N\ 35 1911
Dinsdag 21 Maart.
9H9M> jaargang.
Bij dit no, behoort een
Bijvoegsel.
cm1b4nt.
Telefoonnummer 23. Directeur A. F. A. van Setbks. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur mr. W. S. Kai.ma.
goesc
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, in Goes f 0,73, buiten Goes, franoo 1,83.
Afzonderlijke nommers 3 cent.
inzending van advertentiën op Maandag en "Woensdag
vóór 2 uren, op VKIJDAG vóór 12 uren.
De prijs der gewone advertentiën is van 1-5 regels öOJct., eiken regel meer 10c
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, knwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbendt
dankbetuigingen worden van 1—10 regels k f 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Zij, die zich met ingang
van 1 April op ons blad abonnee-
ren, ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
VERKLARINGEN VAN
,DE ZEEUW". - - -
Het is nu veertien dagen geleden,
dat wij De Zeeuw, die briesehend van
kwaadaardigheid op ons was losge-
stoven, omdat wij uit den Heidelberg-
scben Catechismus aangetoond hadden,
dat het verhaal van dien gemeensehap-
pelijken wortel des geloofs tusschen
calvinisten en roomsch katholieken
met de rechtzinnige calvinistische leer
niet strookte, vroegen ons betoog, zoo
we ongelijk hadden, met klem van
redenen te weerleggen. Na die weer
legging na zoo langen tijd, lang ge
noeg zeker om zich te bedenken,
achterwege is gebleven, mogen we
zeker veronderstellen, dat het blad
de juistheid van ons beweren heeft
ingezien of anders zich niet in staat
acht, de onjuistheid ervan aan te
toonen. Het ware zeker nobeler ge
weest, zoo het blad zijn ongelijk ruiter
lijk had erkend, maar we willen niet
te veel vragen. Toch hadden we ge
hoopt, dat het voortaan wat beter op
zijn woorden zou letten. Maar het
gaat door, allerlei zotternij aan z'n
lezers als hoogste wijsheid aan te
bieden.
Zoo verdeelt het in zijn artikel
.Plichtmatig verzet", voorkomende in
het nummer van 15 Maart, revoluties
iu zoodanige revoluties, die ten doel
hebben het bestaande te bestendigen
(een vreemd soort) en anderen, die
den boel onderstboven willen gooien,
we zonden zeggenconservatieve en
vooruitstrevende, of wii men liever,
revolutionaire revoluties. Het begaat
verder in genoemd artikel de onhan
digheid de acte van afzwering van
den Spaansehen koning Filips H aan
te halen.
Deze onhandigheid is tweeledig.
Onze zestiende eeuwsche voorva
deren mogen brave mensehen geweest
zjjn, antirevolutionairen wareu zjj
blijkbaar niet. Van de Souvereiniteit
Gods, zooals deze heeren die opvatten
en zooals zjj alleen opgevat kan worden
wil de tegenstelling met volkssouverei-
niteit iets beteekenen, moeten ze niet
veel hebben. Wel zeggen ze, dat een
vorst van God gesteld is tot hoofd zijner
onderzaten. Maar ze vertellen ook, o
foei, dat de vorst er is om den wil der
onderdanen. En zij kennen dezen
onderdanen het recht toe den vorst
af te zetten, wanneer h(j hen niet
goed behandelt, „maar in plaats van
hen te besehermen, hen zoekt te ver
drukken, wanneer hjj hun oude vrij
heden, priviiegiën en oude herkomsten
benemen wil." Dit is das de zuivere
leer der Volkssouvereiniteit, die den
antirevolutionairen broeders van heden
steeds nachtmerrie bezorgd.
Maar deze aanhaling is nog in on
der opzicht onhandig. De katholieken
zijn zulke bovenste beste bondge-
nooten, een in het geloof ten naasten
bjj. Wat denken die nu wel van de
afzwering van Filips II? Was dit een
revolutie, die, als de Zeeuw het uit
drukt, dient ter hernieuwde bevesti
ging van de door God gewilde orde
in staat en maatschappij Ons dunkt,
wanneer de bondgenooten nu ook al
ten opzichte van revolutionaire ge
zindheid en bedrijvigheid verschillend
inzicht moeten hebben, dan blijft er,
nu den gemeenschappeljjken wortel
des geloofs dan toeh eindelijk wel zal
hebben uitgediend, van gemeenschap
pelijke beginselen, zelfs van gemeen
schappelijke antirevolutionaire gezind
heid weinig over.
Men zou dergelijke onhandigheid
moeilijk weten te verklaren, wanneer
het artikel zelf waarin ze voorkomt
niet de verklaring gaf.
De Zeeuw stelt blijkbaar het ver
standelijk inzicht en doorzicht harer
lezers niet hoog. Zij behoeft het dus
too nauw niet te nemen. Zoo kan ze
een artikel schrij ven, waarin ten slotte
na opzijschuiving van verbergende
franjes te lezen staat, dat een revolutie
goed is, alB de antirevolutionairen
haar goedkeuren en anders uit den
booze. Met die verklaring omtrent
het standpunt der partij tegenover
revoluties moeten de volgelingen het
-..oT- doen. O sancta simpUcitaa.
Buitenland.
Onlusten in Frankrijk.
De autoriteiten in de Palz hadden
last gegeven aun de daar gevestigde
wijnbouwers om in hun wijngaarden
de ranken te laten afwrijven ter be
strijding van voor dat gewas schade
lijke insecten. Deze maatregel onder
vond in de buurt van Edenkoben en
St. Martin heftigen tegenstand, daar
de bevolking van meening is, dat een
dergelijke maatregel, welks ten uit
voerlegging veel tjjd en geld kost,
volkomen nutteloos is.
Toen de autoriteiten een soort ulti
matum uitvaardigden, werd daaraan
te Edenkoben slechts ten deele, te St.
Martin in het geheel geen gehoor
gegeven.
Daarop werd aangekondigd, dat bjj
de wijnbouwers te Edenkoben gen
darmen zullen worden ingekwartierd,
onder wier leiding dan door arbeiders
van buitenaf op kosten der weder-
spannige wijnbouwers de maatregel
zal worden doorgevoerd.
De toestand is hierdoor zoo gespan
nen, dat men in sommige streken
dreigt met gewapend verzet tegen
deze gendarmen. Te St. Martin heeft
men wapenen ingekocht, zoodat het
allen schijn heeft, dat het daar inder
daad tot handtastelijkheden komen
zal.
Het garnizoen van Landau is reeds
geconsigneerd voor het geval, dat de
gendarmerie in moeilijkheden mocht
komen.
Intusschen hebben de autoriteiten
wel op eenige punten toegegeven,
maar de bewoners van St. Martin
willen volledige terugname van den
maatregel. Men neemt aan, dat de
autoriteiten ten slotte zullen toegeven
en het niet tot het uiterste zullen
laten komen.
De geheele gemeenteraad van Bar-
sur-Anbe heeft bij den prefect zjjn
ontslag ingedienddit voorbeeld werd
door de algemeene en districts-raden
gevolgd. Een centrale commissie uit
de wijnbouwers heeft aan de inwoners
van verscheidene gemeenten een op
roeping gezonden, om volgens het
indertjjd genomen besluit, alle belas
tingen te weigeren en voor zoover
z(j daarvoor in aanmerking komen
hun gemeente betrekkingen neder te
leggen. Dientengevolge heeft in tal
van gemeenten de raad zjjn ontslag
ingediend. In Colombe-le-Sec werd de
gemeente-ontvanger weggejaagd en
van de openbare gebouwen de roode
vlag uitgestoken. Gisteren zouden een
aantal groote vergaderingen plaats
hebben, waar het vermoedelijk heftig
toe zon gaan.
Minister-president Monis heeft reeds
een deputatie uit de ontevreden wijn
bouwers ontvangen, doch kon hen
geen anderen raad geven, dan zoo zij
zich benadeeld achten, tot herstel
daarvan den wettigen weg te bewan
delen. De regeering zou zeker harer
zijds aan de reeds voor den rechter
gebrachte bezwaren als anderszins,
geen hinderpaal in den weg leggen
De vrouw in de kamer.
In Noorwegen heeft de vrouw haar
intrede gedaan in de Kamer.
Door de kieswet van 1907 hebben
de Noorsche vrouwen voor het eerst,
ten minste voor zoover zjj een zekere
som in de belasting betalen, het kies
recht voor de verkiezingen van het
Storting verkregen. De wet gaf haar
echter niet alleen het actieve, doch
ook het passieve kiesrecht. En zoo
hebben dan bij de verkiezingen van
1909 de vrouwen het eerst van het
verkregen recht gebruik kunnen ma
ken. Echter gelukte het aan geen
harer een eigenlijk mandaat als afge
vaardigde te verkrijgen, wel werd
mej. Anna Rogstad, onderwijzeres in
de volksschool, in een der kiesdistric
ten van ChriBtiania, als plaatsvervan
gend afgevaardigde gekozen. In
Noorwegen wordt namelijk voor elk
afgevaardigde ook een plaatsvervan
gend lid. van het Storting gekozen,
die bjj verhindering van den eerste,
zonder meer, diens zetel kan inne
men. Het iid van het Storting voor
wien mej. Rogstad als plaatsvervan
gend lid gekozen werd, moest nu tij
delijk afwezig zijn, waardoor mej.
Rogstad aan de beraadslagingen
deelneemt. Zij ontving talrijke geluk-
wenschen uit het geheele land en
vond op haar zetel ook bloemen ter
verwelkoming nedergelegd.
Staking in Portugal.
De stakingsbeweging in Lissabon
en omstreken neemt wederom een
verontrustende uitbreiding aan. In
staking zjjn thans weder duizenden
werklieden van de stearinefabrieken,
de spinnerijen, de weverijen, de leer
looierijen en schoenfabrieken, de kurk-
fabrieken, visschers, gasarbeiders,
karrevoerders, enz., enz. te zamen on
geveer 20000 man.
B i n u e 1 h n <1.
Landverhuizers.
De minister van buitenlandsche za
ken vestigt in de Stct de bijzondere
aandacht van allen, die voornemens
mochten zjjn als landverhuizers naar
den vreemde te gaan, op het volgende:
Het is in den laatsten tjjd gebleken,
dat hier te lande personen hun werk
er van maken, om op te wekken tot
landverhuizing naar overzeesche ge
westen, en dat deze personen van eiken
aangebrachten landverhuizer van der
den eene belooning ontvangen. Aan
bevolen wordt de mededeelingen, die
dergelijke personen omtrent vooruit
zichten voor landverhuizers doen, niet
zonder nader onderzoek als juist aan
te nemen.
Inlichtingen omtrent die vooruit
zichten worden voor zooveel beschik
baar, verstrekt door het departement
van bnitenlandsche zaken te 's Gra
venhage.
De Arbeidswet.
Inzake het ontwerp tot wijziging
der Arbeidswet is door den Bredasehen
Bestuurdershond aan de Tweede
Kamer een adres gezonden, waarin
de bond ernstig bjj de Kamer aan
dringt om nota te nemen van de
volgende wenschen
lo. de leeftijdsgrens absoluut tot
14 jaar te bepalen en geen uitzonde
ring toe te laten daar beneden, zoo
als in het ontwerp ia vastgesteld
2o. de leeftijdsgrens voor de jeug
dige personen uit te strekken tot 18
jaar
3o. om vast te houden als regel
aan een middagschatttijd van 1 i/s nur
behoudens uitzonderingen
4o. overwerk niet anders toe te
laten dan op aanvraag aan de daartoe
bevoegde autoriteiten en de perioden
tusschen twee aanvragen te blijven
behouden op acht dagen, zooals in de
vigeerende arbeidswet geldig is
5o. de beperking van de arbeids
wet niet te bepalen tot vrouwen en
kinderen alleen, maar uit te strekken
over alle arbeiders
6o. den arbeidstijd van volwassenen
eveneens te bepalen op maximum. 10
uur per dag, doch in continue-be-
drjjven op maximum 8 uur;
7o. den nachtarbeid te verbieden,
waar deze door den aard van het be-
drjjt niet noodzakelijk is.
Staien-Generaal.
TWEEDE KA MER.
De heer Schaper kan leuk, kan
hatelijk, maar -kan ook raak zjjn.
Dat heeft hij Vrijdag weer getoond,
toen hij den heer Aalberse onderhanden
nam over zjjn houding tegenover het
ontwerp van minister Talma tot wij
ziging van de Arbeidswet.
De heer Aalberse, die graag demo
cratisch doet, heeft zich ook warm
gemaakt voor den tien-urigen arbeids
dag, heeft er voor gesproken en ge
propageerd en heeft zelis een motie
ten gunste van zoo'n arbeidsdag door
de Kamer doen aannemen. Men zon
dus veronderstellen, dat hjj de eerste
de beste gelegenheid zou aangrijpen
om den wenseh naar dien 10-urigen
arbeidsdag in vervulling te doen gaan
en dat hij dus bjj de wijziging der
Arbeidswet zou trachten ook een
bepaling tot vaststelling van zoo'n
arbeidsdag opgenomen te krjjgen. In
plaats daarvan heeft hij echter zjjn
groote ingenomenheid met het wets
ontwerp te kennen gegeven. En de
heer Schaper sprak daarom niet
geheel ten onrechte van een ver
raad aan de ketholieke arbeiders ge
pleegd. Ook de heeren van Vliet en
de Visser, de anti-revolutionnaire en
chiistelijk-historische arbeiderBVrien
den kregen daarbjj nog een enkele
veeg uit de pan.
De heer de Klerk ging op ongeveer
dezelfde wijze te werk. Hjj wees voorts
op de urgentie van kinderbescherming
bjj landbouw, op het gemis van rege
ling der huisindustrie, op de fout, dat
het winkelpersoneel niet is opgenomen
n het ontwerp en dit zich in 't alge
meen met den arbeid bjj laad-, tuin
en bosehbonw- en bjj veenderij niet
inlaat.
Dat niet opnemen van deu arbeid
in veenderijen werd trouwens alge
meen betreurd. Ook de heeren de
Visser en van Vliet hadden die er
liever bij gezien en de heer Talma
bleek daarmee rekening te honden en
nam het desbetreffende ameadement
van de socialisten over, wat de hoer
Schaper bjj al zijn boosheid toeh weer
pleizier deed.
De minister verdedigde verder zijn
werkzaamheden tegen de aanvallen
van te weinige voortvarendheid en te
geringe productie en wees op de vele
wetsontwerpen, die zjjn departement
verlieten. Dat de landbouw niet in
het ontwerp was opgenomen, kwam,
omdat de minister die afzonderlijk
wilde regelen. Van den 10-urigen ar
beidsdag bleek de minister voorloopig
nog niet gediend. En evenmin van de
amendementen van den heer Aalberse
(verbod van geregelden arbeid in
fabrieken en werkplaatsen voor ge
huwde vrouwen) en van den heer
Drucker (vroegere beëindiging van
den arbeid voor jeugdige personen.
Landbouw, Veeteelt en
Vlsscherij.
Wenken voor landbouwers.
(Vervolg van het artikel in no. 31).
Koopt uw kunstmest, en ook uw
zaaizaak, onder garantie of rjjkscon-
tróle vereenigt u met andere land
bouwers en rieht daartoe vereenigin-
gen op. Vereenigd koopt men billijker
om de groote hoeveelheid en staat
men krachtiger tegenover derden.
Kalk is niet zoozeer mest als dat
het dient voor de stal- en groenmest,
ook andere knnstmesten te ontbinden
en werking in den grond te brengen.
Alleen kalk toe te passen ontzenuwt
den grond, dus maakt dien arm. Op
klei en laag gelegen veengrond is
ongebluschte kalk noodzakelijk om
den bovengrond mild en los te maken
en te ontzenuwen. De kalk doodt in
secten.
Ook maakt de kalk het stroo ster
ker, den grond krulmeliger en war
mer en beter waterdoorlatend, doch
dan ook te zorgen, dat dit laatste kan
afloopen, waartoe zeer volledig onder
houd van greppels en slooten (in
diepte en aan de kanten) jaar aan
jaar, is voorgeschreven.
Kalk kan op zandgrond dikwjjls
gemist worden, te meer omdat daar
Thomas'slakkenmeel beter past dan
superphosphaat en de eerste reeds
veel kalk bevat.
Kainiet en slakkenmeel moet in
den winter worden uitgestrooid, pa
tentkali en super in den winter ot
het vroege voorjaar. Voor klei is
superphosphaat beter dan slakken-
meel, maar dit laatste is goedkooper
wegens het hooger gehalte van phos-
phorzuur. Patentkaii is gezuiverde
kainiet met tweemaal zooveel kali,
maar het is driemaal duurder. Door
het ehloorgehalte is kainiet voor som
mige gewassen (aardappelen) minder
geschikt men neme dan liever
patentkali.
Ook door zand kan klei losser en
warmer gemaakt worden, vandaar die
toepassing in het Westland. Zand
vindt men overal onder de klei, dik
werf dicht onder de teelaarde, en
kan dus door dieper spitten oi ploe
gen hetz(j slechts losgemaakt of naar
boven worden gebracht en gemengd.
En anders vindt men het zand in de
greppels en slooten. Dat het geen
duinzand zjj ia geen bezwaar. Velen
meenen zelfs, dat grof zand gunstiger
is. Een 5 centimeter laagje eenige
jaren achtereen ondergebracht of met
tussehenpoozen, verbetert het land
aanmerkelijk. Men brengt toch daar
door kali en andere zouten naar boven,
die anders door de onkruiden in het
braakjaar op de teeltlaag worden ge
bracht. Doch neemt proef met 1 are
per Hectare of het past op het land
dat gij bebouwt, hoe diep gij moet
omwoelen of mengen den grond of
Losmaken voor de grootste op
brengsten. 1
Neemt zelf proeven, en laat steeds
ter vergelijk een stukje onbemest,
opdat kan worden nagegaan welk
voordeel de bemesting de bewerking
en de grondmenging gaf.
De diepbewerkings-en mengproeven
zijn voor den tegenwoordigen tjjd de
noodzakelijkste.
De proeven moeten genomen wor
den voor de gewassen van het vol
gende jaar. Op akkertjes van 2 bjj
3 meter kan men reeds veel leeren.
Doch een pad van k meter tot
afscheiding en tegen vermenging van
de proeven, is noodzakelijk Spit b.v.
25, 35 en 50 cM. diep, tweeledig de
teelaarde weder boven opgebracht en
de teelaarde vermengd met de onder
liggende lagen. Neemt dan ook proef
met de hoeveelheid kalk in beide ge
vallen. Hoe dieper toch omgewerkt,
hoe meer kalk (dus 1 k 2 maal het
voorschrift) zal moeten worden inge
mengd. Vooral ook kalk toe te pas
sen, wanneer vlinderbloemige (bacte
rie) gewassen gezaaid worden. Kalk
steeds vroeg.
Slot volgt.)
Mond- en Klauwzeer.
Een vergadering van de leden der
hoofdbesturen van den Groninger
Landbonwbond, den Veenkolonialen
Boerenbond en de Groninger Maat
schappij van Landbouw en Nijverheid
en van de besturen der Maatsehappij
tot bevordering van Landbouw en
Nijverheid in het Westerkwartier der
afdeeling Groningen van het Nederl.
Rundveestamboek, te Groningen ge
houden, heeft in tegenstelling met een
daar voor eenigen tijd gebonden ver
gadering van veehouders en veehan
delaars volledige instemming betuigd
met de maatregelen, door de regeering
tegenover mond- en klauwzeer ge
nomen.
l'rovincienieuws.
's-Heor Abtskerke. Zaterdagmid
dag vergaderde de Raad der gemeente.
Afwezig dhr. Dekker. De ingekomen
stukken werden voor kennisgeving
aangenomen en het verslag van den
toestand der gemeente over 1910 in
groote trekken voorgelezen. Tot afge
vaardigde naar de in 1911 te honden
vergaderingen der Waterleidingmaat
schappij werd na eenige stemmingen
gekozen dhr. P. A, de Graag, en tot
diens plaatsvervanger dhr. C. A. Mejj-
aard. Bij de behandeling omtrent de
eerstvolgende W aterleidin g vergade
ring werd besloten, dat de afg. zal
voorstellen een maximum salaris voor
den directeur te bepalen, verder om
het presentiegeld van de leden van
den Raad van Beheer inplaats van op
f 10 voor elke vergadering, benevens
vrjj reis- en verblijfkosten, op f 5
vast te stellen, terwijl hij voor de be
noeming van dhr. v. Poelgeest zal
stemmen. Nadat daarna nog was be
sloten eene leeniug ad f 11.880 aan
te gaan op voorwaarden van de Rijks
postspaarbank en een enkele af- en
overschrijving op de begrooting 1910
was goedgekeurd, gaf dhr. de Graag
bjj de rondvraag te kennen, dat B. en
W z. i. de boomen op het Dorpsplein
veel te zwaar hadden laten besnoeien,
waardoor groot gevaar voor inwateren
zon ontstaan, wat de handelswaarde
van bedoelde boomen natuurlijk aan
merkelijk zou verlagen. Verschillende
heeren gaven daarop hun zienswijze
in dezen weer, totdat tenslotte op voor
stel van dhr. v. Liere werd besloten
de besnoeide plaatsen flink met teer
in te smeren, teneinde inwateren te
voorkomen. Daarna sluiting.
Benoemd tot onbezoldigd Rijks
veldwachter (jachtopziener) alhier dhr.
G. Rottier alhier.
's Heer Arendakerke. Vrijdag
hield de vereeniging „Het Groene
Kruis" alhier haar eerste algemeene
vergadering in dit jaar. Tegenwoordig
waren 42 leden. Uit het jaarverslag
van den secretaris bleek, dat de ver
eeniging nu 284 leden telt.
De verplegingsartikelen werden 51
maal uitgeleend en weer verschillende
nieuwe voorwerpen aangeschaft. Op
kosten der vereeniging werden wee
huizen ontsmet. Aan verschillende
zieken werden verstrekt 10 pond rund-
vleesch, 20 flessohen melk cn 1430
eieren.
Het verslag van den penningmeester
toonde aan, dat wa3 ontvangen
f418,72 en uitgaven f336,58, zoodat
er een goed slot is van f82,14.
Als afgevaardigden naar ae alge
meene vergadering van de ver. Zuid-
Beveland werden gekozen de heeren
K. Janse Mz. en M. Mol.
Wotfaartsdijk. Vrijdagmiddag ver
gaderde de raad dezer gemeente. De
ingekomen stukken werden voor ken
nisgeving aangenomen. Op een ver
zoek van het bestuur van het Nuts
Departement „Wolphaartadijk" om eea
