N" 7 mo
Zaterdag 15 Januari
978te jaargang.
Bij dit na. behoort een
Bijvoegsel.
55 FEUILLETON.
In stormachtige Tijden.
Do uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen,
Prijs per kwartaal, in Goes f 0|73, buiten Goes, franco f 5,23.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
inzending van advertentlën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
IMmtT
De prijs der gewone advertentitin'i» van 1-5 regels50 ct., eiken regel meer 10 ct
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, hnwelyk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels k f 1,— berekond.
Bewijsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 33. Directeur A. F. A. ,van Setebs. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Gcesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremaks.
Na Dinsdag 18 Januari a. s.
wordt buiten de gemeente per
postkwitantie beschikt over de
dan nog onbetaalde abonnements-
en advertentiegelden over het
Jaar 1910.
DE ADMINISTRATIE.
Het licht der waarheid.
Door alle tyden heen is zoowel het
godsdienstig als het moreel begrip
der menschen afhankelijk geweest van
de ontwikkeling der gedachte en der
wetenschap. In 't begin, zoover de
geschiedenis der menschheid terug
gaat, tastten de menschen rond in
een geestelyke duisternis en de
vreemdsoortigste en kinderljjkste voor
stellingen werden gemaakt van wereld
bestuur en goden. De Grieken b.v. met
hun levendige en poëtische fantasie
organiseerden'n mythologie.zoo ryk en
zoo puur menschelijk dat de c ichtcrs
en schrijvers er door alle eeuwen heen
er aan te gast konden gaan. De stryd
om het bestaan leerde den menschen
langzaam eenige moreele begrippen
en heel geleidelijk verdwenen de fan
tastische godendiensten der verschil
lende volkeren, tervvyl meer ontwik
kelde en hoogere zedelijke begrippen
veld wonnen.
Deze ontwikkeling of loutering is
ten allen tijde doorgegaan gaat nog
door en niemand zal zoo verwaand
zijn te denken dat zy tot rypheid is
gekomen. Nu is 't echter merkwaardig
op te merken, dat, terwyl het fantas
tisch bygeloof nit den jongen tijd der
wereld en ook de godsdienstige
dogma's van later en nu steeds ver
anderd zijn met de ontwikkeling
van het menschelyk verstand, de
zedeleer daarentegen betrekkelijk
vroeg een zeer hoog standpunt inge
nomen heeft. Heel spoedig al zijn
zekere beginselen aangenomen, die
later slechts weinig of in 't geheel
niet veranderd zyn. Daar zyn b.v. hot
ethisch begrip in den Griekschen g Dds-
dienst, in het Boeddhisme en in het
Christendom. De dogma's en het by-
geloof dezer godsdiensten verschillen
onderling zeer sterk, maar de zedeleer
is nagenoeg dezelfde. Merkwaardig is
dat, wel onverklaarbaar niet. Dat zedc-
lyk begrip toch berust op wetten die
de organische ontwikkeling der wereld
regelen, terwijl de godsdienstige dog
ma's voortkomen uit een sfeer die
buiten deze wereld is gelegen. Wij
hebben hier twee geheel verschillende
gedachtenkringen, verschillend ook in
hun belangrijkheid voor de samen
leving. Voor maatschappij en staat zijn
de zedelijke begrippen van een volk
van hot grooiate gewicht, terwijl de
godsdienst volkomen persoonlijk is.
Het belang van den staat eischt, dat
ieder, welke godsdienstige opvatting
hy ook hebbe, goede en gezonde zede
lijke begrippen worden geleerd en deze
moeten hom zoo worden ingeprent,
ilaar het Engelsch
va*
Barones ORCZT.
'Volg mij kalm! fluisterde eon
heesche stem in hun ooren, terwijl
zij dat deden, anders heb ik het bevel
u neer te schieten, waar ge staat.
Maar geen van beiden toonde eeni-
ged lust weerstand te bieden.
Juliette hing koud en verkleumd
aan den arm van Déroulède, die zijn
arm beschermend om haar had heenge
slagen.
Déroulède merkte op, dat een half
dozyn mannen hem en Juliette sche
nen te omringen, maar de motregen
hulde alles in een nevel.
Ook was nu de avond-duisternis
geheel ingevallen, en de stemmen
van de volksmenigte werden steeds
onduidelijker.
HOOFDSTUK XXVHI.
Het Onverwachto,
Het kleine gezelschap ging zwijgend
verder. Het scheen ie bestaan uit
enkele mannen van de Nationale Gar
de, die Santerre onder commando ge-
dat zjj levenslang een bescherming
zyn, ook als godsdienstige twijfel hem
in gevaar zou brengen.
liet leven in den tegenwoordigen
tjjd is zoo gecompliceerd, hetiszoo'n
jacht geworden, dat we het grootste
deel van onze geestkracht moeten ge
bruiken om staande te blijven, uit
vrees voor achteruitgang.
Zoodoende bljjft er weinig tjjd over
voor dieper nadenken. Hier komt nog
iets by. In onze eeuw komen een oud
en een nieuw geloof met elkaar in
botsing, die in tal van gemoederen
een dikwijls zwaren stryd doen ont
staan. Die voortdurende inspanning
om de materieele ontwikkeling by te
houden en die kamp tusschen oud en
nieuw geloof, zouden misschien als
oorzaken genoemd mogen worden van
het verschijnsel dat in onze dagen
meer pessimisme voorkomt dan noo-
dig is.
Er zyn, in trouwe, menschen, die
<meenen dat het juiste middel om te
ontkomen aan de moeielykheden,
welke uit die inspanning en die bot
sing geboren worden, is te strijden
tegen de nieuwe waarheden der we
tenschap. Hoe weinig hebben zulken
van de geschiedenis geleerd. Wie iets
van de historie der menschheid kent,
die weet dat geen waarheid eeuwig
blijft bestaan, maar dat zy haar tijd
heeft en als die er is, dan is 't
even vruchteloos tegen haar te strijden
als het is om te trachten haar vast
te houden als haar tijd voorbij is* Ee
ervaring leert dat zoo onomstootelijk,
dat daaraan geen twijfel mogelijk is.
Het helpt niet en 't heeft nooit ge
holpen om de wetenschap in haar
voortgang te dwarsboomen zij is on
verstoord haar gang gaan en zal dien
blijven gaan. De inquisitie dwong
Galileï om de beweging der aarde te
ontkennen. Galileï zwoer tegen beter
weten in dat zy stilstond, maar
dit hield de waarheid niet tegen en
niet de leer van Galileï moest veran
derd worden, maar de leer van de
kerk die hem noopte zyn ontdekking
te dementeeren.
Niet de wetenschap tegenwerken,
want dit kan toch niets baten, maar
onze ideeën en leerstellingen brengen
onder haar licht.
Dit is niet slechts aan te bevelen
't is ook noodig, want de nieuwe ont
dekkingen der wetenschap zullen in
de toekomst tot een grooter deel der
bevolking doordringen dan vroeger
en er zyn door de moderne weten
schap gedachten ontstaan over het
leven en het heelal, die zeer gevaar
lijk kunnen worden, als men er niet
op voorbereid is ze te aanvaarden.
Het zoeken maar waarheid moet niet
slechts een phrase zyn, maar ernstig
en oprecht. Hoe onze illusies en
idealen er ook door verstoord mogen
worden, hoe nuchter zelfs neerdruk
kend de wereldbeschouwing ook
schijnen moge die de wetenschap
ons aanwijst, zij kan daarom niet
veroordeeld en nog minder ontkend
worden.
Niet, zooals Nansen het aardig uit
drukte, coquetteeren met de waarheid
op een afstand en teruggaan als gij
steld had van den soldaat, die do
bevelen van de burger-afgevaardig
den aan hem had overgebracht.
Juliette en Déroulède vroegen zich
beiden af, waar zy heengebracht wer
den misschien naar een andere ge
vangenis, weg van de woede der bevol
king.
Zij waren zich bewust van een ge
voel van voldoening by de gedachte,
dat zy bevryd waren van het schel
den dier woedende, wilde menschen.
Overigens liet alles hen onverschil
lig.
Beiden voelden den schaduw des
doods om zich heen hangen. Het be
langrijkste oogenblik van hun leven
was gekomen, en zy waren by elkaar.
Wat vrees noch wroeging, verdriet
noch vreugde konden doen, dat bracht
de groote en machtige Schaduw des
Doods in één oogenblik tot stand.
Terwyl Juliette den dood moedig
onder de oogen zag, stak zij haar hand
uit en zocht die van den man, dien
zy beminde.
Er werd geen woord tusschen hen
gesproken zelfs niet gefluisterd. Dé
roulède begreep uit het nooit dwa
lend instinct van zyn eigen onzelf
zuchtige liefde, alles, wat het fijne
handeje hem wenschte toe te vertrou
wen.
In een oogenblik was alles verge
ten, behalve de vreugde van deze
haar op een nauw pad ontmoet, waar
geen plaats is om haar te ontwijken.
Of wy zoeken de waarheid en nemen
haar gevolgen aan óf wy zoeken haar
niet. 't Is immers geen ernstig werk
de logische gevolgtrekkingen onzer
waarnemingen te ontkennen, omdat
zy ons niet lyken en niet samen kun
nen gaan met vroegere ideeën.
Toen Copernicus de wereld deed
schudden en de aarde voortdreef langs
haar baan om de zon, bracht dat
een geweldige revolutie in het denken.
De aarde en de mensch waren het
middelpunt geweest van het heelal,
de aarde was het groote belangrijkste
centrum en de overige lichamen dien
den haar. En nu bloekdie aarde slechts
een schakel in een keten, een nietig
stofje vergeleken by kolossen in de
onbegrensde ruimte. Dat was een val
een vernedering haast voor den y delen
mensch die zich zelf gaarne voor het
allervoornaamste uit de schepping be
schouwde. Had men toen, omdat de
ontdekking zoo verdrietig was voor
de menschelyke ydelheid en omdat zy
verbeelding en geloof van voorheen
zoo schaadde, moeten overleggen
zoo'n waarheid kunnen we niet accep
teeren, zy verstoort onze illusies en
begrippen en das bepalen we dat de
aarde staat en de zon om haar heen
draait
Niemand zal zoo'n redeneering
durven aanbevelen, maar wel zal men
aanvaarden wat men ziet als het licht
der waarheid straalt op zaken die
eerst niet te onderscheiden waren.
üslteniaBd.
De misdaden in Frankrijk
worden zoo veelvuldig dat de bladen
krasser maatregelen eisohen tegen de
zoogenaamde apachen. De schurk
die zjjn armen bekleedde met riemen,
waarop scherpe jjzeren punten, zoodat
de agenten die hem aangrepen hem
los moesten laten en die een agent
doodde en een andere zwaar wondde,
ligt, ernstig gekwetst, in het hospitaal.
Maar hoewel zeer zwak, gaat hy ge
weldig te keer tegen depolitie-mannen,
die hem bewaken en tegen den rech
ter van instructie, die hem kwam on
dervragen, zeide hjjIs het je om
mjjn hoofd te doen Geneer je dan
maar niet en neem het. Ik wil jouw
hoofd en dat van alle klabakken. Lia-
beuf vertelde, dat hy' al een poos loerde
op twee agenton. die hem in Juli
opgepakt hadden. Het was hun schuld,
zeide lijj, dat hij veroordeeld was.
Daarom was hjj bly, dat hy nu den
agent Deray doodgeschoten had en
het speet hem, dat hij niet alle agen
ten had kunnen dooden.
Dan is verder nog te Parijs Zon
dagnacht een 72-jarige portierster ge
wurgd en beroofd van de 3C0') francs
welke zy den vorigen dag aan huis
huur had opgehaald.
Te Neuilly-Plaisance vond een werk
man het ontzielde lichaam van een
eerzame rentenierster, wier geweld
dadige dood zij bleek gestikt te
zyn in een prop, die men in haar
mond had geduwd, waarna een klein
aanraking. Dood, of vrees voor den
dood, had opgehouden te bestaan. Het
leven was schoon en in de ziel van
deze twee menschelyke wezens
heerschte volkomen vrede, bjjna vol
komen geluk.
Met een handdruk hadden zy eikaars
ziel gezocht en gevonden. Wat gaven
zy om die tierende menigte, om de
drukte en het ramoer van deze som
bere wereld Zy hadden elkaar ge
vonden on hand in hand, schouder
aan schouder gingen zy wandelen in
het land der droomen, waar twjjfel
noch verraad woont, waar niets te
vergeven is.
Hy zei niet moor„Zy heeft my
niet lief zou zjj mjj anders verra
den hebben Hy voelde de stevige
vertrouwelijke aanraking van haar
hand, en wist, dat met al Haar ge
breken, haar groote zonde, haar bljj
vond verdriet, haar vrouwenhart op
recht aan hem toebehoorde.
En zjj wist, dat lijj vergeven had
neen, dat hjj niets had om te
vergeven want liefde is zacht en
teer, en oordeelt niet.
En zoo volgden zjj hun escorto,
waar het hen verkoos te brengen.
Hun oogen dwaalden doelloos over
het mistige landschap van dit deel
van verlaten Parjjs. Zjj hadden nu
den oever der rivier verlaten en wa
ren de rue des Arts ingeslagen.
zakmes haar in den hals is gestooten
de justitie voor een geheimzinnig
geval plaatst, daar aan diefstal of een
aanslag tegen de zeden als beweeg
reden niet kan gedacht worden.
En zoo zouden nog eenige soort
gelijke „gemengde berichten" kunner
vermeld worden.
De Temps, evenals de andere bladen,
acht het tjjd dat de overheid ingrijpt;
mocht zjj hiertoe niet nit eigen bewe
ging overgaan, dan zal de veront
waardiging van het publiek haar wel
dwingen. Intusschen zoekt het blad
naar middelen, welke ertoe kunnen
medewerken, dat aan dien toestand
een einde komt en stelt voor, in na
volging van de wet van 1885 op de
fabricatie en verkoop van handwapens,
zooals die bjj het leger on de marine
in gebruik zyn, een wettelijke bepaling
te maken, waarbjj wapenhandelaars
onder strafbedreiging de verplichting
wordt opgelegd, geen schietwerktuig
te verkoopen zonder in een, door de
autoriteiten gewaarmerkt boek, naam
en adres op te teekeuen van den
kooper.
Het blad maakt zich geen illusie,
hiermede een beslist afdoenden maat
regel aan do hand te doen.
Zjj geeft het voorstel voor beter,
maar er moet iets gedaan worden om
een einde te stellen aan de apachen-
regeering.
Nu we toch over misdaden bezig
zjjn, moeten we even terugkomen op
een vorig bericht als zou een samen
zwering zjjn gesmeed tegen den koning
van Portugal.
Een nader onderzoek moet hebben
uitgebracht, dat noch van een samen
zwering, noch van een verjjdelden
aanslag sprake is.
Kunst en Wetenschap.
Draadloos Eleotrisch licht.
De bekende electro-technicus Nicola
Tesla, die reeds jaren lang pogingen
doet om draadloos electriseb licht te
maken, deelt mede, dat hjj er in ge
slaagd is het probleem op te lossen.
Tesla verklaart„Door mjjn zeer ster
ken overbrenger zon het mogeljjk zjjn
de geheele Yereenigde Staten te ver
lichten. De stroom gaat de lucht in,
verspreidt zich in alle richtingen en
geeft het effect van sterk noorderlicht
zoodat men alle voorwerpen 's nachts
duideljjk kan onderscheiden. Mjjn eer
ste plan is, op deze wjjze de haven
van New-York te verlichten vanuit
een centraal-station op Long Island.
Mijn lampen sljjten niet, omdat er
niets in kan verbranden of verkolen
Het zjjn eenvoudige, hermetisch ge
sloten glasbollen, gevuld met een zeer
jjl gas.
Oudheden uit Peru.
Een koopman, nit de City, die on
bekend wenscht te bljj ven, heeft aan
het Britseh Museum een collectie zeld
zame en kostbare praehistorische oud
heden nit Peru aangebt den. De ouder
dom van het aardewerk, vazen van
verschillende soort, bedraagt 2000 h
7000 jaar. Deze vazen werden govon-
Dichtbjj aan de rechter zjjde was
het onoogljjke kroegje „De Gebroken
Kruik", waar Sir Blakeney woonde.
Déroulède merkte dat op, toen zjj
er dichtbjj kwamen en vroeg zich in
vage verwondering af, wat er van
zjjn Engelschen vriend geworden zou
zjjn.
Maar daarvoor werd zelfs meer
scherpzinnigheid gevraagd dan de
Roode Pimpernel bezat, om in deze
tjjden twee beruchte gevangenen bui
ten Parjjs te krjjgen. Zelfs als
Haiti
Dit woord klonk scherp en duide
ljjk in de donkere omgeving.
Déroulède stak zijn hoofd op en
luisterde. Iets vreemds on onverklaar
baars in het geluid van die stem had
zjjn gevoelig oor getroffen.
Intusschen was het gezelschap bljj-
ven staan en een kletteren als van
bajonetten of musketten, klaar om
af te vuren, was duideljjk te hooren.
Dat alles had maar enkele secon
den geduurd. Het volgend oogenblik
klonker een luide kreet
Kom hier, Déroulède, het is de
Roode Pimpernel.
Een krachtige slag van een on
zichtbare hand sloeg den dichtstbjj-
zjjuden straatlantaren naar den grond.
Déroulede en Juliette voelden, dat
zjj haastig een open deur binnenge
trokken werden, juist op het oogen
den in een grafheuvel en de uitste
kende staat, waarin ze nog verkeeren
wordt toegeschreven aan de aanwe
zigheid van salpeter, in den grond,
waarin ze begraven lagen. De meeste
vazen zjjn versierd met dessins, welke
het bewjjs leveren, dat er een hoog
ontwikkelde zin voor schoonheid was
in het oude Pern.
Een groot deel van deze verzameling
vazen, die bijna in haar geheel naar
Amerika zou zijn gegaan, is dank zjj
den anonymen koopman voor Engo-
land bewaard gebleven.
8ch*«l en Kerk.
Luther.
De pastoor A. Lenders te Venlo
beantwoordt in de N. JR. Ct. het inge
zonden stuk van de Maastrichtsche
predikanten. Hjj voert aan dat hjj
alleen Luther's eigen woorden heeft
gebruikt en geeft de plaatsen der
boeken jwaaruit hjj putte en vervolgt
dan:
Ik zon nit haat tegen het Protes
tantisme aldus over Luther gesproken
hebben I Ik ben mijn lezing begonnen
mot te zeggen, dat ik achting en eer
bied heb voor de overtuiging van een
geloovig Protestant. Luther en Protes
tantisme zjjn twee heel verschillende
zaken. De Heeren kennen mjj het
recht toe mjjn Katholiek geloof te
verdedigen tegen de Hervorming. Wel-
nu. bjj een bespreken der He: vorming
kan ik geen abstractie maken van
Luther. En dan staat vóór mij geen
ideale Lnther, welken sommige
Protestanten geschapen hebben, maar
een historische Lnther. En die
Luther, Heeren, is geen God, ook geen
halfgod, geen heilige, zooals gjj zegt,
maar een mensch, zooals wij allen.
Hjj behoort aan de geschiedenis en
moet het zich laten welgevallen dat
de geschiedenis hem oordeelt. Als
iomand do geschiedenis van Nero
sehrjjft, zal het niemand invallen te
zeggen, dat die schrjjver de schen-
nende hand naar Nero uitstrekt, ook
al is het oordeel hard. Aan Christus-
den Zoon Gods, waagt zich de Protes-
tantsche critiek en de Katholieke zon
halt moeten maken voor Lnther, den
mensch I
Mjj dunkt, znlks is wel wat veel
gevorderd. Op het verzoek, mjjn rede
te laten drukken zal ik maar niet in
gaan. Het ljjkt me doelloos, want daar
de Heeren reeds gezegd hebben, dat
hetgeen ik beweerd heb, onwaar is,
zonder het gelezen te hebben, is zjj
toch reeds van te voren geoordeeld
en veroordeeld. Met recht? Dat Iaat
ik gaarne aan het oordeel van een
ieder over.
Rechtszaken
Arrondissemen/s-RecJUbank
te Middelburg.
In de zitting van 14 Januari zjjn
veroordeeld wegens:
MishandelingM. J., 29 j. timmer
mansknecht, Goes, flO b. of 10 d. h.
DiefstalD. D. B., 24 j. koopman,
Kapelle, f3 b. of 3 d. h.
blik, dat de vrooljjke stem in de nauwe
straat weerklonk.
Een half dozjjn mannen worstelden
beneden in den modder en er werden
heel wat Engelsche vloeken vernomen.
Het maakte den indrnk, of de man
nen van de Nationale Garde elkaar
te ljjf gegaan waren en zonder die
zelfde Engelsche vloeken zouden Dé
roulède en Juliette er misschien heele-
maai niets van begrepen hebben.
Mooi zoo, TonySapperloot,
Floulkes, dat was een heel stukje
werk I
In die langzame, aangename stem
kon men zich niet vergissen, maar,
waar ter wereld kwam zjj vandaan
In één ding kon men zich niet
meer vergissen. De twee mannen,
door Santerre afgezonden, lagen ont
wapend op den grond, terwjji drie
andere soldaten bezig waren hen met
touwen vast te binden.
Wat beteekende dat alles?
Kom, vriend Déroulède, je hadt
toch zeker niet gedacht, dat ik ma
demoiselle Juliette in zoo'n ver-
wenselit, onherbergzaam hol zou ach
terlaten
En daar, vlak bjj Déroulède en
Juliette, stond de lange gestalte van
den Jacobjjnschen redenaar, de bloed
dorstige burger Lenoir.
(Wordt vervolgd).
