N" 143 1909
Zaterdag 4 December.
968te jaargang.
Onze Premie.
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel.
vijf en twintig cent.
38 FEUILLETON.
In stormachtige Tijden.
GOESCHE
Telefoonnummer '23. Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerrehans.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco f 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
inzending van advertentiën vóór;,2 uren op den dag der
uitgave.
De prp's dergewoneadvertentiên'isvan 1-5 regels50 ct., eiken regel meer lOct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels h f 1,— berekend-
Bewijsnummers 5 cent.
Door deD hoffotograaf Guy de Coral
en Co. zijn onlangs van H. II. de
Koningin met onze jonge Prinses
portretten gemaakt, welke binnenkort
in den handel zullen worden gebracht.
De firma Emrik en Binger te Haarlem
heeft naar deze foto een zeer mooien
lichtdruk vervaardigd en we z(jn zoo
gelukkig onzen abonnó's dit plaatwerk
(dat niet in den handel is) als premie
te kunnen aanbieden.
De fraaie kunstplaat op zwaar plaat
papier heeft een formaat van 35/45 c.M.
Het portret, in lichtdruk met Chi-
neeschen tint en ingepersten plaatrand,
stelt H. M. voor met een gelukkig
lachend gelaat, in Hare armen houdt
Z(j rechtop de Prinses, die met een
lief vragend gezicht den beschouwer
aanblikt.
We hebben met opzet nagelaten
om den uiterst mooien lichtdruk te
doen bedrukken met eenig opschrift,
waaruit blijken zon dat het plaatwerk
een premie is.
De handelswaarde van deze plaat
bedraagt zeker wel f 1,50 voor onze
abonné's is het portret verkrijgbaar
voor
We maken de vele bestellers
van buiten Goes er op attent dat
wl] ons niet kunnen belasten met
het inpakken en verzenden der
plaatwerken.
De premie moet aan ons kan
toor worden afgehaald.
De toestand der land
arbeiders.
IV.
(ZUID-BEVELAND).
Op ons eiland worden de menscben,
die by den boer werken, verdeeld in
drie categorieën boerekneehts, boere-
meiden en arbeiders De eerste twee
zyn al of niet bij den boer inwonend,
de arbeiders worden onderverdeeld in
vaste en losse. In de verhouding tus-
sohen deze categorieën is in den laats ten
t(jd veel veranderd. Het aantal in
wonende vrouwelijke dienstboden is
verminderd, zoo zelfs dat 't dikwijls
mooieljjk is voor den boer om een
goede meid te kunnen huren. De
meeste vrouwelijke dienstboden geven
aan het dienen in de steden de voor
keur boven den zeer zwaren dienst
van een boeremeid. Het aantal vaste
arbeiders is afgenomen, het aantal
IoBse vermeerderd. Dit is in de eerste
plaat* toe te schrijven aan de om
standigheid, dat de arbeiders veel
meer land in eigen verbouwing hebben
dan vroeger. Door de groote ver
mindering van de graancultuur heb-
Vaar het Engelsch
VAN
Barones OKCZT.
Hij nam haar van het hoofd tot
de voeten op, toen zjj door de nauwe
deuropening ging en fluisterde daarop
snel Merlin toe
Gevaarlijk?
Ja, antwoordd Merlin lakoniek.
U begrijpt, voegde de gouver
neur er aan toehot is hier zoo
propvol. Wij moeten weten of er bjj.
zonder op haar gelet moet worden-
Zeker, zei Merlin, je bent tegen
over het Comité van Algemeen Wel
zijn persoonlijk aansprakelijk voor
haar.
Mag zjj bezoekers ontvangen t
Zeker niet, zonder speciale toe
ben de boeren 's winters minder
te dorschen en houden daarom ook
minder vaste arbeiders in dienst. Wel
zouden verscheiden landbouwers op
Z.-Beveland gaarne meer vaste ar
beiders hebben, doch ze zijn niet
te krijgen.
Vrouwen, gehuwde en ongehuwde,
werken veel als arbeidsters, de onge-
huwden echter meer. Uit Krabben-
dyke wordt gemeld, dat zoolang er
minder dan drie kinderen zyn, de
vrouw ook landarbeid verricht.
Vrjj geregeld komen bier arbeiders
uit Zuid-Holland werken in het vlas.
Losse arbeiders, die geregeld elders
gaan werken zyn er weinig. Alleen
lerseke maakt daarop een uitzondering.
Vele arbeiders, die daar een groot deel
van het jaar in de oestereultuur wer
ken, gaan 's zomers in den Wilhel-
minapolder landarbeid verrichten.
Huisnijverheid wordt op Z. Beveland
niet gedreven. In verscheidene ge
meenten, vooral Goes en Krabbendjjke,
worden in den winter veel erwten en
bruine boonen met de hand gelezen
en in enkele plaatsen wordt nog 'wat
aan het klompenmaken gedaan.
De loonen der arbeiders zijn f 120
tot f 180 voor inwonende mannelijke
en f40 tot f90 voor inwonende vrou
welijke dienstboden. Uitwonende boe
renknechts verdienen f350 tot f380.
Uit Oudelande wordt het volgende
staaltje gegeven betreffende de loonen
1890 1900 1909
Arbeider f 190-225 f 200-240 f 200-300
Inw. knecht f120 f150 f210
Inw. meid f 36 f 42 f 78
De berichten over de Btoffelyke wel
vaart luiden z«er verschillend. Som
migen noemen die goed of vrij goed,
anderen slecht. De meesten zijn 't er
over eens dat de positie in de laatste
jaren vooruitgegaan is. Een paar
voorbeelden.
Uit Oudelande wordt gemeld„Van
welvaart in de rechte beteekenis van
het woord is in het minst geen sprake.
De atconomische toestand is evenwel
minder slecht dan vroeger, toen deze
dan ook diep treurig was, zoo zelfs
dat er onder den arbeidersstand
nijpend gebrek werd geleden. Thans
is er vooruitgang te bespeuren.
Uit Baarland„De stoffelijke wel
vaart der arbeiders in deze gemeente
is besliBt onvoldoende. Dit blykt ge
noegzaam biernit dat zjj zelfs met
behulp van vrouwen- en kinderarbeid
nauwelijks in de noodzakelijkste be
hoeften kunnen voorzien en bjj onder-
dom door kinderen of armbesturen
moeten verzorgd worden. Eenige voor
uitgang in welvaart is waar te nemen."
Uit Wemeldinge De stoffelijke wel
vaart is bevredigend en er is voor
uitgang waar te nemen. Oorzaken zijn
de hoogere loonen en meerdere ont
wikkeling".
Uit WaardeDe arbeiders te dezer
plaatse zyn in de laatste 15 jaren
aanmerkelijk vooruitgegaan".
De ardeiders stellen zeer veel pry's
op het bezit van land wat wel blijkt
uit het elkaar opjagen by de ver
pachtingen. De verklaring zal gezocht
moeten worden in de verdiensten die,
niettegenstaande de te hooge pachten,
met dat land gemaakt worden en
waardoor het schrale inkomen wat
verhoogd wordt.
De toestand der arbeiderswoningen
verschilt, blijkens de ingekomen be
richten, zeer veel. In enkele gemeenten
stemming van den Publieken Ver
volger.
Juliette hoorde dit kort onderhoud
over haar toekomstig lot.
Geen bezoeker zou by haar worden
toegelaten. Dat zon misschien ook
maar het beste zijn. Zy zou bang
geweest zijn om Déroulêde weer te
ontmoeten, bang om in zyn oogen het
verhaal van zijn gestorven liefde, te
lezen, dat alleen haar gelnk van dit
moment zou kunnen verwoesten.
En zy wenschte niemand te zien.
Zy had maar één herinnering om
van te geniefen een korte, heerlij
ke herinnering. Zij bestond uit enkele
woorden, een kus de laatste
één gefluisterd woord, dat aan zijn
lippen ontsnapte toen hy aan haar
voeten neerknielde:
Juliette
HOOFDSTUK XIX.
Verwikkelingen.
Burger-afgevaardigde Déroulêde was
door het Comité van Algemeen Wel
zijn zelf ondervraagd en voorloopig
weer vrij gelaten.
en vooral daar, waar, zooals in Krab-
bendyke,een bouwverordening bestaat,
is de toestand gunstig. Over het ge
heel is er maar een vertrek dat voor
alles dient. Uit de ingekomen ant
woorden blykt dat toestand der ar
beiderswoningen als volgt isBorssele
zeer goed, Baarland onvoldoende,
Oudelande slecht, 's-Heer Arendskerke
over 't algemeen slecht, Wolfaartsdyk
veeltijds slecht, Wemeldinge doelmatig,
Kapalle over 't algemeen goed, Kloe-
tinge goed, Biezelinge over 't algemeen
slecht, Hansweert vrij goed,Krniningen
over 'talgemeen slecht, lerseke bevredi
gend, Waarde valt niet over te kla
gen, Krabbendyke beter dan elders.
Werkloosheid is er op Z.-B. niet veel,
alleen wel eens bjj langdurige win
ters. De vaste arbeiders worden zoo
veel mogelijk door de landbouwers
aan het werk gehouden, doch de losse
werklieden worden aan lot overge
laten. Verhindert het weer niet, dat
zy op hun eigen land werken of aan
dijken, wegen en watergangen dan is
er weinig werkloosheid. Middelen om
in het onderhond der werkloozen te
voorzien worden zeer weinig toege
past. Een karige bedeeling en koopen
op krediet helpt de mensehen dooi
den winter.
(Slot volgt.)
Buitenland.
In onzekerheid.
Na de groote gebeurtenis, in Enge
land, waarvan we in ons vorig num
mer melding maakten, ziet ieder in,
dat belangrijke gebeurtenissen aan
staande zyn.
De toestand, dit ontveinst zich nie
mand, is buitengewoon ernstig en het
valt niet te voorspellen welke directe
gevolgen de strjjd tusschen de ver
tegenwoordigers van het volk (het
Lagerhuis) en de erfelijke leden van
het Hoogerhuis zal hebben, al kan men
als zeker aannemen, dat nu of later
het Hoogerhuis zal verdwijnen of zoo'n
karakter wijziging zal ondergaan, dat
het aan het tegenwoordige lichaam
slechts vaag zal herinneren.
De toestand zooals hij nu is, kan
men gerust onduldbaar noemen. Het
Lagerhuis stelt een begrooting vast,
waarby het kapitaal iets zwaarder zal
worden belast, doch de Lords, de leden
van het Hoogerhuis, willen het kapitaal
niet meer belasten, doch daarentegen
een stelsel van protectie invoeren,
waardoor de eerste levensbehoeften
zullen stijgen in prijs.
Het valt niet te ontkennen, dat,
niettegenstaande alle mooie betoogen
der conservatieven, de Lords nu hun
eigen belang hebben laten gelden vóór
het landsbelang.
Op den avond, dat de motie van
Lawnsdowne, waarby goedkeuring
der begrooting werd geweigerd, in
behandeling kwam, zag men vele
leden van het Hoogerhuis, die jaren
lid waren, en zich nu eerst lieten
beëedigen.
Nimmer hadden deze heeren die lid
zyn van het Hoogerhuis omdat hun
vader het was, eenig blyk gegeven,
dat 's lands zaken hun iets ter harte
gingen, doch nn er gevaar dreigde,
dat hun bezit zwaarder zou worden
belast, kwamen ze wél ter vergadering.
Het Engelsche volk houdt zich rus
tig. Na het bekend worden van den
uitslag der stemming in het Huis der
Lords scheen iedereen de ernst van
Het korte verhoor was geheel in
besloten vergadering geschied, het
Parysche volk behoefde nog niet te
weten, dat zyn gunsteling onder ver
denking lag. Toen hij alle vragen, die
hem gesteld waren, beantwoord bad.
en Mérlin pas teruggekeerd van
zyn zending aan de gevangenis
zijn verhaal gedaan had over de huis
zoeking in het hnis van den burger-
afgevaardigde, werd den laatsten kort
af verteld, dat de republiek voor
het oogenblik geen grieven tegen hem
had. Maar hy wist heel goed, wat dat
beteekende. Hij zou voor 't vervolg on
der verdenking staan, onophoudelijk
bewaakt worden zooals een muis door
de kat, en wel overwogen zon men
het oogenblik afwachten, dat geschikt
geoordeeld zon worden voor zyn val.
Het onvermijdelijk verminderen van
zyn populariteit zou door scherpe,
jaloersche oogen gevolgd worden, en
Déroulêde met zijn groote menschen-
kennis, wist heel goed, dat zyn popu
lariteit bestemd was om vroeg of laat
te verminderen, evenals alle over
dreven dingen.
het oogenblik volkomen te beseffen.
In het Lagerhuis is Woensdag door
de regeering een motie ingediend,
waarin afkeuring wordt uitgesproken
over de handelwijze der Lords. Door
het in groote meerderheid vrijzinnige
Lagerhuis is deze motie met 349 tegen
134 stemmen aangenomen.
De regeering deelde in het Lagerhuis
mede, dat zy den Koning heeft ge
adviseerd het parlement zoo spoedig
mogelijk te ontbinden en dat het Z.
M. heeft behaagd dat advies te aan
vaarden.
Minister Asquith verklaarde nog,
dat het parlement heden gesloten
zou worden. Do ontbinding zal op
een zoodanig tijdstip worden bekend
gemaakt, dat het mogelijk zal zyn de
algemeene verkiezingen tusschen 10
en 20 Januari a. s. te doen honden.
Doordat het Hoogerhuis de begroo
ting niet heeft goedgekeurd, bestaan
er nu feitelijk geen belastingen meer
in Engeland. Niemand kan tenminste
tot betaling gedwongen worden. Doch
de regeering heeft nu reeds ver
klaard, dat als zy aan het bewind
kan blijven, haar eerste daad zal zijn
de belastingen van kracht te ver
klaren en van deze week af te innen.
Middelerwijl kunnen allen die zulks
wenschen by de ambtenaren die het
aangaat, de belasting die zy schuldig
zijn, deponeeren.
De verkiezingen, die nu gehouden
zullen worden, zyn vande allergrootste
beteekenis. Ongelukkig schynt de ar
beiderspartij roet in het eten te zullen
werpen. In een manifest zegt deze
party, dat haar eenig doel bij de
verkiezingen zal zyn de groepen der
arbeiders in het Lagerhuis te ver
sterken.
Ook in Italië is
Een crisis
uitgebroken door verwerping der
voorstellen tot hervorming der be
lasting (suikeraccijns, verhooging suc
cessierechten en progressieve belas
tingen.) Hier was bet Uc Kamer die
de voorstellen verwierp.
Het ministerie heeft nn ontslag ge
vraagd.
In Duitschland is nn op parlemen
tair gebied de voornaamste ge
beurtenis
De opening van den Rijksdag.
Men kan niet beweren, dat in de
openingsrede veel bijzonders is gezegd,
Het belangrijkste is de zinsnede be
treffende Frankrijk en de Marokko-
kwestie, waaruit blykt, dat de nieuwe
rijkskanselier voornemens is een
vriendsohappelyker politiek ten op
zichte der republiek te voeren.
Opmerkelijk is ook wat gezegd werd
over het drievoudig verbond, waaruit
blykt, dat dit verbond nog steeds
bestaat en den hoeksteen blijft vormen
van Duitsohlands buitenlandsche po
litiek.
Wat het ontvouwde programma der
binnenlandscbe staatkunde betreft, dit
is zeer weinig zeggend. Belangrijke
wettelijke hervormingen worden niet
aangekondigd.
Binnenland.
De Kuyper-zaak.
Hoe „rechts" over Kuyper geoor
deeld wordt, moge hieruit blijken,
dat „(te Tijd" voor de vacature-Mackay
in den Raad van State schrijvende,
een zinnetje aldus aanvangt
In den korten tjjd, dat zijn vijanden
hem met rust zonden laten, zou zyn
eenige gedachte en plicht zyn, om
Zijn moeder en Anne Mie veilig bui
tenslands te krijgen.
En ook
Hy dacht aan haar en vroeg zich
af, wat er gebeurd zou zijn. Terwijl
hy vlug de smalle voetbrug overging,
en den anderen kant van de rivier
bereikte, werkten alle gebeurtenissen
van de laatste paar uren met over
weldigende kracht op hem in.
Een bittere pyn vervulde zijn hart
by de herinnering aan haar verraad.
Het was alles zoo heel minnetjes. Hy
trachtte te weten te komen of hy haar
ook slecht behandeld kon hebben
vroeg zich af of zy misschien iemand
anders lief had en hem uit den weg
wilde hebben.
Maar hy was immerB zoo nederig,
zoo weinig eischend geweest in zijn
liefde. Hy had niets voor zich zelf
verlangd, niets gevraagd dan om haar
te mogen beschermen.
Hij kwelde zichzelf met pijnlijke
verbazing over de reden, waarom zy
„Meent men, en niet zonder re ien,
dat de heer Kuyper, thans voor die
benoeming niet in aanmeaking moet
komen.
Een hard gelag voor dr. Kuyper,
die juist in „de Standaard" zich zeiven
had aanbevolen als partijgenoot van
den overl den Staatsraad.
Het Volk meldt, dat het voornemen
bestaat bjj de sociaaldemocratische
Kamerfractie om, in weerwil van dr.
Knyper's eereraad, een voorstel tot
parlementaire enquête te doen. De
reden daarvan ligt in de overweging
dat een eereraad geen voldoende waar
borgen biedt voor grondigheid van
onderzoek o.a. omdat zulk een raad
geen getuigen onder eede kan hooren,
(met strafrechtelijke sanctie) en geen
stukken van het departement kan
opvragen.
Een eereraad
voor de deooratiekwestie.
De Standaard schr ftOnder de
vele onjuiste berichten, die rakende
de bekende zaak, door enkele organen
der Pers verspreid werden, behoort
ook het zeggen, dat Dr. Kuyper het
denkbeeld om zyn zaak in handen
van vroede mannen te geven, zon
hebben gewezen van de hand.
Het tegendeel hiervan is waar. Niet
eens, maar herhaaldelijk, is door hem
aan meerderen verklaard, dat hjj van
voornemen was dit te doen, maar het
'uitstelde tot na afloop van de Be-
grootingsdisenssiën. Zelfs was het zyn
plan geweest, zich in de Kamer van
alle verklaring te onthouden, en zich
geheel tot het uitlokken van zulk een
uitspraak van derden te bepalen.
Maar al ging hjj thans, op het ad
vies van vrienden, tot het afleggen
van een korte verklaring in de Kamer
over, hieruit volgt in het minst niet,
dat zijn oorspronkelijk voornemen
zou zyn opgegeven. Veeleer hebben
reeds besprekingen plaats gehad over
de beste wyze, om tot de uitvoering
er van te kunnen geraken.
Gdlpen.
By de gisteren gehouden stemming
voor een lid van de Tweede Kamer
in het district Gulden, werden uitge
bracht 3866 geldige stemmen. (Bjj deze
opgave ontbreken de stemmen van
twee stembnreanx).
De heer li. M. Hermans (soc. aem.)
verkreeg 423, en jhr. mr. Ch. liuys
de Beerenbrouck (r.-k3443 stemmen.
Gekozen is dus de heer Ruys de
'Beerenbrouck.
Stilten-Generaal.
Tweede Kamer.
Justitie. De verouderde, gecompli
ceerde regeling van het burgerlijk
rechtsgeding is een door allen als
zeer ondeugdelijk erkende ins'elling.
Het onrecht door /jaren-durende sleur
in de toepassing der gebrekkige straf
vorderingsbepalingen gepleegd, de
miskenning der rechtenvan den mensch
zoodra deze het ongeluk heeft „ver
dachte" te worden, hebben beide alarm
kreten ook uit de kringen van leeken
doen opgaan. In twee kostelijke re
devoeringen zyn beide organisaties
Woensdag besproken. De heer Van
Hamel gaf zjjn maidenspeech, die ook
buiten haar rjjken inhoud om, als een
model van sierlijke bondigheid in de
herinnering zal blijven; zy handelde
over de basis van het 'strafproces, de
hem zoo behandeld had.
Uit wraak over den dood van haar
broeder dat was de eenige verkla
ring, die hij kon vinden, de eenige
verzachtende omstandigheid voor haar
misdaad.
Hij wist niets van den eed aan haar
vader en had natuurlyk nooit gehoord
over die tragisch geschiedenis van
dit jonge, gevoelige meisje, dat op een
oogenblik geplaatst werd tusschen
haar gestorven broeder en haar half
ontoerekenbaren vader. Hjj dacht al
leen aan een lage, koppige wraak
zucht voor een zonde, die hy gedwon
gen geweest was te begaan.
En hoe had hy haar bemind I Ja,
had hjj haar bemind want dat was
nu in 't verleden. Zjj had opgehou
den een afgod voor hem te zyn; zy
was van haar voetstuk gevallen, zoo
diep, dat hii den 'weg niet kon vin
den bjj haar te komen en de stuk
ken van zyn ideaal weer aan elkaar
te passen.
Wordt vervolgd).
