N*. 23 1911
Dinsdag 21 Februari
98ste jaargang.
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel.
FEUILLETON.
Verkeer te land in de
- - 17e eeuw. - -
Rechtzaken.
(jOESCHE
courant.
Telefoonnummer 33, Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goescho Courant". Hoofdredacteur mr. W. S. Kalma.
Dr uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-,; Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, in Goes 0,73, buiten Goes, franco 1,23.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
inzending van advertentlën op Maandag en Woensdag
vóór 2 uren, op VRIJDAG vóór 12 uren.
De prijs dergewoneadvertentiënis van 1-5 regels 50Jet., eiken regel meer lOct
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prys slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbend
dankbetuigingen worden van 1—10 regels k f 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Buitenland.
Dreigende Oorlog.
Rusland en China kunnen het de
laatste tjjden maar niet goed samen
vinden en een poosje geleden doken
dan ook in Russische bladen al ge
ruchten op omtrent krachtige maat
regelen tegen China. Het begin dier
maatregelen is er dan nuDe Rus
sische gezant te Peking heeft n.i. na
mens zjjne regeering aan den keizer
van China een nota overhandigd, die
veel weg heeft van een ultimatum.
Wordt toch niet tegemoet gekomen
aan de grieven van Rusland, zoo zul
len de vriendschappelijke betrekkin
gen worden afgebroken en krachtig
ingegrepen in den thans heerschenden
toestand. De Petersburgsche corre
spondent van de Times meldt dien
aangaande het volgende aan zjjn blad
„Ik verneem, dat voorbereidingen
zyn getroffen om het Iligebied in
Chineesch-Turkestan weder door Rus
sische troepen te doen bezetten. Deze
ernstige maatregel is noodig geworden
door China's hardnekkige minachting
van zjjn verplichtingen, voortvloeiend
uit het tractaat, op 24 Februari 1881
te Petersburg gesloten. By dit ver
drag stemde Rusland er in toe het
Iligebied, dat het sedert 1871 bezet
hield, te ontruimen in ruil voor con
sulaire eu eominereieele voorrechten
in dat gebied, in Mongolië en in
Mandsjoerye, met ingegrip van scheep
vaartrechten op de rivieren Amoer,
Soengari en Oessoeri. Het tractaat
zou telkens voor tien jaren verlengd
worden geacht, tenzij een van beide
partijen tussehen 24 Februari en 24
Augustus van het jaar voor afloop
kennis gai een herziening wenschelijk
te achten".
De correspondent voegt hieraan toe,
dat de schendingen van dat verdrag
door China een lange ljjst zouden
vullen. En de ontstemming hierover
werd in Rusland nog vergroot, doordat
China ook met andere verplichtingen,
uit met Rusland gesloten verdragen
voortvloeiend, zooals met die betref
fende den Oost-Chineeschen spoorweg
en de consulaire jurisdictie over Rus
sische onderdanen, dikwyls weinig
rekening hield. Rusland toonde zich
steeds bereid tot minnelijke schikking
en zjjn vredelievende bedoelingen
bleken duidelijk toen het drie jaren
geleden zyn aandeel in het gemeente
lijk bestuur van Charbin aan de Chi-
neezen overdroeg. Die verzoenings
gezinde houding is in China verkeerd
opgevat. De krachtigste vertoogen
kouden de Chineesche regeering er
niet toe brengen hare verplichtingen
na te komen. Daai om wil Rusland nu
op andere wijze optreden, waarbij het
evenwel volstrekt niet het doel is
gebiedsuitbreiding te verkrijgen. Rus
land wil alleen, dat volgt ook uit den
tekst van de officieele kennisgeving,
die Rusland van zyn voornemens aan
de regeeringen Tan Engeland, Frank
rijk en Japan heeft gedaan, een be
tooging houden tegen China, juist
(Uit het leven onzer Vaderen).
In het waterrijke Holland was het
•Verkeer te water beter geregeld dan
te land. Op den weg van Den Haag
naar Haarlem, waar bij den luister
van vroegere dagen de prachtige
hofstoet der Graven en Baanrotsen,
do jachtgezellen der Heeren van
Wassenaer, Van Teylingen, van
Heemstede zich vereenigden en de
luchtige nonnen der RijnBburgsehe
abdij in een geestelijken tooi met
wereldsohen opschik vermengd op
kostbare paarden been en weer draaf
den, zag men in 't begin der eeuw
slechts ouderwetsche, lompe wagens,
die met moeite en paardenkracht
door het rulle zand werden voortge-
kruid, enkele huif-, mest en voeder
karren, ruiters, die huu vaandel gin
gen zoeken, marskramers, die de ker
missen afliepen. De oude weelde was
verdwenende weelde van latere
dageu was nog niet doorgekomen
zooals andere landen soms door vloot-
demonstratieB een weerstrevenden te
genstander tot rede trachten te bren
gen.
De groote vraag is nu alleen, welke
houding China hier tegenover zal
aannemen.
In Portugal blijft het ook nog maar
steeds onrustig. De
haat tegen de katholieken
heeft blijkbaar nog niet uitgewoed.
Dezer dagen tenminste is het te Porto
na afloop van een bijeenkomst van een
kathdlieke vereeniging op straat tot
een gevecht gekomen met personen,
die de bezoekers uitfloten en lastig
vielen. Toen een der katholieken met
zyn revolver een paar aanranders
verwond had, ontstond spoedig een
algemeene vechtpartij. De groep aan
vallers groeide voortdurend men trok
naar de bureaux van een katholiek
dagblad en schoot eenige kogels door
de ruiten. Daarop moest het vereeni-
gingslokaal der katholieke arbeiders
het ontgelden. De deuren werden in
getrapt en alles werd kort en klein
geslagen. De politie stond onmachtig
tegenover de woestelingen, die de
straten doortrokken, tropeeën van
allerlei soort uit het vernielde huis
meevoerende. De civiele gouverneur
hoeft telegraphiseh verslag gedaan
van het gebeurde aan het Voorloopig
Bewind en tevens
zijn ontslag ingediend.
De berichten omtrent de pest in
China nemen thans een onrustbaren
den vorm aan. Volgens de geruchten
zouden nl. de Chineezen trachten,
de pest onder de europeanen
in Mandsjoerye te verbreiden. Chi
neesche opruiers sehjjnen daar rond te
trekken en te prediken, dat de pest
door de goden is gezonden om de
verdrijving der „blanke duivels" en
der Japanners mogeljjk te maken. Zjj
trachten de zieken te overreden zich
op de straatwegen naar Rusland te
begeven, opdat de kiem der ziekte zoo
naar Europa komt en er zyn werkely k
eenige fanatici, die zoo handelen. Chi
neesche bedelaars berooven de dooden
van hun kleederen en staarten en
verkoopen die. Te Wladiwostok heeft
de Kamer van Koophandel een verbod
uitgevaardigd voor de Chineezen om
zich daar op te houden. Ook de Ja
panners laten hun grenzen scherp
bewaken.
Binnenland.
Landverhuizers
De Minister van Buitenlandsche
Zaken vestigt de bijzondere aandacht
van allen, die voornemens mochten
zyn, als landverhuizers naar den
vreemde te gaan, op het volgende
Het is in den laataten tijd gebleken,
dat hier te lande personen hun werk
er van maken, om op te wekken tot
landverhuizing naar overzeesche ge
westen, en dat deze personen van
tlken aangebrachte landverhuizer van
derden eene belooning ontvangen.
Aanbevolen wordt de mededeelingen,
die dergelyke personen omtrent voor
uitzichten voor landverhuizers doen,
niet zonder nader onderzoek als juist
(van Lennep).
Toen begonneD in de dagen van
Frederik Hendrik al zooveel koetsen
in gebruik te komen, „dat het ver-
keer in de nanwe straten der steden
er hinder van had".
(Muller, Onze Gouden Eeuw Hl) De
Amsterdamsehe Regeering, beducht
voor haar kostbare bestrating, die zo
uit de bijdragen der huiseigenaren
(2 h 4 stuivers per huis) moest on
derhouden, bleef niet doof voor de
klachten der burgers over dat „geraas
en dreunen in de huizen", en bedreig
de, mede uit vaderlijke zorg over de
voetgangers, die bang waren, dat ze
„over de beenen werden gereden"
(gebruikelijke populaire term) in 1634
by keure ieder, die door de stad
reed in karos, koets of kales met f 50
boete, „invorderbaar desnoods door
afspanning van de paarden", (mr. N.
de Koever, Uit Onze Oude Amstel-
stad). Deze keur bleet, als alle ver
ordeningen tegen de weelde, zonder
uitwerking, wat ook hieruit blijkt, dat
ze in 1642, "47, '63, '69 '79 en '81
moest worden vernieuwd (De Roever).
Aan medici werd bij uitzondering
toegestaan per rjjtuig de patiënten te
bezoeken.
Sedert 1698 waren er voor de poor
ten binnen de veste wagenpleinen
aan te nemen.
Inlichtingen omtrent de vooruit
zichten van landverhuizers in vreemde
landen worden, voor zooveel beschik
baar, verstrekt door het departement
van Buitenlandsche Zaken, te 's-Gra-
venhage.
(Jlt de Pers.
Vreeselijk vooruitzicht
De Tijd maakt gretig gebruik van
de verklaring der vryliberale Nieuwe
Ot., dat als de voorstanders van alge
meen kiesrecht het bjj de stembus
winnen, Troelstra minister moet wor
den. Het katholieke blad is tot hart
en nieren ontsteld over dat sehrikkeli jk
vooruitzicht en schrijft:
Mr. Troelstra Minister, inr. Troelstra
Premier, mr. Troelstra „der kommende
Mann", mr. Troelstra in het land der
Oranjes de regeerder, de heheerseher
en leider van ons volksleven, van
onze nationale krachten en aspiraties
De Nieuwe Courant zegt wel, dat het
niet zal gebeuren, en voorloopig ge-
looven wy het ook niet. Maar het
vrij-liberale blad konstateert dan toch
maar, dat de vrijzinnigen van radika-
ler gehalte in staat zouden zjjn, om
ons volk aan dezen politieken daemon
over te leveren, ter wille van hnnne
politieke eer- en heerschzucht is
dat niet het toppunt van Dationaal-
staatkundige ontaarding en mogen
vaderlandslievende burgers aan zulke
mannen de toekomst van Nederland
in handen geven
De Clir. Sist. en de Coalitie.
De Zutph. Crt., de jongste verga
dering van de Chr. Hist. Unie bespre
kende, betoogt, dat de coalitie toch
niet een zoo „heeht en wel doortim
merd" gebouw is, als de mannen van
rechts ons zoo gaarne voorstellen.
Nu is 't waarde coalitie khn tegen
een stootje. Vele malen is gebleken,
hoezeer haar aanhangers principieel
verschillenhoe haar pas wordt ge-,
matigd door het conservatieve element,
dat trouwens haar grootste kracht
vormt, en hoe de demooratisoh-gezin-
den onder haar worden overstemd
door de mannen van het behoud.
Wensehen, aan één deel lief, moeten
ter wille van de eenheid worden ge
smoord, al gebeurt het maar hoogst
zelden dat een deel der coalitiegenoo-
ten zich afscheidt van de rest. Voor
'i uiterlijke wordt, althans in deKamer,
die kunstmatige eenheid vrijwel be
waard.
Komen in de Kamer de gedachten
der leiders tot uiting en stempelen
hun daden de coalitie voor het oog
der wereld tot een onverbrekelijk
schynende massa het is niet diar,
dat de meening der kiezers van reebts
zich blijkt te openbaren. Dat zien we
uit het verloop dezer vergadering
zonneklaar. In den boezem der Chr.-
Hist. partij hebben zieh nu opvattingen
geopenbaard, die voor het voortbe
staan der coalitie hoogst verderfelijk
kunnen blijken. Wat die predikanten
daar verkondigden, vindt in 't land
weerklank in breeden kring. En groo-
ter gevaar zien die mannen blijkbaar
nog in de coalitie dan in een zege
der linkerzijde.
opengelaten, waar de wagenaars
hun wagens konden plaatsen, waar
mede ze reizigers naar andere steden
reden oi ook wel de rijke kooplieden
naar hun buitens aan de Vecht.
Onbelemmerd echter was het ver
keer van sleden, waarmee de slee-
voerders of sleepers de goederen van
en naar de Waag op den Dam brach
ten en dan „de wegen vooral in den
omtrek van (de hooge) bruggen on
veilig maakten", want „hun gierende
en vaak overladen sleden" konden
somB „door paard noch bestuurder
beheerseht worden (De Roever).
Volgens een oude keur was het den
sleeper verboden op de Blee te gaan
zitten. „Enkele reizen", zegt Wage
naar, „hebben Burgemeesters een slee
per, ter oorzake zijner onpasselijkheid,
toegestaan op zijn slee te mogen zit
ten." Met die onpasselijkheid zal dan
wel gebrekkigheid bedoeld zijn. Die
zelfde keur echter bepaalde, dat de
sleeper niet jonger mocht zyn dan
een-en-twiimg jaren 1 Een lastig geval
voor een sleeper van zeventien byv.
En dan verbood die keur hem ook
nog het rooken.
De sleepers hadden behalve zweep
en teugels nog een ander tuig te han-
teeren. Aan een koord droegen ze
namelijk een door en door vette lap.
Het gebeurde is voor genoemd blad
een bevestiging van de meening, dat
de nu bestaande rechtsche meerder
heid in het volk, in de kiezers van
rechts, geen bevestiging zal vinden
op den duur. De ontevredenheid met
den gang van zaken en de drang
naar verandering zijn te opvallend
om haar toe te schrijven aan een
tijdelijke ontstemming.
En de antirev. en R.-K., die puur
kunnen regeeren by de gratie van de
Chr -Hist., zullen zich in ieder geval
er op moeten voorbereiden, dat ze,
na deze harde waarheden, welke ze
te slikken kregen, te avond of te
morgen zien thuis gestuurd een exploit
van opzegging der dienstbaarheid.
Zoo zal de coalitie, hoe heeht en
sterk ze ook schijnen mag, verbroken
worden. Ze zal niet worden vermoord
door links, maar haar eigen dood
sterven door gebrek aan gezonde
levenskracht.
Rijwieldiefstal.
Dat was de misdaad, waarvoor P,
de W., 40 jaar, te Goes, en C. van
N., 28 jaar, ook al te Goes, op het
zondaarsbankje moesten plaats nemen.
Toen nl. P. van Iwaarden in een
café te 's Heer Arendskerke een hart
versterking was gaan nemen en z'n
flets buiten had gelaten, maakte
bovengenoemd duo van die gelegen
heid gebruik om er met het eenzame
karretje van door te gaan en het een
tydje later te Middelburg van de
hand te doen. De politie was hun
evenwel te glad af, want al heel gauw
werd het gestolene in beslag genomen
en tegen de daders proces-verbaal
opgemaakt.
Eiseh tegen ieder 3 maanden
brommen.
Wederspannigheid.
Eenige weken geleden bewogen de
26-jarige werkman J. H. E. en de
25-jarige koopman L. YV., beiden te
Goes, zieh langs 's heeren wegen, een
feit, waartegen natuurlijk niemand
bezwaar kon hebben. Een hunner
droeg evenwel de kolf, de andere den
loop van een geweer en dat vond een
veldwachter niet in den haak. Hy
hield dus het tweetal staande en eischte
overgave van het geweer, wat den
heeren allesbehalve naar den zin was.
Zij meenden zich vrijelijk ieder met
een half jachtgeweer op Btraat te
mogen vertoonen en verzetten zich
tegen de pogingen van den ambte
naar om het corpus delicti te bemach
tigen. 't Gevolg was, dat deze zjjn
plannen moest laten varen, wat de
twee zonderlinge wandelaars waar
schijnlijk ieder op 1 maand gevange
nisstraf zal komen te staan. Dat was
althans de eiseh, toen ze zich de
vorige week voor de rechtbauk te
Middelburg hadden te verantwoorden.
Kantongerecht Goes.
By vonnis van den kantonrechter
te Goes zijn veroordeeld wegens:
Overtr. leerplichtwetM. S. te Ier-
seke tot f0,50 b. s. 1 d. h., J. W. te
Goes, f 1 b. s. ld. hA. V. te 's Heeren-
hoek, P. S. te Arendskerke, J. de J.
die ze bijwijlen voor de slee lieten
vallen. Als de slee dan over die lap
heen was, had ze wat vettigheid van
de lap genomen en was ze dus ge
smeerd. En het is deze smeerlap van
den ouden sleeper, waaraan we zoo
nu en dan op straat nog eens worden
herinnerd. Als we nagaan hoe spoe
dig dit lieflijke woord sommigen uit
het volk van de lippen glipt, komt
de vraag bjj ons op, of de vroegere
sleeper ook zoo gauw met zyn smeer
lap klaar stond.
„Een vernuftige sleeper was het
voorzeker, die op het denkbeeld kwam,
om een koetsbak van het gewielde
onderstel af te nemen en op de slede
te plaatsen", waardoor de zoogen.
koetsslede ot toeslede ontstond En
lang nog werd in Amsterdam een rij
tuigverhuurder sleeper genoemd (de
Roever). Soms waren de rijtuigen zoo
ingericht dat men, om beter te kun
nen uitkijken, dwars voor het open
portier kon gaan zitten. Eerst in 1727
werd het ieder vergund, tegen beta
ling van f 1"0 per 2 jaar, rjjtuig in
de stad te houden. Maar door de vele
verbodsbepalingen had de stad in het
buitenland den naam gekregen, dat
men er niet rijden mocht „omdat de
huizen, op palen gebouwd, daar niet
tegen konden (de Roever.)
te Hoedekenskerke, ieder f2 b. s. 2
d. h., J. H. te 'b Gravenpolder, C. S.
te Wissenkerke en E. M. te lerseke,
ieder f 3 b. s. 2 d. h.
In gesl. jaebttjjd jagen zonder mach
tiging en verg.A. v. O. te Borssele
2 m. f 3 b. s. 2 m. 3 d. h. en uitleve
ring geweer of f3 b. s. 1 d. h.
In gesl. jachttijd zonder machtiging
wild dooden: J. K. te Kattendyke
f 0,50 b. s. 1 d. h.
Niet beletten dat hond wild opspoort
A. H. te Hoedekenskerke f 1 b. s. 1
d. h., J. R. aldaar f 3 b. s. 2 d. h.
's Nachts zonder akte pogen wild
te bemachtigenG. G. te Driewegen
f 20 b. s. 8 d. h.
Iemand bjj opsporen van wild met
kunstlicht bijstaan: J. G. te Ove
zande f 15 b. s. 8 d. h.C. v. d. P.
te Driewegen f 20 b. s. 8 d. h.
Vissehen zonder akteN. G. te
Hoedekenskerke f 2 b. s. 2 d. h.
Vissehen zonder akte en verg.A.
W., J. J. M., J. de B., S. W. te Ou-
delande en G. M. te Baarland, ieder
2 m. f 0.50 b. s. 2 m. 1 d. h.
StraatschenderijA. S. Jz. en
J. E. Cz. te lerseke, ieder f 5 b. s.
3 d. h.L. J. de K. te Goes f 3 b.
s. I week tuchtsch C. J. T. en L.
v. C. te Goes, ieder f 2 b. s. 1. d. h.
Nachtelijk rumoer verwekken A.
H. Cz. te lerseke t 3 b. s. 2 d. h.,
M. v. d. P. te Driewegen f 5 b. s. 3 d. h.
Loopen over bezaaiden grondM.
de J. en C. de W. te Hoedekensker
ke, ieder f 2. b. s. 2. d. b.
Rijden over spoorweg C. J. v. d. B.
te Ossendrecht f 2 b. s. 1. d. h.
Loopen over spoorweg M. de J. Dz.
te Kapelle, f2 b. s. 2 d. h.
Geen loonljjst houdenJ. N. te R.-
Bath, f20 b. s. 10 d. h.J. B. K. en
A. v. d. S. Jr. te Hansweert, ieder
f25 b. s. 10 d. h.
In schuur rooken: G. R. te Oude-
lande, fl b. s. 1 d. h.
Op straat zingen A. de L. te Cort-
gene, f 2 b. s. 1 d. h.Jacob M. te
Oudelande, f 2 b. s. 2 d. h.Jaeobus
M. en J. L. aldaar, ieder fl b. s, 1
d. h. j L. W. M. te Cortgene, f3 b. s.
1 week tuchtsch.
Op straat gillen: D. K. te Coiyns-
plaat, berispingJ. L. S. aldaar, f 2 b.
s. 1 d. h.P. M. M. aldaar, i 2 b. s.
1 week tuchtsch.J. L. S. aldaar, f 1
b. s. 1 d. h.J. K. aldaar, f 1 b. s.
1 week tuchtsch.
Sekreetvuil op verboden plaats stor
ten: P. J. J. te Hansweert, f3 b. s.
3 d. h.
Gestorven vee weggeven J. C. de
B. te Goes, f 10 b. s. 3 d. h.
Gestorven vee vervoerenJ. de M.
te 's-Heer Arendskerke, f 10 b. s. 3 d. h.
Straat doen schurenK. W. te We-
meldinge, fl b. s. 1 d. h.
Zonder rjjbewijs met motor rijden
J. P. V. te Hansweert, f3 b. s. 2d. h.
's Avonds rjjden zonder lichtP. v.
E. te Wemeldinge, J. S. en P. R. te
Goes, ieder fl b. s. 1 d. h.
's Avonds fietsen zonder lantaarn
J. S. te Hansweert en P. v. E. Jz. te
Krabbendijke, ieder f 2 b. s. 1 week
tuchtsch.A. J. en M. K. te Goes,
J. L. v. d. V. Dz. en W. de K. te
lerseke, J. J. te Nisse, A. de J. te
Driewegen, H. K. te Cortgene, J. K.
te Krabbendijke, P. de K. te Hein-
De eigenlijke reiswagens, die men
voor „groote* reizen by de wagenaars
huurde, waren natuurlijk minder
luxueus dan de eigen rijtuigen der
rjjke kooplieden. In „De Pleegzoon",
lie hoofstuk, beschrijft v. Lennep
zoo'n reiswagen: een zwarte koets,
door vier Btevige paarden getrokken
een fraai uitgedoste koesier reed voor
op; de wagen, met een hemel op 4
stjjlen, was met gordijnen behangen,
dus zonder portier; op de trede zat
een page, achterop bungelden drie
lakeien, met vuurroeren gewapend.
De koetsier hield de Btrengen der
achterpaarden; de postiljon, een Gel-
dersche boer, zat op het hydehandsohe
voorpaard en dreef met zjjn knoopig
tonw de voorste dieren aan.
Dat met den rijkdom en de weelde
ook het rjjtuigverkeer vermeerderde
kan men zien in de verbodsbepalin
gen, die in latere jaren meer soorten
van rijtuigen opgeven. Omstreeks 1700
vond menkarossen, koetsen, kalles
sen, chaisen, bolderwagens, berljjners,
zwemmers, fonrgons (de Roever)
„chaisen, daer men de bruyden mede
rijdt", ziet men nog, met de bruids
paren er inb.v. te Diemerbrug.