N°. 154 1910,
Zaterdag 31 December.
97ste jaargang.
W. Kakebeeke.
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel.
Waarom de heer Kakebeeke?
FEUILLETON.
JCet geheim van den
JCsrculesbnrcht. -
8 i ei ii e n I a <1.
Kunit en Wetenschap
School en Kerk.
GOESGHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco f 1,85.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
Inzending: van advertentlën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
COL
De prijs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 et., eiken regel meer 10c
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels k 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Telefoonnummer '32.
Directeur A. F. A. van Setbrs. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur mr. "W. S. Kaliia.
De op de achterpagina van ons
Bijvoegsel voorkomende Spoor-
en Bootlljst is voor de maand
Januari 1911.
Naast de beginselen en de party,
die hjj vertegenwoordigt, heeft ook de
persooniykheid van den candidaat
invloed te oefenen bjj iedere stemming.
Niet in dien zin, dat men om der
wille van den persoon alleen hem
stennt, maar in dien anderen, dat men
heeft toe te zien, of de tot candidaat
gestelde waardig de beginselen verte
genwoordigt, of hjj geacht kan worden
in nauwgezette plichtsbetrachting de
taak te zullen vervullen, die hem als
lid van een college op de schouders
wordt gelegd en in staat te zullen
zijn met kennis van feiten en omstan
digheden deel te nemen aan het be
stuur van provincie of ryk. In dit
opzicht nu meenen we, dat de keu
ze der Centrale Vrijzinnige Kiesver-
eeniging in het district Goes moei
lijk een betere had kunnen zyn. De
heer W. Kakebeeke is in dit district
door zyn persoonlijkheid en werk
zaamheid genoegzaam bekend, dan
dat het noodig zou zyn zijn persoon
lijkheid verder naar voren te brengen.
Hy heeft het vertrouwen der bevol
king van Znid- en Noord-Beveland, die
overtuigd kan zyn, dat het hem aan
nauwgezetheid en plichtsgevoel nooit
ontbreekt. In een landbouwende provin
cie als de onze sehynt hy, uitstekend op
de hoogte van landbouw- en polder
zaken, wel de rechte man op de rechte
plaats.
By de verkiezing van dezen zomer
werd hy door de gezamenlijke actie
der kerkelijke partijen uit de Provin
ciale Staten gedrongen. Maar het
«temmenaantal, toen op hem uitge
bracht, dat dat der andere vryzinnige
candidaten belangrijk overtrof, deed
toch zien, dat de kiezers op zyn aan
blijven bizonder gesteld waren. We
mogen vertrouwen, dat ze dit by de
stemming van 4 Januari nog duide
lijker zullen toonen.
Op dit oogenblik wordt het district
Goes nitslnitend door clericalen ver
tegenwoordigt. Dat dit in geen geval
billijk kan zyn, zullen ook de clericalen,
wanneer ze eerlijk willen zijn, moeten
toegeven. Nog niet lang geleden be
vatte De Zeeuw een artikeltje over een
gemeenteraadsverkiezing te Zierikzee,
waarin de liberalen een pluimpje
kregen omdat zjj zoo verdraagzaam
en billijk geweest waren, een verte
genwoordiger der eloricale minderheid
in het stadsbestuur toe te laten. Maar
tot een dergelijke verdraagzaamheid
en billijkheid schijnen de clericalen
in ons distriet, wier woordvoerder
dezelfde Zeeuw is, zich nog niet te
kunnen opheffen. De stemmingen ook
59
Uit het Fransch
van
GASTON LEROUX.
Gelukkig 1 riep Edith uit. Maar hoe
komt het dat mijn man en ik de laat-
sten zyn, die dit nieuws hooreu
Er zijn vannacht dan zeker heel
interessante dingen gebeurd En die
staan dan ongetwijfeld in verband met
dien nachtelijken tocht van mynheer
Darzac Hjj is immers naar Castellar
gegaan
Terwijl zy zoo sprak, nam, naar het
mij voorkwam, de verlegenheid van
den heer en mevrouw Darzac toe.
Darzac wilde iets zeggen, maar Roule-
tabille stelde er hem niet toe in de
gelegenheid.
Mevrouw, antwoordde hy, ik
weet niet waar de heer Darzac van
nacht naar toe is gegaan, maar 'tis
noodig, 'tis hoognoodig dat n één
ding weetnamelijk hoe 't komt, dat
de heer en mevrouw Darzac niet meer
in gevaar verkeeren. Uw echtgenoot,
mevrouw, zal u wel een en ander
van dezen zomer hebben bewezen, dat
de sterkte der vryzinnige partijen aan
den eenen en die der anti-revolutionai
ren christelyk-historischen en roomsch-
katholieken aan den anderen kant
in het district Goes weinig uiteenloopt.
Zoo de vrijzinnigen er dus niet de
meerderheid mochten hebben w(j
vertrouwen nog altijd, dat bjj vol
doenden ijver der onzen het tegen
deel zal bljjken zy vormen in elk
geval een zeer groote minderheid.
Dit had dus voor de clericalen ran
het slag van De Zeeuw, die by de
liberalen een dergelyke billijkheid zoo
bewonderen, een reden moeten zyn,
om dezen eenen zetel onbetwist aan
de vryzinnigen te laten. Maar wy
willen wel erkennen, dat we daarop
geen oogenblik gerekend, er zelfs niet
aan gedacht hebben. De clericale
leiders schreeuwen gaarne moord en
brand, wanneer huns inziens aan hun
rechtmatige verlangens wordt te kort
gedaan. Z(j roepen het van de da
ken uit, dat zy door de liberalen,
waar die de macht in handen heb
ben, worden achteruitgezet. Maar
zij denken er geen oogenblik aan,
de billijkheid, die zjj van anderen
eischen, zelf in toepassing te brengen.
Wy wisten dat. Maar het lag hier te
duidelyk ten toon gespreid, om er
niet nog eens de aandacht op te ves
tigen. Zelf bewonderen, dat aan
een vertegenwoordiger eener kleine
minderheid in Zierikzee door vrijzin.
nigen een plaats wordt ingeruimd,
maar uit alle macht werken om ver
tegenwoordigers van partyen, die
minst genomen een zeer groote min
derheid vormen, in het kiesdistrict
Goes van hun plaats te dringen.
Men meene nu vooral niet, dat wy
van de clericale partyen een gunst
willen vragen. Ons doel was alleen op
het huichelachtige van dergelyke tira
des als de Zeeuw onlangs naar aan
leiding van de Zierikzeesche gemeen
teraadsverkiezing ten beste gaf,
den vinger te leggen I Wy voor ons
voelen ons nog sterk genoeg om onzo
eigen plaats ook in het distriet Goes te
veroveren. Onze vryzinnige beginselen
spreken voor zich zelf. Wie vooruit
gang en democratie wil in staat en
maatschappij, moet, zoodra hem de
oogen zyn opengegaan voor het mis
leidende der lenzen van godsdienst en
christelijkheid, bij de vrijzinnige par
tijen terecht komen. En de persoon
lijkheid van den candidaat, dien wy
thans als vertegenwoordiger dier be
ginselen naar de Provinciale Staten
wenschen af te vaardigen, kan niet
nalaten ook den kiezers van Zuid- en
Noord-Beveland vertrouwen in te
boezemen voor de nauwgezette en
zaakkundige behartiging hunner be
langen.
Het is daarom, dat wy dezen kiezers
in goed vertrouwen op den uitslag,
met warmte aanbevelen den 4deD
Januari hun stem uit te brengen op
den heer
hebben verteld van de vreeselyke
drama's, die zich eenigen tjjd geleden
op het kasteel Glandier hebben afge
speeld en de afschuwelijke rol, daar
gespeeld door....
Door Frederik Larsan... ja, dat alles
weet ik.
Dan weet n ook, dat wjj hier alles
zoo goed hebben laten bewaken, om
dat die Larsan weer ten tooneele was
verschenen... omdat wy hem weer
gezien hadden
Ja, ja, dat weet ik.
Welnu, de heer en mevrouw Dar
zac loopen volstrekt geen gevaar meer
want die persoon zal niet meer ver
schijnen.
Hoe komt dat
Hy is dood.
Wanneer
Vannacht.
En hoe iB hjj gestorven
Men heeft hem gedood.
Waar
In het Onde Kasteel.
Deze woorden veroorzaakten een
zeer begrijpelijke opschudding. Wy
stonden allen op. De heer en mevrouw
Ranee waren versteld en Darzac,
Mathilde en ik wisten niet hoe wij
het met Rouletabille hadden.
In het Oude Kasteel riep mevrouw
Ranee.... En wie heeft hem gedood?
De heer Robert Darzac, zei Roule
tabille, en hij verzocht ons te gaan
zitten.
ER MOET OE WERKT WORDEN.
Een vrijzinnige, die alleen steml
doet niet genoeg. Hy moet ooit. te
allen tijde, maar het meest zeker in
verkiezingsdagen uitkomen voor zyn
vrijzinnigheid, propaganda maken voor
zyn beginselen. Hy moet met anderen,
z'n kennissen, z'n buren, z'n vrienden,
spreken over die beginselen, hen,vooral
wanneer het zwakke of lauwe broeders
zjjn, wijzen op het gevaar, dat van den
clericalen kant dreigt en op de on
waarachtigheid vari het clericaal be
weren, dat het hier gaat om een gods
dienstige zaak. Met dat onwaarachtig
beweren hebben de clericalen een groot
deel van hun aanhang gewonnen.
Daarom dient ieder vrijzinnige duide
lijk te begrijpen, dat het niet gaat om
godsdienstige beginselen en dat cle-
ricalisme en godsdienst totaal verschil
lende dingen zijn, en dient hy daarvan
anderen te overtuigen. In deze dagen,
nu de verkiezing van 4 Januari na
dert, is het zaak van huis tot huis te
gaan, om de menschen in te lichten.
Openbare lezingen en redevoeringen
helpen alleen tot meerdere opwekking,
het eigenlijk werk moet gedaan wor
den in den dagelijkschen gang van het
loven, onder het werk, by een buur
praatje, op een visite. Daar raakt men
ieder mensch persoonlijk, is in staat
de bedenkingen, die bjj hem opkomen
te raden en te weerleggen, kan men
dien toon vatten, die juist deze mensch
noodig heeft, om getroffen te worden.
Daarom ga geen vrijzinnige naar
de stembus, die in de voorafgegane
dagen niet met overtuiging in eigen
kring gewerkt heeft voor de goede
zaak. En de kiesvereenigingen, de
leiders op ieder dorp hebben toe te
zien, dat dat werk met jjver gedaan
wordt, hebben aan te moedigen, zoo
noodig leiding te geven.
Wij willen de overwinning der vrij
zinnige beginselen ook bjj deze stem
bus. Maar we kunnen daarop alleen
hopen, wanneer we gedaan hebben
wat in onze macht was. We staan in
dit district tegenover een sterken te
genstander. Maar overmachtig is hjj
niet. Dat hebben de laatste verkie
zingen ondanks haar uitslag nog be
wezen. De overwinning is te bevech
ten, mits er gestreden worde, nietalleen
op den dag der stemming, maar off
alle dagen, die nog voorafgaan. Dat
bedenke ieder onzer.
De crisis aan Oorlog.
De Haagsche correspondent van de
Tel. meldt:
Geljjk ik reeds de vorige week
meldde, wenseht het eenig rechtsche
Kamerlid, dat genoemd werd als op
volger van minister Cool, n.l. de heer
Colyn, daarvooi' niet in aanmerking
te komen. Van militaire zijde vernam
ik, dat de keus ditmaal dan ook bij
zonder moeilijk is, te meer daar ver
schillende opper-officieren eveneens te
kennen hebben gegeven geer minis
terszetel te begeeren. Als een der can
didaten werd mjj verder nog genoemd
En wonderlijk I wjj gingen allen
weer zitten, alsof het ons onmogelijk
zou zjjn geweest, dien kwajongen
niet te gehoorzamen.
Maar bjjna onmiddellijk stond Edith
weer op, trad op Darzac toe, nam
zjjn beide handen in de hare en zei
met warmte Bravo, mijnheer Darzac,
u is een echte gentleman 1
Toen wendde zy zich tot haar echt
genoot en riep Nietwaar, dat is eerst
een manHij is waard bemind te
worden.
En zij overstelpte ook mevrouw
Darzac met allerlei vleiende bewoor
dingen. Zjj beloofde haar een eeuwige
vriendschap, zij verklaarde dat zjj en
haar echtgenoot in deze moeilijke om
standigheden bereid waren den heer
en mevrouw Darzac by te staan, dat
zjj op hun ijver en toewijding konden
rekenen en dat z(j bereid waren alles
wat men maar wilde voor het gerecht
te verklaren.
Dat is alles goed en wel, mevrouw
viel Rouletabille haar in de rede.
Maar er is geen sprake van 't gerecht
wjj willen er het gerecht niet inlaten.
Wjj hebben het ook niet noodig.
Arthur Ranee, die nog niets had
gezegd, stond nu op.
Dus Frederik Larsan is dood, zei
hjj'. Welnu, des te beter. Niemand is
daar blyder om dan ik. En als het de
hand van den heer Darzac is, die hem
die gerechte straf heeft toegediend
de generaal-majoor jhr. L. C. van den
Brandeler, gouverneur der Koninklijke
Militaire Academie.
Patrimonium.
In de jongste vergadering van den
Prov. Bond van Zuid-Holland van
Patrimonium is de volgende motie
aangenomen
De Prov. Bond, enz.
betuigt zjjn groote instemming met
de woorden van de heeren Duymaer
van Twist en Pollema, afgevaardigden
ter Tweede Kamer, inzake Zondag
sluiting van de landbouwtentoonstel
ling in 1913
verklaart zieh smartelijk aangedaan,
omdat er met onze beginselen niet
meer rekening wordt gehouden
bidt van God, dat al onze mannen
in de Staten-Generaal pal mogen staan
voor de eere onzes Gods
dankt de heeren bovengenoemd voor
hun manlijk, kernachtig en kloek
weord van protest in deze zaak, en
besluit afschrift van deze motie te
zenden aan genoemde heeren en ze
door de pers bekend te maken.
Onzk. kustverdediging.
De Soir publiceert een interview
met dr. Kuyper, die verklaard heeft,
dat Holland het recht heeft het fort
Vlissingen te bouwen, maar dat de
oppositie sterk genoeg is om het ont
werp te doen vallen. De artikelen in
de Indépendance Beige en de Temps
hadden tot resultaat, dat tal van tegen
standers van het wetsontwerp protes
teerden tegen inmenging van vreemde
zijde. Wjj zullen in tjjd van oorlog
handelen overeenkomstig de verdra
gen en deze naar omstandigheden
interpreteeren. Kuyper bevestigde, dat
de brief van keizer Wilhelm nooit
bestaan heeft. De nieuwe ministei van
Oorlog zal dezelfde gedragslijn volgen
als zyn afgetreden collega.
Staten-Generaal.
EERSTE K A M Bi II.
De Eerste Kamer heeft verschillende
door de Tweede Kamer aangenomen
wetsontwerpen goedgekeurd. By de
behandeling der suppletoire oorlogs-
begrooting van 1910 werd het ontslag
van minister Cool besproken en ver
schillende heeren, Katholieken en An
tirevolutionairen drongen erop aan te
trachten den minister te behouden.
Wagner-Theater te Soheveningen.
Er heeft zich een comité gevoimd
ten einde de stichting van een Wag
ner-Theater, in denzelfden geest als
te Bayreuth, te Soheveningen te be
vorderen. Voor dat doel wordt een
kapitaal bijeengebracht van f 1,800,000.
Dit moet geschieden door donateurs,
dio zich verbinden gedurende drie
jaren f 100 of een veelvoud daarvan
bij te dragen. Deze donateurs genie
ten daarvoor zekere rechten, terwjjl
de donateursbewyzen successievelijk
bjj loting ingelost zullen worden, in-
welnu, dan kan niemand den heer
Darzac meer met dit feit gelukwen-
schen dan ik. Maar ik vind dat hjj
ongelijk heeft met deze moedige loffe
lijke daad geheim te willen houden 1
Het beste zou zjjn de justitie met het
gpbeurde in kennis te stellen en dade
lijk. Als zjj er door anderen iets van
hoort, dan komen wjj in een moeilijk
parket. Als wjj zeiven het bekend
maken, zal niemand ons iets kunnen
verwijten,.... maar houden wjj do zaak
geheim, dan krjjgt zy het karakter
van een misdaadI)an kan men er
alles van denken...
Ranee bracht er dit alles met zoo
veel moeite uit, hjj was zoo ontroerd
door het vreeselijke nieuws, dat hjj
had gehoord, dat het wel leek alsof
hjj zelf Frederik Larsan had gedood...
alsof er over hem reeds het „schuldig
was uitgesproken,... alsof hjj reeds in
de gevangenis werd gesleept.
Wjj moeten alles zeggen, heeren,
wij moeten alles zeggen. Ik vind dat
mjjn man gelijk heeft, zei mevrouw
Ranee. Maar alvorens een besluit te
nemen, zou het goed zyn te weten hoe
alles zich heeft toegedragen.
Zjj richtte uitsluitend het woord tot
de Darzaos. Maar dezen waren nog
steeds onder den indruk van de ver
rassing, die Rouletabille hun had be
zorgd door te spreken Rouletabille,
die hun dienzelfden morgen, in zjjn
bijzijn, had beloofd te zullen zwijgen
dien de kas der Wagner-vereeniging
zulks toelaat.
De architect Berlage te Amsterdam
heett een plan voor het theater ont
worpen.
Inschrijvingen kunnen gezonden
worden aan de Giro-Bank, Korte Vij
verberg te 's-Gravenhage.
Vereeniging voor Paedagogikk.
Onder voorzitterschap van den heer
W. Jansen nit Middelburg is te Utrecht
de 54ste vergadering van de Vereeni
ging voor Paedagogiek gehouden.
De heer J. Stamperius, schoolop
ziener te Baarn, hield daarna een in
leiding over het onderwerp Sexueele
opvoeding.
Hy sprak over het verspreiden van
kennis omtrent het sexueele leven,
maar achtte het van grooter belang,
dat door de opvoeding worde aange
kweekt een krachtige wil ten goede.
Wilskracht om het kwade te weer
staan dat is het wat de jonge mensch
noodig heeft, veel meer dan kennis.
Wilskracht, die te voorschijn treedt
in de oogenblikken der verzoeking,
als de rede door den hartstocht ver
duisterd wordt.
De heer A. J. Schreuder nit Arnhem
hield daarna een inleiding over het
onderwerpIets over verstands
metingen.
Vereeniging tot vereenvoudigingen
verbetering van examens en
onderwijs.
In den Haag heeft bovengenoemde
vereeniging een buitengewone-alge-
meene vergadering gehouden. De heer
Ootmar verdedigde de volgende stel
lingen
I. Waar de volksgezondheid en
volkswelvaart het nauwste samenhan
gen met een goed naleven van hygië
nische maatregelen, daar is het onder
wijs in de gezondheidsleer op de
scholen dringend noodzakelijk te ach
ten en is het te betreuren dat de staats
commissie tot reorganisatie van ons
onderwijs de hygiëne niet als leervak
opgenomen heeft in het leerplan van
iedere school.
II. Het is te betreuren, dat de
commissie tot reorganisatie van ons
onderwys geen opklimmend aantal les
uren voor de lagere school heeft voor
gesteld, te meer waar ervaring van
eenige jaren in eenige onzer steden
hier ten dienste stond.
III. Het is te betreuren, dat de
commissie tot reorganisatie van ons
onderwijs het bewijs van „met goed
gevolg de lagere school te hebben
doorloopen", niet voldoende heeft ge
acht voor toegang tot het middelbaar
of voorbereidend hooger onderwijs.
IV. De lichamelijke opvoeding heeft
hare rechten om zich zelve. Zy dient
als een zelfstandige tak van onderwijs
te worden beschouwd, welke met ge
lijke rechten naast de verstandelijke
ontwikkeling behoort te worden be
hartigd.
en hun op het hart had gedrukt zelf
ook te zwygen. Zy konden geen woord
uitbrengen, maar bleven onbeweeglijk
zitten. Arthur Ranee herhaalde
Waarom het te verbergen Wij moeten
alles zeggen.
Opeens scheen het jonge reportertje
een gewichtig besluit te nemen, ny
wendde zich tot Arthur Ranee. Deze
leunde met de rechterhand op een
wandelstok met een omgebogen ivoren
knop. Het was het werk van een be
roemden ivoorsnyder uit Dieppe.
Rouletabille nam hem den stok nit de
hand. Mag ik eens kijken vroeg hij.
Ik houd bijzonder veel van gesneden
ivoor en mijn vriend Sainclair heeft
my reeds over dien stok gesproken.
Ik heb hem nog niet gezien. Ja, hij
is bijzonder mooi. Degeen, die dit
gesneden heeft, is een artiest in
zyn vak.
Hy keek naar den stok en scheen
van niets anders vervuld.
Hy draaide hem om en weer om
en liet hem plotseling vallen. Hy viel
vlak voor de voeten van mevrouw
Darzac. Ik schoot toe, raapto hem
op en gaf hem aan Arthur Ranee
terug. Rouletabille wierp mij een ver
nietigenden blik toe en ik voelde dat
ik een domheid had begaan.
Wordt vervolgd.)