N', 15 1911
Donderdag 2 Februari,
988te jaargang.
73 FEUILLETON.
3Cei geheim van den
JCerenlesburehf. -
GOBSGHB
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, in Goes 0|75, buiten Goes, franco f 1,(5.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
"GOlMNl.
De prijs der gewone advertentiénu van 1-5 regels 50'ct., eiken regel meer lOct
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbendo
dankbetuigingen worden van 110 regels f 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 22.
Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur mr. W. S. Kalma.
Buitenland.
Kieswet voor Portugal.
De nieuwe regeering in Portugal is
druk bezig haar programma van ver
beteringen af te werken. Momenteel
beeft zy de kieswet onder handen, die
al flink opschiet. Het ontwerp kent
geen kiesplicht.
Kiezers zijn alle Portngeezen, die
den eersten April den leeftijd van 21
jaar bereikt hebben, kunnen lezen en
schrijven en die behoorlyk zijn inge
schreven ais burger by de laatste
volkstelling. Militairen in actieven
dienst kunnen geen stem uitbrengen,
evenmin als strafrechterlijk veroor
deelden, zwakzinnigen en bedeelden.
Verkiesbaar zjjn allen, die kunnen
lezen en schrijven. Niet verkiesbaar
zjjn de militaire en civiele rechters,
geestelijken en directeuren van door
den staat gesubsidieerde maatschap
pijen, enz. Voor Lissabon en Oporto
wordt de evenredige vertegenwoor
diging aanvaard. In de andere distric
ten zou de verkiezing plaats hebben
volgens een onvolledige lijst, die een
maximum van drie namen draagt op
vier, die gekozen moeten worden.
Elk district kiest vier afgevaardigden,
Lissabon en Oporto zullen in twee
kiesdistricten verdeeld worden. Elke
kolonie kiest een afgevaardigde, bet
aantal districten is nog niet vastge
steld. Over zeven hoofdstukken wordt
nog in den Ministerraad beraadslaagd.
Die berichten luiden vrfj wat gun
stiger dan hetgeen uit Oostenrijk-Hon-
garije gemeld wordt. Te Krakau is n 1.
een studentenstaking
uitgebroken, die zich ernstig laat
aanzien. De clericale studenten lig
gen met de vrijzinnigen overhooo en
hadden die Maandag buiten het uni-
versiteits-gebouw gesloten door de
hoofddeur dicht te spijkeren en de
wacht te houden bij de zijdeuren.
Voor het gebouw kwam het tot bot-
Bingen tusscheu de vrijzinnigen en
de politie. Later ontstond een gevecht
tusscheu clericale en vrijzinnige stu
denten, waardoor eenige verwoestin
gen werden aangericht en vooral de
ramen en kronen het moesten ont
gelden. In den namiddag moest zelfs
de hulp der troepen worden ingeroe
pen. Twee compagnieën inianterie
omsingelden het universiteitsgebouw.
De vrijzinnigen, die in de aula 'en in
de andere zalen erg hadden huisge
houden, weigerden het gebouw te
verlaten, wijl zij vreesden, dat enkele
niet-studenten, die zich bij hen had
den aangesloten, aan de politie zou
den worden uitgeleverd. Tegen den
avond werd bevel gegeven de troe
pen te laten inrukken, en konden de
studenten, die in de universiteit waren
opgesloten, het gebouw ontruimen
Op bevel der regeering is de uni
versiteit voorloopig gesloten.
Erger nog moet het toegaan in het
MET pest BESMETTE KHARBIN
en omliggende plaatsen.
Te Foedsjadan en op de straten in
den omtiek liggen de lijken bij tien
tallen zü worden aangevreten door
Uit het Fransch
van
GASTON LEROUX.
Wensch u zelf geluk, mynheer Dar
zac, wensch u zelf geluk.
Als ik bedenk dat ik, zoodra ik in
mjjn kamer kwam, de deur op slot en
grendel heb gedaan en toen ben gaan
zitten werken, terwijl de bandiet vlak
achter mij wasNiets zon gemakke
lijker voor hem zijn geweest dan mij
te dooden.
Eouletabille trad op Darzac toe.
Waarom zon hij het niet gedaan
hebben? vroeg hij, hem strak aan
ziende.
Ge weet wel dat hy op iemand
wachtte.
En Darzac keerde zyn pynlyk ver
wrongen gelaat naar Mathilde.
Rouletabille richtte nu uitsluitend
het woord tot Darzac. Hy legde beide
handen op zjjn schouders.
Mjjnheer Darzac, zei hy, en zyn
stem was weer helder en uitdagend,
ik moet u een bekentenis doen. Toen
ik hoorde hoe de andere Darzac bin-
do honden, raven en andere vogels,
die de pest over het geheele land
verspreiden. Tegen dergelijke infectie-
dragers zyn alle beschermingsmaat
regelen ter wereld nutteloos. Tallooze
lyken worden in de Soenghari-rivier
geworpen, en komen dan zoo ook in
den Amoer. Hoe weinig de Chineezen
het besmettingsgevaar duchten of,
juister uitgedrukt, begrijpen, volgt uit
het volgeDde straattooneel
Een handelaar, die met een korf
vol noten en zaad van zonnebloemen
in de straat staat, wordt ziek aan de
pest. De doodstrijd overvalt hem en
hy stort op zijn waren neer. Een veer
tigtal Chineezen staan intnsschen in
een kring den dood niet zonder bij
bedoelingen af te wachten. Nauwelijks
was de ongelukkige overleden, of zij
storten zich op zyn waren en Diaken
er zich van meester.
De gevolgen van dergelijk optreden
zyn natunrly k niet te overzien.
tó 1 k ii e it I a ii (f.
Bakkerswet.
Het bestuur van de Vereeniging
van Broodbakkerspatroous uit de
luxe-, gemengde- en middenbedrijven
heeft tot de Tweede Kamer een adres
geneht, waarin, na een uitvoerige toe
lichting, het volgende wordt gezegd
Ie. By de voorloopige behandeling
der Bakkerswet zyn de patroon» uit
de luxe-, gemengde- en middel bedrij
ven buiten hun wil en in strjjd met
de waarheid tot de voorstanders van
de afschaffing van nachtarbeid gere
kend.
2e De financieele bezwaren zyn
voor velen zóó overwegend, dat het
hen onmogelijk zal blijken, hun be
drijf voort te zetten.
3e. Voor twee volkomen gelijk
waardige categorieën van staatsbur
gers, als de leden onzer vereeniging
en de banketbakkers, schept de wet
voor de eerste willekeurig zulke be
perkende bepalingen, dat het hun niet
mogelijk blijft den strijd om het be
staan vol te houden, dat is on
rechtvaardig.
4e. Ten koste van Nederlanders
biedt de wet een niet te bestrijden
afzetgebied aan buitenlanders, die
onze grensprovinciën van brood kun
nen voorzien. Ook verdrijft zij Neder-
landsche bakkers uit Nederland om
even over de grenzen nieuwe bakke
rijen op te richten.
5e. De moreele en financieele
schade, aan een belangrijk deel der
ny verheidsbevolking toegebracht, is
door geen enkelen maatregel onge
daan te maken."
Met aandrang wordt aan de Tweede
Kamer verzocht, de aanhangige Bak
kerswet op de Bakkersraden te ver
werpen.
Wijziging Arbeidswet.
De hoofdbesturen van den Algem.
Ned. Bond van Textielarbeiders De
Eendracht, den Ned. Chr. Textielar-
beidersbond Unitas en den Ned. R.K.
Textielbond St. Lambertus hebben
aan de Tweede Kamer een adres ge
nen was gekomen, en ik merkte op
dat gjj niets deedt om ons uit de
dwaling te helpen, toen iedereen (be
halve ik) dacht, dat gij om vijf uur
deze kamer waart binnengegaan ja,
toen vond ik, dat ik het reebt had
my af te vragen of degeen, die dien
middag te vjjf uur in de gedaante van
Darzac het Oude Kasteel was binnen
gegaan, misschien niet de beruchte
bandiet was, dien wy zoo vreezen
Integendeel, ik heb gedacht, dat die
Darzac wel eens de echte en dat gij
de valsehe Darzac zoudt kunnen zijn
Ach ja, mynheer Darzac, ik moet het
eerlijk bekennen, ik heb u verdacht,
ernstig verdacht.
Onzinzei Darzac. Ik heb u niet
uit de dwaling geholpen, ik heb u
niet gezegd dat ik niet degeen was,
die om vyf uur deze kamer was bin
nengegaan, eenvoudig omdat ik toen
ik hier werkelijk een uur later ge
komen ben, heelemaal niet op den
tijd lette. Ik hechtte er geen gewicht
aan en herinnerde mij dus later niet
precies hoe laat het toen geweest was.
Zoo ernstig heb ik u verdacht, mijn
heer Darzae, vervolgde Kouletabille,
niet lettende op de verontwaardiging
van Darzac, op de ontroering van
Mathilde en op onze verwarring en
verbazing, zóó ernstig heb ik u
verdacht, dat ik mij verbeeldde
stel u gerust, mynheer Darzac, ik
verbeeldde het my immers maar dat
richt, waarin zy te kennen geven, dat
zy met belangstelling hebben kennis
genomen van de Wijziging der Ar
beidswet" door den minister van land
bouw, nijverheid en handel by de
Tweede Kamer ingedienddat zy een
spoedige behandeling van dit wets
ontwerp ten zeerste op prijs stellen,
doch, in tegenstelling met de bezwaren,
welke van de zijde de'' werkgevers
tegen bet wetsontwerp zijn ingebracht
van oordeel zyn, dat dit ontwerp nog
een verdere strekking dient te hebben j
dat zy vertrouwen, dat de Kamer
ernstig nota zal nemen van de wen-
sehen der georganiseerde textielar
beiders, opdat onderstaande bepalin gen
in de textielindustrie over 't algemeen
kunnen worden ingevoerd
a. om den minimum-leeftijd, waarop
de arbeid door jongens en meisjesin
de fabrieken kan worden aangevan
gen, te brengen op 14 jaar;
b. om den maximum-arbeidstyd
van beschermde zoowel als van onbe
schermde, dus van alle arbeiders te
brengen op 10 uur per etmaal
c. om aan een middag rusttijd van
11/3 uur vast te houden, doch de
morgen-schatttyden niet verplicht te
stellen
d. om voor de textielindustrie te
bepalen, dat de arbeid des Zaterdags
voor alle arbeiders behoudens nood
zakelijke uitzonderingen des namid
dags om 1 uur moet zyn geëindigd
e. om de leeftijdsgrens voor be
schermde personen op 18 jaar te
brengen.
Nieuw Malthusiaansche Bond.
Te Utrecht is de 29 ste jaarlyk-
scbe algemeene vergadering van den
Nieuw-Mathusiaanschen Bond gehou
den, onder voorzitterschap van mevr.
Kutgers-Hoitsema, uit Den Haag.
Uit het verslag van den secretaris,
dr. J. Rutgers, bleek, dat bet ledental
dit jaar is gestegen van 2217 tot 2860.
Besloten werd een medicus af te
vaardigen naar een N.-Malth. Confe
rentie, dezen zomer in Dresden te hou
den bij gelegenheid van de Hygiëne-
tentoonstelling aldaar.
Op- en Aanmerkingen.
Een woord aan de Christelijk-
Historisohen.
Er is onrust in de Christelijk-Histo-
rische gelederen. Nu hier dan daar
gaan stemmen op, die waarschuwen
tegen een langer samengaan met
Antirevolutionairen en Roomsch-Ka-
tholieken. Hoe langer zoo meer komen
er mensekeu, die begrijpen, dat de
gemeenschappelijke wortel geen wortel
des geioofs is, dat de eere Gods iets
anders vraagt dan het politiek gedoe
der eoalitiegenooten. Een dezer is
Ds. A. G H. van Hoogenhnyze, een
Ned. Herv. predikant van orthodoxe
richting. Deze heeft een brochure uit
gegeven getiteld „Hoe lang nog
Een woord aan Hervormden, die de
Christelijk-Historische beginselen zyn
toegedaan". Daaruit willen wy het
een en ander overnemen ter voor
lichting misschien voor Christelyk-
Historischen, die twijfelen.
gij, geholpen door mevrouw Darzae,
den echten Darzac, die hier was bin
nengedrongen om de plaats in te
nemen, waarvan gij u wederrechtelijk
hadt meester gemaakt, voorgoed on
schadelijk hadt gemaakt. Met andere
woorden, mijnheel' Darzac, dat ik heb
durven denken, dat, als gij Larsan
waart, de man in den zak Darzae
moest zyn geweest. Ja, hoe kon myc
verbeelding zoo op hol slaan, nietwaar?
Wat een allerdolste onderstelling!
Och kom I zei Darzac meer bij zich
zelf. Wy hebben elkander hier alle
maal verdacht.
Rouletabille keerde hem den rug
toe, stak de handen in de zakken,
wendde zieh tot Mathilde, die een
flauwte nabij scheen, en zei
Nog een beetje moed, mevrouw.
Toen vervolgde hy weer met een
andere stem. een stem, die ik wel van
hem kende en die my deed denken
aan die van een professor in de wis
kunde, die een probleem oplost.
Ziet u, mijnheer Darzae, wij hadden
dus te doeu met twee Darzaos, den
echten Darzac en den valschen, waarin
Larsan zich verschool. Nu was het
myn plicht, om zondervreesof schroom
en volstrekt onpartijdig die beide
Darzacs te bestuaeeren. En ik ben
met n begonnen, mijnheer Darzac.
Genoeg hieroverzei Darzac streng.
Ge verdenkt mij immers niet meer!
Zeg ons na dadelijk wies Larsan is.
Ds. van Hoogenhuyze schrijft dan
o. a
„De Anti-Revolutionaire party heeft
zieh vereenigd met de Roomseh-Katho-
lieke party en met de Christelijk-His
torische Unie en zoo is de „coalitie"
ontstaan.
Het doel wasmeerderheid te ver
krijgen langs den weg vaD de meer
derheid het liberalisme ten onder te
brengenlangs den weg van de meer
derheid te verkrijgen wat alleen de
Geest des Heeren kan doen.
In haat tegen het liberalisme, in
begeerte naar subsidies voor eigen
instellingen, in verlangen naar bet
bekleeden van verschillende betrek
kingen door leden hunner partyen,
vond men aanknoopingspunten, en nu
is men over de verschillen heenge
stapt, nu heeft men van zyn begin
selen wat laten vallen en nu is men
gezamenlijk opgetrokken als de Chris
telijke coalitie.
Aan deze coalitie had de Christelijk-
Historische Unie,*Üclowel uit Christelijk
als uit Historisch oogpunt nooit mogen
meedoen. Het is toch „politiek" in den
verkeerden zin van bet woord. Het
is „tactiek" die nooit voor God te
verantwoorden is. Het is verwateren
van beginsel, dat in een Christelijke
party te laken is. Het is toepassen
van het anti-christelyke„bet doel
heiligt de middelen", en een vergeten
van de waarheid, dat het beter is het
doel niet te bereiken, dan dat te doen
door verkeerde middelen. Het is een
voorbijzien van het woord van den
Heiland: „Mijn Koninkrijk is niet van
deze wereld".
Vragende, of deze coalitie reeht van
bestaan heeft, gaat de schrijver dan
de drie party en na en komt tot de
conclusie
„De Christelyk-Historische Unie, en
dat is het allereerste wat zij heeft te
doen, en wat zy zoo spoedig moge-
ljjk heeft te doen, moet hare zelfstan
digheid herwinnen. Zij heeft zich los
te maken uit een coalitie, die onzede
lijk is, leidende tot beginsel verzaking,
die onhistorisch is en gevaarlijk voor
eigen instellingen, die een zaak is
van ongeloof, toonende dat men zich
niet durft verlaten alleen op God,
die tenslotte voert tot loslating en
prysgeving van een deel der natie,
waardoor in de hand gewerkt wordt
dat wat zy het meest wil bestrijden,
daar zy de breede massa van het
volk afkeerig maakt van alle gods
dienst en geloof en in de armen voert
van de Sociaal-DemocratLe.
Zieh losmaken uit de coalitie, zoo
spoedig mogelijk I
Dat eischt de eere Gods. Als ter
wille van de coalitie dingen worden
verzwegen en goed gepraat, die ver
keerd zynals, om vooruit te komen
mensehen zich aansluiten bij de Chris
telijke partyen, niet omdat zij zelf
Christelijk zijn, maar omdat die par
tijen aan het bewind zyn; als begin
selen, die men meent op grond van
Gods Woord dat levensbeginselen zjjn
voor een Christelijke staatkunde, niet
kunnen worden doorgevoerd, omdat
de andere coalitie-leden een andere
meening daaromtrent hebbeD, laat
Ik wil hetIk eiscb het
Wy willen het allen! En dadelijk
ook! riepen wy en verdrongen ohs
om hem.
Mathilde ging voor haar zoon staan,
alsof zy hem met haar lichaam wilde
beschermen tegen mogelijke bedrei
gingen. Maar dit tooneei had nn reeds
lang genoeg geduurd en ons geduld
was op.
Als hjj het toch weet, welnu, laat
hij het dan zeggen. Laten wy er toch
een eind aan makenriep Arthur
Rance uit.
Op dit oogenblik knalde er buiten
weer een schot. Dit greep ons zoo
aan, dat onze toom met een slag
wegdreef en wjj, plotseling van toon
veranderd, Rouletabille nu uiterst be
leefd begonnen te smeeken toch een
einde te maken aan dezen onhoudbaren
toestand.
Rouletabille was, zoodra hy het
tweede schot had gehoord, van phy-
sionomie veranderd. Zyn geheele
wezen trilde van woest opbruisende
kracht. Hij praatte niet meer op den
spottenden toon, dien hy tegen Darzac
had aangeslagen en waaraan wij ons
min of meer geërgerd hadden. Mathilde
die zieh nog steedB tegen hem aan
drong, duwde hij zachtjes weg. Toen
i ging hij met den rug tegen de denr
staan, kruiste de armen op de borst
j en zei:
Id een saak als deze mag mea Biets
dan zulk een streven gedekt worden
door de leuze „voor de eere Gods",
dan is het in werkelijkheid eigen eer
die wordt bedoeld en dan is het juist
ter wille van de eere Gods, dat men
zich uit zulk een verbond losmake.
Dat eischt de eer van de party.
Door de coalitie heeft „rechts" de
meerderheid verkregen, maar de coa
litie heeft tegelijkertijd van de Chris
telijk-Historische Unie de geestelijke
kracht verzwakt, de uitbreiding tegen
gehouden, het beginsel verwaterd en
den naam oneer aangedaan. Die Chris
telijk Historisch is, is het aan het be
ginsel van zjjn part(j verplicht zich
los te maken nit een coalitie, die noch
Christelijk is, noch Historisch.
Dat eischt ook het belang van de
party. Een breede schare geloovige
Hervormden staan tusschen de par
tijen in. Zy weten niet wat ze doen
moeten en welken kant zy moeten
gaan. Meegaan met het ongeloof, zy
kunnen- het niet, hun geweten ver
biedt het. Meegaan met de coalitie
kunnen zy evenmin. Ook daartegen
komt Gods Woord en hun geweten
in verzet. Zü wachten op het uittre
den uit de coalitie van de Christelyk-
Historische Unie, die feitelijk hun
sympathie heelt, om zich dan by die
party aan te sluiten. De partij kan
er niet dan bij winnen, wanneer zy
den moed heeft alleen te gaan staan.
Daarby komt, dat de mogelijkheid
niet is uitgesloten, dat er zieh zullen
aansluiten, die nu door de ongeeste
lijke rcchtsebe politiek onverschillig
geworden zyn, maar dan weer be
langstelling zullen gaan toonea; dat
zich zullen aansluiten geloovige libe
ralen, wier oogen ook door den steeds
sterkeren opmarseh naar de uiterste
linkerzijde opengaan voor de waarheid
der Christelijk-Historische beginselen;
ja, zelfs dat zich zullen aansluiten
Hervormde Anti-Revolutionairen, die
zullen voelen, dat in de Christelyk
Historische Unie hunne plaats is. Zoo
heeft dan de aldus vrijgekomen Chris-
teljjk-HistoriBche Unie front te gaan
maken zoowel tegen de niterste linker
zijde, als tegen de uiterste rechterzijde.
Daar ligt haar eer en daarin ligt
baar kracht.
Zy heeft te gaan voeren eea eigen
politiek, niet Anti-Roomseh, wat een
politiek van onderdrukking zou zyn,
niet Anti-liberaal wat een negatieve
politiek zou wezen. Maar een nationale
politiek, gegrond op de eeuwige be
ginselen, neergelegd in Gods Woord,
zich aanpassende aan de historie van
ons volk, een waarlijk Christelijke
politiek. En dan „Christelyk" niet
slechts een naam, om dienst te doen
als een vlag, maar „Christelyk", als
wandelende in de wegen Gods.
Het moet haar streven zyn, zooals
de Beukelaar het uitdrukt, dat de
overheid openlijk belijde Jezus Chrii-
tus als Koning en Heer; zü moet,
krachtig steunende de bijzondere
Christelyke School, ook de Staatsschool
voor den Christus opeischenz(j moet
de beteekenis van de Nederlandsch-
Hervormde Kerk voor ons volksleven
door de overheid uitdrukkelyk willen
erkend zienzy moet de Zondagsrust
over het hoofd zien. Twee Darzacs,
die naar binnen gaan, twee Darzacs
die naar huiten gaan, een nog wol in
een aardappelzak 'tis wel geschikt
om iemand van de wys te brengen.
U. mynheer Darzac, znlt moeten toe
geven, dat er zeer veel excuses voor
waren dat ik n verdacht.
„Hoe jammer dat by het my niet
heeft gezegd," dacht ik bij deze woor
den van Rouletabille. ,Dan had ik
hem dadelijk uit de onzekerheid ge
holpen door hem opmerkzaam te maken
op „Australië".
Darzac was vlak voor den reporter
gaan staan en riep hem nu woedend
toe
Welke excuses Welke excuses dan
Ik zal het u zeggen en ge znlt mjj
begrypen, antwoordde de reporter,
altjjd even kalm. Het eerste wat ik
tot myzelf zei, toen de mogelijkheid
in my opkwam, dat gy wel eens de
als Darzac vermomde Larsan kondt
zyn, was: „Onzin! Als hy Larsan was,
zou de dochter van professor Stan-
gerson het toch hebben moeten mer
ken." Dat spreekt van zelf nietwaar?
Bat spreekt van zelf! Welnu, toen
ik de houding van haar, die aan uw
arm mevrouw "arzae werd, bestu
deerde, kreeg ik langzamerhand de
zekerheid, dat zy er n altijd van heeft
verdacht Larsan te zijn.
f Wordt vervotgdj
