It. i 1910,
Zaterdag 1 Januari
978le jaargang.
I
Bij dit nummer bellon
en Twee Bijvoegsels.
FEUILLETON.
in stormachtige Tijden.
Ueuitgavo dezer Cour.iut geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, in GoeB f Ü,V3, buiten Goes, franco f l,#B.
Afzonderlijke nouimers S cent.
inzending van advertenttën vóórga arenjjopjjdenjjlag'(der
uitgave.
Telefoonnummer '33.
De pr(js der gewone advertentiën'.» van 1-5 regels 50 ct., eiken regel meer 10 ct
B(j direeto opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 4 1,berekend.
Bewijsnummers 6 cent.
S 11 e ii I a h d.
Een wanbetaler.
Een merkwaardig en zeker niterst
zeMzaam geval doet zich voor, n.l.
lat door een schuldeiseher beslag is
jelegd op bezittingen van een groote
Europeosche mogendheid om zich do
betaling van een oude schuld te ver
zekeren.
De toedracht der zaak is als volgt.
Tjjdens den Knssisch-Japanschen
oorlog wist Rusland een Duitscher,
Hellfeld genaamd, over te halen, op
zjjn naam, een schip met ammunitie
geladen te charteren voor Wladiwostok,
een daad van oorlogscontrabande,
die slechts door het beloven van een
groote som gelds mogelijk werd ge
maakt.
Toen het schip te Wladiwostok aan
kwam was de oorlog geëindigd, en
had Rusland niet meer het belang by
de lading, dat het eenige maanden
vroeger daarbjj zon gehad hebben.
Doch de schrifteljjke overeenkomst
was aangegaan en het gegeven woord
moest worden gestand gedaan.
Maar de Russische regeering toonde
niet de minste neiging aan haar ver
plichting tegenover Hellfeld te vol
doen de oorlog was geëindigd, zjj
had de ammunitie dns niet meer zoo
dringend noodig en zeker wilde zjj
sr nu niet meer den prjjs voor be
alen, dien zy toegezegd had.
Helifeld stond echter op zjjn recht
sn maakte de zaak aanbangig bjj de
Juitsehe rechtbank te Kiautsjau, die
(natuurlyk, zouden wjj zeggen), Rus
land in het ongeljjk stelde. Om de
betaling te verzekeren, werd beslag
gelegd op een bedrag van vier millioen,
dat by een bank te Berlyn door de
T' jische regeering was gedeponeerd.
>jj een deel dor Russische pers
heerscht hierover hevige verontwaar
diging en zy eischt bestraffing der
Dnitsche ambtenaren, die tot dit beslag
medewerkten. Of zy echter haar zin
zal krjjgen is uitermate twjjfelachtig,
daar de Duitsche rechterlijke ambte
naren niets anders deden dan de
.ache wet uitvoeren.
Nu het eenmaal zoo ver is gekomen,
heeft Rusland zich bereid verklaard
ie zaak aan een scheidsrechterlijke
beslissing te onderwerpen.
Dat de Duitsche ambtenaren er geen
gras over lieten groeien en dadelijk de
betaling van het geld verzekerden, is
niet vreemd tegenover een regeering,
die het zoo nauw niet neemt met de
rechtvaardigheid.
Wat kan men verwachten van
Een vorst die zijn bed breekt
zo', als de czaar nu doet tegenover
inland, waar hjj de door hem plechtig
ezworen grondwet treedt met de
loeten
De Leidsche hoogleeraar v. d. Vlugt
heeft over deze kwestie eenige arti
kelen geschreven in een der groote
Dr ltsche bladen.
fC, De Nederlandsehe professor zet
daarin uiteen, welke de positie is van
A' VAN SElElih' U'tgave vau .de Naaml.jVeunootschap^Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
Finland tegenover Rnsland, en hoe
noch Rusland noch de czaar het recht
hebben daarin verandering te brengen.
Al zou die verandering noch zoo on
schuldig zjjn, en nog zoo ten voordeele
van Finland, de czaar mag die ver
andering niet by oekase deoreteeren,
waar de Finsche grondwet de wjjze,
waarop een wet tot stand komen moet,
nauwkeurig aangeeft. Het zal niet
mogelyk zijn, den Rus te beletten de
Finsche zelfstandigheid te vernietigen;
maar op welke wjjze dat ook geschiedt,
onrecht zal het bljj ven, schending van
het eenmaal gegeven woord, van de
keizerlyke belofte, van den afgeleg-
den eed.
Hinncülsind.
Verkiezing Wijk bij Douhstede.
By de Donderdag gehouden stem
ming voor een lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal in het
district Wyk by Duurstede waren uit
gebracht 6688 geldige stemmen
Gekozen mr. J. B. L. C. C. baron
de Wykerslooth de Weerdesteyn (r.-k.)
met 3683 stemmen. De heer mr. II.
C. Dresselhuys (lib.) verwierf 3005
stemmen.
I)e Eereraad.
Men meldt uit den Haag aan de
„Tel."
Naar wy uit vertrouwbare bron ver-
nelten, is de eereraad, inzake de be
kende lintjeshistorie, samengesteld.
Als leden van dien raad worden o.
m. de namen genoemd van de oud-
ministers S. van Houten, J. C. de
Marez Oyens, P. W. A. Cort van der
Linden en C. Lely.
Treedt minister Heemskerk af
Men meldt uit Den Haag aan De Tel.
In den kring van hen, die geregeld
met minister Heemskerk in aanraking
komen, loopt het gerucht, dgt de
minister van plan zon zyn binnenkort
zyn ambt nedor te leggen.
Kunst en Wetenschap.
De Elektra-Opvoering.
Uit een schrjjven dd. 28 December
van Richard Strauss aan liet Concert
bureau de Haan kan voldoende bljj-
ken welke zeldzame opvoering die
van 11 Februari zal worden.
Richard Strauss schryft o.a.
„Ik verheug my zeer, dat gjj zulke
een uitstekende bezetting bijeen ge
bracht hebt. Ook keur ik ten zeerste
goed, dat oberregiseor Kramer zal
medewerken."
Naar aanleiding der vele aanvra
gen om plaatsen uit alle oorden des
lands, wordt gemeld, dat een pros
pectus, waarin alle gegevens vermeld,
begin der volgende week algemeen
verspreid, en verkrjjgbaar zal wor
den gesteld. Do componist zal reeds
den 7den Februari in ons land komen
teneinde de laatste repetitiën zelf te
leiden.
ScEiitoi en Kerk.
Benoeming.
Benoemd tot assistent by de Ryks-
Xaar het Engelsch
TAN
Barones ORCZT.
Juliette Marny heeft n iets te
zeggen in antwoord op de beschuldi
ging, die tegen u is ingebracht en of
-r een reden is, waarom de eisch
gen u ingebracht niet kan doorgaan.
De votte walm van de lamp zweefde
.i. kleine, zwarte vlokjes naar om
laag Juliette sloeg met haar slanke
vingertoppen kalm een van die stofjes
van haar mouw, toen zei ze
Neenik heb niets te zeggen.
Heeft u een advocaat aangeno
men, om u te verdedigen volgens uw
rechten als burgeres by de wet toe
gestaan voegde de Publieke Vervol
ger er plechtig by.
Juliette had dadelijk willen ant
woorden baar mond bad het Neen
al gevormd, dat daarvoor moest dienen.
Maar nu eindeljjk was voor Dérou
lède het oogenblik gekomen. Daarom
bad hy gezwegen, geleden en zich
kalm gehoudon, de twee maal vier en
twintig uur, die er verloopen waren,
sinds de vrouw die hy lief had, was
gearrsteerd.
In een oogenblik was hy overeind
en stond tegenover hen allen, gewoon
te spreken, te heerschen, te bevelen.
Burgeres Juliette Marny heeft
my haar verdediging toevertrouwd,
zei hy, even voordat het Neen aan
de bleeke lippen van Juliette ont
snapte, en ik ben hier om de beschul
diging tegen haar ingebracht, te weer-
leggen en uit naam van het Fransche
volk volkomen vryspraalt en recht
vaardigheid voor haar te vragen.
HOOFDSTUK XXV.
De Verdediging.
Groote opgewondenheid, - die zich
uitte in luid applaus, begroette deze
woorden van Déroulède.
Mooi zoo! mooi zoo! ga je gang
maar Déroulèdeklonk het van de
volle bankenen mannen, vrouwen
en kinderen, die zich verveeld hadden
by de eentonigheid van hetgeen zich
tot nu toe in de rechtzaal afgespeeld
had, gingen goed zitten, om een uur
lang te kunnen genieten.
Als Déroulède er bjj betrokken was,
kon men zeker zjjn van gv" opge
wond In de me aren
a'.tjjd, \fa-
uuiversiteit te Leiden in hot ziekenhuis
(afd heelkunde) de heer M. A. Ittmann,
voorheen arts te Brouwershaven.
Boeken eu Tijdschriften.
Uitgaven van deHollandia
Drukkerjj te Baarn.
Dr. M. C. van Mourik Broekman's
opstel „Het stroven naar onafhankelijk
zedelyk Onderwjjs", een aflevering
der Paedagogische vlugschriften,
heeft ten doel te vertellen van het
verlangen en de beschouwingen van
verschillende personen, die zich op
het congres te Londen van Sept. 1908
vóór Onafh. Zed. Onderwjjs hebben
verklaard.
Dat er zooveel gedaan wordt om
hot onafh. Zed. Onderw. op de scholen
ingevoerd te krygen is een uitvloeisel
van de ethische beweging, die in New
York ontstaan is en zich achtereen
volgens heeft uitgebreid over Enge
land, Frankryk, Duitschland,' Oosten-
rjjk en Italië tot zelfs in Japan.
De schrjjvcr zet duideljjk uiteen dat
het doel van dit onderwjjs n.l. het
verhoogen van het zedeljjk gevoel
van alle a.s. menschen niet bereikt
zal worden, wa._"eer de godsdienst
er aan ten grondslag 'igt.
Evenals dr. Moni'ik bi-ekman voe
len we welke groote eischeli door dit
onderwys aan den onderwijzer der
toekomst gesteld moeten worden, maar
ook hopen we dat hierop dit hoogst
sympathiek streven geen schipbreuk
zal lydcn.
Vooral aan menschen die meenen
dat het godsdienstig element onmis
baar is in het onderwjjs kunnen we
dit vlugschrift ter lezing aanbevelen.
In „Kerk en Secte" behandelt Ds. F.
C. Fleischer, Doopsgezind predikant
te WiDterswyk „De Doopsgezinden" 1
Hjj bespreekt voornamelijk de Doops
gezinden in Friesland, Groningen en
Noord-Holland en geeft van hun ge
schiedenis een beknopt, prettig ge
schreven overzicht.
We zien dat de denkbeelden der
Doopsgezinden oi Mennisten in hoofd
zaak dezelfde gebleven zjjn, al was
het dan ook dat er gedurende het
tydperk van 1555 tot 1801 nog al
eens oneenigheden zelfs scheuringen
ontstonden. In 't begin van hun be
staan werden ze veelal achteruit gezet,
doch dat nam met de Fransche Re
volutie een einde.
Verder toont de Bchr. nog eens aan,
hoe verkeerd de algemeen verbreide
ineening is, dat Menno Simons de
stichter zou zyn inplaats van een der
eerste getrouwe volgelingen van deze
richting.
De schrjjver eindigt met te zeggen,
dat het aantal Doopsgezinden in de
laatste jaren toeneemt en dat hjj hoopt
dat de Doopsge zindon van alle landen
eenmaal een groot geheel zullen
vormen.
Vrouwonjaarboekje uitg. Nat.
Bur. v. Vrouwenarbeid den Haag.
net Vrouwen jaarboekje voor Neder
land 1910. Behalve het vermelden der
ledentallen van de in dit jaarboekje
opgenomen bonden en genootschap
pen, een uitbreiding der rubrieken,
betrekking he bbende op de gepromo
veerde Ned. vrouwen en oen eenigs-
zins gewjjzigdo volgorde lcopt de
nieuwo uitgave geheel parallel
de vorige.
Eenige onjuistheden en leemten
werden in den nieuwen jaargang ver
meden.
Technische Termen in de
steenbakkerjj, door P. M. Schel
ling. Uitg. W. J. v. Stockum
Zoon den Haag.
Dit boekje is met het prijzenswaar
dige doel geschreven om verarming
onzer taal te voorkomen.
Terecht meent de schrjjver dat tech
nische termen, die nu nog in gebruik
zjjn, wellicht met het uitsterven van
het geslacht dat met die woorden
vertrouwd is, zullen verdwijnen. Die
van de steenbakkersindustrie schryft
hjj daarom op met de soms zeer merk
waardige afleidingen er by. Het zal
dan ook bjj taalgeleerden wel belang
stelling verwekken.
Landbouw, Veeteelt
Vi»cherij.
en
„Landbouw-Ongevallen
Verzekering".
Do eommissaiissen van „de Centiale
Landbouw-Onderlinge", te znmen vor
mende de vertegenwoordigers der
Provinciale - Landbouw-Verzekerings-
Vereenigingen hebben besloten, dat
dc Landbouw-Ongevallen-Verzekering
op 1 Januari e k. in werking zal treden.
Voor het personeel in meer dan
2000 landbouwbedrijven zal dus dan
de tjjd voorby zijn, dat het niet of
zeer onvoldoende verzekerd is tegen
de gevolgen van ongevallen.
Het aantal deolncmers neemt nog
dagelyks toe.
De Minister van Landbouw heeft
bepaald dat de rykszuivéivisiteur A.
A. M. de Raad zyn werkzaamheden
zal uitoefenen in den ambiskring der
provincie Zeeland, benevens het ge-
doelte van de provincie Noord-Brabant,
gelegen ten westen van den spoorweg
Hedel 's-Hertogenbosch Boxtel
EindhovenAehel (België)met uit
zondering van de ten westen van dien
spoorweg gelegen gedeelten der in
laatstgenoemde provincie gelegen ge
meenten, waardoor die spoorweg loopt.
Zyn standplaatB is Breda.
Dit de Per»
wy ons over het algemeen wol vcr-
ccnigen
Wy leven snel. Hoe korte jaren
toch is het geleden, dat de Katholieke
leden der Tweede Kamer aan hun ge-
loofsgenooten in den lande een poli
tiek program, door allen onderteekend,
hebben uitgereikt, waarop ten aanzien
van het leger wordt aangegeven
„Vermindering van financieele en
persoonljjke lasten moet richtsnoer en
doel blyven.
„De vraag moet worden onderzocht
of bjj den tegenwoordigen stand van
zaken een uitgave van meer dan twin
tig millioen 'sjaars voor het leger ge
wettigd is".
Dit program werd destjjd ook door
„de Tijd" met warme instemming
van schier alle katholieken des lands
warm toegejuicht.
Als richtsnoer werd aangegeven
vermindering van financieele lasten
en de vraag werd gesteld of de uit
gave van twintig millioen voor het
leger wel gewettigd Is.
En thans worden jaarljjkB vele mil
lioen meer verslonden door het leger
zonder dat eenig ernstig bezwaar daar
tegen schynt gevoeld.
De schrjjver wjjst er op, dat „de
Tijd" zelfs in zyn militaristisch stre
ven zoo ver gaat, om de godsdienstige
en zedelyko nadeelen va» het kazerne
leven goed te praten.
Het antwoord van „de Tijd" is ty
peerend
„Kon men alle kazernen, kon men
alle legers en daarmede het geheele
militairisme afschaffen wie zou het
niet toejnichen Ook al kon men voor-
loopig maar door besnoeiing van het
Oorlogsbudget de persoonlijke en gel-
delyke lasten van het militairisme
verminderen, wy zouden on6 van harte
daarover verblijden.
Is dit evenwel in de gegeven om
standigheden mogelijk Het feit alleen
reeds, dat ook van de christelyke
Reehterzyde geen krachtdadige pogin
gen daartoe worden aangewend, moet,
dunkt ons, tot nadenken stemmen."
Ia en om de stad.
VI.
met vreemdelingen, met
wier wieg ver van Goes
Katholiek Militaikismk.
Een abonné schryft in „de Tijd'
Met een gemengd gevoel van smart
en verbazing nam ik kennis van het
hoofdartikel in „De Tijd" van 21 de
zer, onder het opschrift„DeMinistor
van Oorlog en zijn eerste begrooting"
en onderteekend „Veteraan", waarin
o. a. wordt gezegd
,In de Militiewet, die door den Mi
nister in uitzicht wordt gesteld, zal
rekening worden gehouden met een
militiecontingent van 23000 man, een
diensttjid van 6 jaren bjj het leger
met 2, en 5 bjj de landweer, met één
herhalingsoefening".
En iets verder:
„Met al het bovenstaande kannen
Als ik
menBchen, a
stond en die nu inwoner dezer stad
zjjn geworden, praat en straatnamen
worden in het gesprek genoemd, dan
erger ik me steeds. Ik maak me boos,
niet op de vreemdelingen, doch op
het gemeentebestuur en weder niet op
de tegenwoordige heeren die op het
stadhuis zetelen (dat zyn allen heel
brave menschen en heel knappe kop
pen), doch op de vroede mannen, die
de macht hadden in den tyd, dat onze
straten hun officieele namen kregen
Wie heeft toch het onzalige denk
beeld gehad, om veie straten totaal
anders te doopen dan ze in den volks
mond heeten
Het gevolg is, dat sommige straten
nn geheel verschillend genoemd wor
den door de geboren Goesenaars en
de geïmporteerdon, om hen zoo te
betitelen.
Met straatnamen moet een gemeente
bestuur steeds voorzichtig zjjn, anders
J
voriet te luisteren.
De burgers-, ifgevaardigden, slaperig
geworden na den langen, snikheeten
dag, schenen weer nieuwe belang
stelling te t( ionen. Lebrun schudde
als een groot hond zyn lichaam heen
en weer, om zjjn slaperigheid te be
dwingen.
Robespierre glimlachte tusschen
zjjn dunne lippen, en keek naar Mer-
Hd oin te zien hoe het hem aanstond.
De vyandige verhouding tusschen den
minister van justitie en burger Dé
roulède was welbekend en iedereen
merkte met voldoening op, dat de
eerste een triomfant eljjke uitdrukking
op het gelaat had.
Heel in de hoogte, op een der hoogste
banken, zat burger Lenoir, de leider
van dit met genot tegemoet gezien
drama. Hjj keek met bljjkbare vol
doening neer op het .tooneel, dat hjj
zelf den vorigen avonc! voor do leden
van de Jacobjjnenelub in elkaar had
gezet. De scherpe oogeu van Merlin
haddon getracht de d uisternis die
de menigte toeschouwers omgaf, te
dooruringen, tevergeefs zo-ekende naar
de broede gestalte en het massieve
hoofd van den proninciale.u reus.
Het licht van de petroleumlamp
scheen vol op lie"'listigesombere
gelaat va" Tn hjj don
- En hoe bewjjst u dat, burger
afgevaardigde vroeg Tinville, op
spottenden toon.
Heel eenvoudig, burger Tinville
De briefwisseling, waarvan u sprak
behoorde niet aan de beklaagde, maar
aan my. Zjj bestond uit eenige mede-
deelingen, die Ik Marie Artoinette,
brutalen beschuldiger van Juliette
recht in het gelaat keek, maar de
vetkaarsen die spookachtig flikkerden
op den lessenaar van den president
wierpen een caricatunraohtig schaduw
beeld van zjjn nietige gestalte en groot
hoofd op den muur.
Juliette had blykbaar niets van
haar kalmte verloren en niemand
stelde voldoende belang in haar, om
dat tikje kleur op te merken, dat bjj
het eerste woord van Déroulède haar
bleeke wangen had gekleurd.
Tinville wachtte totdat de opge
wondenheid wat bedaard was.
Toen zei hy
op 't oogenblik gevangene in de Con-
ciergerie, wilde doen toekomen tjjdens
mjjn verbiyf als chef daar. Toen bur
geres Juliette Marny mjj aanklaagde,
deed zy een dienst aan de republiek,
want mjjn mededeelingen aan Marie
Antoinette hadden betrekking op mjjn
hoop haar dit land te zien verlaten
en een schuilplaats te vinden in haar
eigen geboorteland.
Langzamerhand, terwjjl Déroulède
sprak, liet een ruisehen als van reus
achtig groote golven in een branding
zich hooren tusschen het gepeupel op
de bovenste rjjen banken. Terwjjl hjj
kalm en flink voortging, werd dit
rnischen geweldiger en intenser totdat
zjjn laatste woorden verloren gingen
i in een donderend geschreeuw van
afschuw en verontwaardiging.
Déroulède, de vriend en afgod van
het volk, de bevoorrechte lieveling
van dit onrustige volk, de vader der J
in zei hykinderen, de vriend der vrouwen, dceië
Welnu dan, burger Déroulède, man vol mensehenliefde, Papa Déror Wa;
wat heeft u dan te zeggen, waarom lède zooals de kinderen hem noemd'
hy volgens zjjn eigen getuige'
een verrader, die intrigeerde en p/ J
nen smeedde, om Marie Antoin 4
van Oostenrijk, te doen vluchten ll.iy,
Déroulède, een verrader 1
moet het vonnis niet op de lieschul
digde worden toegepast
Ik heb te zeggen, dat de be
klaagde onschuldig is aan iederpii
aanklacht, die in uw eisch tegen haar
-••obrocht, antwoordde Déroulède
(Wordt
