N*. 142 1910. Donderdag 1 December. 979te jaargang. GOESCHE De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en'Vrijdagavoud uitgezonderd op feestdagen. Prjjs per kwartaal, iu Goes 0(79. buiten Goes, franco 1.25. Afzonderlijke nommers 5 cent. Inzending van ad verten tlën vóór 2 uren op den dag der uitgave. COURANT. De prijs dergewoneadvertentiënis van 1-5 regels 50 ct., eiken regel meer lOot By directe opgaaf van driemaal plaatsing dorzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 1—10 regels 1,— berekend. Bewijsnummers 5 cent. Telefoonnummer 32. Directeur A. F. A. van Setbrs. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur mr. W. S. Kai.ua. Vrijzinnig-Demacratische Bond en Alg. Ned. Werkliedenverbond. Te Utrecht is Zondag een gemeen schappelijke vergadering gehouden van den Vryzinnig-Democratischen Bond en het Algemeen Nederlandsch Werkliedenverbond, onder voorzitter schap van den heer Snijders uit Mid delburg. Over het eerste punt van de agenda .Het grondgebruik door landarbeiders, als middel tot verbetering van hun economischen toestand" werden drie inleidingen gehouden. De eerste spreker, de heer Jac. Welleinan, uit Krabbendijke, lid van het hoofdbestuur vau den Vryzinnig- Democratiscben Bond, herinnerde aan het rapport der Staatscommissie, welke was ingesteld onder het kabinet-de Meester. De woorden tot de commissie bij haar installatie door den toenmali- gen minister van landbouw, mr. Vee- gens, gesproken, nl.,De regeerings- bemoeiiug op landbouwgebied mag niet alleen op de bevordering van de grootst mogelijke ontwikkeling der cultuur, maar moet evenzeer op een billijke verdeeling der vruchten daar van ouder de landbouwende bevolking gericht zjjn", noemde spr. de grond wet voor alle toekomstige agrarische- of landbouwpolitiek. Spr. onderschat geenszins den invloed van de verbeterde techniek ook in het landbouwbedrijf, maar van de vruchten daarvan hebben de landarbeiders het minst geprofiteerd. Al is er wel in hun positie de laatste jaren eenige verbe tering gekomen, die positie is nog altijd onzeker en niet bestand tegen werk loosheid, ziekte of ongeval en inva liditeit. Om hierin verbetering te brengen, wenschte spr. o.a. wettelijk geregelde landbouw-ongevallenverzekering, in- validiteits- en ouderdomsverzekering Kon actie voor hooger loon is door de landarbeiders moeilijk te voeren, juist door het eigenaardig karakter van het beuryf, gelijk spr. nader uiteenzette. Vandaar dat de landarbeider langs anderen weg er naar streeft om zijn inkomen te vermeerderen, vooral door in bezit te komen van een stukje grond. Dat zij hieraan groote waarde hechten, blijkt uit de pachtsommen, waarvoor zjj bij publieke verpachtin gen inschrijven, zelfs tot f 200 per H.A. tot deze buitengewoon hooge pacht sommen gedreven door de concurren tie. Gewenseht is het daarom, dat er naar gestreefd wordt, bjj het in ge bruik geven van grond aan landar beiders andere regels te doen gelden. Of daardoor de productiviteit van den bodem verhoogd zal worden, is iets, waarop niet in de eerste plaats moet worden gelet. Al zou deze geljjk blijven, ja zelfs hier en daar vermin deren, dan zou dat voor spr. geen bezwaar opleveren, waar het geldt de opheffiDg van een gansehe volksklasse, die der landarbeiders. Uitvoerig ging spr. vervolgens na, welke voordeden het bewerken van een stukje grond den landarbeider oplevert. Hij deelde hierbij o. m. mede, dat in de plaats zijner inwoning door de diaeonie der Hervormde Kerk aan arbeiders stukjeB grond in gebruik worden gegeven van pl.m. 100 roeden (0.15 H.A.) tegen een pacht van f75 per H.A. Naast winterprovisie (aard appelen) voor eigen gebruik en voor voeder voor varken of geit levert zoo'n stukje grond ook nog andere, indirecte, moreele voordeelen op, welke door spr. nader werden ver meld. Tenslotte wees spreker nog op andere factoren, die hier in aanmerking komen alsgeschiktheid van den bodem, grootte der uit te geven per- ceelen, de vorm van uitgifte (eigen dom of pacht), credietv erleening Vervolgens voerde het woord de heer A. Rauwerda van Leeuwarden, voorzitter van het Alg. Ned. Werk liedenverbond. Van allen, die aan de maatschap pelijke productie deelnemen, zoo zeide spreker, moeten de veldarbeiders zich de laagste loonen getroosten en wel van f300 tot f400 per jaar. Krijgt nu een veldarbeider tegen billijke pacht grond in gebruik, dan stjjgt terstond het inkomen, omdat elke dag, elk uur op eigen grond gewerkt, hoo ger wordt beloond dan in loondienst. Daardoor ontstaat vanzelf het streven, om ook bjj den boer een hooger loon te verwerven. Nog veel grooter invloed oefenen In deze richting de kleine zelfstandige bedrijven uit. Elke klein-grondge- bruiker, die op eigen grond geheel in zijn bestaan voorziet, heeft geen werkloosheid meer te vreezen en is van de arbeidsmarkt afgevoerd. En daarbij onttrekt hij belangrijk minder grond aan de grootere exploitatie dan voor een veldarbeider in loondienst benoodigd is. Men kan gerust aan nemen, dat 3 h 4 arbeiders voor een zelfstandig bestaan als klein-grond- gebrniker niet meer grond noodig hebben dan de oppervlakte, waarvoor in het grootbedrijf één arbeider noo dig is. Ook op den toestand der stedelijke arbeiders zal deze sociale hervorming een gunstigen invloed uitoefenen. Als de landarbeiders, hetz(j in loondienst, hetzij als zelfstandige kleinbedrijvers, oen behoorlijk bestaan kunnen vinden, vervalt de trek naar de steden, liet leger der werkloozen en der onder kruipers wordt ontbonden en de vak- vereenigingen zullen beter in staat zijn behoorlijke arbeidsvoorwaarden te bedingen. Daarnaast zal, doordien de grootere inkomsten der veldarbei ders en kleinbedrijvers voor verreweg het meerendeel terstond worden ver bruikt, een grooter verbruik van al lerlei zaken en daardoor meer vraag naar arbeid in tal van nijverheids takken ontstaan. Een goed geleide regeeringszorg tot bevordering van het zelfstandige klein- landbouwbedfjjf kan dus een verba- zenden invloed tot verbetering der sociale verhoudingen uitoefenen, waar door verschillende andere wettelijke maatregelen overbodig worden. Als eisch voor een goede regeerings zorg voor deze hervorming moet in de eerste plaats gesteld worden, dat men de kleine bedrijven niet in eigen dom uitgeeft. Het voordeel der uit gifte in eigendom, dat het uitlokt tot verbetering van den bodem, kan men evengoed verkrijgen door pacht met een duurzaam gebruiksrecht. Daar tegenover stelt uitgifte in eigendom den begiftigde bloot aan het zeer ern stige risico van daling der grondprij zen, waarop in onzen tijd alle kans is. Verder zal bij uitgifte in eigendom met behulp van staatscrediet, de ar beider altjjd eenig deel in de koopsom moeten storten. Daardoor bewerkt men, dat het bedrjjf wordt begonnen met te weinig bedrijfskapitaal, waar door ernstig gevaar voor mislukking dreigt. Bovendien lokt eigendom uit tot ontijdig aflossen, terwijl het daar voor bespaarde geld bijna altjjd voor- deeliger kan w orden gebruikt tot ver hooging der productiviteit van den bodem. En eindelijk kan men de be drijfjes toch niet in vrijen eigendom geven, gelijk het voorbeeld van Dene marken bewijst, waar allerlei beper kende bepalingen omtrent verkoop, ruiling, splitsing en bijkoop bestaan. Als derde inleider sprak Mr J Wol- terbeek Muller uit's-Gravenhage over de juridische en sociale zyde van het vraagstuk en behandelde daarbij den aard van het gebruiksrecht en het erediet. Het laatste, het verschaffen van kapitaal, zei sjireker, z(j wel tegen behoorlijke zekerheid, maar daarnaast gemakkelijk en goedkoop. Men stelle den rentevoet laag, en evenzoo de af lossingen, liefst late men deze laatste in de eerste jaren vrij, om in de vol gende jaren een matige aflossing te doen plaats hebben. De arbeider kan daardoor langzaam nit zjjn lasten ko men en eigen geërfd worden. Met algemeene stemmen werd daar na een motie aangenomen, waarin de vergadering, overwegende dat grondgebruik door arbeiders ten plattelande een krachtig middel is tot verbetering van hun economischen mestand en om die reden door hen dan ook in het algemeen zeer wordt begeerd dat dit grondgebruik evenwel uiter mate wordt bemoeilijkt, omdat de grond öf niet in voldoende mate voor dat doel beschikbaar is, öf alleen tegen zeer hooge huur te verkrijgen is overtuigd dat genoemde arbeiders, bjj hun streven tot verbetering van hun soci ale positie, krachtig gesteund dienen te worden, zoowel door het particulier initiatief als door de overheid lettende op vroegere besluiten van de alge meene vergadering van het Alg. Ned. Werkl.-Yerbond en op het werkpro gram (landbouwparagraaf) van den Vrijz -Dem. Bond, waarbij de wonsch is uitgesproken, dat de wetgever, door uitbreiding en vereenvoudiging van het onteigeningsrecht voor staat en gemeente, de gelegenheid zal openen om gronden in pacht te doen geven, hetzjj aan kleine landgebruikers of tuinbouwers voor zelfstandig bedrijf, hetzjj als tuingrond aan veld- of fa brieksarbeiders terwijl in weidestre ken ook op de behoefte aan weide en hooi, voor vee van arbeiders, zal moeten worden gelet besluit zoo mogelijk in samenwerking ook met andere organisaties, die in dezelf de richting werkzaam willen zjjn een krachtige actie te voeren om te bevorderen, dat de regeering spoedig wettelijke maatregelen zal voordragen aangaande dit onderwerp. Hierna kwam aan de orde het voor stel van het hoofdbestuur van den Vrijzinnig-Democratiaehen Bond, tot het in het leven roepen in samen werking met het Algemeen Neder landsch Werkliedenverbond en andere op dit punt gelijkgezinden van een adresbeweging aan de regeering voor algemeen kiesrecht, waarbij wordt ver zocht dat het beginsel van recht- Btreeksch en enkelvoudig, door geen zoogenaamde correctieven verzwakt, algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen, in de Grondwet wordt voor geschreven. Dit werd na eenige discussie mot algemeene Bteminen aangenomen, in het aan de Koningin en de Staten Generaal te richten adres wordt aan het slot gezegddat de invoering van het algemeen kiesrecht inderdaad een dringende en rechtvaardige eisch des tjjds genoemd mag worden, en een herziening van de Grondwet, die daartoe den weg zal banen, een maat regel van de hoogste urgentiede onderteekenaars verklaren van mee ning te zjjn dat Nederland niet ver dient, wegens een achterlijke kies rechtregeling, tot een uitzondering in de rü der beschaafde volken te gaan behooren dat het wantrouwen in de minder gegoede klassen des volks, sprekende uit de onthouding van het kiesrecht aan die klasBen, geheel misplaatst is en niet van wijs inzicht bljjk geeft; dat een verstan dig staatsbeleid vordert, tijdige en vrijwillige tegemoetkoming aan den wensch tot gelijkstelling in politieke rechten, wanneer die wensch, als gevolg van den gang der maatBchap- peljjkeontwikkeling, zoo krachtig en van zoo verschillende kanten wordt geuit, als thans in ons land het geval isdat een miskenning van dit feiten een doof blijven voor dien wensch gezien in het licht der geschie denis een dwaling zou zijn, die voor de rustige en vreedzame ont wikkeling van ons staatkundig leven de noodlottigste gevolgen zou kunnen hebbenen het ernstige verzoek te doenhet beginsel van rechtstreeks een enkelvoudig, door geen zooge naamde correctieven verzwakt, alge meen kiesrecht voor mannen en vrou wen in de Grondwet te schrijven. Buitenland. De suffragettes. Van de flechtende und webende Frauen in Schillers Lied von der Glocke zjjn we na een betrekkelijk korten tjjd van overgang gekomen tot de vechtende vrouwen, niet alleen in de armste achterbuurten, maar zelfs in de hoofdstraten van Londen, waar de suffragettes het de laatste weken weer meer dan bont maken. En ondankbaar dat dat vrouwvolk is, neen maar, dat is gewoonweg niet te gelooven, of men moet meegaan met de zienswijze van een Engelseh magistraat, die de kiesrecht vrouw en voor stapel gek verklaarde. Wat toch is het geval 1 Juist die minister, die haar het meest de hand boven het hoofd houdt, wordt het ergst door de suffragettes gekweld. Mr. Winston Churchill toch, de jonge minister van Binnenlandsche Zaken, verbeterde hare behandeling in de gevangenis, waarheen zij zich moedwillig laten zenden. Op zjju la3t worden ze behan deld als politieke gevangenen, zoodat zjj geen gevangeniskleeding behoeven te dragen, haar eten van buiten kun nen laten komen en andere voorrech ten genieten, ja zelfs heeft hij de politie bevel gegeven de dames zoo min mogeljj k te vervolgen en te arres- tecren ivegens enkel verzet tegen de poiitie en verstoring der openbare orde En als dank daarvoor kreeg hij het vorige jaar een klap met een hondenzweep op het hoofd en werd Zaterdagmiddag ii,i den sneltrein Brad ford—Londen door een zwaar gebonw- den kerel aangevallen. Enkele detec tives, die den minister op zjjn reis bewaakten, wisten echter de mishan deling te voorkomen en, na een wor steling, den woesteling in verzekerde bewaring te nemen. Hjj bleek een aanhanger der suffragettes te zijn. Bij aankomst te Londen probeerden een drietal dier dames den minister in het station aan te vallen, hetgeen eveneens door zjjn beschermers werd verhin derd. Teneinde dergelijke tooneelen in het vervolg onmogelijk te maken, worden de eerste minister en de voornaamste overige kabinetsleden, waarheen zjj ook gaan, thans geëscorteerd door politiebeambten in politiek. Zelfs het kleine dochtertje van mi nister Churchill, geboren 24 Juli j.l., wordt op hare wandelingen met de kinderjuffrouw op den voet gevolgd door een detective. Bovendien staan de woningen der ministers onder strenge politiebewaking. In bet geheel doen vjjftig politie-beambten dienst ter bescherming van de leden van het kabinet. De Engelsche politie heeft overigens momenteel reeds werk genoeg, dank zjj den verkiezingsstrijd, die pas is begonnen. En dat wil wat zeggen in Engeland 1 Minister Asquith sprak Vrjjdag te Huil, minister Churchill te Manches ter, lord Lansdowne en de heer Austen Chamberlain spraken te Glasgow. Nieuws werd uit den aard der zaak door geen van deze heeren te berde gebracht, aan belangstelliug echter ontbrak het geen van allen. Duizen den en duizenden verdrongen zich om de sprekers te hooren. Reusachtig was de belangstelling te Edinburgh, waar Zaterdag de heer Lloyd George het woord voerde. In de zaal, waar hjj optrad, was plaats voor 3000 hoor ders,, maar meer dan 20000 aanvragen om plaats waren iugekomen. Dat tee kent wel de warmte waarmee de ver kiezingsstrijd zal worden gevoerd. Binnenland. Eerste Kamerverkiezing. De Provinciale Staten van Zuid- Holland hebben gekozen tot lid der Eerste Kamer (vacature Van Velzen) den heer K. C. baron Sweerts de Lan- das Wyborgh, burgemeester van 's-Gravenhage, met 47 stemmen, tegen 22 op den heer A. Plate, oud-lid der Tweede Kamer. Kunst en Wetenschap Nederl. Vereeniging voor nationaal Recht. {^Maandagavond is jte_Amsterdam de Nederl. Vereeniging voor Internatio naal Recht, Nederlandsche groep van the International Law Association op gericht. Tot voorzitter werd gekozen Prof. Mr. D. Josephus Jitta. Staten-tieneraal. TWEEDE KAMER. Nog een paar heeren hebben voor dat de minister van binnenla»dsche zaken aan het woord kwam hun licht laten schijnen over den poli- tieken en oeconomischen toestand van ons land. Het waren de heer Dolk, die de samenstelling eritiseerde der oommissie van onderzoek in zake traktementsverhooging van departe mentsambtenaren en alvast periodieke traktementsverhooging bleek te wen- schen en de heer Nolens. Deze laatste verzekerde evenals andere reehtsche heeren, dat de coalitie nog hecht was en bet kabinet uitstekend. De sociale plannen der regeering bleken hem best aan te staan. Het verband tus- schen aanvulling der ongevallenwet en de ziekteverzekering leek hem niet van dien aard, dat gelijktijdige behandeling noodig zou zijn. Dan deed hjj nog een goed woord voor tarief- verhooging en voor de militaire plan nen der regeering. Minister Heemskerk, de verschil lende heeren beantwoordende, besprak eerst verschillende bizonderbeden en bleek daarbjj geen voorstander van tijdelijke verhooging der lage trakte menten, omdat hjj de stjjging dei- eerste levensbehoeften niet permanent achtte. Daarna kwam hjj over de algemeene politiek, do partijformatie en het be leid der regeering te spreken. De coalitie, zoo verkondigde de premier, was in 's lands belang. De antithese werd niet door dit kabinet verscherpt, integendeel de regeering wenschte geen partjjregeering te zijn, maar rekende voor de sociale hervor ming ook op de hulp der linkerzijde. Wat die 6oeiale wetgeving betreft, z(j was iieusch niet voor de poes. Evenmin was dit het geval met de militaire. Over de bepaalde defensie-plannen zou alleen na schriftelijke voorberei ding te spreken zijn, maar over vreemde pressie mocht niet geklaagd worden. Ook het beleid van den mi nister van financiën, die zoo zeer zjjn best doet om te bezuinigen, kreeg een pluimpje. De stijging der uitgaven was onvermijdelijk en, wilde het er niet wanhopig gaan uitzien, dan moest het tarief tot stand komen. Van partij benoemingen tenslotte kon geen sprake zjjn. De regeering was strikt onpartijdig en aan het befaamde onderzoek te Rotf jrdam hadden regeering noch Rot- terdamsche burgemeester schuld. Dat sommigen zich geërgerd hadden aan het beleid van zjjn ambtgenoot van marine inzake de kwestie van den vlootpredikant contra vice-admiraal van den Bosch leek den heer Heems kerk onbegrijpelijk. Na hem heeft zijn collega van fi nanciën, Kolkman, het een en ander over zjjn bedoelingen verteld. „Als een der ministers," zoo verklaarde hjj. „het mocht wagen de hand te slaan aan het fonds voor ouderdoms verzekering, zou ik geen oogenblik aarzelen mijn portefeuille neer te leg gen." Daaromtrent kunnen de heeren dus gerust zjjn, evenals ook ten op zichte van graanrechten, waarvan de minister zei niets te willen weten. Ook een belasting van goederen in de doode hand scheen hem niet te kun nen bekoren. In de avondvergadering is men door gegaan met de behandeling van de be grooting i an landbouw en heeft daarbij breedvoerig gediscussieerd over de subsidie voor de landbouwtentoon stelling van 1913. De heer Bolsius wou die post voorloopig slechts als memorie- postuittrekken. En de heeren Duymaer van Twist en Pollema wilden er slechts van weten, als de tentoonstel ling Zondags gesloten bleef. Toen op deze laatste eisch de minister ver klaarde, dat men daarmee een be- langrjjk deel des volks zou beletten de tentoonstelling te bezoeken en de twee genoemde antirevolutionaire heeren, de handen van verbazing ineenslaand, ach en wee riepen over zoo'n uiting van een christelijk minister in een christelijk laijd, sprak min.Talma de volgende gedenkwaardige woorden, die verdienden iu het particulier ka binet van iederen reehtschen minister en in de studeerkamer van iederen reehtschen afgevaardigde, in goud ge schilderd, te worden opgehangen „Ik wil mjjn overtuiging niet opdringen aan het gansehe volk". Maar de hee ren Duymaer van Twist en Pollema, die blijkbaar zelfs nog nooit gedacht hebben aan de wenschelijkheid om dergelijke woorden te overwegen, wa ren niet tevreden, eischten stemming en wisten nog 5 andere antirevolutio nairen mee te nemen in hun verzet. Vervolgens pleitte de heer Vliegen voor betere regeling van arbeidstoe standen in de staatsmijnen en een com missie van onderzoek, waartoe hy een motie voorstelde en de heer Rujjs de Beerervbrouek voor betere spoorweg- toestanden in Zuid-Limburg. Landbouw, Veeteelt en isscherij. Landboüwhoogksohool. Te Utrecht heeft het Nederlandsche Instituut van Landbouwkundigen een buitengewone vergadering gehouden, waar het rapport betreffende de stich ting eener landbouwhoogeschool aan de orde was. Nadat de voorzitter gewezen had op de noodzakelijkheid om voor het hoo ger larvdbouw-ondervvijs een plaats te zoeken, waar de land-, tuin' en bosch- bouw kundige zich kan vormen tot een sieraad voor zijn vak en tot een menseh met een ruim oordeel, omdat aan dergelijke personen de land-, tll£n~ en boschbouw nog steeds groote be hoefte heeft, en nadat eenige discussie gevoerd was, werd de volgende motie met algemeene stemmen aangenomen „Het Nederl. Instituut van Land bouwkundigen, kennis genomen heb ben^ van dön uitslag der gehouden

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1910 | | pagina 1