N". 19 1910
Zaterdag 12 Februari
97stc jaargang.
Bij dit no, behoort een
Bijvoegsel
5 FEUILLETON.
De ongrijpbare moordenaar.
GOESCHE
Telofoonnummer 23. Directeur A. F. A. van Setbes. Uitgave van de Naaml.' Vennootschap „Qoesche Courant". Hoofdredacteur W. Kebbemans.
Deuitgavo dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prps per kwartaal, in Goes 0(75, buiten Goes, franco 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
inzending van advertentlën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
De prijs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 ot., eiken regel meer 10 ct.
Hij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
Je prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels k f 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Buitenland.
Een rumoerige zitting.
In het Pruisische Huis van afge
vaardigden zjju de algemeenc be
schouwingen over de door de regeering
ingediende kieswetwijziging begonnen
en dadelijk al hadden er tooneelen
plaats, zooals tot nog toe in het Prui
sische lagerhuis niet voorkwamen.
De Berljjnsehe correspondent van
het Bbld. meldt erover
Het begin was reeds dadelijk span
nend. Nauwelijks had de voorzitter,
den minister-president Von Bethmann
Hollweg, het woord gegeven, ot de
sociaal-democraten, met Borgmann en
Liebkneeht aan het hoofd, stonden op
en riepen zoo luid zij konden herhaal
delijk FoeifoeiDe overige afge
vaardigden waren een oogenblik spra
keloos. Na van den schrik bekomen
te zijn riep men. „Er uit! eruit!' Na
een paar minuten eerst gelukte het
den voorzitter, de orde te herstellen,
doch niet zóó, dat de heer Von Beth
mann Hollweg, die nog bleeker was
dan anders, zieh verstaanbaar kon
maken.
De rede van den minister-president,
die langer dan een uur duurde werd
dikwijls onderbroken, rechts door bra
vogeroep, links, niet alleen door de
sociaal-democraten, doch ook door de
vrijzinnigen, door luide teekenen van
afkeuring. De heer Von Bethmann
Hollweg betoogde, dat met haar voor
stellen de regeering niemand ter .ville
had willen zijn of iets tegen iemand
bedoeld had.
Dat de sociaal-democraten het drie
klassen-stemrecht ondeugdelijk vin
den is natuurlijk. Deze heereu willen
niets anders dan de macht in handen
krijgen. Zij hopen een kiesrecht te
krijgtn, dat hun de eerste schrede
kan doen zetten op den weg naar ver
andering van het Pruisische staats
recht. Zij hopen daardoor de Pruisi
sche monarchie te ondermijnen
Tot de vrijzinnigen en het centrum
zeide de minister-president, dat hun
bezwaren berusten op theoretischen
grondslag. Zoowel vrijzinnigen als
centrum zonden bjj een kiesrecht
hervorming geen zetels verliezen of
winnen. In den wedstrijd om de gunst
van de massa moet de vrijzinnige
partij steeds achterblijven bjj de sociaal
democratie, tenzij de vrijzinnigen op
treden op een wijze, die niet in over
eenstemming te brengen is met do
behandeling van een vertegenwoor
diger van den beschaafden en voor-
uitstrevenden burgerstand.
Vervolgens besprak de minister
president punt voor punt de wijzigin
gen. door de regeering voorgesteld,
en stond langen tijd stil bij de onmo
gelijkheid, om het geheime stemrecht
voor Pruisen in te voeren, op grond,
dat het geheime stemrecht de kiezers
zou overleveren aan den dwang, voor
namelijk van sociaal-democratie.
Over het a gemeen maakte het be
toog van den heer Von Bethmann
Uit het Fransch
door
GASTON LEKOUX.
Plotseling verspreidde zich in Parijs
eenige weken voor de gebeurtenissen,
die ons bezig houden, een gerucht,
waaraan men geen belang hechtte
zoo ongelooflijk vond men het; juf
frouw Stangerson zou aan het ver
langen van Darcaz gevolg hobben
gegeven 1 Toen deze de geruchten niet
tegensprak, begon men te gelooven,
dat er iets waars kon zijn in dit on
waarschijnlijke verhaal. Eindelijk ver
telde de heer Stangerson, toen hij op
zekeren dag de Académie des sciences
verliet, dat het huwelijk van zijn
dochter met Kobert Darzac op het
kasteel Le Glahdier gesloten zou wor
den, zoodra zijn dochter en hjj de
laatste hand hadden gelegd aan hun
werk. Het jonge huishouden zou zich
op Le Glandier vestigen en de heer
Darzac zou zich met vader en dochter
aan de wetenschap wijden, waaraan
beiden hun leven gaven.
De wetenschappelijke wereld was
Hollweg, die zeer uit do hoogte sprak,
geen gunstigen indruk. Het applaus
kwam alleen van rechts, terwjjl cen
trum en nationaal liberalen zich van
teekenen van goed- of afkeuring over
het algemeen onthielden en van links
een vrij sterk gesis klonk, nadat hij
uitgesproken had.
IS i ii ii e n I a n <i.
Da Eereraad.
De Haagsche correspondent van
De Tel. schrijft
De eereraad rust nog op z'n lauwe
ren. Het ziet er niet naar uit, dat hij
z'n arbeid spoedig zal kunnen begin
nen, tenzij de Tweede Kamer met de
behandeling van het enquêle-voorstel-
Troelstra zeer grooten spoed make.
Men oordeele. De Kamer komt 15
Februari bijeen. Den 16en begint in
de afdeelingen het onderzoek van een
lange rij wetsontwerpen, waarvan het
enquête-voorstel achteraanstaat. Het
voorloopig verslag zal dan ook eeni-
gen tijd uitbljjven, dan moet mr. Troel
stra de memorie van antwoord inzen
den, vervolgens zal een dag voor de
openbare behandeling worden be
paald en als die achter den rng Is,
en het voorstel wordt verworpen (wat
natunrljjk zeker gebeurt,) daukan
de eereraad met zij n werk bogiunen.
We hebben dus deu tijd nog. De sa
menstelling van den raad zelve schijnt
in parlementaire kringen vrjj gunstig
te worden beoordeeld. Nu, wanneer
de wijsheid met den ouderdom gelij
ken tred houdt, dan is de eereraad
zeer zeker wijs, want de drie heeren
zijn bij elkaar twee eeuwen oud.
Statcn-tieueraal.
EERSTE KAMER.
Ouze permanent gebrek aan de
plaatsruimte verhindert dat we van
de Eerste Kamer vergaderingen ge
regeld verslag doen. De lezers missen
niet veel daaraan, want wat daar ge
zegd wordt, is gewoonlijk een herha
ling van hetgeen in de Tweede Kamer
reeds behandeld is alleen nu in
nog meer conservatieven zin. We moe
ten nu echter in verband met ons
artikel „Nederlands onzijdigheid", in
het nummer van 8 dezer, kort mel
ding maken van hetgeen in de zit
ting van Woensdag is gesproken.
De heer Van Ueekeren zinspeelde
op gebeurtenissen van eenige jaren
geleden, die, indien de minister er
mede bekend was geweest, hem anders
zouden doen oordeelen over het
sluiten van de Noordzee-entente en
hem de noodzakelijkheid zou hebben
aangetoond van het stellen van bi-
zondere eischen, welke voor andere
kleine mogendheden niet noodig wa
ren.
Spr. dringt aan, dat Dnitschland
en Engeland zich zullen verbinden
om de integriteit van ons land te
waarborgen. Zjjn bedoeling is niets
anders geweest, dan te wjjzen op het
feit, dat eenige jaren geleden de sou-
verein van een naburig land heeft
medegeelil, ons land te zullen occu-
peeren, indien, met het oog op een
nog niet van haar verbazing bekomen
toen men den moordaanslag vernam
op juffrouw Stangerson onder de
vreemde omstandigheden, die we heb
ben meegedeeld, en waarover ons be
zoek aan het kasteel nog meer licht
zal verspreiden.
Ik heb den lezer al deze bijzonder
heden meegedeeld, om te maken, dat
hjj by het betreden der gele kamer
evenzeer op de hoogte zou zijn als ik.
Woorden die indruk maken.
Rouletabille ging naar het terrein
van de misdaad, hoewel hem velen
gezegd hadden dat hij toch niet op
Le Glandier zou worden toegelaten.
Ik wel, antwoordde hij koel, toen
een rechter hem zei dat geen jour
nalist op de buitenplaats zou kunnen
komen.
Hij ging er heen en ik ging met
hem mede. Toen wij er aan kwamen
liepen we eerst eenige minuten langs
den muur, die de groote bezitting van
den heer Stangerson omgaf en we za
gen reeds het hek toen onze aandacht
werd getrokken door iemand, die zoo
bezig scheen te zjjn, dat hjj ons niet
zag komen. Nn eens boog hij zich
voorover, of ging bjjna op den grond
liggendan stond hjj weor op en
bekeek opmerkzaam den muureen
poos later keek hjj in de holte van
eventueelen oorlog met Engeland, ons
land niet in voldoonden staat van
tegenweer werd gebracht. Verder kan
spr. thans niet gaan. Wel zon hij meer
hebben medegedeeld, indien er conii-
te-generaal was geweest. Spr. is in
verband met deze zaak indertyd ge
raadpleegd, niet in zjjn kwaliteit van
gezant.
De minister wilde inzake do Noord
zee entente een precies en afdoend
antwoord geven, indion slechts een
preciese en afdoende vraag wordt ge
steld. Dit heeft de lieer Van Heekeren
niet gedaan. In do dossiers van Buiten-
iandsehe Zaken is gein spoor te vin
den van rapporten over een gebeur
tenis, waarover de heer Van Heekeren
in zoo vage termen spreekt.
Voorgesteld werd een geheime zit
ting.
De voorzitter zou dit zeer betreuren.
De minister sloot zich hierbjj aan
namens de regeering, daar door een
comité-generaal slechts voedsel zon
worden gegeven aan de geruchten,
die de ronde doen. De Kamer ging
in comite-generaal.
Na heropening der openbare ver
gadering deelde de voorzitter mede,
dut met 31 tegen 12 stemmen is be
sloten de zaak niet in comité-generaal
te behandelen.
De minister zeide dat we iets verder
zjjn gekomen, hoewel spr. niet weet,
wien de heer Van Heeckeren bedoelt
met „een naburig souverein". Zoolang
de heer Van Heeckeren don naam van
dien souverein niet noemt, kan spr.
de gedane mededeelingen niet ver
nietigen, wat hij anders gaarne zou
hebben gedaan. Het is absoluut 011-
mogeljjk, verder to antwoorden, zoo
lang de heer Van Heeckeren geen
namen noemt.
De voorzitter: Verlangt nog iemand
het woord?
Niemand vroeg het woord.
De begrooting werd zonder hoofde
lijke stemming aangenomen, onder
gelach der Kamer. Er was veel be
weging.
Gisteren heeft de minister naar aan
leiding van de openbaarmaking van
het in comité-generaal verhandelde
eon zeer besliste verklaring afgelegd
en o. a. woordelijk gezegd
Hare Majesteit de Koningin heeft
nooit of te nimmer van Zijne Majesteit
den Duitschen Keizer noch een brief,
noch een telegram, noch een nota,
noch eenig ander schrijven hoege
naamd, betreffende de militaire ver
dediging van ons vaderland in het
algemeen, noch omtrent eenige in
verband daarmede staande zaak ont
vangen.
Door H. M. do Koningin is nooit
in eenig gesprek met den Duitschen
Keizer hierover gesproken. H. M. de
Koningin is nooit benaderd door een
derden persoon, die in opdracht van
den Keizer met Haar over deze zaak
heeft gesproken, of opdracht had om
dit onderwerp met Haar te bespreken,
geljjk door den heer Van Heeckeren
is ondersteld.
Ik wil vertrouwen, dat deze woor
den zullen doordringen tot in de uiter
ste hoeken van ons land en tot ver
over do grenzen, opdat zij overal
zjjn hand, deed eenige flinke stappen
voorwaarts, begon hard te loopen en
keek weer in de holle van zijn rechter
hand. Rouletabille had mjj door een
gebaar doen stilstaan
■- tilFrédérie Larsan is aan het
werkWe moeten hem niet storen!"
Joseph Rouletabille had een groote
bewondering voor den beroemden
man. Ik had Larsan nooit gezien,
maar had veel over hem gehoord.
De zaak van de gouden staven uit
de Mnnt, die hjj ontwarde, toen nie
mand er iets van begreep, en de ge
vangenneming van de inbrekers in de
brandkasten van het Crédit universe!
hadden zjjn naam bjjna populair ge
maakt. Hjj ging door voor den man,
die het meest geschikt was, geheim
zinnige eu duistere zaken op to sporen.
Zijn roem had zich over de geheele
wereld verbreid en de politie van
Londen en Herlijn, zelfs die van Ame
rika, riep hein te hulp als de detec
tives van het land ten einde raad
waren. Men zal er zich dus niet over
verwonderen, dat de chef van den
veiligheidsdienst, zoodra de geheim
zinnige zaak van de gele kamer be
kend werd, naar Londen telegrafeerde,
waar Larsan voor een belangrjjke zaak
was heengezonden: „Kom dadelijk
terug." Frédérie, die de groote Fred
werd genoemd, had zich gehaast, daar
weerklank zullen vinden en de laatste
schaduw der geruchten zullen weg
jagen.
Landbouw, Veeteelt eis
Visselierij.
Eene gevaarlijke ziekte der aardappels
die met pootgoed zou kunnen
worden binnengesleept.
I.
Professor dr. J. Ritzema Bos nit
Wageningen, sehrjjft ons
Ofschoon reeds in de laatste paar
jaren in meer dan één blad, o. a. door
Dr. van Rijn te Londen en den heer
C. Broekema te Leeuwarden in het
„Friesche Weekblad", de aandacht
op de ziekte gevestigd werd, die in
Engeland onder de namen black scab
(zwarte schurft), Wartg disease (wrat
ziekte) en Potato canker (aardappel-
kanker) bekend is, zoo komt het mij
toch gewenscht voor, deze ziekte nog
eens ter sprake te brengen, nu weldra
de tjjd begint te naderen, dat som
mige landbouwers weer pootaardap-
peien nit het buitenland ontbieden.
Vooral in Engeland heeft zich de
black scabvrij sterk uitgebreid
daar werden gedurende den loop van
1908 niet minder dan 244 gevallen
van deze ziekte geconstateerd. En
juist omdat vooral uit Engeland nog
al eens pootaardappelen in Nederland
worden ingevoerd, en men door den
invoer van besmet pootgoed, de ziekte
in Nederland zou kunnen importeeren,
en hier vasten voet doen krijgen
daarom acht ik het mijn plicht, allen,
die pootaardappelen van nit dat land
of ook uit andere landen ont
bieden, te waarschuwen.
Weinig aangetaste knollen schijnen,
oppervlakkig beschouwd, volkomen
gezond. Bekijkt men ze echter nauw
keuriger, dan blijkt, dat de oogen
vervormd zjjn tot kleine, wratachtige
knobbeltjes, roestbruin van kleur,
terwijl een gezond oog wit, rose of
licht purperkleurig is. Vooral wanneer
een aardappel is afgewasschen, is in
't algemeen duidelijk te zien, of de
oogen gezond zjjn of aangetast.
Knollen, die in erger mate ziek zijn,
vertoonen een meer of minder groot
gedeelte van hunne oppervlakte eene
aaneengesloten massa donkerbruin
gekleurde, wratachtige uitwassen, die
vrij groot kunnen zjjn, maar altijd uit
eene samenvoeging van kleine «ratjes
bestaan.
Is een knol heel erg aangetast, dan
is hij geheel met deze woekeringen
bedekt, zoodat hij ten slotte alle ge
lijkenis met een aardappel verloren
heeft. De wratachtige aanhangselen
kunnen niet van den knol worden
afgetrokkenzij zjjn vrjj stevig van
van bouw, niet sponsachtig, aan de
basis iets lichter van kleur, dan over
de rest van hunne oppervlakte, die
met kleine roestbruine plekjes is be
dekt.
Later schrompelen vaak de wrat
achtige uitwassen ineen, en verandert
de geheele knol in een lichaam van
verschillenden vorm, waarin men nau.
welijks meer een aardappel herkent,
hjj bjj ondervinding wist, dat, als men
hem riep, het om iets belangrijks was,
en dien morgen was hij dan ook al
aan het werk. We begrepen weldra
waarin dit bestond.
Wat hij voortdurend in zjjn holle
hand bekeek, was zijn horloge, en hjj
scheen de minuten te tellen. Toen
keerde hjj om, ging denzelfden weg
nog eens tot aan het hek van het park,
keek weer op zijn horloge, stak het
in den zak, haalde de schouders op,
maakte het hek open, ging het park
in, sloot het hek met den sleutel, hief
het hoofd op en zag ons. Rouletabille
liep naar hem toe, en ik volgde hem.
Larsan wachtte op ons.
„Mjjnheer Fred", zei Rouletabille,
hem groetend met den eerbied, die
zijn oorsprong vond in de bewonde
ring van den jongen reporter voor
den beroemden man, „zou li ons kun
nen zeggen, of meneer Darzac op het
kasteel is Hier is een zijner vrienden
aan de Parjjsche rechtbank, die hem
wenscht te spreken.
„Ik weet er niets van, meneer
Rouletabille", antwoordde Fred, ter
wijl hjj mijn vriend de hand drukte,
want hij had hem dikwjjls ontmoet
bij zjjn moeilijkste onderzoekingen....
Ik heb hem niet gezien."
„De portier en zijn vrouw zullen
ons wel inlichtingen geven?" vroeg
en dat hobbelig van oppervlakte is,
naast opzwellingen, kratervormige
indrukkingen vertoonende. Vaak gaat
eideljjk de erg aangetaste aardappel
in zijn geheel in eene onaangenaam
ruikende, weeke of brokkelige massa
over, welke bij den oogst in stukken
uiteenvalt, en in den bodem achter
blijft.
De ziekte tast alleen de knollen,
niet de bovengrondsehe deelen aan,
althans als regel. Toch sehjjnen er
enkele gevallen bekend te zijn, waarin
ook de stengels boven den grond
werden aangetast. Deze vertoonden
dan grootere of kleinere knobbelvor-
mige nitgroeiingen, lichtgroen van
kleur.
De „black scab" wordt veroorzaakt
door eene zwam, uit de familie der
Chytridïineën, door den ontdekker
Schilberszky ChrijsopliHjctis endobio-
tica genoemd Deze zwam leeft in de
bovengenoemde wrataehtige uitwas
sen, gewoonlijk dicht onder de opper
huid van dezezij vormt een groot
aantal uiterst kleine, beweeglijke
voortplantingsorganen, zoogenoemde
„zwermsporen", die zich wanneer de
omgevende aarde vochtig is, door den
grond heen voortbewegen, en zich
weer kunnen vestigen Of in de reeds
gevormde uitwassen, die door de wer
king van de zieh daarin ontwikkelende
zwam weer grooter worden, Of in
andere deelen van denzelfden knol,
óf in een anderen aardappel, 't zij van
dezelfde pol of van eene naburige pol.
Behalve deze .zwermsporen vormt
de parasitische zwam nog andere
lichamen, n.l. de bolvormige, dik-
wandige cellen (sporangiën), die
bjj duizenden met de resten der
aangetaste en vergane aardappelen
in den grond achterblijven, en aldus
den grond besmetten. Wanneer een
volgend jaar op denzelfden akker weer
aardappelen groeien, dan vestigen zich*
de zwermsporen, welke door de in den
grond vertoevende sporangiën worden
geproduceerd, eer in de daar alsdan
groeiende aardappelen, welke aldus
worden besmet.
Wanneer men aangetaste knollen
uitpoot, stelt men zich dus aan een
groot gevaar bloot. De aangetaste
poters leveren gewoonlijk wel normale
planten op, en ook wel knollen, maar
van deze iaatsten is bjj kans geen enkele
gezond. Bovendien kunnen ook reeds
in 't zelfde jaar meerdere aardappelen
vaD nabjjstaande pollen in den grond
worden aangetast. Verder wordt de
grond ook voor een volgend jaar be
smet door de sporangiën, welke met
de vergane gedeelten van de zieke
aardappelen in den grond overbljjven.
Worden op zoo'n besmetten bodem
het volgend jaar weer aardappelen
geteeld, dan worden deze natnurljjk
weer ziek. Maar van de bedoelde
sporangiën blijven er eole een aantal
zonder te kiemen in den grond achter,
en ontkiemen eerst een jaar later, of
zelfs eerst eenige jaren later. Men
beweert, dat een eenmaal besmette
bodem zelfs zes jaren lang voor de
aardappelteelt ongeschikt is Ook is
een besmet perceel nog voor de om
geving gevaarijjk, daar de in den grond
zich bevindende sporangiën aan het
Rouletabille, terwjjl hjj wees op een
steenen huisje, waarvan deur en ven
ster gesloten waren en dat ongetwjjfeld
tot woning diende aan aan de getrouwe
bewakers van het goed.
„De portier en zjjn vrouw zullen u
geen inlichtingen geven, meneer
Rouletabille."
„Waarom niet
„Omdat ze een hall uur geleden
gevangen zijn genomen."
„Gevangen genomen I" riep Roule
tabille. „Zijn zij de moordenaars
Larsan haalde de schouders op.
.Als men den moordenaar niet kan
vinden," zei hij ironisch, „kan men
zich altijd de weelde veroorloven
medeplichtigen té ontdekken!"
„Heeft u hen laten gevangen nemen,
meneer Fred
„Wel, neenIk heb hen niet laten
gevangen nemen, omdat ik bijna zeker
bon, dat ze niet in de zaak betrokken
zjjn, en dan, dan, omdat...."
„Omdat vroeg Rouletabille nieuws
gierig.
„Omdat... niets...." sprak LarsaD,
het hoofd schuddend.
„Omdat er geen medeplichtigen
zijn," meende Rouletabille.
Frédérie Larsan bleef staan en keek
Rouletabille belangstellend aan.
(Wordt vervolgd
