kussisehe boe-
gevaar. V elerlei Bport, uit den vreemde
ingevoerd, sleept een ris van vreemde
namen achter zich aan, onsland binnen.
Het zijn in de eerste plaats Engelsche.
Maar eenmaal met vreemde namen
bezig, schjjnt een goed Hollander en
vooral een voetballend Hollander zoo
nauw niet meer te kjjken.
Het zijn inderdaad wonderlijke na
men, die de kranten, nu zjj tegen
woordig zooveel over voetbal schrijven,
ons gedurig te lezen geven. Zij leggen
misschien meeat nog getuigenis af
van onmacht om een teekenenden
naam te kiezeD Vooreerst wordt de
ondheid geplunderd, zonder dat dik
wijls, gelijk de N. R. Ct. opmerkt,
het verband met het balspel duidelijk
is. Olympia gaat nog. Het herinnert
aan de Olympische spelen. Achilles
de snelvoetige, Hermes of Meronrius,
met de gewiekte verzenen, is ook be- j
grypeljjk. Herakles of Hercules lijkt
meer een naam voor een vereeniging
van athleten. Andere namen zijn nog
vreemder. In ieder geval is het kiezen
van zoo'n klassieken naam een beetje
goedkoop.
Vele vereenigingen hebben in hun
naam willen uitdrukken, dat hun spel
er een is van snelheid, een enkele
van snelheid en kracht beide. Maar
dat moest dan altijd In een vreemde
taal zjjnIn het Fransch Vitesse
in het LatijnVelocitas (een vereeni
ging van cadetten, die geen Latijn
hebben geleerd 1) Celeritas, Rapiditas,
Robnr et Velocitas; meest in het
EngelschQuick, Be-Quick, Swift, Go-
ahead, Forward, enz.
Waarom niet Snelheid, Vlugheid,
Rapheid; of Snel, Vlug, Ras, Kwik of
Kwiek, Vooruit, Sehiet-op (dit zou in
dubbelen zin een goede naam wezen) 1
Vermoedelijk zullen er zijn, die vin
den dat die Hoilandsche namen te
alledaagsch en daarom raar klinken.
Dat is dan ook wel de reden, dat er
zooveel vreemde namen worden ge
geven aan allerlei vereenigingen, aan
renpaarden, aan buitenhuizen, enz.
Men volgt dan maar liever Engelsche
of Fransehe voorbeelden na. Maar
men vergeet, dat Engelschen en Fran
sehen met die namen, die zjj aan hun
eigen taal ontleenon, niet bang zip
voor het gewone woord, dat voor het
gevoel ook het oorspronkelijke begrip
aanduidt. Als een Engelschman zijn
renpaarden noemtSilver Clond, of
Gold Dust, of Possible, of Toiler, of
Sour Plum, of Election, of Blue Girl,
of Wedding Gift (wij verzinnen deze
namen niet), dan wil hij er ook de
gedachte aan verbinden van zilveren
wolk, stofgoud, mogeljjk, zwoeger.
ren zon spenen van het aandeel, het
welk zij rechtens in het lokale be
stuur mogen nemen, een aandeel, dat
zon worden opgelost in een overwe
gend bureaucratisch element. Stoly-
pin's vrienden verklaren, dat hij niet
alleen vast besloten is om heen te
gaan, maar, dat hij geweigerd heeft
om het presidium van den Rijksraad
op zich te nemen, en zelfs als zjjn
onwankelbaar voornemen te kennen
heeft gegeven, het politieke leven
voorgoed vaarwel ta zeggen, en zich
op zijn landgoed bjj Kowno terug te
trekken. De nieuwe titularis van het
premierschap, Kokovtzoff, valt, zooals
meer karakteristiek dan wel eerbiedig
wordt uitgedrukt, met zjjn neus in de
boter en wordt door bijna alle afge
vaardigden der gematigde partijen in
Rnsland om het zeerst opgehemeld.
Aan een Jfafwt-corres pond ent te
Petersburg verklaarden deze heeren
desgevraagd, dat zij en geheel Ras-
land met Kokovtzoff als premier ze
ker zjjn van de handhaving van
den vrede, zoowel binnenslands als
buiten de grenzen. Bp wordt voorts
een beleidvol en voorzichtig man ge-
heeten, van wien politieke zijspron
gen allerminst te verwachten zijn.
Zjjn benoeming beteekent een on
voorwaardelijke waarborg tegen iedere
avontuurlijke politiek, aldus de ge
matigde Russische afgevaardigden.
Jammer dus, dat volgens de laatste
berichten Stolypin aanbljjft
De afschaffing der lijfstraffen.
De voorstanders der lijfstraffen heb
ben voor een paar jaar met veel ophef
naar Denemarken gewezen, waar de
lijfstraffen onder bet gezegende be
stuur van den thans in de strafgevan
genis zittenden minister van justitie
Alberti weder werden ingevoerd.
Lang heeft het niet geduurd, en heel
veel goeds schjjnt het afranselen van
gevangenen niet tehebbon opgeleverd.
Ten minste, in Denemarken is al kort
na de wederinvoering een beweging
tegen de lijfstraffen begonnen. En
wellicht zou Alberti, als hjj in de ge
vangenis in de gelegenbdid was zelf
de gevolgen er van te zien wjj
willen niet eens zeggen die aan den
ljjve te voelen er thans ook niet
meer voor zjjn. Hoe het ook zjj, de
beweging heeft succes gehad. In het
wetje werd bepaald, dat manneljjke
personen, tussehen 18 en 55 jaar, naast
hun gevangenisstraf, ook tot lijfstraf
fen, slagen met een Spaansch riet,
zouden kunnen worden veroordeeld.
Deze wet zou na zes jaren worden her
zien. In de zes jaren, die nu verloopen
zjjn, is gebleken, dat de lijfstraffen al
heel weinig uitrichtten, en dc minister
van justitie heeft thans bjj den Rijksdag
een wetsvoorstel ingediend om de lex-
Alberti, doeh zonder de lijfstraffen, te
verlengen. Dit wetje is in den Fol-
kething reeds aangenomen, en bjj den
Landsthing in behandeling, met groote
kans om ook aangenomen te wordon.
Uitsluiting te Chemnitz.
De reeds dagen dreigende groote
uitsluiting in de metaalnijverheid te
Chemnitz is dan deze week werkelijk
begonnen. .Maandagavond werd aan
de helft van de metaalbewerkers me
degedeeld, dat er voor hen geen
zure pruim, verkiezing, blauwe meid
of bruidsgeschenk. De namen roepen,
wjjl ze in zjjn eigen taal zjjn, die
begrippen dadelijk bjj hem op.
Maar de Hollander, die dergeljjke
namen in vreemde taal kiest, voelt
niet werkeljjk de beteekenis; die
namen zjjn voor hem grootendeels
klank. Hjj vindt het gek om zijn
vereeniging Snelheid te noemen. Maar
Vitesse dat is wat anders Een
Fransehe vereeniging zon zich dan
Quickness moeten noemen, en een
Engelsche weer Vitesse? Wat een
malligheid
Het is misschien ook gebrek aan
durf, dat zich in het kiezen van een
vreemden naam uit- Toen in 1909 het
En elsehe volk vervuld was van den
strijd over de begrooting van minis
ter Lloyd George, noemde een voor
stander van die begrooting een zoon,
die hem geboren werd, Budget. Zou
een Hollander zjjn zoon Begrooting
durven doopen? Gezwegen van de
kans die hjj zou loopen, dat de bur-
geljjke stand weigerde den naam in te
schrijven. Toch klinkt Budget voor
Engelsche ooren niet anders dan Be
grooting voor de onze.
Maar als men niet over de valsohe
schaamte voor gewone Hoilandsche
woorden kan heenkomen, laten de
werk meer was. Tienduizend werk
lieden zijn daardoor werkloos gemaakt;
over acht dagen zullen de overige
tienduizend hetzelfde lot ondergaan.
De aankondiging van het ontslag had
in de meeste bedrjjven zonder eenig
incident plaats. De Saksische fabriek
van weefstoelen zal vandaag worden
gesloten. De Doitsche fabriek van
machines en werktuigen, vroeger
Sondermann en Stier, zal binnen aeht
dagen dit voorbeeld volgen, als de
vormers en gieters in dien tijd den
arbeid niet hebbenhervat. De ijzergie
terijen staan over het algemeen stil,
slechts bjj enkele firma's wordt nog
gewerkt.
De mijnwerkers in Zuid Wales.
De mijnwerkers der Clydaeh-vallei,
in Zuid-Wales, waar een reeds lang
hangend geschil tussehen werkgever»
en werknemers nog steeds niet is op
gelost. kwamen Woensdag weer in
opstand. Zij staken de kolenpakhuizen
in brand en wierpen de politie met
Bteenen, zoodat eenige agenten ge
wond werden. Er zijn reeds politie-
versterkingen aangekomen.
De vrouw in de Kamer.
Mej. Rogstadt, de eerste vrouwe
lijke afgevaardigde naar het Noorsche
Storthing, hield Woensdag, bij de be
handeling der begrooting van Oorlog
haar eerste parlementaire redevoering.
Zjj betoogde, dat zij, ais vrieDdin
van de vrede, voor arbitrage was,
en hoopte dat, evenals het vuistrecht
voor het recht had moeten plaats ma
ken, ook de oorlog en het militarisme
eenmaal uit de wereld zonden ver-
dwjjnen. Desniettegenstaande zou zjj
niet tegen de oorlogsbegrooting
stemmen.
Staten-tieneraal.
TWEEDE KA MER.
Op art. 6 van het ontwerp tot wjj-
ziging der Arbeidswet, datde avbeids-
duur van vrouwen en jeugdige per
sonen regelt, waren niet minder dan
15 amendementen voorgesteld. Hier
van kwamen 8 voor rekening der
socialisten, waarvan 3 betrekking
hadden op den arbeid der gehuwde
vronw op Zaterdag, waaromtrent het
tweede lid van het artikel bepaalt,
dat die na 4 uur niet mag plaats
hebben, en één strekte tot inkrimping
van het aantal dagen en uren, waarop
overwerk mag worden toegelaten. Zjj
werden allen door den heer Schaper
toegelicht, terwjjl ook de heer Vliegen
nog een amendement verdedigde, dat
ten doel had, arbeid van jongens in
glasblazerijen onvoorwaardelijk te
verbieden.
Verder verdedigde de heer De
Wjjkerslooth een amendement om den
arbeidsduur van vrouwen enjeugdige
personen tot 58 uur per week te be
perken en besprak de heer Aalberse
zjjn amendement om de bevoegdheid
om in plaats van 10 uur 10 uur te
laten arbeiden tot een maximum van
58 uur per week, slechts tot 1915 te
verleenon. Hij wees daarbij op den
steeds toenemenden Btrjjd tegen den
fabrieksarbeid van gehuwde vrouwen
en beloofde, zoo het amendement werd
aangenomen, een overgangsbepaling
voor te stellen, om dit arbeidsverbod
voetbalverenigingen om daarop
terug te komen dan een ander
Engelsch voorbeeld volgen en zich
noemen naar do plaats, waar zjj spelen.
Dikwijls spelen zjj op een veld, dat
nog een ouden naam van een buiten
of een akker of een buurt draagt. En
die namen dagteekenen uit den tjjd,
toen men nog goed Hoilandsche woor
den voor zjjn namen koos. Zoo zou
men namen krjjgen alsde Roosen-
burghers, de Valkenbosschers, enz.
Die dozjjnen Quick's en Be-quick's
en Celeritas, Velocitas en de rest, dat
is toch eigenljjk dwaas.
Hoe men in Engeland over namen
in een vreemde taal denkt, kan men
zien aan een uitlating van den beken
den journalist Willem Stead Spreken
de van eon staatkundige partjjgroep
die zich de Unionist Réveille had
genoemd, schreef hij onlangs in de
Review of Reviews: „Wat moeten we
denken van een Engelsche partij, die
geen Engelschen naam kan vinden
om zich zelf te beschrijvenDe Ré-
veille-partjj is „dood en verdoemd*...
door een naam aan te nemen, dien
geen Engelschman kan uitspreken."
Wjj zouden de Leden van vereeni-
j gingon als Go-ahead en Forward allen
j wel eens den naam van hun club
willen hooren uitspreken!