N° 9 1911
Dondeidag 19 Januari,
089te jaargang.
FEUILLETON.
JC&t geheim van den
JCereulesburoht. -
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Hl-ijs per kwartaal, in Goes 0,75, buiten Goes, franco 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
inzending van advertentlën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
De prijs der gewone ad vertentiën is van 1-5 regelsöO et., eiken regel meer lOet
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prjjs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels h 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 32.
Directeur A. F. A.
van Setebs. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesehe Courant". Hoofdredacteur mr. W. S. Kalha.
Wat óók rechtzinnig protestantisme
heet.
Voor enkele dagen schreven we ook
over rechtzinnig protestantisme. En
al spraken we het niet met zooveel
woorden uit, het kan toch voor ieder
daideljjk geweest zijn, dat we dit
protestantisme, ais elk omhoog streven
van den mensohelijken geest, ernstig
waardeerden als een vorm van gods
dienstig als een anderen bloei van
geesteljjk leven.
Maar er is een ander rechtzinnig
protestantisme nog, beter gezegd een
geestes- en gemoedsstemming, die zich
achter den naam van rechtzinnig pro
testantisme, van orthodoxie verschuilt.
Dat is een deel van het politieke
ehristvndom ten onzent. Dat gebruikt
de godsdienst om eenvoudige menscheu
te vangen binnen een stelsel van
politiek of oeconomie. Dat misbruikt
namen en gedachten, die ieder mensch
heilig behooren te zijn, tot eigen klein
voordeel. Dat maakt zich dag aan dag
schuldig aan ergerlijke godslastering
en durft toch, als De Zeeuw in haar
nummer van 17 dezer deed, schrijven
van „haast Godslasterlijk", waaneer
Mr. Troelstra, de socialist, maar van
wiens religieuze gevoelens het niet
het minste weet, het volgende vers
van hein voordraagt, dat wij gemaks
halve maar dadely'k uit het Friesch
vertalen
„Ik kan niet leven zonder God
Een hulp eu troost in 't donkerst lot
Een Vader, die, als mij de aarde ont
zinkt,
Met blijden hemelUch rnjj wenkt.
Een, die mij toeroept dag aan dag,
Dat 'k aa i zijn harte rusten mag."
en waaneer een aandaehtig-laisterende
schare voor en na die voordracht het
„Onze Vader" en een Requiem zingt. Dat
is het huichelachtig farizeeïsme, dat
onder den schijn van lang te bidden
den spot dryft met alle waarachtig
godsdienstig gevoel en wellustig zijn
vuilen zwadder uitspuwt over de hei
ligheid van elke menschenziel. Dat is
de kanker, die wegvreet wat er aan
schoon van godsdienstig en geestelijk
leven zou willen opbloeien in de zielen
zoovoler eenvoinligen.
Daarvoor past geen woord van
waardeering, geen woord van vergoe
lijking zelfs. Daartegen gaat de hard
nekkige, onverbiddelijke strjjd, om het
behoud van wat er schoonB en hoogs
is in iedere menschenziel, om het beste
en edelste in het menschel'yk leven.
Buitenland.
Frankrijk en onzic küstvkkdedioino.
Ons ontwerp-kustverdediging is ook
in de Fransche Kamer ter sprake ge
komen en daar al evenmin als elders
gunstig ontvangen. De heer Jules
Delafosse liet zieh dienaangaande onge
veer als volgt uit:
Geen der sprekers, die tot nu toe
het woord hebben gevoerd, heeft van
de kwestie van Vlisaingen gesproken.
Ge weet, dat de Hollandsche regeering
het plan heeft geopperd de versterking
van die stad te herstellen. Sedert
tachtig jaar heeft niemand er over
gedacht een steen aan die wallen toe
te voegen, daar geen mensch Holland
van die zyde bedreigde, maar nu
heeft de regeering voorgesteld aan den
mond der Schelde een fort te bouwen,
67
Uit het Fransch
van
GASTON LEROUX.
ik vertelde haar wat Rouletabille
my geschreven had en Edith, die ge
heel van streek was door het lange
wegblyven van den ouden Bob, vond
het een „allervreemdst en veront
rustend" geval en ging met my mee
op de mosselvangst.
Opeens echter richtten wjj ons ge-
Ijjktjjdig op en luisterden met aan
dacht. Wij hoorden geroep van den
kant der grotten. Toen zagen wij
aan den ingang van de Romeogrot
eeu groepje mensehen staan, die ons
wenkten. En weldra vernamen wy
dat eenige vissehers dien morgen
een luid gekerm hadden gehoord
dat, naar de meening van sommigen,
het Gibraltar van het Noorden zou
worden. Die gedachte is zeker ge
boren uit een buitenlandsohe aanspo
ring, of om duidelyk te sprekenuit
een Duitsche aansporing. Onder het
tegenwoordig bestuur schijnen de sym
pathieën van het hof, tot nu toe. naar
Frankrijk gewend, zieli te richten
naar de zyde van DuitschlaDd. Boven
dien zyn de Duitsche industrie en
handel sterk ontwikkeld in Holland.
Nu heeft Duitschland een aanzien
lijk belang by de versterking van
Vlissingen. De strategen zijn het er
over eens, dat in geval van een in
ternationaal conflict, het Fransche
leger van aohteren zou kunnen wor
den aangevallen door een leger,
komende uit België, en Vlissingen
zou dan den doorgang sluiten voor
een hulpleger, gezonden door Enge
land. Ik meen, dat een versterking
van Vlissingen een schending betee-
kent van de onzijdigheid an België.
Ik vraag den minister ot' hjj zieh
met de kwestie heeft bezig gehouden,
en of hij aan de Hollandsche regeering
vertoogen zal richten, die noodzakelijk
en rechtvaardig sehjjnen.
Misschien zijn injjn inzichten pessi
mistisch, maar ik geloof niet, dat de
vrede zoo verzekerd is als gij denkt,
en in ieder geval beweer ik, dat men
in vredestijd zieh moet voorbereiden
op den oorlog (zeer goed I zeer goed 1
op verschillende banken).
Minister Pichon antwoordde daarop
In werkelijkheid dateert de kwestie,
geopperd door den heer Delafosse,
van 1904. Toen werd een commissie
aangesteld ter onderzoeking van de
verdediging van Nederland, en werd
besloten, dat er nieuwe forten zouden
worden aangelegd. Een ontwerp is
onlangs ingediend, ten doel hebbende
te Vlissingen versterkingen te her
stellen, die in puiu vallen. Dit plan
heeft een levendig verzet uitgelokt,
voornamelijk in België, waar men
beweert, dat de Schelde een interna
tionale stroom is, die onzydig moet
blyven, en dat Holland door onder-
teekening van het verdrag van 1839
geen enkele daad mag doen, die in
breuk maakt op de onzijdigheid van
België. Het is mogelijk, dat er geen
uitvoering wordt gegeven aan het plan,
waarvan hier sprake is. Hoe dat zjj,
ik kan slechts gehoor geven aan de
suggestie van den heer Delafosse, en
ik zal zeer gaarne het onderhoud op
mij nemen dat hy verlangt.
Misschien, dat die tegenstand in het
buitenland den stand van zaken ten
onzent wel zag wijzigen. (Zie Binnen
land, Red
De Berlijnsche berichtgever van de
Tel. is er in geslaagd de opinie over
de fortificatie-aangelegenheid te ver
nemen van eenige hooggeplaatste
personen uit Berlijnsche regeerings-
kringen. Ia deze kringen verwondert
men zieh eenigermate over het groote
gerucht, dat door Engelsehe, Fransche
en Belgische staatslieden, hoofd- en
opperoffieieren en journalisten over de
aangelegenheid gemaakt wordt De
Duitsche regeering aldus verklaar
den de zegslieden van dien bericht
gever blijft geheel en al haar oude
standpunt innemen, dat zij ten opzichte
van Nederland niet alleen, maar ook
van alle andere mogendheden steeds
ingenomen heeft, nl. zich nooit en
nimmer te bemoeien met anderer
in de Komeo-grot en zieh toen
onmiddedjjk daarheen hadden bege
ven, om er een man te vinden
die hier een val had gedaan en er
waarschijnlijk al sinds uren bewuste
loos lag.
Wy vergiBten ons niet. Het was
werkelijk de oude Bob, dien wij achter
in de grot vonden. Toen men hem
naar buiten had gedragen en het
volle daglicht hem bescheen zag hy
er werkelijk deerniswaardig uit.
Zyn mooie, zwarte jas was bemod-
derd, gekreukt en gescheurd. Edith
kreeg de tranen in de oogen, vooral
toen men merkte dat de oude man
een sleutelbeen gebroken eu een voet
verstuikt had. Hij zag daarbij zoo
bleek, dat wij dachten dat hij ging
sterven.
Gelukkig was er geen reden zich
ongerust te maken. Na tien minuten
was hy geheel bij kennis en had men
hem op zijn eigen bed in zijn kamer
in het Oude Kasteel neergelegd. Maar
hij weigerde hardnekkig zieh uit te
kleeden en zelfs zijn jas uit te doen,
voor de dokter er was. Edith, die hoe
langer hoe ongeruster werd, ging bij
binnenlandsche aangelegenheden. Ne
derland staat onder niemanda voog
dij het bezit de souvereine rechten
van een souvereinen staat en kan op
eigen bodem doen wat het wil.
Het kan derhalve alle mogelijke
maatregelen, welke het dienstig acht,
nemen ter bescherming van zjjn grond
gebied en ter verdediging van zijn
veiligheid. De Duitsche regeering heeft
zich steeds alle moeite gegeven om
geheel en al onzijdig te bljjven in de
ze interne aangelegenheid van Neder
land. De geheele Duitsche toonaange
vende pers heeft een volkomen neu
trale houding aangenomen en hoewel
van andere zijde steeds geïnsinueerd
wordt, dat Duitschland bjj de zaak
geïnteresseerd is, aeht men het niet de
moeite waard tegen dergelijke dingen
op te komen. De Duitsche regeering
is en blyft volkomen neutraal eu
denkt er niet aan haar standpunt te
veranderen.
ti i ti ii e it i a u d.
De versterking van Vlissingen.
De minister van buitenlandsohe
zaken heeft, naar het Ned. Corre-pon-
dentiebureau meldt, Maandagavond
onzen gezant te Parijs telegraflisch
verzocht om mededeeling van den
juisten tekst der woorden, die minis
ter Piehon in de Fransche kamer van
afgevaardigden zou hebben gesproken
in verband met het wetsontwerp be
treffende onze kustverdediging.
De regeering stelt zieh op het
standpunt, dat tnssehen dit wetsont
werp en de internationaal geregelde
positie van België hoegenaamd geen
verband bestaat, en dat de waarde
van het ontwerp niet ter offirieele
beoordeeling van eenige mogendheid
staat.
Kustverdediging.
De Haagsehe correspondent van de
Tel. meldt
Hand over hand wint hier ter stede
de meening veld, dat het ontwerp-
kustverdediging op de een of andere
manier zal verdwijnen. Het is na
tuurlijk onmogelijk, dat met absolute
zikerheid te zeggen, te meer, daar de
regeering aan de vertegenwoordigers
der pers positief elk interview en elke
inlichting weigert en zieh van het
middel der offioieele communiqués zal
bedienen, om te publieeeren wat zij
noodig aeht. Het is echter een feit,
dat in politieke en parlementaire krin
gen de tot stand koming van het ont
werp-kustverdediging in zyn tegen-
woordigen vorm zoo goed als buiten
gesloten wordt geacht.
Verschillende Kamerleden, met wie
wij spraken, uitten zieh in dieu geest.
Aan den anderen kant wordt echter
evenmin verwacht, dat de regeering
het ontwerp zonder meer zal intrek
ken, omdat dit een al te krasse ver
oordeeling van haar eigen beleid zou
zijn. Wat er dus gebeuren zal, valt
nog niet te voorzien, maar een feit is
het, dat aan de ongewijzigde hand
having en aanneming van het ontwerp
bjjna niemand meer gelooft. De re
geering bevindt zich door de toe
nemende buitenlandsohe oppositie in
niet geringe moeilijkheid.
Ons Belangen minister Cool.
Het hoofdbestuur der Vereeniging
van onderofficieren .Ons Belang" heeft,
zyn bed zitten, maar toen eindelijk
de dokter kwam, stond hy er op dat
zyn nieht niet alleen zyn kamer, maar
zelfs het Oude Kasteel zou verlaten.
En toen zjj weg was, deed hij de deur
op slot.
Een uur nadat dit alles voorviel
kwam Rouletabille terug. Ik keek
voortdurend naar hem uit en toen ik
hem in het oog kreeg, ging ik hem
tegemoet. Hy stelde my niet in de
gelegenheid hem vragen te doen, maar
begon onmiddellyk met mij te vragen
of ik een goede vangst had gehad.
Toch ontging my zijn onderzoekende
blik niet. Ik wilde nu eens even on
deugend zyn. als hij en antwoordde
O ja, een heel goede vangst. Ik heb
den ouden Bob gevangen.
Hy stond versteld. Ik haalde de
Behouders op, want ik dacht, dat hij
maar een beetje comedie speelde.
Och, maak me took niets wjjs, zei
ik. Je wist heel goed waarom je me
daarheen zond om mosselen voor je
te vaagen.
Hij keek mjj verwonderd aan.
Je weet waarsehjjnljjk niet wat' je
eigenlijk zegt, myn waarde Sainclair,
naar de N. R. Ct. meldt, tot den af
getreden minister van Oorlog den vol
genden brief gericht .-
„Namens de Vereeniging van onder
officieren „Ons Belang" betuigt het
hoofdbestuur uwer Excellentie zjjnen
hartelyken dank voor de vele, door
Uwe Excellentie ontworpen maatre
gelen om te geraken tot positiever
betering van de onderofficieren van
het leger en spreekt het zijn diep
leedwezen uit over de plaats gehad
hebbende gebeurtenissen in 's Lancia
vergaderzaal, die Uwe Excellentie
noopten tot het neerleggen eener
functie, waarin het U gaarne nog
langen tijd had werkzaam gezien".
Liberale Unie.
Te 's Gravenhage is Maandagavond
onder groote belangstelling de aange
kondigde .Liberale Unie" meeting
gehouden.
Het woord werd gevoerd door de
heeren mr. P. Rink, prof. G. A. van
Hamel, mr. H. Smeenge en A. Rood-
huyzen.
De redevoeringen zullen in druk
verschijnen.
Aan het slot der vergadering ont
stond groot geschreeuw en rumoer,
doordat eenige leden van de „S. D.
P." debatteeren wilden.
Op last van de politie werd toen
de zaal ontruimd.
Rijksmiddelen.
De opbrengst der rijksmiddelen be
droeg over December f400,173 minder
dan in December 1909, maar toeh nog
f 246,000 boven de gemiddelde op
brengst van December.
De schatkist heeft in 1910 uit de
middelen AL f 7,414.213 meer ont
vangen dan in 1909, en vergeleken
met de raming van f 173,765,280,
toont het opbrengsteyfer een voor-
deelig verschil van f2,763,350.
Een mooi acerès gaven in het afge-
loopen jaar de directe belastingen,
die, na het vorige jaar reeds met ruim
f 2 millioen te zijn gestegen, ditmaal
een vooruitgang van 12,142,589 heb
ben aan te wijzen, welke vermeerde
ring voor f 1,066,275 op rekening komt
van de bedrijfsbelasting.
Bjj de indirecte belastingen was de
opbrengst slechts f253,690 (nog niet
1 pCt.) hooger.
De invoerrechten overtroffen de op
brengst van 1909 met f714,455
In dit tijdsverloop van tien jaar is
dus de opbrengst der middelen met
nagenoeg f 39 millioen toegenomen
en in die zeer aanzienlijke ver
meerdering heeft het afgeloopen jaar
een belangrijk aandeel gehad.
tit tie Pers.
Het Volk sehrijft onder het opschrift
Een bloempje.
Hoe is het klerikalisme groot ge
worden in Nederland Het is niet ons
doel, daarover een doorwrochte ver
handeling te schrijven. Maar meer
malen is door de klerikalen zelf be
weerd dat een geweldige propaganda
ten hunnen gunBte is uitgegaan van
Kappejjne's schoolwet, de scherpe
resolutie genaamd, die het land is in
gegaan met de lenze„dan moeten
de minderheden maar onderdrukt wor
den".
Als de klerikalen dus verstandig
waren, hoedden zij zieh ervoor, in de
zei hij toen. Want dan zou je mede
moeite besparen van me tegen een
dergelijke beschuldiging te verde
digen.
Wat voor besehuldiging? vroeg ik.
Die van den ouden Bob in zulk een
toestand, meer dood dan levend, achter
in de Romeo-grot, aan zijn lot te heb
ben overgelaten.
Stel je gerust! antwoordde ik. De
oude Bob is niet meer dood dan le
vend Hy heeft den voet verstuikt en
een sleutelbeen gebroken. Maar zyn
toestand is volstrekt niet zorgelijk en
hy is een doodeerlijk man. Hij heeft
alleen maar het doodshoofd van prins
Galitch willen stelen, zegt hy.
Wat een onzinnig idééspotte Rou
letabille.
Hij wendde zieh tot mij en keek
mjj reeht in de oogen.
En geloot je die geschiedenis Zeg
eens, geloof je het Enen is dat
alies? Heeft hij geen andere verwon
dingen
Jawel, antwoordde ik. Hij heeft nog
wel een andere verwonding, maar de
dokter zegt dat zij evenmin iets te
beteekenen heeft. ïljj heeft een wond.
oude dwaasheid van de liberalen te
vervallen. Maar nauwelijks zijn zjj
oppermachtig, of op hun beurt is hun
leuze onderdrukt de minderheid. De
socialistische minderheid, wel te ver
staan.
Men kent de geschiedenis van de
tuberkulosebloemVerleden jaar is de
verkoop daarvan gemaakt tot een
propagandamiddel voor het Oranje
huis. De socialistische minderheid
werd genegeerd. Maar dnnrzaam de
socialisten negeeren bjj de tuberku-
losebestrjjding, gaat niet aan. Daar
voor nemen zjj in die bestrijding een
te aktief, een te belangrijk aandeel.
Negeeren laten zjj zich niet. Het
kwam er das nu op aan, of de Cen
trale Vereeniging de minderheid zou
onderdrukken, dan wel of zij den
strjjd tegen de tuberkulose los zon
maken van de propaganda voor
Oranje. De beslissing moest worden
genomen op een oogenblik, dat voor
de populariteit van het koningshuis
minder gunstig was. Op een oogen
blik, dat een groot tekort in onze
staathuishouding moet worden gedekt
door extra-belasten, terwijl Oranje
zich niet ontziet voor de vernieuwing
van zijn paleis Het Loo een aantal
tonnen gouds te vergen van diezelfde
berooide schatkist.
Wy zeggen niet, dat de Centrale
Vereeniging met deze omstandigheid
rekening heeft gehouden, wjj willen
alleen zeggen, dat politici, die over
het geval schryven, zich moesten ver
heugen over de beslissing, om den
strjjd tegen de tuberkulose, tegen de
armelui's-ziekte, los te maken van de
propaganda voor Oranje.
Het tegendeel is echter het geval.
De klerikalen zijn zoo razend over
het besluit van de Centrale Vereeni
ging, dat nu de heele bloem hnn on
verschillig blijkt. Dit is reeds het
beste bewijs, dat het hun niet zoozeer
om tuberkulosebestryding was te doen
als wel om Oranje-propaganda, zooais
het bij de meeste liefdadigheidsfeesten
meer te doen is om de pret dan om
de armen. Men leest nu in de „Zeeuw"
zonder op 30 April een bijdrage af
voor „Sonnevanck", of een andere
christelijke stichting, en het „Centrum"
schrijftjuistlaten de katholieken
wat geven aan de R.-K. Vereeniging
tot Stichting enz. enz. enz.
Nn weet men wel, waar zoo'n raad
op uitdraait. Er worden geen bloempjes
gekocht, en het geld wordt niet ge
zonden aan die sektarische inrichtin
gen. Men zegt welde tuberknlose-
lijders mogen onze onverdraagzaam
heid niet betalen, maar men handelt
enkele uitzonderingen daargelaten
juist andersom.
Tuberkulose bestrijden, o jaMaal
ais daar niet een sla'tje is uit te halen
voor de heersehende klasse, welk nut
heeft het dan Aldus is de moraal
der onvolprezen klerikale politiek
Landbouw, Veeteelt en
Visscherij.
Geitenfokkerij.
De vereeniging tot bevordering van
de geitenfokkerij in onze provincie,
die reeds over de 40 afdeelingen telt,
zal dit jaar vooral hare aandaeht wij
den aan de verbetering der inrichting
van de geitenstallen. Binnenkort zal
zal ze een geschriftje in 't licht geven,
waarin de noodzakelijke eisehen tot
op de borst.
Zoo Och kom 1 Och komriep
Rouletabille, mjjn band zenuwaehtend
omklemmende. En hoe komt hjj
daaraan Zeg, hoe komt hy daara an
Dat weten wjj niet. Wy zjjn er niet
bjj geweest. En die oude Bob is, als
het er op aankomt, zoo verlegen. Hjj
heeft zjjn jas niet eens willen uitdoen.
En die jas bedekte het bloed zoo goed,
dat we niet eens geweten zouden
hebben, dat hjj gewond was, als Walter
het niet had gemerkt.
Zoodra wjj weer naar binnen gingen,
ontmoetten wjj Edith, die ons scheen
te zoeken.
Mjjn oom wil niet hebben dat ik in
zijn kamer kom, zei ze, Rouletabille
aanziende, 't Is onbegrijpelijk.
Maar mevrouw, antwoordde de
jonge reporter, na haar met zijn hof
felijkste buiging gegroet te hebben,
't Is toeh heelemaal niet onbegrjjpeljjk,
als men maar een beetje moeite wil
doen de dingen te begrjjpen!
En hy wensehte haar geluk met de
terugkomst van den oom, van wien
zy zoo veel hield en dien zjj reeds
dood waande. (Wordt vervolgd.)