N°, !45 1909 9t)ste jaargang. In stormachtige Tijden. De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- on Vrijdagavond, uitgezonderd op feestdagen Prjjs per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco f t,25. Afzonderlijke nommers 5 cent. inzending van advertentlën vóórjja uren op denjdag der uitgave. COURANT. De prjjs der gewone advertentièn'ta van 1-5 regels 50 ct., eiken regel meer lOot. Bjj direeto opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt Je pry's slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en da daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 110 regels k f 1,berekend. Bewjjsnnmmers 5 cent. Telefoonnummer 2*3. Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml.-Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans. De toestand der land arbeiders. (ZUID-BEVELAND). Slot. V. Vertrek en vestiging der arbeiders heeft voor Zuid-Bevoland weinig te beteekenen. In enkele gemeenten, vooral Ierseke en ook Krabbendijke, iB het vertrek naar Amerika niet on beduidend, een gevolg van den weinig bloeienden toestand van de oester- cultuur. Gebrek aan arbeidskrachten is er in den regel niet. In de tijden van bet jaar, waarop de werkzaam heden op bet veld zeer vele zijn b.v. in vóór- en najaar is er tjjdeljjk wel eens meer vraag naar den aanbod van arbeidskrachten. De duur van den dageljjkschen ar beid is voor mannen en kinderen van Maart tot December 11 uur, voor vrouwen één uur korter.Van December tot Maart 8 i/j uur, vrouwen en kin deren zjjn dan werkloos. Een langer diensttijd hebben de bij den land bouwer inwonende dienstboden en in hel. bijzonder de paardenknechts, die vroeg op moeten, in den zomer om 3 uur, om de paarden eerst te voe deren. Bjj arbeid in taak worden ook dikwjjls langere dagen gemaakt en worden de scbaftjjden korter. In geval van ziekte gaan de in wonende dienstboden als regel zoo spoedig mogelijk naar huis of naar familie. Duurt de ziekte kort, dan wordt het loon dikwjjls (lang niet altjjd) uitbetaald, is de ziekte van langeren dnnr dan wordt het loon niet uitbetaald. Vaste arbeiders krijgen in geval van ziekte nimmer loon. Omtrent de vraag of er behoefte bestaat aan wettelijke maatregelen tot bet tegengaan jvan overmatigen en gevaarlijken arbeid, loopen de inzichten zeer uiteen. Hieronder vol gen de verkorte antwoorden van de verslaggevers uit Zuid-Beveland, Borssele niet noodig Baarland arbeidsdag is te lang. Verbod voor personen beneden zekeren leef tijd, om met paarden of werktuigen, die gevaar opleveren, om te gaan is gewenscht's Heer Arendskerke ge vaarlijke arbeid wordt verricht met dorscbwerktuigen en andere machines. Overmatige en gevaarlijke arbeid wordt door zwangere vronwen ver richt; Wolfaartsdjjk wettelijke maat regelen tot bescherming van den arbeid zjjn gewenschtWemeldinge niet noodiglCapelle wel noodig Kloetingeniet noodig, het is ge wenscht dat de gehuwde vrouw zich geheel aau het huishouden kan wjjden; Biezelingo wettelijke maatregelen ge wenscht tot bescherming tegen gevaar lijken arbeid, vooral van kinderen de arbeidsdag is te langHansweert niet noodig; Krniningenverbod ar beid gehuwde vrouw is gewenscht, beperking arbeidsduur per dag en in voering ongevallenwet voor den land bouw noodzakelijk; Ierseke: wettelijke maatregelen voor korteren arbeidsduur 4o FEÜILLETON. Naar het EngeUch VAR Barones ORCZY. Jnliettes laatste daad van edelmoedig heid door te trachten hem te redden, toen zij eindeljjk van aangezicht tot aangezicht stonï tegenover het groote kwaad, dat zij had aangericht, die daad schreef hij toe aan een van haar edele opwellingen, waartoe hij wist dat zjj volkomen in staat was, en daarbij gaf zjjn eigen nederigheid nog in, dat zjj het meer deed ter wille van zijn moeder of van Anne Mie dan voor hem. Wat had het leven daarom nog voor waarde voor hem Zjj was voor altjjd voor hem verloren, hetzjj dat het hem gelukte haar voor de guillotine te behoeden of niet. Hjj had maar weinig hoop haar te redden, maar hij wilde zjjn leven niet aan haar verschuldigd zjjn. Toen Anne Mie zag, dat hjj in oigen gedachten verdiept was, had zij zich stil teruggetrokken. Haar eigen ver stand zei haar, dat de eerste stap van Paul Déroulède zjjn zou te trachten zjjn moeder buitenslands te krjjgen nu het nog tjjd was. gewenscht; Waarde: niet noodig; Krabbendjjkewetteljjke maatregelen zjjn noodigZuid-west Z.-Bev.niet noodig, do vrouw behoort in het huisgezinOostelijk Z.-Beveland invoering aehturigen arbeidsdag is noodig, verbod voor den arbeid van alle leerplichtige kinderen, verbod voor den arbeid van alle gehuwde vrouwen en verkorting van den werkdag der ongehuwde. Uit deze antwoorden blijkt duideijjk, dat de meeningen omtrent de wen- scheljjklieid van te nemen wettelijke maatrogelen zeer niteen loopen. Tal van berichtgevers wenschen beper king van den arbeidsduur, doch of een dergeljjke beperking voor den landbouw mogeijjk en gewenscht is valt wel te betwjjfelen. Zeker ware het gewenscht, dat de getrouwde vrouw niet noodig had om veldarbeid te verrichten en zich aan het huis houden kon wjjden. Een gelukkig verschijnsel mag het daarom genoemd worden, dat in tal van rapporten reeds op een vermindering voor den vrou wenarbeid gewezen word':. Het is voor de arbeiders onmoge lijk om door besparing voor den ouden dag te kunnen zorgen. Het is dan ook een feit, dat de meeste oude ar beiders aan de kerkelijke besturen of aan de algemeene armbesturen komen om vollen onderstand, of gedeeltelijke hulp wanneer de kinderen ook nog wat knnnen doen. Als regel worden slechts onde en invaliede arbeiders en weduwen bedeeld. In strenge lange winters, in geval van ziekte of wanneer het huishouden door een groot aantal kleine kinderen veel kost, worden ook jongere arbeiders bedeeld. Over het algemeen heerseht op Z.- Bevoland een vrjj opgewekt ver- eenigingsleven. De arbeiderstoestanden worden op vergaderingen besproken en zoodoende worden meer dan anders het geval zou zjjn, looneischen gesteld. De verstandeljjke on zedeljjke ont wikkeling der arbeiders op Z.-Bev. is vrjj goed. Beter onderwijs heeft tot het eerste bjjgedragen en meerdere welvaart en het vereenigingsleven tot het laatste. Op Z.-Bev. zjjn een vrjj groot aantal landbouwcursussen, die voor een groot deel door jongens uit den arbeidersstand .bezocht worden. Misbruik van sterken dl ank wordt niet veel gemaakt. Onwettige ge boorten zjjn er weinig, doch te vroege en noodzakelijke huwelijken komen vrjj veel voor. Het aantal geneesheeren op dit eiland is groot. Merkwaardig is de hooge vlucht, die de homoepathie hier onder de arbeiders en boeren ge nomen heeft. Velen dokteren eerst zelf met behulp van hun doozen en pa6 wanneer het noodzakeljjk of te laat is wordt de geneesheer geroepen. Wat in deze artikelen over Zuid- Beveland gezegd is, is de samenvat ting van de antwoorden die op de rond gezonden vragenlijsten zjjn in gekomen. Meer dan in andere deelen van Zeeland zjjn deze voor een groot deel door de werkliedonvereenigingen Daarom begon zjj, zonder daarvoor orders af te wachten, dienzelfden avond haar eigen goed en dat van mevrouw Déroulède in te pakken. Zjj voelde nu geen haat meer in haar hart tegen Juliette. Waar Paul Déroulède had opgehouden te begrij pen, daar begon Anne Mie iets te ver moeden. Zjj geloofde zeker, dat niets Juliette meer van den dood zou kun nen redden, en een groot gevoel van teederheid voor de vrouw, die zjj als haar vijandin en mededingster had beschouwd, sloop haar in 't hart. Ook zjj had geleerd, dat wraak geen voldoening brengt. HOOFDSTUK XX. Het Blinde Paard. Het was bjjna middernacht. In de grootste kamer van de her berg „Het Blinde Paard" was het op dit cogenblik snikwarm, terwjjl de geurtjes van scherpen tabak, ranzige boter en onvermengde alcohol het vertrek vervulden, dat in de laatste vjjf jaren als de voornaamste plaats van samenkomst van de partjj der ultra-sauscnlotten werd beschouwd. Het huis zelf was vies en vuil en stoDd in een van die onaanzienlijke straten, die zoo nauw zjjn, dat er nauweljjks zon, lucht en licht voor haar ongelukkige bewoners in door dringt. Het „Blinde Paard" was een van de boowvalligste woningen in deze ingevuld, na een behandeling der ge stelde vragen op algemeene of be stuursvergaderingen dier vereeni- gingen. In dit nummer van onze courant zal men onder „Tweede Kamer" kun nen lezen wat de heer Schaper naar aanleiding van dit rapport heeft gezegd. Bjj het sluiten van ons overzicht uit het landbouwrapport mogen we niet nalaten halde te brengen aan het zeer omvangrijke en nauwgezet volvoerde werk dat de commissie heeft volbracht en waarvan de beteekenis voor een landbouwende streek als de onze van bjjzonder groot gewicht is. Moge de commissie die zieh zooveel moeite getroost heeft om een rapport uit te brengen dat een ant woord bevat op alle groote vragen die in zake den landbouw gesteld kunnen worden, een goede uitwerking zien van haar nuttigen en belang rijken arbeid. Bniteniaad. een_ democratische maatregel. In Denemarken is men voornemens een zeer democratischen maatregel te nemenin do laatst gehouden zitting van het parlement is door vijf leden oen voorstel ingediend om alle orden en adelljjke titels af te schaffen. En nog verder willen de voorstellers gaan buitenlandsche titels zullen in Dene- markon niet gevoerd, buitenlandsche orden niet gedragen mogen worden. Om echter de thans levende graven en baronnen niet plotseling te maken tot doodgewone burgerlijke heeren, zal hun vergund worden hun predi- caat to behouden tot hun dood, maar hun kinderen zullen don titel niet meer erven. Als dus het voorstelwet wordt, zullen de courantenlezers na zestig, zeventig of tachtig jaren knnnen lezen „De laatst overgeblevene van een reeds zeer zeldzaam geworden menschsoort is niet meer. Met het overljjden van baron (of graaf) X. heeft de Deensehe adel opgehouden te bestaan". Vermoedeljjk zal het Deensehe volk er noch gelukkiger, noch ongeluk kiger door worden. Wat de ridderorden-kwestie betreft als die onderscheidingsteekens worden afgeschaft, wordt Denemarken een slecht land voor dames als Mathilde Westmeier. Niets meer te sjacheren Een nadeel kan men dit zeker niet noemen. Maar door de afschaffing der orden wordt de gelegenheid ontnomen om verdienstelijke burgers te beloonen, doch tevens vernietigt men de kans, dat ook niet-ve diensteljjke burgers een onderscheidingsteeken dragen, dat al leen het knoopsgat van de allerbeslen moest sieren (een hoogst enkelen keer is zooiets wel eens voorgekomen). Het eerste is echter, dat de men- schelijke jjdelheid wordt uitgeschakeld als drjjfveer voor dader, die in het algemeen belang zjjn. En dit is, zoo lang de menschheid geen hooger trap straat van slechte reputatie. De ge pleisterde muren waren overal gebar sten en stonden scheef, als stonden zij op het punt ieder oogenhlik inéén te storten. De zolderingen waren laag en werden gesteund door balken, zwart van vuil en ouderdom. Eens was het huis bekend geweest om zijn uitgestrekte kelders, die eenige zeldzame, oude wjjnen hadden bevat. En in de dagen van den Grooten Monarch waren jonge losbollon gewoon om daar na bals en andere partjjen nachtelijke drinkgelagen te houden. In die dagen waren de uitgestrek te Kelders getuige van menig duister onderhoud, van menigen geheimzin- nigen doodtoen konden de vuile muren hun eigen geschiedenis ver tellen, te schandelijk |om in de kro nieken bewaard te blijvon. Die tjjd was nu voorbij. Alle misdaden werden bij helder daglicht op de Place de la Revolu tion bedrevener was na geen be hoefte aan donkere, geheimzinnige kelders, om moord en wraak uit te oefenen. Ratten en ander ongedierte hadden nu vrjj spel. Zi,j aten elkaar op en hielden er hun moordtooneelen even als menschen van dezelide soort bo ven den grond deden. Het was een club van Gelijkheid en Broederschap. Iedere voorbjjganger had de vrijheid om binnen te komen en deel te nemen aan de debatten, heeft bereikt, een gevaarljjk experi ment. Het merkwaardigste van zulk oen maatregel als nu in Denemarken wordt voorgesteld, is, dat hjj nooit veel be teekenis heeft. In landen nl. waar een titels e. d. algemeen een hooge waarde wordt toegekend, zal zulk een maatregel nooit genomen wordenin staten daarentegen, waar een flinke meerder heid voor die afschaffing te vinden is, bewijst het bestaan van die meerder heid, dat de waarde dier titels niet hoog wordt geschat. Welnu, als die titels nu toch geen of zeer weinig be teekenis hebben, is er geen wet noodig om ze te vernietigen. Onder de tegenwoordige omstandig heden is wel te verwachten, dat het voorstel zal worden aangenomen. Zooals we reeds opmerkten, van in vloed op 's lands welzijn zal de maat regel niet zjjn. Iets anders is het, als het gaat om de afschaffing van Adellijke privileges. Deze zjjn in den tegenwoordigen tjjd onduldbaar en zeker zou het een beteekenisvolle horvorming zijn wan neer b.v. in Engeland aan een deel van den adel het recht wordt ontno men zulk een grooten invloed op 'elands zaken nit te oefenen als waartoe in Engeland de Lords de macht hebben. Wat echter die afschaffing van pri vileges betreft gelooven nog velen, die het Engelsche volk kennen, dat het daartoe niet licht zal overgaan, omdat het in zjjn groote massa een diepen eerbied heeft voor het Hoogerhuis. Het is mogeijjk, dat dit vóór korten tjjd zoo geweest is, maar een eerbied voor een lichaam, dat alleen eerbied waardig is door zjjn ouderdom, gaat toch te ver, als hjj het welzjjn van het volk in gevaar brengt. Snten-(*etieraal. Tweede Kamer. Maandag is de behandeling vau het hoofdstuk Marine voortgezet. Gelijk de heer Thomson opmerkte was de Minister van Marine eergisteren in een andere stemming dan verleden Vrjjdag. Zjjn grappigheid van toen had thans plaats gemaakt voor prikkel baarheid- Het zelfvertrouwen waarmee hjj toen verzekerde dat interrupties hem volstrekt niet deerden, was ver vangen door een korzeligheid waar mede hjj zelfs bjj de geringste inter ruptie verklaarde dat ze hem hinderde. En in plaats van het losse praten las hjj zorgvuldig voor. Alles stond op papier. De Minister scheen gemerkt te heb ben dat hij Vrjjdag wel wat te veel stoom op had gehad. En met name bleek hjj te begr jjpen dat de quaestie der verwapening van de Kortenaers opheldering vereischte. Tegen het „monopolie Krupp" trok de heer Thomson ook Maandag weer scherp te velde. Wellicht weet hjj meer dan hjj zeggen kan of mag en te oordeelen naar wat hjj openljjk zjjn eenige eigenschap voor zjjn tjj deljjk lidmaatschap was een onbe grensde liefde voor Mevrouw la Guil lotine. Van de sombere kamers van het „Blinde Paard" nit kwamen de mees te aanklachten, die onvermjjdeljjk den dood ten gevolge moesten heb ben. Eerst waren er nog maar een paar in geheime vergadering bjjeon, de heftigste patriotten van het arme vertrapte Frankrijk. Zij spraken hoofdzakelijk over Vrjj- heid, met veel vloeken aan het, adres der tyrannen en stichtten toen een tyrannie, een alleenheerschappij, tien duizend maal erger dan die van de losbandige Bourbons. En dit was nu de tempel der Vrij heid, deze donkere, vochtige, kwaljjk riekende kroeg met zjjn smalle, ge barsten ramen, die maar een sohjjntjo lucht doorlieten en dan nog wel lucht van de slechtste, ongezondste soort. De vloer was van planken ruw in elkaar gezet; nu waren zjj worm stekig en kaal, behalve dat er een karpet op lag, dik van vuile stof, dat het geluid van geschoeide voeten dempte. Het vertrek kon maar op twee stoe len roemen, die togen den wand stonden, uit vrees dat zjj zouden bre ken, en den gebruiker op den vloer terecht zouden brengenoverigens deden een aantal leege wijnvaten als stoelen dienst, en ruwe houten plan contra Krupp te berde bracht, schijnt hjj wel zware verdenkingen te hebben. Er is een geheime vergadering door den heer Thomson gevraagd en aaarin zal hjj waarschijnlijk wel 't een en ander mededeelen. Maandagavond werd Landbouw be handeld. De heer Schaper heeft toen besproken het rapport der landbouw- commissie, waarvan we in dit nummer het laatste uittreksel geven. De heer Schaper zei over dat rap port, dat hjj het met gemengde ge voelens had ontvangen. Te constateeren valt, dat de toestand der landbonwarbeiders slecht is, al is er vooruitgang te bespeuren. De com missie is blijkens haar rapport van oordeel, dat de toestand der land arbeiders treurig is. De loonen zjjn gestegen, maar als men ziet, dat de arbeiders 8 k 10 gulden per week verdienen en daarvan met een gezin moeten leven, dan stemt dat treurig. Hoe zullen die menschen daarvan, als 't zoover komt, nog een premie voor hunne verzeke ring kunnen betalen De commissie heeft aangetoond, dat er een evolutie in de arbeiderstoe standen is gekomen en men meer en meer van vaste tot losse arbeiders begint te komen, hetgeen tot groote onzekerheid leidt. In de middelen, welke de commissie aangeeft ter ver betering van den toestand, is zjj, naar spr.'s oordeel, te tweeslachtig en geeft daardoor weinig houvast. Over loons- verbooging is de commissie slecht te spreken. Wanneer de loonen hooger worden, zegt de commissie, zullen minder arbeiders in dienst genomen worden, maar spr. gelooft niets van die redeneering. Meer en meer begint de landbouwer zich op export toe te leggen en dat zal van zelf wel dwin gen om het getal arbeiders niet te verminderen. Trouwens dat kan voor komen worden, wanneer de gemeen ten grond aankoopen en die in ex ploitatie brengen, door ze aan arbei ders ter eultiveering te geven. Er kan brood voor allen zjjn, als men maar w il. Onze vaderlandsche bodem is rjjk genoeg en kan genoeg opleveren, als de grond maar komt in handen van allen en niet alleen bljjft in handen van de kapitalisten. Een slechte politiek acht spr. het om van die kleine keuterboertjes te maken die geen bedrijfskapitaal heb ben en het landbouwbedrijf niet voor uit brengen. Hjj moet erkennen, dat de oommissie een ruim inzicht heeft omtrent den trek van de arbeiders naar de steden. Door de commissie wordt gezegd: het bezit van een stukje grond zal den arbeider terughouden van revolution- naire woelingen. Daar komt de kapi talistische aap weer uit den mouw. Geef den arbeiders eeu stukje grond, niet te groot, dan houdt ge ze zoet en maakt ze minder opposant. De arbeiders moeten kunnen be schikken over een stuk eigen grond om te kunnen voorzien in eigen be hoefte. Hierin is spr. het eens met ken op gebroken schragen als tafels. Eens was er behangselpapier op de muren geweest, nu hing het aan flar den neer en Uet den gebarsten, ge- pleisterden muur zien Het geheele vertrek maakte een indruk van groe zelig vuil, behalve een scharlaken roode muts die midden in de kamer op een ruwen dubbelen paal In den vorm van de guillotine stond. Op de muren stond hier en daar het eeuwige devies, zoo mooi in theorie en zoo schandelijk in haar uitvoering, Vrjjheid, Broederschap, Geljjkheid an ders de dood.' In een paar hoeken van de kamer was de muur onder het devies versierd mot ruwe houtskoolschetsen, meest allen van vnilen aard, het werk van die leden van de club, die dit middel hadden aangegrepen om hun kunst naar omlaag te trekken. Dezen avond was de vergadering maar door weinig leden bezocht. Dat was een natuurljjk gevolg van de ljjfspreuk van deze apostelen van Broederschap „de guillotine gaat al tjjd door.' Zjj was de gewichtigste factor geworden in de regeeringsma- cliinerie van deze groote revolutie, en zjj was dageljjks bjjna ieder uur ge voed door de werkzaamheid van deze naamlooze club, die haar schandelijk boosaardige zittingen k eld in de vuile gelagkamer van het „Blinde Paard." Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1909 | | pagina 1