N° 152 1909
Zaterdag 25 December.
96ste jaargang.
Bij dit no. behoort ten
Bijvoegsel.
N ie u wjaarswenschen
FEUILLETON.
Id stormachtige Tijden.
GOESCHE
De uitgave dezer Cour .int geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, in Goes 0,73, buiten Goes, franco 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
inzending van adverlentiëa vóórga urenj'op den^dagider
uitgave.
De prijs der gewone advertentiën'i» van 1-5 regelsöO et., eiken regel meer lOct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels k f 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 22.
Directeur A.p\ A. van Seters. Uitgave vangde Naaml.sVennootschap^pGoesche Courant". Hoofdredacteur W.'Kerremans.
Zij die zicii mat ingang
van 1 Januari op dit bSad abon-
neeren, ontvangen de tot dien
datum verschijnende nummers
gratis.
in het Nieuwjaars-nummer wor
den, zouals gebruikelijk is, bij
vooruitbetaling geplaatst tegen
3 5 c n t, voor hoogstens 8
regels.
Deze advertentiën zullen Don
derdag 30 December, vcór !s mid
dags twaalf uur, aan ons bureau
moeten bezorgd zijn.
De Administratie.
De splijtzwam in Zeeland.
Het beeld van de splijtzwam is van
Knyperhij bedoelde er mee een
zwam die splijting veroorzaakt, en
zoo blijkt dus, dat bij van de bacte
riologie even weinig begrip beeft als
van wiskunde (zie hierover de Stijl
bloempjes van dit nummer). Want,
elke H. B. scholier weet 't tegenwoor
dig, de splijtzwam doet niet iets splij-
ten, doch splijt zelf, zij vermenigvul
digt zich door splijting. Doch het
beeld, hoe onjuist het ook zij, heeft
zich burgerrecht veroverd en als ge
sproken wordt over de (politieke) splijt
zwam verstaat elk, dat er mee bedoeld
wordt: een inwerking van de eene
partij °P <1° andere om te pogen
tweedracht daarin te doen opgroeien.
In die Kuyperiaansche opvatting zul
len we 't dan hier, onder benefice van
inventaris, verder bezigen en vertellen
hoe in onze provincie getracht wordt
die splijtzwam te doen tieren.
De bacteriënhaard hebben we te
zoeken in Ilulst en de juiste naam van
deze zwam is ZelancLia een katholiek
blad, dat daar verschijnt en dat de aan
val gericht heeft op een volkomen
gezond en hoogst nuttig lichaamde
Maatschappij van Landbouw.
Gevaar is er absoluut niet. We weten
allen, dat ieder mensch dagelijks kolos
sale hoeveelheden bacterieën binnen
krijgt, goede en booze, maar de laatste
doen in een gezond lichaam met ge
zonde organen geen kwaad, integen
deel worden ze zelf vernietigd. Zoo
is 't ook met de kerngezonde Maat
schappij van Landbouw. De spore door
Zélandia uitgezonden zal haar geen
kwaad doen en we gelooven niet dat
hier mogelijk zou zijn wat elders is
geschied, dat n.l. het fanatisme zoo
ver gedreven wordt, dat het overgaat
in 't belachelijke en de nuchtere men-
46
STaar het EngeUch
van
Barones ORCZY.
HOOFDSTUK XXIII
Gerechtigheid.
liet was een buitengewoon drukke
dag geweest.
Vijf en dertig gevangenen, aange
klaagd door het Comité van Alge
meen Welzijn, waren in de laatste
acht uur verboord, een gemiddel
de van meer dan vier in het uur;
twaalf en een halve minuut, om aan
een menschelijk bestaan vol gezonden
levenslust met geweld een einde te
maken.
En burger-afgevaardigde Foucquier
Tinville, de Publieke Vervolger, had
zichzelf overtroffen. Hij scheen onver
moeid.
Ieder van deze vijf en dertig gevan
genen was beklaagd van verraad te
gen de republiek, van samenzwering
met haar vijanden, en allen waren
wegens onomstootelijke bewijzen van
hun schuld voor het Comité vau Al
gemeen Welzijn gebracht. Soms een
paar brieven aan vrienden in het bui-
^phen vermaakt worden met oprich
ting van roomseh-katholieke geiten-
fok-vereenigingen, met roomsohe bok
ken en roomsche geiten. We twijfelen
niet of in Zeeland zijn zulke excessen
onbestaanbaar.
De Zeeuwen, die het ophitsend
artikel in Zelandia lezen, zullen be
daard 't hootd schudden en het krantje
opvouwen, maar ze zullen weigeren
om een vereeniging, die als één groot
allen omvattende bond veel en nuttig
werk kan doen, te gaan hakken in
een aantal stukken, die elk op zich
zelf zwak zjjn en samenwerking niet
vermogen.
't Schijnt ons ook toe dat Zelandia
dat zelf gevoeld heeft, dat de schrijver
wel begrepen heeft't zal weinig baten
maar dat hii toch, om zijn geweten
geiust te stellen, althans een poging
heeft willen doen. Het artikel bestaat
uit twee groote uitknipsels uit het
Kath. Sociaal Weekbladdat het weer
overnam nit de Univers en waarin
betoogd wordt dat de paus niet wil
dat roomschen zich aansluiten bij neu
trale vereenigingen. Daarbij voegt
Zélandia dan deze woorden
„Mogen wij naar aanleiding van
bovenstaande de vraag stellen hoe
lang nog zullen onze Katholieke
landbouwers nog lid blijven der
Maatschappij van Landbouw
Reeds tweemalen hebben onze
Bisschoppen dit lidmaatschap ver
boden.
Thans verbieat de Paus het lid
zijn van on-Katholieke vakvereni
gingen al zouden daarmede
ook eenige stoffelijke
voordeelen te behalen
z ij n.
Waar het hoogste Kerkelijk ge
zag gesproken heeft, past alleen
gehoorzaamheid.
Tot deze gehoorzaamheid is onze
Boerenbond als vereeniging ver
plicht evenals ieder lid in het bij
zonder."
't Is zeker niet pleizierig voor de
bisschoppen, dat zij iets tweemaal
moeten verbieden en dat het verbod
dan nog niet wordt opgevolgd, even
wel achten we den invloed der bis
schoppen toch veel grooter dan die
van Zelandia -|- Kath. Soc. Week
blad -(- Univeis en waar nu de
Zeeuwsebe roomsche landbouwers
tweemaal geweigerd hebben het bevel
der bisschoppen op te volgen, mogen
we met reden betwijfelen of zy zich
zeer zullen haasten het verlangde te
doen nuZélandia dat zegt.
Gevaar dat de Maatschappij van
Landbouw door de Zeeuwsche splijt
zwam zal worden aangetast is er dus
niet, maar 'tis nuttig tjjdig de aan
dacht te schenken aan een haard van
boosaardige miseroben.
II a 11 e ii I a a d.
De begrafenis van Leopold II.
„Het kwaad dat mensehen doen, leeft
na hen voort en 'tgoed wordt al te
vaak met hun gebeent' begraven."
Zoo liet Shakespeare den Romein Mar-
tenland geschreven en waarop aan de
grens beslag was gelegd; dan een
woord van misnoegen over de maat
regelen van de Nationale Conventie
of een uitdrukking van afschuw over
de moorden op de Place de la Revolu
tion, waar de guillotine onophoude
lijk voortwerkte dat waren alie
onomstootelijke bewijzen, of anders
misschien een paar pistolen of een
onde familiedegen gevonden in het
huis van een vreedzaam burger, werd
tegenover een gevangene aangemerkt
als een onomstootelijk bewijs van zijn
vijandige gevoelens tegen de repu
bliek.
Ohet was niet moeilijk.
Uit vy'f en dertig beschuldigingen
had Foucquier-Tinville dertig veroor
deelingen weten te krijgen. Geen won
der, dat zijn vrienden verklaarden
dat hij zichzelf had overtroffen. Het
was werkeljjk een glorierijke dag ge
weest, en de gloed van voldoening
zoowel als de hitte maakten dat de
Publieke Vervolger zich het hooge,
beenderige voorhoofd moest afvegen
voordat hy van de welverdiende rust
in de pauze ging genieten.
Het werk van dien dag was nog
niet afgeloopen.
Met de politieke misdadigers had
men nu afgedaan en er waren er den
laatsten tyd zooveel geweest, dat het
meeilyk was met de arrestanten gelij
ken tred te houden.
cus Antonius spreken by het lyk van
Ceasar en waarheid is er in deze
woorden, zy het geen absolute waar
heid, want al mogen de tydgenooten
van een overledene hard zyn in hun
oordeel, zachtmoediger is het nage
slacht als het gelat iemand, wiens
groote werken blijven en wiens gebre
ken slechts merkbaar waren voor hen,
die hem van naby kenden.
Zoo zal het wezen met koning Leo
pold II van België, wiens stoffelijk
overschot Woensdag werd bijgezet.
Zijn groote levenswerk, de Congo,
zal van hem blijven spreken en zyn
ondeugden, zijn inhaligheid, zyn hard
vochtigheid tegenover zyn kinderen,
zyn niet vlekkeiooze levenswandel zul
len nauwelijks meer geteld wordendoor
het geslacht, dat na hem zal komen.
Maar droevig was de plechtigheid
zyner begrafenis. Droevig, door het
ontbreken van droefheid bij het volk,
by de hoogwaardigheidbekleeders, bij
hen, die den overledene het naast
stonden.
De regen stroomde van dsn hemel
en ruwe windvlagen waarden omme,
doch desniettegenstaande stonden te
Brussel duizenden geschaard langs den
weg, dien de stoet moest nemen.
En heel die groote mensohenmassa
bleef onverschillig by de plechtigheid,
erger nog, toonde zich alleen nieuws
gierig en zeer opgewekt.
Terwijl het lijk van den gestorven
vorst werd vervoerd tussehen de dichte
mensehenrijen gingen de straatventers
voort met het verkoopen van portret
ten van den koning en barones de
Vaugban, de vrouw met wie hjj de
laatste jaren leefde en met wie hij,
naar men beweert, zieb eerst op zijn
sterfbed liet trouwen door den gees
telijke, die anders Leopold II geen
absolutie had willen schenken voor
zijn zonden.
Schitterend was de stoet, waarvan
verscheidene vorstelijke personen,
o. w. prins Hendrik der Nederlanden,
deel uitmaakten, doch op een gegeven
oogenblik wist het volk het troepen
cordon te verbreken en ontstond een
onbeschrijflijke verwarring en na af
loop van den plechtigen kerkdienst
hadden de ministers daardoor moeite
hun rijtuigen te vinden. Dat het niet
tot ernstiger incidenten kwam is alleen
te danken aan het uiterst bezadigd
optreden van de politie.
Door bijna niemand betreurd is de
koning heengegaan en naar verteld
wordt, zou ook barones de Vaugban
totaal onverschillig zyn. Zij is nu
rijk en zal in Frankrijk rnstig gaan
leven van de millioenen die de koning
haar schonk.
Barones de Vaughan wordt belas
terd, verdiend of onverdiend, we weten
het niet, dat zy den koning zooveel
mogelijk geld heeit afgetroggeld en
toen deze vrouw per automobiel
Laeken verliet wierp het volk met
steenen naar haar.
Wie zal zeggen of al wat er kwaads
van haar verteld is berust op waar
heid Laten we kopen, dat het niet
het geval is en dat zy rouw draagt
in het hart om den man, den ko-
En intusschen waïcn de misdaden
in de groote stad niet verminderd.
Omdat de mensehen elkaar vermoord
den in naam van de Vrijheid, waren
er niet minder inbrekers en dieven
dan gewoonlijk.
En ook dezen moesten voor het ge
recht komen. De guillotine was on
partijdig, en viel met dezelfde kracht
op den hals van den trotschen hertög
als op dien van een alledaagsehen
misdadiger.
De ministerieele besluiten begunstig
den bet proletariaat. Een misdaad
tegen de republiek mocht niet verde
digd worden, maar een tegen het in
dividu werd naar alle eischen van
een gewone rechtzaak behandeld. Er
waren burgcr-reohters en burger
advocaten en het gespuis dat naar de
verhooren kwam luisteren, trad op
als vrijwillige jury.
Alles werd daarbij in acht genomen.
Den burgers-misdadigers mocht geen
kansje ontgaan.
De namiddag van dezen warmen
Augustusdag, een van de laatste van
deze bekende Fruotidor liep ten einde,
en langzaam viel de avondduisternis
in het lange, kale vertrek, waar deze
gorechtigheidsvertooning werd afge
speeld.
De burger-president zat aan het uiter
ste eind van de kamer op een ruwe,
houten bank, met een lessenaar voor
hem, waarop papieren lagen uitge-
ning, die door zoo weinigen bemind,
heenging, opdat er tenminste één is,
die nog een innige herinnering be
waart aan den vorst, die met zooveel
praal en zoo weinig waardigheid werd
heengeleid naar zijn laatste rustplaats.
Woensdag was de begrafenis en den
volgende dag legde
De niküwe koning
den eed van trouw af aan de grondwet.
Te paard in generaalsuniform reed
koning Albert temidden van een
schitterden stoet door de nu feestelyk
bevlagde straten van Brussel, waar
éen dag te voren het dundoek nog
omfloerst was met krip.
Geestdriftig werden hy, zyn gemalin
en kinderen begroet door de zeer tal
rijke menigte want de nieuwe koning
was reeds als prins zeer populair.
Hem draagt het volk alle liefde
toe, die koning Leopold meest ont
beren. Het volk is immers als een
kind het vraagt niet alleen zorg voor
zijn welzyn, niet in de eerste plaats
groote daden, doch verlangt vriende
lijkheid, tegemoetkoming en is dank
baarder voor een vriendelyken groet,
voor een enkel hartelyk woord dan
voor de groote koningsgedaebten, die
in een vorstelijke brein kunnen ont
waken.
Koning Albert heeft nu zeker ook
de liefde van alle Vlamingen gewonnen.
Men weet het, in België, waar de
Vlamingen de meerderheid vormen
moeten ze toch nog strijden voor hun
taal, die de onze is.
In vele opzichten is het Vlaamseh
nu gel(jk gesteld met het Fransch, doch
dit dateert pas van den laatsten tyd
en tot nu toe legden de Belgische
koningen hun eed slechts af in het
Fransch.
In de Vlaamsehe bladen was nu
gevraagd, dat koning Albert den eed
zou afleggen in beide talen en aan
dit verzoek van een groot deel zijner
onderdanen heeft hy voldaan. In de
plechtige byeenkomst heeft in de
ooren der vreemde vorsten, der ver
tegenwoordigers van alle staten, ook
onze taal, het Vlaamseh, d.i. het Ne-
derlandseh, geklonken.
En hiermede heeft koning Albert
te kennen gegeven, dat hjj een
koning wil zijn voor Walen en Vla
mingen beiden.
Binnenland.
De deooratie-qdaestie.
De Haagsche correspondent van de
Tel. heeft zich, na de indiening van
het enquête-voorstel door mr. Troel
stra tot dr. Knyper gewend, met de
vraag, of de instelling van een eere-
raad nog door hem wordt overwegen.
De heer Kuyper antwoordde, dat de
besprekingen over een eereraad nog
gaande zyn, en dat hy zieh voor de
instelling ervan gereed hield.
Opleiding van onderwijzers in
praotisoh hoefbeslag van rijkswege.
Het voornemen bestaat om met
ingang van 1 Februari 1910 aan 's Rjjks
Veeartsenijschool een cursus te openen
spreid.
Vlak boven hem op den kalen, ge-
witten muur, de woorden „De repu
bliek een en onverdeeld", jen daar
onder het devies „Vrijheid, Gelyk-
heid, Broederschap 1"
Aan de rechter- en linkerzijde van
den burger-president waren vier kler
ken bezig aanteekeningen te maken
in dat gewichtige boek, dat schrik
wekkende register van de laagste mis
daden, die de wereld ooit heeft ge
kend, het Bulletin van de revolutionaire
volksvertegenwoordiging."
Op dit oogenblik heeft niemand het
woord, en het krassen van de veeren
pennen der klerken op het papier is
het eenige geluid, dat de stilte van
de zaal verbreekt.
Tegenover den president, op een
bank lager dan de zijne, zit burger
Fonscquier Tinville, kalm en opge-
frischt, klaar om zijn bezigheid te
hervatten, voor zooveel uren als zjjn
land het vereisoht.
Op iederen lessenaar werpt een vet
kaars, die walmt en knettert, spook
achtig licht en nog spookachtiger
schaduwen op de aangezichten der
klerken en president, op de kale mu
ren en onheilspellende zinspreuken.
In het midden van de kamer was
een platform met een jjzeren hekje
er om heen, klaar om de beschuldig
den te ontvangen. Vlak daar tegen
over hing aan den hoogen zolder een
voor zoodanige hoefsmeden, die in het
bezit zjjn van het diploma van een
of anderen cursus, en zieh wensehen
te bekwamen, tot het bekomen van
het getuigschrift, dat zjj bevoegd zjjn
om als onderwijzer in practisch hoef
beslag aan een cursus op te treden.
Dit Rijks-getuigschrift kan worden
uitgereikt aan zoodanige hoefsmeden,
die gedurende een jaar één dag per
week, het theoretisch en practisch
onderwjjs te Utrecht hebben gevolgd
en daarna blijken hebben gegeven van
voldoende kennis en bedrevenheid.
De cursus wordt gehouden één dag
per week, gedurende één jaar en vangt
aan op 1 Februari.
Het aantal leerlingen is hoogstens
zes.
Om toegelaten te worden wende
men zich vóér '28 Januari met eigen
handig geschreven brief tot den Direc
teur van 'sRjjks Veeartsenijschool te
Utrecht, onder overlegging van ge
boorte-acte, diploma'sjals van ambacht
school, hoefsmidschool of hoef beslag-
enrsus), het bewijs van met vrucht
afloopen der lagere school en aanbe
velingen uit vroegere werkkringen.
Aan alle aspiranten wordt een exa
men afgenomen, bestaande in het ver
vaardigen van een hoefijzer en het
beslaan van een of meer hoeven.
Van ben, die aan de gestelde eischen
voldoen, worden de zes meest geschik-
ten toegelaten.
Leergeld wordt niet geheven.
Door de spoorwegmaatschappijen
worden ten behoeve van de leerlingen
van dezen cursus kaarten uitgegeven
tegen zeer verlaagd tarief.
De reis- en verblijfkosten zullen,
zoover noodig, gedeeltelijk worden
vergoed.
linnst en Wetenschap.
Valsche zedelijkheid.
De kunstcriticus Plasschaert deelt in
den groenen „Amsterdammer'- mede
dat te Utrecht op een tentoonstelling
van den belgisehen schilder Van Rjjs-
selberghe verboden is naaktstudies
ten toon te stellen, hoewel ze zonder
eenige obsceniteit of perversiteit wa
ren. Terecht wraakt de schrjjver dit
als „slechte schaamte". Jammer dat
hy er niet bjj vertelt van wie het ver
bod uitging.
Stateu-Generaal.
Tweede Kamer.
Mr. Heemskerks begrooting is aan
genomen. Over tal van weinig belang
rijke détails is gesproken, enkele amen
dementen zjjn verworpen.
Het slot van den middag werd ge
vormd door een voortzetting van het
algemeene oorlogsdebat. De beer Van
Karnebeek betoogde, dat men
toch eigenlijk verkeerd had gedaan
door de functie van commandant van
het veldleger in te stellen. En pleitte
voorts voor een weerbelasting, die z. i.,
ook zou bijdragen tot het wegnemen
van den tegenzin tegen den dienst
(n.l. doordien de niet-dienenden dan
kleine koperen lamp met een groene
kap.
Aan iederen kant van de breede,
gewitte muren stonden drie rjjen
mooie onde nitgesneden kerkehan-
ken, die uit de Nótre Dame en uit an
dere beroemde kerken waren wegge
nomen. In plaats van voor vrome ge
meentelede n dienden zjj nu voor het
gemak van toeschouwers bjj de ramp
zalige vertooning van ongelukkigen,
die spoedig het schavot zouden be
stijgen.
De voorste rjj van deze banken is
gereserveerd voor die burger-afge
vaardigden, die verlangen tegenwoor
dig te zjjn bjj de debatten van
de revolutionnaire volksvertegenwoor
diging. Hec is bun voorrecht, bijna
bun plicht als vertegenwoordigers van
het volk er een oogje op te houden,
dat de zittingen goed geleid worden.
Deze banken zjjn al goed bezet. Aan
het eene eind, aan den linkerkant zit
burger Merlin, minister van justitie;
naast hem burger-minister Lebrun
ook burger Robespierre, nog op het
toppunt van zjjn roem, en de ver
hooren volgend met die bleeke, wate
rige oogen en die eigenaardige min
achtende glimlach, die hem eigen was.
Er zijn nog andere bekende gezich
ten, onduidelijk zichtbaar in de steeds
aangroeiende schemering.
(Wordt vervolgd.)