N°. 135 1909
Dinsdag 16 November,
968te jaargang.
In stormachtige Tijden.
si FEUILLETON.
De uitga vejdezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prys per'jkwartaal, in Goes 0,75, buiten Goes, franco 1,85.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
COL
De prijs der gewone advertentiën'is van 1-5 regels 50 ct., eiken regel meer 10 et*
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs Bleehts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels ii 1,— berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Telefoonnummer 23.
Directeur A. F. A. van Seters.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
Boeken en Tijdschriften.
Uitgegeven van de Hollandia
Drukkerij te Baarn.
In Pro en Contra wordt een veel
besproken onderwerp behandeld n.l.
de Tweeërlei Moraal, dat is de vér-
schillende moraal, die geldt voor vrou
wen en mannen. E. Rempe verdedigt
het bestaan van deze dubbele moraal,
Felix Ortt bestrijdt haar. Hoewel wij
ons in dit uiterst moeielijke vraagstuk,
dat steeds meer naar ernstige behan
deling dringt, voegen bij de bestrijders
van deze duldelooze onrechtmatigheid,
moeten we niettemin toegeven dat het
pro-artikel helderder, zakelijker is en
meer op het wezen en de verschijn,
selen van den toestand ingaat, dan
het contra-geschrift van Felix Ortt.
'Ortt, wiens aanleg tot religieus ethisch
philosophiesehe bespiegelingen we al
len kennen, heeft zich niet bepaald tot
een eenvoudige bespreking van het
beschamende feit, dat eenzelfde daad
aan een vrouw als een halsmisdaad
wordt toegerekend, waarvoor zij haar
geheele leven moet boeten, terwijl de
minstens even schuldige man vrjj en
geëerd uitgaat, zonder dat iemand hem
zijn bedrijf euvel zal duiden, maar
de heer Ortt heeft zich beijverd om
eerst de vragen te beantwoorden
Welke is de bestemming van den
mensch in deze wereld Wat is moraal?
Wat is de grondslag der moraal
Zoo verliest de zeer kundige schrij
ver zich te zeer in beschouwingen, die
wel in een boekwerk over dubbele
moraal op hun plaats zouden zijn,
maar die van een beknopt artikel te
ver van het wezen der zaak afleiden.
Niet meer dan ongeveer 2 bladzijden
resten nu den auteur voor argumenten
tegen de dubbele moraal zelf. En
tegenover het convietief betoog van
den pro-sehrijver is dat waarlijk te
weinig.
Professor JValeton Jr. overweegt
in .Levensvragen"Een probleem,
Practijk of Visie, Muur of geen muur,
naar aanleiding van Zach. II 15
en bespreekt de vraag wat er gedaan
moet worden om tot herstel der ge
meente te komen n.l. of men ten op
zichte van den bijbel zich moet houden
aan de visie of aan de eischen der
practjjk. De hoogleeraar bespreekt dan
de confessioneele en ethische richting
en de gevaren, die beide medebrengen
en beveelt ten slotte aan te doen als
Nehemina: de oogen gericht op de
visie en de hand laten doen, wat zij
vindt.
Een zeer interessant werkje is het
laatste nummer van .Uit onzen Bloei
tijd", waarin dr. Wumkes vertelt van
het Volksgeloof, hieronder verstaande
het bijgeloof of lager geloof, dat in de
17e eeuw onder het volk heersehte.
De sc-hryver zet uiteen in welke dik
wijls gruwbare vormen het zich open
baarde, waardoor het werd gevoed en
hoe het werd bestreden. Toovery,
heksery, dnivelbezoek, astrologie
handwaarzegging, liefdesdranken en
alchemie worden er wel beknopt, maar
tevens zaakkundig en boeiend in be
handeld.
Naar het Engelsch.
VAN
Barones OKCZY.
Op het eerste gezicht van Anne Mie
scheen Juliette letterlijk in steen
veranderd. Zij zat daar zoo recht als
een standbeeld, haar oogen op het
arme, gebrekkige meisje gevestigd,
als op een meêdoogenloos rechter, van
wiens uitspraak leven of dood voor
haar afhing.
Instinct, die onmiskenbare gewaar
wording van naderend gevaar, die de
natuur soms aan haar uitverkorenen
geeft, had haar gezegd dat haar vonnis
over eenige seconden geveld zou zijn,
dat het noodlot op haar zou neder
dalen mét het zwaard van Nemesis
in de handen in dit geval zon dat
de magere, half gerimpelde hand van
Anne Mie zijn.
Wat is dat voor een papier Wil
je het mij laten zien, Anne Mie zei
Délourède.
Burger Merlin gaf het mij zoo
even, begon Anne Mie kalmer hy
schy'nt woedend te zyn omdat hjj niets
compromitteerends togen je kan vin-
Hoe zijn wy aan onzen
bijbel gekomen, door B.
ter Haar Romeny predi
kant te Voorhout.
Aan de hand van een vroeger
geschreven Engelsch werkje leert ds.
ter Haar hoe de by bel is ontstaan
uit tal van boeken, hoe de afschrij
vers zich vergiBt moeten hebben, wat
nog de oudste bjjbeis bevatten hoe
de vertalingen bewerkt zijn, de ver
talingen in 't Nederlandsch, de bijbel
uitgaven van Erasmus en de gerefor
meerde bijbeluitgaven tot op heden.
Het hoogst lezenswaardige werkje
geeft een duidelijk begrip, hoe de
bijbel is gegroeid van de dagen der
apostelen tot op heden en de lezer
zal er uit begrijpen dat 't onmogelijk
is om vast te honden aan een woord
uit de schrift, omdat er bij de over
schrijvingen en vertalingen zooveel
onwillekeurige vergissingen hebben
plaats gehad.
Kalenders.
De uitgevers La Kiviére en Voor
hoeve te Zwolle hebben voor 1910 drie
geïllustreerde scheurkalenders gereed.
De geïllustreerde dagkalender „Neer-
landia," die reeds vorig jaar zoo'n
succes had is nu, beter verzorgd nog
voort 1910 verschenen. Het schild in
zache sepia-tinten geeft een repro
ductie van een Mauve schilderij van
het blok bevat elk der blaadjes een
met zorg gekozen stads- of dorpsge
zicht. De plaatjes zjjn iets lichter ge
drukt dan verleden jaar, waardoor ze
nog aan scherpte gewonnen hebben,
Bij deze uitgave behoort een premie
van 10 prentbriefkaarten uit Oost-
Indie uitgevoerd in 5 zachte kleuren.
Verder geeft de firma uit een zeer
mooie salonkalender, de elf provinciën
met 53 fraaie illustraties uit ons land.
Het schild hiervan is uitgevoerd in
drie blauwe kleuren met de wapens
der provinciën in goud. Op elk week
blad is voldoende ruimte voor aan
teekeningen, zoodat de kalender tevens
dienst kan doen als memorandum.
Ten derde een aardig nieuw idee,
een geïllustreerde Kinderkalender, be
vattende 365 plaatjes met vroolyke
kindervoorstellingen en zes prijsraad
sels, waarvoor 60 prijzen zijn uitge
loofd. Het schild geeft in kleuren een
aantal kinderkopjes.
Onze medische medewerker schrijft
Ik heb van Uwe redactie ter be
spreking ontvangen de tot een boek
vereenigde .Medische brieven", welke
dr. J. Schrijver in het Nieuws van
den Dag publiceert. Misschien zon 't
beter zjjn om zulke populaire geschrif
ten te laten bespreken door een niet-
medicns, omdat nu de lozers by pry zing
van dat boek zullen mompelen „doktors
doen mekaar geen kwaad" en by af
tuiging „niks als afgunst,"
Ik zal me daaraan nu maar bloot
stellen en wel aan beide onvriendelijk
heden, want ik heb voor dat boekje
zoowel lof als blaam. De hoogste lof,
die ik er aan kan geven is deze, dat
het zoo weinig kwaad zal doen en de
ernstigste blaam is, dat het zoo weinig
den Haul. Zjj zyn lang in de keuken
geweest en nu zyn zy mijn kamer en
die van Petronella gaan doorzoeken;
maar o wat is die Merling een afschu
welijk man 1 hij is zoo woedend
als een dier over zyne teleurstelling.
Ja, ja.
Ik weet niet, wat hy hoopte uit
my te krijgen want ik vertelde hem,
dat je nooit met je moeder ofmetmjj
sprak over politieke quaesties, en dat
ik de gewoonte niet had aan het
sleutelgat te luisteren.
Ja. En
Toen begon hjj te spreken over
over onze gast maar natuurlijk
vertelde ik hem toen weer, dat ik
niets kon zeggen. Hjj scheen graag
te willen weten, wie je heeft aange
klaagd Hy sprak over een anonieme
beschuldiging, die den Puhlieken Ver
volger vanmorgen vroeg bereikte. Zij
was op een klein stukje papier ge
schreven, en in de publieke kist ge
daan, scheen het, en
Het is werkelijk heel vreemd,
zei Déroulóde, peinzend over deze
eigenaardige omstandigheid, en nog
meer over de vreemde opgewonden
heid van Anne Mie, terwjjl zij dit alles
vertelde. Ik heb nooit geweten,
dat ik een verborgen vijand had, ik
zou wel eens willen weten, of ik ooit
uit zal vinden.
Dat heb ik ook tot burger Merlin
gezegd, antwoorde Anne Mie.
nut zal stichten. Ik bedoel er mede,
dat deze opstellen zoo microscopisch
weinig en »oms wel absoluut niets
bevatten.
De medicus, die „populair" schrijft
slaat dikwijls de knnde of het begrip
der lezers te laag aan. Hjj is b&ng om
af te wijken op zuiver medisch terrein
en dan praat hij meestal wat rond
dat onderwerp heen. Sommigen denken
dan dat ze wonder wat geleerd hebben,
maar velen erkennen ook: we hebben
niets nieuws vernomen.
Dit bezwaar geldt voor byna alle
opstellen van mijn Amsterdamschen
ambtgenoot, wien het zeker niet aan
de noodige kennis mangelt der onder
werpen, die hy bespreekt, maar hij
houdt die kennis te veel binnen.
Summa Summarum een boekje dat
men zonder veel inspanning kan lezen
en waaruit men wel wat, maar niet
zeer veel leeren kan.
De stijl is aangenaam.
S. C. RIBENT.
Buitenland.
Schoolstrijd
In Frankrijk duurt de schoolstrijd
onverminderd voort, ook al zal er van
het proces tusschen de onderwijzers
der neutrale school en de bisschoppen
niets komen, o.a. omdat de bond van
onderwijzers geen rechtspersoonlijk
heid bezit en dus geen eisch tot schade
vergoeding kan indienen.
Toch blijft de schoolstrijd de aan
dacht trekken, o.a. door de houding
der geestelijkheid.
Zoo iB b.v. te Croisic, hjj Nantes,
de absolutie geweigerd aan leerlingen
der neutrale school, omdat zjj op school
gebruik maakten van door de geeste
lijkheid verboden boeken.
Licht begrijpelijk is, dat deze han-
delwy ze hevige verontwaardiging heeft
gewekt bij de vrijzinnigen en de radi
calen zijn zelfs zoo ver gegaan de
overheid te verzoeken een verbod
tegen de openbare processies uit te
vaardigen.
Het voor ons onbegrijpelijke in deze
geschiedenis is, dat de geestelijkheid
het nuttelooee harer actie nog niet
inziet. De lessen der historie zijn door
haar vergeten, anders zou zjj den stryd
met de overheid niet doen herleven.
De laatste maanden waren de ge
moederen gekalmeerd na de agitatie
in verband met de kerkelijke wetten.
Deze agitatie was toch op niets
nitgeloopen en dit teekent den aard
van den stryd.
Frankrijk is overwegend katholiek
Weliswaar verklaren velen, dat daar
de Roomsehen voor een groot deel
niet vast in de leer zyn, maar de echt
religieusen bedragen toch altjjd nog
vele millioenen en waren nu de wetten
betreffende de scheiding van kerk en
staat zoo tyranniek als sommige cleri
cal bladen willen doen gelooven,
dan zou de massa der goede katho
lieken er ziek niet zoo gedwee byi
hebben neergelegd.
De agitatie ging dan ook uit en
wortelde in een overdreven clerica-
Wat
Dat ik mij afvroeg of jij of ie
mand anders, die van je houdt, ooit
zal te weten komen, wie je verborgen
vijand is.
Het was niet verstandig, met
dien vent zoo'n vertrouwelijk gesprek
aan te knoopen, kleintje.
Ik zei niet veel, en ik dacht, dat
het verstandig zon zyn hem in een
goed humeur te brengen, dat hij er op
gesteld scheen te zjjn, over dat onder
werp te praten.
Nu En wat zei hij daarop
Hy lachte, en vroeg of ik het
heel graag zou willen weten.
Ik hoop, dat je „neen" zei, Ahne
Mie
Warempel niet, ik zei „ja" ant
woordde zy plotseling met energie,
nu met haar oogen op .Juliette geves
tigd, die nog doodstil en rechtop was
blijven zitten, terwijl zjj iedere bewe
ging van Anne Mie in het oog hield,
van het oogenblik af, dat deze met
haar verhaal begonnen was. Zon
ik dan niet graag willen weten, wie
je vijand is, Paul het schepsel, dat
laaghartig en verraderlijk genoeg was,
om te trachten je in de handen van
die schurken zonder genade over te
leveren? Welk kwaad hadt jij iemand
gedaan
Sst! sstAnne Mie! je bent te
opgewonden, zei hy, nn glimlaehend
in weerwil van zichzelf, om de hef-
j lisme, dat met den werkelijken gods
dienst niets uitstaande had.
De schoolstrijd, die nu door de
actie van een deel der geestelijkheid
weder is ontbrand, zal zeker de ka
tholieke partij als zoodanig geen goed
doen.
Naast den schoolstrijd is er een
ander onderwerp, dat de geesten in
Frankrijk bezig houdt. En dat is de
kwestie van
Het zwarte leger.
Het aantal geboorten in Frankrijk
is in verhouding tot het bevolkings
cijfer zeer gering, waardoor de be
volkingsaanwas in vergelijking tot
andere staten onrustbarend klein
blijft.
Natuurlijk heeft dit grooten invloed
op de legersterkte en de militaire
kracht der republiek. Nu is het denk
beeld opgeworpen een leger te vormen
nit de zwarte onderdanen, de bewo
ners der koloniën. Deze krijgsmacht
zou men wel niet willen gebruiken
in Europa, maar zou toch kunnen
dienen om de troepen, die voor de
bezetting der Algiersche garnizoenen
noodig zijn, vrij te maken.
Ook in België is het een
Lkgerkwestie
die dë gemoederen bezig houdt.
Daar gaat het in de eerste plaats
om de al of niet afschaffing van het
remplagantenstelsel.
De rechterzijde, die de meerderheid
heeft in de volksvertegenwoordiging,
is hierover verdeeld. De vrijzinnigen
zijn natunrlijk voor den persoonlijken
dienstplicht, terwijl byna alle partijen
overtuigd zjjn, dat het leger niet
blijven kan zooals het nu is.
Binnenland.
Dr. A. Kuyper treedt af.
De Tijd meldt
„Van eene zjjde, welke wy als be
trouwbaar en uitmuntend ingelicht
moeten beschouwen, ontvangen wy
uit 's-Gravenhage een bericht, waarvan
wy, om zijn hoogen ernst, niet dan
met het noodige voorbehoud melding
maken.
Volgens onzen hoogst achtbaren
zegsman, zon dr. Kuyper besloten
hebben, binnenkort voor het lidmaat
schap der Tweede Kamer te bedanken
en zou hy zelf van dit besluit reeds
aan enkele, politieke en ambtelijke
personen, ons met naam genoemd,
hebben kennis gegeven. Als reden,
welke tot zijn besluit zou geleid heb-
wordt opgegeven toenemende doof
heid."
Die doofheid schijnt dan wel akelig
snel te z(jn opgekomen, want in Juni
toen Kuyper zich in twee districten
liet eandideeren had hy er nog geen
last van.
Maar sinds dien heeft de oud
minister zoovéél en zulke scherpe
dingen moeten hooren, dat hy wellicht
daarvan doof geworden is.
Doof is dr. Kuyper geworden
stom was hy sinds maanden.
tigheid van het jonge meisje, over wat
hij als een kleinigheid beschouwde
de ontdekking van zyn eigen
vijand.
Het spijt my, Paul. Ik kan het
echter niet helpen, dat ik opgewon
den ben, zei Anne Mie op eigenaardig
gevoeligen toen, als ik spreek van
zulk laag verraad, als dat waarop
Merlin doelde.
Welnu? Waarop heeft hy dan
gezinspeeld
Hy deed meer dan zinspelen,
fluisterde Anne Mie bijna onhoorbaar
hij gaf m(j dit stukje papier de
anonieme beschuldiging, dezen morgen
aan den Publieken Vervolger gezon
den hy dacht, dat een onzer
misschien het handschrift zou her
kennen.
Toen zweeg zy, op een afstand van
ongeveer vijf passen van Déronlède
af, en stak hem het gekreukelde pa
piertje toe, dat zij tot nu toe styf in
de hand geklemd had gehouden.
Déroniéde stond op het punt het
van haar aan te nemen, en juist toen
hij zich had omgekeerd om dat te
doen, viel zyn oog op Juliette.
Zy zei niets, zy was alleen instinct
matig opgestaan, en stond het volgend
oogenblik naast Anne Mie.
Dat alles gebeurde in een minimum
van tyd en er heersehte doodelyke
stilte in de kamer, maar het was voor
Déroulède voldoende geweest om
Een droevig einde van een groot
begin
Mathilde aan het woord.
Mathilde heeft gesproken. In de
Groene vertelt ze hoe mr. Tideman
aan de brieven is gekomen. Ze deelt
mede dat zij die brieven aan mr. T.
afgaf nadat zij gezegd had „Brieven
zyn mij heilig, zullen ze u ook heilig
zijn". Mr. T. had hierop geantwoord
„Nu, heilig zijn ze my niet, maar u
kunt ze mij rustig toevertrouwen
niemand buiten mij zal deze brieven
zien of lezen en uit mijn handen ont
vangt u ze terug."
Mathilde heeft toen veel last gehad
om de gevaarlijke brieven terug te
krygen en toen zy ze had bleek 't
dat de manuscripten geregistreerd
waren, zoodat mr. T. er ten allen tyde
gebruik van kon maken.
Men ziet dat het relaas niets toe
of af doet aan de waarde der beschul
digingen, die in de brieven te lezen zijn.
De lintjes-zaak.
De regeering, antwoordend op de
vragen haar gedaan in het afdeelings-
verslag der Tweede Kamer, schuift
de zaak Kuyper-Lehman van zieh af.
ue regeering weigert zieh in te laten
met de lintjes affaire, omdat hare
verantwoordelijkheid er niet by be
trokken is. Zy weigert in te gaan op
de gestelde vragen, ook zoover zij
bedoelen een oordeel der regeering
uit te lokken over de handelingen
van den afgetreden minister, 't Ligt
ook niet op den weg der regeering,
wordt in de Memorie van Antwoord
gezegd, om te oordeelen over een
ambtsvoorganger, die aan een persoon
den weg gewezen gewezen hoeft om
een ridderorde te kannen bekomen.
Ook ten aanzien van de vraag of
iemand, die minister is, een som gelds
met eene bepaalde bestemming mag
aannemen en aan een aangewezen
adres bezorgen, verkiest de regeering
te zwijgen.
Ingezonden Stukken.
(Buiten verantwoordelijkheid der Re
dactie. De opname van de in deze
rubriek voorkomende artikelen bewij
zen geenszins dat de redactie er mede-
instemty.
Misbruik van «en matil.
Geachte Redactie.
Met het plaatsen van onderstaande
in het eerstvolgend nummer van Uw
blad, zult U mij verplichten
In de Goesche Courant van Vrijdag
avond jl. komt een kwakzalversadver-
tentie voor van de Palm Pill Company
te Amsterdam, vol van leugens en
als altyd met het doel de goedgeloo-
vige gemeente van haar geld te ont
lasten. Hoewel het tegenwoordig in
alle bladen dergelijke advertenties van
verdacht allooi regent, heb ik me nooit
geroepen gevoeld, tegen de bewerin
gen daarin, te moeten opkomen. Nu
echter wordt het anders, aangezien
bovengenoemd consortium brutaal
weg durft beweren dat haar rommel
schuld te lezen op het gelaat van
Juliette.
Het was niets anders dan instinct,
een plotselinge, afschuwelijke, onver
klaarbare openbaring. Haar ziel scheen
plotseling in al haar zonde en ellende
voor hem blootgelegd.
Het was hem of plotseling al zyn
idealen, zijn geluk en haar engelach
tigheid in vlammen waren opgegaan.
Zij was er niet meer. Zijne vereering
had opgehouden te bestaan.
Daar stond voor hem een mooie
vrouw, aan wie hjj al zijn liefde had
gegeven, die hjj had vereerd, eene
schuilplaats verleend en beschermd,
eu die hem daarvoor zóó had beloond.
Zy had zich toegang in zyn huis
weten te verschaffen, hem bespion-
neerd en bedrogen.
Dit alles kwam zóó plotseling, zóó
onverwacht, dat hij nog niet eens
naar 'haar motieven kon raden. Zjjn
leven, zijn verleden, bet tegenwoor
dige en de toekomst, alles werd weg
gevaagd door deze vernietiging van
zyn meest geliefkoosden droom. Hy
had alles vergeten, behalvo haar ver
raad hoe kon hy zich op dit oogen
blik zelfs herinneren, dat hy eens, lang
geleden, in een eerlijken strijd, haar
broeder had gedood
Wordt vervolgd).
