N° 4 191! Zaterdag 7 Januari 98"te jaargang. Hij dit no. behoort enn Bijvoegsel. FEUILLETON. JCet geheim vaa den JCerculesburchf. G0E8DHE De uitgavo dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond uitgezonderd op feestdagen. Prijs per kwartaal, in Goes ü|75, buiten Goes, franco f 1,23. Afzonderlijke nommers 5 cent. inzending: van advertentiön vóór 2 uren op den dag ;der uitgave. Telefoonnummer 82. De prijs dergewoneadvertentiënis van 1-5 regels50 et., eiken regel meer lOct Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing dorzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 1—10 regels k 1,— berekend. Bewijsnummers 5 cent. Directeur A. F. A. van Setess. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur mr. W. S. Kalma. Nabetrachting. Voor de stemming van 4 dezer hebben wij 't vertrouwen uitgesproken, dat het den vrijzinnigen gelukken zou den in de Provinciale Staten vrijgekomen zetel te veroveren, al verheelden wij het niet, dat wij een sterken tegenstander tegenover ons hadden Dit vertrouwen is niet beschaamd. Met een meerder heid van 169 stemmen heeft de can didaat der vrijzinnigen, de heer Kake beeke, de overwinning behaald. Deze overwinning is zeker voor een groot deel te danken aan de groote werk zaamheid der vrijzinnigen. Bij de stemming van 14 Juni 1910 kreeg de heer Kakebeeke 3265 stemmen, dat is dus met thans, nu zijn stemmenaantal 3747 bedroeg, 'n vooruitgang van bijna 500 stemmen. Dat stemmenaantal be draagt nog geen 201 minder dan bij de herstemmingen op 28 Juni van het vorig jaar, terwijl toch een algemeen verschijnsel is, dat bij herstemmingen beter gestemd wordt en alle man in het vuur komt. Deze uitkomst kan ons dus leeren, dat ook in ons district de ijver der vrijzinnigen, hun belang stelling in de goede zaak der vrijzin nigheid toeneemt. Maar we mogen toch niet over het hoofd zien, dat we deze overwinning ook voor een deel danken aan het afnemen van het aantal stemmen aan den reohtschen kant, een afnemen waarmee het toenemen der vrijzinnige stemmen geen gelijken tred houdt. Veeleer leert een vergelijking met de herstemming van 28 Juni ons, dat nog niet alle vrijzinnigen hun stem deden gelden en dat dus van een belangrijken overgang van rechts naar links onder de kiezers niet gesproken kan worden. Integendeel blijkt duidelijk, dat vele reehtsohe kiezers zijn thuis gebleven. Het aantal stemmen op den rechtschen eandidaat uitgebracht bedroeg op 4 Januari 3578. Dat is dus slechts ruim honderd meer dan den heer van Oeveren een der reehtsohe candidaten bij de stemming van 14 Juni had, maar ruim 500 minder dan by de herstem ming op 28 Juni. Terwijl dus de vrij zinnigen vergeleken met 14 Juni bijna 500 stemmen vooruit gingen, steeg het aantal stemmen toen deor de kerkelijken uitgebracht slechts met ruim honderd. En was de ver mindering links, vergeleken met 28 Juni nog geen 200 stemmen, aan den anderen kant bedroeg ze meer dan 500. Aan lakschbeid der kerkelijken mag, dunkt ons, niet gedacht worden. Deze kunnen, waar het aankomt op ijver voor de zaak, die zjj voorstaan, ons vrijzinnigen meestal een lesje ge ven. Wij zoeken dan ook de oorzaak van deze vermindering in stemmen aantal aan üun kant elders en meenen, dat er van hunne kiezers een belang rijk deel opzettelijk is thuis geble ven. Dit deel is het ehristelyk-histo- riselie. Er is, meenen wij, onder de 62 Uit het Franseh van GASTON LEROUX. Nog nooit is do zaak zoo afschu welijk geweest. Ik moet dadelijk weg Ik heb geen minuut te verliezen Vier-en-twintig uurl Binnen vier-en- twintig uur zal ik weer hier zijn. Maar zweert mij... zweert mij... dat gjj geen van beiden dit kasteel zult ver iaten. Zwejr mjj, mijnbeer Darzae, dat ge zult waken over mevrouw Darzae, dat ge haar desnoods met geweld zult beletten van hier te gaan En dan, dan moet ge niet in het Onde Kasteel blijven wonen I Dat moet niet meerOp de verdieping waar mijn heer Stangerson logeert, zijn er nog twee onbezette kamers. Die moet ge betrekken. Dat is hoog noodig. Sain- clair, jij zult zorgen dat dit gebeurt. Nadat ik vertrokken ben zult gij geen ▼an beiden een voet in het Oude Ka steel zetten, nietwaar Vaartwel. Kom, laat ik u alle drie omhelzen 1 Eu hij sloot ons in de armen, Dar- christeiyk-historiseken overal in den lande een beweging merkbaar, die zieh alkeert van het fantatieke drijven en de onverdraagzaamheid der anti- revolutionairen en roomseh-katholie- I ken. Dit deel van de protestantsche helft der coalitie wjj hebben er I reeds op gewezen bij de bespreking van de stemming in de Tweede Kamer over de subsidie voor de openbare leeszalen en moeten er nog eens op j terugkomen heeft het protestantsche beginsel der vrijheid nog te zuiver be waard, om zich met de zonderlinge allu res der reehtsohe meerderheid, ook in de Heldersohe kwestie gebleken,te kun nen vereenigen Van deze christelyk- historiochen is ook het verzet uitgegaan tegen een vereenzelvigen van gods dienst en politiek, tegen een beroep, op den gemeensehappeiyken wortel des geloois, waarop katholieken en geloovige protestanten heeten te stoelen. Liaar komt nog iets bp. De anti- ievolutionairen, het meest militante deel van de protestantsche coalitie- genooten, hebben zich een aantat zetels in provinciaal en landsbestuur en daardoor een invloed in dat be stuur veroverd, die verre uitgaat boven het aandeel, waarop z'ü naar evenredigheid van hun aantal in den lande recht hebben. En zy gaan door dien invloed uit te breiden ten koste van het vrijzinnig deel der natie eens deels, maar vooral ook van het chris teiyk-historiBch, dat daarvoor zelf zijn krachten beschikbaar stelt. Dit moet op den duur den ehr.-hist. gaan verdrieten. Zy wensonen niet langer voor anti revolutionairen en roomseh-katholie- ken hand- en spandiensten te ver richten. En nvij meenen, dat deze overweging bij de jongste verkiezing direct haar invloed heeft doen gelden. Dit moge een les zjjn voor de anti revolutionaire broeders, zjj is het even eens voor de vrijzinnigen in het district Goes. Al is nu een overwinning be vochten, waaraan toch ook hun ij ver en werkzaamheid een belangrijk aan deel hebben, zy mogen niet stil zitten. De uitslag van de stemming op 4 dezer moge den waan der kerkelijken ioniet hebben gedaan, dat zy in dit district een overwegende meerderheid vormen, ons heeft hy alleen geleerd, dat wy kunnen overwinnen, maar slechts met de uiterste inspanning en een kalm en rustig beleid. Daarom mag onze werkzaamheid niet ver slappen, na de verkiezing achter den rug is. Het is onB toch ook niet te doen om een enkelen zetel, maar om de verbreiding der vrijzinnige beginselen Wy moeten velen nog duidelijk maken wat vrijzinnigheid is. Alleen zoodoende kunnen wy een nieuwen stryd rustig tegengaan. Wanneer de stryd gestreden is, past het den overwinnaar den legen- stander de hand der verzoening te reiken. Wy, die in wapenrusting blyven voor nieuwen stryd, kunnen van vrede tusschen ons en onze tegenstanders niet spreken. Maar wel mogen we, gedachtig aan dit gebaar, een eere- saluut brengen aan onze tegenstan- zae eerst, toen mjj, toen ds „dame in 't zwart". En terwyl hy haar kuste, snikte hy als een kind. Deze houding van Rouletabille kwam my, iu weerwil van den ernst van het oogenblik, onbegrijpelijk voor. Helaas, hoe na tuurlijk zou ik haar later vinden. HOOFDSTUK XV. Darzae of Larsan? Twee uur 's nachtsIn het kasteel schynt alleB te slapen. Welkeen diepe stilte overalTerwyl ik met een gloeiend hoofd aan myn raam sta, luisterend naar het nauw hoorbare geruiseh der zee, schynt de maan stil te staan aan den wolkeloozen hemel. En te midden van den diepen, onge- stoorden slaap der aarde klonken my de woorden van het Lithauisehe lied in de ooren: „Maar het oog zocht te vergeefs de sehoone onbekende, die zich het hoofd bedekt had met een watersluier en van wie niemand ooit meer heeft hooren spreken." Helder en duidelyk dringen die wooiden tot my door uit de diepe duisternis van den nacht. Wie spreekt ze uit Zyn mond? Of de hare? Of speelt myn koortsige verbeelding my parten Wat komt die vreemde prins hier op da Riviera eigenlyk uitvoeren met zyn Lithauisehe liedjes En waarom ver volgen my onophoudelyk zyn beelte nis eu zyn gezang dors voor de wyze, waarop ook hun nerzijds de stryd gestreden is. Van verdachtmaking der tegenstanders, van minachting voor gestelde Candida daten, van woorden en daden, waar over men zich te schamen heelt, wan neer de óverwinning voprhjj is, is voor zoover wij thans kutujen oordeelen, geen sprake geweest. Dit is een heugelijk teeken. Laat het een stryd van beginselen blyven, eerlijk en te goeder trouw gestreden. Zoo 'n stryd veredelt en maakt sterk. Waarom zouden we elkaar haten, wanneer onze meeningen en opvattingen verschillen Wanneer we maar het geloof aau eikaar's goede trouw blij ven vasthouden, kunnen we met waar aohtige waardeering van eikaar's mee ning tegenoTer elkaar staan. Er is nog iets, dat by het duren van dezen stryd ons heeft verheugd. Wy Debben herhaaldelijk geprotes teerd tegen de onware reclame, die gewoonlyk van rechts met den gods dienst gemaakt wordt. Thans is die gelukkig zoo goed als achterweg' ge- Dieven. De eere Gods is niet in l.et geding gebracht. Dat achten an blyde beteekenis, niet alleen ter wille van de eerlykheid in den stryd, maar ter wille van die eere Gods zelf, van de hoogheid en heiligheid van allen waarachtigen godsdienst, van den ge zonden bloei van alle geestelijk leven. Buitenland. Mijnwerkersstaking. Sedert Maandag j. i. is het aantal stakers in het kolenbekken van Luik belangrijk toegenomen. Dinsdagnacht werd zelfs tot een algemeene staking besloten. De kalme, bedaarde stem ming der stakers begint echter helaas, tengevolge van den invloed van ep- ruiers, plaats te maken voor toene mende opgewondenheid, zoodat in verschillende vergaderingen sprekers, die hunnen makkers de algemeene staking ontrieden, uitgejouwd werden en, zoo zy desniettegenstaande het woord bleven voeren, met geweld ver hinderd werden door te spreken. Aan verschillende mjjnen hebben reeds ernstige botsingen plaats gehad. Te St. Nicolas werden tweeduizend mijnwerkers, die in de schacht wilden nederdalen, door een groote menigte stakers aangevallen. De gendarmes, die natuurlijk verre in de minderheid waren, konden de arbeidswilligen niet besehermen en lai.'stgonoemden vluchtten nu naar alle richtingen, terwyl de stakers hen steenen na wierpen of met knuppels te ljjf gingen. (lok te Serang is het tot ernstige botsingen gekomen De aanleiding tot de staking is het volgende Sedert 1 Januari is door een wijziging van de mijnwet de ar beidsduur in de mijnen verminderd van 10 op 9 '/2 uur, bij wyze van over gang tot den negenurigen werkdag. De myndirecties hebben echter met denzeliden datum nieuwe arbeids voorwaarden ingevoerd en de schaft tijden zoo kort gesteld, dat zy geen Waarom laat zjj liet toe Hjj maakt zieh bespottelijk met zjjii verliefde blikken en zjjn Lithauisehe liedjes En ik ben ook bezig my zelf bespot telijk te makenBen ik dan op weg om als een schooljongen verliefd te worden Neen, dat geloof ik niet. Ik geloof eerder dat datgene wat mij verontrust in den persoon van prins Galitch niet zoozeer is de belangstel ling, die Edith voor hem gevoelt als wel de gedachte aan den anderJa, dat is het I de prins en Larsan ver ontrusten mjj beiden gezamenlijk. Se dert den luneh, waarbij hjj arn ons werd voorgesteld, dus sedert twee dagen is hjj niet meer op het kasteel gezien. De middag, die volgde op het ver trek van Rouletabille, heeft ons niets nieuws meer gebracht. Wjj hebben niets meer van hem -gehoord, evenmiu ais van den ouden Bob. Edith heeft haar kamers niet meèr verlaten, nadat zij ai de bedienden heeft ondervraagd en de vertrekken van den ouden Bob, benevens den Ronden Toren onder zocht heeft. Maar de kamer van Dar zae heeft zjj niet willen onderzoeken. „Daar moet de justitie zieh maar mee bemoeien," zei zij. Arthur Ranoe heeft een uur lang op de borstwering ge wandeld in een driftige, ongeduldige stemming- Niemand heeft met mjj gesproken. Noch de heer noch me- vfouw Darzae hebben den Wolfstoren schade ondervinden van de verloren dertig minuten. De arbeiders hebben daarop de directies trachten over te halen deze maatregelen in te trekken, zonder succes echter, waarop een deel der mijnwerkers het werk neerlegde Volgens een inedfdeeling uit Brus sel bestaat er gevaar voor uitbreiding van de staking ook over de Borinage, hetgeen een groote ramp voor de Belgische kolenindnstrie zou zjjn. tit de Per*. De niedwe minister van oorlog. De Nederlander schrjjft Gelukkig heeft de crisis aan oorlog niet te lang geduurd en is spoedig een man gevonden, die de zware taak op zich nemen wilde, den afgetreden minister te vervangen. Een goed mi nister is tot aftreden genoopt. Voor de zooveelste maal is de continuïteit iu het beheer van het oorlogsdeparte ment onderbroken. Wij blyven be treuren, hetgeen is geschied. Maar nu dit eenmaal gebeurd is, dient met vol doening te worden geconstateerd, dat een zoo bekwaam i»an als de heer Colyn in 't vervolg de leiding onzer defensie te land hebben zal. De heer Colijn is Indische speciali teit, het is waar. Maar toeh heelt hij een goeden staat van dienst als militair. En in ieder geval mag vtn een ernstig man als hjj worden aaD genomen, dat hjj niet de portefeuille van oorlog zou hebben aanvaard, indien hy niet meen de, zjjn taak goed te kunnen vol brengen. Misschien zal hjj zieh in veel hebben in te werken, maar dat zal iemand van zjjn gaven niet moeilyk vallen. Landbouw, Veeteelt en vissclierij. Oesters. Gedurende December zijn verrollen van Ierseke, Wemeldinge, Krabben- djjke, Tholenen BruinLse iiaa-: Neder land 769,200 oesters, België 3,305,100 oesters, Duitschland 2,399,603 oesters, Engeland 2,378,000 oesters, Frankrjjk 1, 67,000 oesters, Zweden en Noor wegen 39,700 oesters, Rusland 60,600 oesters, Denemarken 27,600 oesters, andere landen 8050 oesters, totaal 10,154,850 oesters, tegen 8,822,000 in de maand December i909. Stal- en kunstmest. Het vele gebruik, dat tegenwoordig van kunstmest wordt gemaakt, mag zeker wel beschouwd worden als een bewjjs van de groote waarde, die men er aan toekent. Toeh is men hiervan nog niet algemeen overtuigd en wie niet bjj ondervinding weet, dat een stuiver aan kunstmest uitgegeven als een meerwaardig geldstuk in de beurs terugkomt, moet maar eens een kykje nemen bij zjjn buurman, die wel kunst mest gebruikt, maar ook zells dit niet brengt een tegenstander er toe van opinie te veranderen. Verschei dene redenen zijn daarvoor aan te voeren. Een daarvan is wel de ge verlaten. Iedereen heeft op zyn eigen kamer gedineerd. Men heeft professor Stangerson niet meer gezien. En nu schjjnt alles op het kasteel te slapen. Maar zie ik daar uit de schaduw van het fort niet den don keren omtrek van een boot te voor schijn komen, die uu zaohtjes voort glijdt over het zilverige watervlak Welke gestalte staat daar in trotsche houding voorop de boot, terwyl een andere donkere schim zich buigt over de geruisehlooze roeispanen Dat zijt gjj, Féodor FéodorowitsohNu, dit mysterie zal misschien gemakke lijker te doorgronden zjjn dan dat van het Oude Kasteel, o Rouletabi'le Ik geloof zelfs dat het hoofdje van mevrouw Ranee in staat zon zjjn er de oplossing van te vinden- Huichelachtige stilte van den nacht Alles schynt te slapen en niets slaapt, niets en niemand. Wie kan er ook slapen op den Ilerculesberg Gelooft ge dat Edith Ranoe slaapt En slapen de heer en mevrouw Darzae En waarom zou de heer Stangerson, die na de tragische gebeurtenissen op Glandier, eiken naeht door slapeloos heid gekweld werd, juist dezen nacht wel slapen En ik zelf slaap immers ook niet Ik heb mijn kamer verlaten cn mjj naar het plein van Karei den Stoute begevendaarop ben ik in allerijl naar den boulevard van den Ronden hechtheid aan het oude, aan sleur en gewoonte zooals grootvader en vader geboerd hebban, zoo doe ik het ook. Wie nog zoo redeneereu behooren wel tot de zeldzaamheden, maar ze zijn er toch nog. Het kost dan ook heel wat moeite dezulken te overtui gen, dal bij liet verloopen van het getij de bakens verzet moeten worden. Een andere aanleiding om geen kunstmest te gebruiken is soms daarin gelegen, dat men overvloedig of al thans genoeg stalmest heeft. Sedert het vee flinker prijzen oplevert is de veestapel uitgebreid, het gevolg daar van is weer, dat ook de hoeveelheid stalmest is toegenomen, zoodat kunst mest bij gebrek aan 6talmest niet noodig is. Weer anderen zyn geen voorstan ders van kunstmest, omdat zy meenen, dat door deze mest de grond te veel van zyn natuur verliest en op den duur arm wordt. De al of niet juist heid van deze bewering willen we wat nader beschouwen. Met de natuur van oen grond wordt bedoeld de hoe veelheid humus of teelaarde, die door stalmest aan den grond zou worden toegevoegd, terwijl kunstmest niets daarvan teruggeeft. Dit zou volkomen waar zyn, als de humus alleen voort kwam uit den stalmest, doch dit is slechts voor een klein deel waar, alleen het hooi-, stroo- en wortelachtige ge deelte levert humus op, de grootste hoeveelheid humus komt van de ach tergebleven plantendeelen van een vorigen oogst. Stalmest is in zooverre een volledige bemesting, dat alle bestanddeelen er van tot planten voedsel geschikt zijn, maar de juiste verhouding en de noo- dige hoeveelheden ontbreken er in vooral kali-arine grond heeft aan stal mest niet genoegdaarom moet het ontbrekende door kunstmest worden aangevuld. Bedenkt men den vasten regel, dat de opbrengst afhangt van de soort en hoeveelheid voedende stoffen, die in den bodem aanwezig is, dan volgt hieruit, dat het ontbre kende moet worden toegevoegd. Als zoodanig mag knnstmest den naam dragen van fmfpmeststof, daar zjj helpt een onvolledige bemesting met stal mest te maken tot een volledige. Kunstmest kan echter wel degelijk als enkele of hoofdmeststof worden gebruikt. Proeven hebben bewezen, dat by het gebruik van alleen stal mest of alleen kunstmest, de kunst mest het wint, zonder het land uit te putten. En dat is verklaarbaar. Het is waar, de kunstmest brengt geen humus aan, maar door de meerdere opbrengst aan stroo, bladeren en stengels, wortels en vezels blijft er meer daarvan op het land achter en dat wordt weer humus. Hieruit valt af te leiden, dat wortel gewassen, zooals aardappels, mangels en bieten den grond aan humus doen verarmen, omdat daarvan op het land weinig achterblijft. Hier is dus groen- bemesting op zyn plaats. Er zijn ge vallen bekend, dat jaren achtereen op hetzelfde veld aardappels werden verbouwd met enkel kunstmest en dat opbrengst en smaak niets te wenschen Toren gesneld. Ik kwam juist op tijd om by het schijnsel van de maan de boot van prins Galitch aan te zien leggen. Hy sprong aan wal en de man, die de riemen had gehanteerd, volgde hem. Ik herkende den meester en zijn knecht. Fèodorowiteh en zyn bediende Jean. Eenige oogenblikken later verdwenen zy in de beschuttende schaduw van de eeuwen oude palmen cn den eucalyptusboom. Dadelijk ben ik den boulevard langs het plein van Karei den Stoute afge- loopen en met een kloppend hart be gaf ik mij in de richting van het slotplein. Onder het steenen verwulf sel vau de Tuinierspoort weerklonken luid myn eenzame voetstappen en het was mij als zag ik eon gedaante zieh behoedzaam voortbewegen onder het bouwvallig poortje van de kapel In de schaduw van de Tuinierspoort hen ik blyven staan, terwijl myn hand in mijn zak de revolver omklemde. De schaduw, daar voor my, heeft zich niet bewogen. Is het een mensehelijke gedaante, die luistert? Ik sluip ge- ruischloos achter een haag verbena, die langs het pad loopt dat, dwars door bloeiende heesters en struikge was, die al de zoete geuren van de lente verspreiden, recht naar den Wolfstoren leidt. (Wordt veruotgdJ

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1911 | | pagina 1