N\ 36 1911
Donderdag 23 Maart,
jaargang.
98»»
G ÖESCIIE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, in Goes 0,75, buiten Goes, franco 1,25.
Afzonderlyke nommers 5 cent.
inzending: van advertentiön op Maandag: en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
COIRUï.
De prijs der gewone ad vertentiën is van 1-5 regels 50jct., eiken regel moer 10c
By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prys slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbendt
dankbetuigingen worden van 1—10 regels k f 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 22.
Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naarnl. Vennootschap „Goesehe Courant". Hoofdredacteur mr. W. S. Kalma.
Zij, die zich mot ingang
van 1 April op ons blad abonneo-
ren, ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
Buitenland.
De wijnboeren in Frankrijk.
De onlusten in het Fransche depar
tement Aube breiden zich vliegens
vlug hoe langer hoe meer nit. Naar
het voorbeeld van den gemeenteraad
van het stadje Bar-sur-Aube hebben
een groot aantal andere gemeente
raden hnn eenparig ontslag bij de
onderprefecten ingediend, en uit ge
loofwaardige bron komt het bericht,
dat deze buitengewone stakingsbewe
ging beden waarschijnlijk het gansche
departement zal hebben aangetast.
Op alle gemeenteraadsbuizen, wel
ker occupanten zich uit hun ambt
hebben teruggetrokken, waait de roode
vlag en van de kerktorens bimbamt
de alarmklok.
De volksmenigte, verzameld op de
voornaamste pleinen der verschillende
stedm, zingt de Internationale en
andere revolutioimaire liederen. In het
stadje Bar-snr-Anbe ligt het geheele
stadsbestuur overhoop. Alle publieke
bureaux zijn gesloten, slechts het
bureau voor armenzorg is nog ge
opend. Op het stadhuis waait de drie
kleur haltstok, omhuld met een rouw
floers.
En waar de ambtenaren der pu
blieke diensten niet vrjjwillig hun post
wilden veriaten, daar heeft de woe
dende volksmenigte hen met geweld
verdreven, zooals te Colombe-la-Fosse,
waar de burgemeester en de ontvan
ger overhaast de vlucht moosteu'nemen.
In vele stadjes heeft men het vaste
besluit genomen, geen centime belas
ting te betalen vóór de wenschen der
wijnbouwers geheel en al zijn bevre
digd. Ook van dezen maatregel werd
verwacht, dat hjj heden algemeen zon
worden toegepast. Kortom, in het ge
heele departement Aube heerscht een
welhaast revolntionnaire geest, die aan
de ergste tjjden der wijnbouwers-on
lusten van vier jaren geleden herinnert.
Vrouwen en kinderen kampeeren
den ganschen dag onder der, blooten
hemel, en galmen de speciaal voor
deze gelegenheid gecomponeerde
.Hymne aan de noodlijdende wijn
bouwers".
Op verscheidene plaatsen werd de
brandweer door het volk gealarmeerd,
om met een paar dikke waterstralen
krachtdadig te ageeren tegen degenen,
die lust mochten gevoelen om dc
onbezette posten der afgetreden ge
meente-ambtenaren ad interim waar
te nemen.
Spanje en het Vatikaan.
Het schijnt thans zoo goed als ze
ker te zjjn, dat het tot een breuk
tnsschen Spanje en het Vatikaan
komen zal. In zjjn antwoord op de
Laatste nota der Spaansche regeering
blijft het Vatikaan weigeren de on
derhandelingen te hervatten, indien
het wetsontwerp op de congregaties
bjj de Cortez wordt ingediend alsvo-
rens Rome en Madrid tot een verge
lijk gekomen zfln.
Canalejas beweert dat het een anti-
constitutioneele daad zou zijn, dezen
eisch van het Vatikaan in te willigen,
daar hij aan een buitenlandsche mo
gendheid het recht ontzegt, zich te
mengen in zaken, die uitsluitend on
der de bevoegheid der Cortez vallen.
Hjj stelt zich op het standpunt, dat
in binnenlandsche aangelegenbeden
het Spaansche parlement die wetten
maakt, die het zelf verkiest.
Woelingen in Portugal.
Te Lanego trachtten drie verdach
te individuen het le regiment infan
terie er toe te bewegen, de wapenen
tegen de republiek op te nemen. Een
streng onderzoek is gelast. Manifesta
ties en tegen-manifestaties, voor het
ministerie van Binnenlandsche Zaken,
maakten het noodzakelijk de menigte
uiteen te drijven. Verscheidene solda
ten van het 11e regiment infanterie,
die verdacht worden met de stakers
te heulen, zijn gevangen genomen.
China en Rusland.
Men kan het Chineesch-Rnssiache
conflict voorloopig als afgedaan be
schouwen. Den 19en dezer stelde de
Chineesche gezant te St. Petersburg
aan de Russische regeering een nota
ter hand, die in zeer vriendelijke en
verzoenende bewoordingen vervat
wu. China erkent, dat Rusland het
recht heeft te Kobdo een consul aan
te stellen en geeft toe, dat Russische
onderdanen ten noorden van den
Chineesehen muur vrijhandel mogen
drijven. Wat betreft de re import van
Chineesche thee door Rusland, hand
haaft China zijn eerste standpunt.
Algemeen wordt verwacht, dat Ras-
land met dit antwoord van China
vrede zal nemen.
Da Joden in het Russische leger.
De commissie voor de landsver
dediging uit de Doema heeft een motie
aangenomen, waarin, op grond van
het feit, dat de Joden als een ver
derfelijk element in het leger z(jn te
beschouwen, de wenschelijkheid wordt
uitgesproken, om een wetsontwerp in
te dienen tot regeling van het weer-
plicht-vraagstnk voor de Joden.
Binnenland.
Eerste Kamer.
De leden van de Eerste Kamer zjjn
ter vergadering bijeengeroepen tegen
Maandag 3 April, 's avonds half negen.
Debietrecht op tabak.
Te Utrecht hebben gisteren de
hoofdbesturen van de vier vakbonden
uit de tabaksindustrie vergaderd ter
bepaling van de houding, welke zjj
zullen aannemen ten opzichte van
het ontwerp tot heffing van een de
bietrecht op tabak.
De Nederl. Sigarenmakersbond en
de Federatie van Sigarenmakers ver-
verklaarden zich tegen het ontwerp
als zoodanig en waren voor een agi
tatie tegen het ontwerp. Als een ge
volg van dit verschil van meening
zal er van een gezamelijke actie niets
komende Katholieken en de Chris-
teljjken zullen gaan ijveren voor ver
betering van het wetsontwerp, dat zij,
zooals het daar ligt, onaannemelijk
achten, en de Nederl. Bond en de
Federatie zullen waarschijnlijk agee
ren tegen het ontwerp als belasting
wet.
Padvinders.
Te Rotterdam is een vereeniging
van Padvinders opgericht, die blijk
baar blijft staan buiten de algemeene
organisatie. De ongelukkige belolte
van eerbiediging van God, Koningin
en Vaderland, heeft zjj weggelaten en
daarvoor de volgende beloften in de
plaats gesteld,Ik zal steeds mjjn beBt
doen, de padvinderswet na te leven'.
Deze wet is dan als volgt geformu
leerdEen padvinder is1. gehoor
zaam zonder morren; 2. ordelijk,ma
tig, spaarzaam3. rein van ziel en
lichaam4. vertrouwbaar, hulpvaar
dig, kameraadschappelijk; 5. opge
wekt zonder ruwheid. 6. ridderlijk
7. een dierenvriend".
Allicht kunnen andere op te richten
padvindersvereenigingen daaraan een
voorbeeld nemen.
Sta ten-Generaal.
TWEEDE KA MER.
Niettegenstaande de minister het
amendement der socialisten, om ook
den arbeid bij de veenderij in het
wijzigingsontwerp te betrekken, had
overgenomen, voelde de heer Hugen-
holtz zich nog gedrongen het te ver
dedigen. Het werd bestreden door de
hoeren Lieftinck, Roessingh en Polle-
ma, die de arbeid in de veenderij
tegelijk met die bjj den landbouw
wenschte geregeld te zien. De eerste
diende dan ook een amendement in
om de veenderij weer uit de wet te
schrappen, maar dit werd met 39 tegen
19 stemmen verworpen.
Op het artikel, dat voorschrijft
onder jeugdige personen te verstaan
personen beneden 17 jaar en onder
vrouwen vrouwelijke personen van
17 jaar of ouder had de heer Schaper
eeu amendement ingediend, strekken
de om den beschermden leeftijd uit te
strekken tot 18 jaar. De minister vond
dit te hoog en wilde evenals de heer
Aalberse geleidelijkheid en behoed
zaamheid bij de bescherming. De
laatste stelde daarom voor, aan de
Kroon de bevoegdheid te geven de
bescherming bjj bepaalde soorten van
arbeid uit te strekken tot arbeiders
beneden de 18 jaar. Nadat het amen
dement-Schaper, nog verdedigd door
den heer Borgesius, verworpen was,
werd het artikel met de wijziging,
door den heer Aalberse voorgesteld,
goedgekeurd.
Hierna kwamen hij art. 4 (arbeids-
verbod voor kinderen beneden de 13
jaar of leerplichtige kinderen) in be
handeling een amendement van den
heer Schaper, om het arbeidsverbod
uit te strekken tot kinderen van 14
jaren, een van den heer Teenstra,
om de in het regeeringsartikel be
doelde kinderen ook den arbeid te
verbieden bfj land-, tuin- of boscb-
bouw, veehouderij of veenderij en een
van den heer Aalberse om een kind
beneden 14 jaar te verbieden in fa
brieken of werkplaatsen langer dan 6
uur daags te werken.
De minister bleek van geen der
amendementen gediend. Van dat van
den heer Schaper vreesde hjj ieegloo-
perjj der kinderen. De heer Teenstra
trok daarop zijn umendement in. De
beide andere amendementen werden
door de Kamer verworpen en art. 4
goedgekeurd.
School en Kerk.
Te veel dokters.
Dr. G. W. Bruinsma maakt er in
't Ned Tijdschrift v. Qeneesk. opmerk
zaam op, dat het aantal artsen in ons
land in verhouding sterker toeneemt
dan dat der bewoners, m.a w., dat er
te veel dokters komen Geleidelijk
daalt het aantal inwoners voor eiken
arts gerekend tot beneden 2000, en
daarmede nadert echter tevens de
ongunstige toestand van 1875-1880,
om bij gelgk bljjvenden aanvoer van
nieuwe artsen weldra nog meer terug
te voeren tot vroegere tijden, met al
de ellende, die toen aan de practijk
van vele geneeskundigen verbonden
was.
Na de nienwe geneeskundige staats
regeling in 1865 kwamen er de eerste
jaren slechts weinig artsen bij (b.v. 18
in 1866 6 in 1867 29 in 187020 in
1879). Gedurende dien tjjd bleef 't
aantal nieuwe geneeskundigen bene
den de 75, waaraan behoefte bestond.
Ras veranderde dit echterhet aantal
geneeskundigen, dat in 1882 gedaald
was tot 1752, klom weder gestadig
in 1894 was het reeds boven 2000
in 1903 reeds boven 2500, en in 1909
bedroeg 't zelfs 2915. 't Aantal stu
denten in de geneeskunde ingeschre
ven, blijft nog steeds stijgentegen
over 1211 over 1895-1899, vond men
er 1358 over 1900-1904; 1484 over
1905-1909; terwijl in 1910 niet minder
dan 1652 medische studenten zijn,
waarvan 136, d.i. 8% vrouwen. Van
1900-1904 kwamen er gemiddeld per
jaar 149 medici bj (65.3% van 't aan
tal geëxamineerden), van 1905-1909
139, d. i. 714% der geëxamineerden.
Merkwaardig is, dat met één uitzon
dering tot 1905 alle vrouwelijke can-
didaten slaagden.
Over 1909 is ook bekend de ouder
dom der nieuwe artsen67% was van
24-27 jaarde mannen waren ge
middeld 28, de vrouwen 26 '/s jaar
oud. Twee der candidaten werden
reeds op hnn 22e jaar arts.
Uit de Per».
De Christelijk-Historische Unie
In de /stemmen voor Waarheid en
Vrede schrijft Ds. Bronsveld over de
jongste vergadering der Christelijk-
tiistorische Unie o. a.
De Unie-zelf werd aan de orde ge
steld, en wel haar reden van bestaan,
haar verhouding tot de anti-revoluti-
onnairen en roomschen, en tot de Ned.
Herv. Kerk. Harde dingen werden
over haar gezegd door leden en be
stuursleden. Ds. van Hoogenhuijze
herhaalde zijn requisitoir. Heeft men
hem uitgeworpen 't Neen Is hij terug
getreden'!' Neen, hjj, maar de verga
dering was kennelijk met haar positie
verlegen. Men ntoest toegeven, dat
men leefde bjj de gratie der bondge-
nooten. En als bewjjB, dat men toch
zelfstandig was, werd weinig meer
aangevoerd dan de stomming voor de
subsidie aan de Openbare Leeszalen.
Toen was men toch nadrukkelijk als
protestant opgetreden Of de heer van
Idsinga tegenwoordig was, is mij niet
bekend, maar deze christelijk-histori
sche afgevaardigde heeft mede het
amendement onderteekend, dat de
genoemde subsidie wou ingetrokken
zien. Sterk gekleurd is het prote-
stantseh karakter der Unie niet, en
zij is nog verre van hetgeen de heer
v. Hoogenhuijze c. s. verlangen, t. w.
een overwegend hervormde groep.
Zucht tot zelfbehoud, of zetelbehoud
gaf toch eigenlijk den doorslag. Een
eigen politiek standpunt trad niet in
't licht. Dat de roomschen niet goed
te spreken zün over de uitlatingen
van vele christelijk- historischen is licht
te begrijpen. Zij moeten om den wille
van de coalitie heel wat hooren en
aanhooren. Wanneer zjj nu zich zeiven
prjjzen over hun edelmoedigheid en
vergevensgezindheid, denken wij daar
het onze van. Zij eoalizeeren zelfs
met de christ.-historischen, zoo lang
zij er voordeel in zien voor hnn partij.
Brengt haar belang meê, dat zjj de
liberalen steunen, dan krijgen wij een
herkaling van hetgeen in de dagen
van Thorbecke gebeurde.
Er zal nu nóg eens een buitenge
wone vergadering plaats hebben van
de christ. historische Unie, en het laat
zich aanzien, dat ook daar niets bui
tengewoons zal plaats hebben. Men
had laten verluiden, dat men zich
bepaald los zou maken van dr. Kuy-
per, doeb het gebeurde niet, en 't zal
niet gebeuren, zoolang men macht,
d. w. z. zetels in de Kamer stelt boven
alles zoolang men 't persoonlijk ge
loof niet losmaakt van economische
politieke kwesties.
Landbouw, Veeteelt eu
isscherij.
Wenken voor dsn landbouwer.
(Vervolg van het artikel in no. 35.)
(Slat).
Beweging in den grond te honden
is een eerste voorwaarde voor groei.
Vandaar het nut van verplanten, wie
den, hakken, enz., het aanaarden niet
te vergeten. Eéne aanaarding op een
vlak uitgepoot aardappelveld op de
proeftuinen van Oud-Crnysbergen te
Bussum gat een voordeel van f 47.
per Hectare en er kwamen geen zieke
aardappelen voor. In gedeelten van
Dnitschland aardt men tweemaal aan,
met paard en ploeg, doch wordt tot
500 hectoliter geoogst. In China wordt
het koren aangeaard. In de Kaapko
lonie, waar in lichte grond deze wjjze
beproefd werd, verkreeg men na drie
aanaardingen zesentwintig aren per
plant, waar de niet aangeaarde drie
en die éénmaal de versche losse aarde
overgestrooid hadden, vjjf aren droe
gen. Daarbij waren de aren krachti
ger dan de gewoon uitgezaaide koren-
planten. Het werkt als terpaarde.
Het zelfde voordeel van beweging
in den grond wordt vermoedelijk ver
kregen door klaver, lucerne wikken,
serradella enz. onder de halmgewas
sen te zaaien. Waar niet gewied kan
worden, houden deze ondergewassen
de aardkorst tnsschen de halmen open
en daarmee los.
Althans de proeven op Oud-Crnys
bergen hebben aangetoond dat liet
haimgewas geen schade geleden heeft,
terwjjl na de oogst een groene weide
ontstond en na die snede een groen-
bemesting overbleef.
In onzen tjjd past niet meer de leer,
„dat het land rust moest hebben om
niet te worden uitgeput". Wat het
gewas aan den grond heeft onttrok
ken kan door een doelmatige kunst
bemesting aan den bodem worden
teruggegeven. Vroeger toen men zieh
hiel van geen voldoende rekenschap
gaf, moest men het aan de natuur
overlaten om de voor het gewas be-
noodigde grondstoffen weer in den
bodem te brengen. Nn is men veel
wjjzer en laat het land niet onge
bruikt, wanneer men op andere wjjze
het tekort kan aanvullen.
Door jaarlijks te meBten kan zelfs
voordurend het zelfde verbouwd wor
den, met steeds toenoemende opbreng
sten van 10 pCt. per jaar Zelfi met
grasland dat steeds uitsluitend ge
maaid wordt. Bjj het los laten weiden
vertrapt het vee meer dan het eet.
Houdt boek in geld cn gewicht van
heel het bedrijf. Vóór een melkkoe
tegen lagen prjjs weg te doen, om
dat het een doodeter bljjkt, beproeft
een andere voeding.
Draineer het land dat voldoende
(80 centimeter) nit den waterspiegel
ligt. Goed gedaan kost het f 100.—
per Hectare, doeh het brengt voor
27 pCt. voordeel aan. Is de water
spiegel van den polder te hoog, vraag,
te zamen met andere gebruikers, ver
laging van peil aan.
Sluit u aan bjj een Boerenbond tot
gemeenschappelijke in- en verkoop
en tot het opnemen en uitzetten van
geld. Maakt gebruik van veilingen.
Vestigt uw keuze op die gewassen,
die u het meest voordeel kunnen be
zorgen en zorg, om dit te kunnen
doen, dat gij een vrij huurcontract
hebt.
Verbouwt veel verschillende gewas
sen, daardoor maakt gi) de risico ge
ring er. Kiest nw gewassen zoo, dat
gjj een goede arbeidsverdeeling kunt
treffen en al het werk niet ineens
moet gebeuren.
Huurt daarom geen grooter opper
vlak land dan gjj kunt overzien en
waarvoor gjj geld hebt om het naar
behooren te kannen behandelen.
Laat nimmer uw land ledig, als er
nog wat kan groeien. Zaai zoo moge
lijk een groenbemesting na.
Wanneer gjj vlinderbloemige ge
wassen wilt verbonwen, ent dan den
bodem met stikstofbacillen (nitragine).
De enting bevordert den groei van
de wortelknolletjes, die de stik
stof uit de lucht opnemen. Gjj krjjgt
op die manier een goedkoope stik-
stofbemesting voor het volgend jaar
en volop humns.
Vergeet de boekhouding niet.
Slechts wanneer gjj nauwkeurig af
zonderlijk opschrijft wat de verschil
lende gewassen u kosten en opbren
gen, kunt ge nagaan wat u het
meeste opbrengt. Door een goede
boeking geeft gjj u een overzicht van
ontvangsten en uitgaven. Gjj zult n
beter van uwe handelingen reken
schap geven.
Een agrarische partij.
Te Zalt-Bommel is het eerste nummer
verschenen van De Plattelander, een
maandblad ter behartiging van de
belangen van het platteland, van den
land- en tninbonw.
Dit blad wenseht te komen tot een
agrarische party en schijnt dus het
Duitsche voorbeeld te willen volgen.
Bevordering der paardenfokkerij.
In de buitengewone vergadering
van de Nationale Vereeniging tot
bevordering der Paardenfokkerij, die
in de plaats getreden is van de ver
eeniging het Nederlandsch Stamboek,
iB besloten, dat om in het stamboek
te worden opgenomen, de paarden
moeten zyn
a. geschikt fokmateriaal tot het
verkrijgen en instandhouden van een
sierlijk en solied gebouwd tuigpaard,
met goede gangen, tevens voldoende
zwaar voor de Nederlandsche land
bouwbedrijven
b. minstens 2 i/t jaar oud
o. de hengsten ongeveer een hoogte
hebben van 153 tot 1.66 M. stokmaat,
de merriën ongeveer van 1.55 tot 1.64
M. stokmaat.
d. vrjj van erfeljjke gebreken, hoe
wel bjj paarden, die overigens uitmun
tende eigenschappen bezitten, in dat
opzicht eenige toegevendheid kan
worden verleend.
De afgekeurde hengst uit het
hen/stveuleti-depót.
De heer Chr. Hartog te Seherpenisse
heeft het bedrag, dat hij had betaald
voor een hengst, aangekocht by de
laatste verkooping aan 's Ryks hengst-
veulen-depöt te Bergen-op-Zoom, van
het Ryk terugontvangen. Zooals men
zich herinneren zal, is bedoelde hengst
by de gehouden rijkskeuring op exte
rieur afgekeurd. Nadien zyn nog twee
van het RykshengBten-depÓt aange
kochte hengBten op dezelfde wyze in
andere provinciën afgekeurdver-
moedeiyk zullen ook de koopers van
deze hengsten de koopsom kannen
terugontvangen
Stadsnieuw s.
Waterleiding-maatsch.
Gisteren vergaderden de aandeel
houders der naamlooze vennootschap
waterleiding-maatschappij „Zuid-Be
veland", in het koffiehuis „de Prins
van Oranje", alhier.
Een voorstel tot goedkeuring der
voorwaarden, waaronder het ryks-
subsidie aan de vennootschap ver
leend zal worden, werd aangenomen.
Besloten werd om art. 13, tweede
lid, der statuten te lezen als volgt
„Aanvankeiyk wordt de bezoldiging
(van den directeur, Red.) bepaald op
5 pCt. van de ontvangsten der ven
nootschap voor geleverd water, zoo
lang deze i 60000 nietj overschryden,
vermeerderd met 3 pCt. van hetgeen
daarvoor meer dan f60000 ontvangen
wordt, met dien verstande dat de
bezoldiging nooit minder zal bedragen
dan f2500 per jaar of, als de raad
van beheer dit meer gewenscht acht,
dan f2000 en vrye woning."
Tot directeur der vennootschap
werd benoemd de heer J. van Poel
geest, civiel ingenieur, thans als inge
nieur werkzaam by de gemeentelijke