N°. i31 1909 Zaterdag 6 November. 96ste jaargang. 27 FEUILLETON. In stormachtige Tijden. GOESCHE Telefoonnummer 23. Directeur A. F. A. tan Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremars. De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond, uitgezonderd op feestdagen. Prijs per kwartaal, in Goes f 0,78, buiten Goes, franco f 1,23. Afzonderlijke nommers 3 cent. inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dag der uitgave. De prijs der gewone advertentiën'is van 1-5 regels50 et., eiken regel meer lOot. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 1—10 regels k f 1,— berekend. Bewijsnummers 6 cent. Bij dit no. bihoort een bijvoegsel Een verkapte stedelijke bala&ting. Meer en meer is in de laatste tien tallen jaren het besef'doorgedrongen, dat de gemesnsehap aan zich zelf verplicht is een aantal bedrijven, die een monopolistisch karakter dragen, in eigen beheer te nemen. Aanvankelijk waren in verschillende plaatsen b. v. de gasfabrieken parti culiere ondernemingen, wier voor naamste doel natuurlijk was en moest zjjn het behalen van een zoo groot mogelijke winst. De belangen der af nemers kwamen eerst in de tweede of derde plaats in aanmerking. Bevreemdend kon mendat verschijn sel niet noemen, daar van de heeren, die hun kapitaal in de onderneming waagden, geen philantropische be doelingen konden worden verwacht. In dit opzicht stonden de particu liere gasfabrieken volkomen gelijk met elke andere commereieele onderne ming. Een publiek nadeel bjj de par ticuliere gasfabrieken e. d was echter dat men hier te doen had met mono polistische bedrijven. De vergunning tot gaslevering werd verleend met uitsluiting van concurrenten. Aan de ondernemers werd concessie verleend en daarmede werd den ingezetenen alle kans ontnomen het gas te betrekken van eenige andere inrichting dan de eerst opgerichte fabriek. Onderlinge tarieveiistrjjd, die steeds een voor de afnemers gunstigen invloed heeft op de prijzen, was onmogeljjk gemaakt. De uitzonderings-omstandigheden, waaronder particuliere gasfabrieken, waterieidingsmaatsohappijen e. d. werkten, hebben in alle groote steden en vele kleinere er aanleiding toe ge geven, dat zjj door de gemeenschap, i. c. de gemeenten, in exploitatie zijn genomen. In Amsterdam b. v. heeft men de gemeentelijke exploitatie nog uitgebreid tot een ander monopolistisch bedrjjf, n.l. de tram. In verschillende plaatsen werden door de particuliere ondernemers in dertijd aanzienlijke winsten gemaakt en nu ligt het vooral in noodlijdende gemeenten zeer voor de hand te trach ten uit de bedrijven, die men in eigen beheer heeft, een zoet winstje te slaan, om daarmede de schrale gemeentekas te vetten. Dit is een methode van geldklopperij die nog op velen bekoring schijnt nit te oefenen en in de laatst gehouden gemeenteraadszitting drong de heer Dekker er bij de behandeling der begrooting op aan, de exploitatie der gasfabriek winstgevend te maken, om zoodoende zonder verhooging van den hoofdelijken omslag de gemeentelijke inkomsten te doen stijgen. Hoe volmondig we ook erkennen, dat in den flnanoieelen nood onzer stad zoo spoedig mogelijk dient te worden voorzien, dat we daarvoor van onze gasfabriek een melkkoetje mogen maken, kunnen we niet toe stemmen. Winst maken met dit gemeentelijk Naar het Engelsch. VAK Barones ORCZY. Elke gedachte, iedere gewaarwor ding in haar ziel concentreerde zich op dit eeneden man, dien zy be minde, te redden voor de gevolgen van haar eigen misdaad tegen hem. En daarom moest zelfs iedere schaduw van verdenking tegen hem verwijderd worden. De snoode wet van Merlin zou hem niet weer treffen. Toen Déroulède eindelijk losgelaten was na de vernedering, waaraan hij zich persoonlijk had moeten onder werpen, keek Merlin letterlijk rond naar een slachtoffer. Anderen naar zichzelf beoordeel end, was hij nu bang, dat de burger-afge vaardigde het gepeupel tegen hem op zou zetten uit wraak over de ver nederingen, waaraan hij zich had moeten onderwerpen. En toch was Merlin overtuigd, dat Déroulède schuldig was, dat er bewjjzenvan zjjn verraad bestonden, als hij maar wist, waar ze te vinden. bedrijf is alleen mogljjk, wanneer de gasprijs hooger wordt gesteld dan de productiekosten (hieronder natuur lijk te rekenen ruime afschrijving op machinerieën, gebouwen enz., desnoods ook het bedrag noodig voor vorming van een vernieuwingsfonds). Ging men tot dezen maatregel over, dan zouden we het verschil tusochen den gasprjjs en de productiekosten in den eigenljjken zin geen belasting kunnen noemen, doch in wezen zou het gelijk staan met een indirecte belasting, een belasting op het ver bruik, die zeer ongelijk op de bevol king zou drukken, zooals de meeste indirecte belastingen. Stelde gemeente-inkomsten worden verhoogd met f3000 winst door de gasfabriek behaald. Wie hebben van die f3000 dan het meeste opgebracht? Zijn het de meergegoeden Volstrekt niet, daar niet de meergegoeden de grootste gasverbruikers zijn. De win keliers en de industrieelen, die van een gasmotor gebruik maken, zouden enorm worden bezwaard, terwijl stil- levende vermogende renteniers slechts zeer weinig aan de f 3000 winst zouden hebben bijgedragen. Een belasting, die in de eerste plaats handel en nijverheid drukt en de groote inkomens bjjna geheel onbelast laat, is reeds daarom alleen nit den booze. Is versterking der gemeentelijke inkomsten noodig, dan moet men in geen geval trachten die te vinden door een maatregel, die zoo weinig rekening houdt met de draagkracht als een ,gas-belasting". Niet het behalen van winst, desnoods ten koste van den middenstand, mag het doel zijn eener gemeente-gas fabriek, maar wel de levering van gas tegen zoo laag mogeljjken prjjs en als in den Raad er op wordt ge wezen, dat genoemd bedrijf geen winsten afwerpt, dan kan men dit niet opvatten als een verwjjt, daar juist dit verschijnsel wijst op een gezonde exploitatie. Ernstiger zou het voor de betrokken commissie zijn, als men in verband met de omstandigheden waaronder de gasfabriek werkt, kon aantoonen, dat de inwoners onzer stad voor het gas een te hoogen prijs betalen. Maar hiervan is in onze gemeente geen sprake. B. Buitan lan<j. De mditekij in Griekenband. De aanvoerder der muiters, die meenden met één enkelen «lag de macht in handen te kunnen krijgen, zal zjjn gerechte straf niet ontgaan. Luitenant Tybaldos en eenige zijner aanhangers' die met hem waren gevlucht, nadat de torpedovloot het onderspit had gedolven in den strijd tegen de pantser- schepen, zijn gearresteerd. Tybaldos deed geen moeite om te ontvluchten, toen de gendarmen hem ontdekten, doch enkele zijner makkers poogden tevergeefs nog te ontkomen. Tybaldos beweerde bij zjjn arrestatie, dat hjj voornemens was zichzelf aan Hjj wendde zich tot Juliette met een onuitgesproken vraag in de adder achtige oogen. Zjj haalde de schouders op en maak te een gebaar, alsof zjj naar de deur wees. Er zjjn nog andere kamers in dit huis behalve deze, scheen haar gebaar te willen zeggenzoek daar. Daar zjjn de bewjjzen, probeer ze te vinden. Merlin stond tusschen haar en Dé roulède, zoodat de laatste vraag noch antwoord zag. U is slim, burger-afgevaardigde, zei Merlin, zich nu tot hem wendend, en ongetwjjfeid heeft het u moeite gekost uw verraderlijke correspon dentie te verstoppen. U begrjjpt na tuurlijk, dat het Comité van Alge meen Welzjjn zich niet tevreden stelt met een doorzoeken van uwe studeer kamer alleen, voegde hjj er bjj, een air van ironische welwillendheid aan nemend, en ik denk, dat u er niets tegen zal hebben, als ik en deze bur gers andere deelen van uw huis aan een onderzoek onderwerpen. Zooals u wilt, zei Déroulède droogjes. U wordt verzocht mede te gaan, burger-afgevaardigde, beval de ander kortaf. De vier mannen van de Nationale Garde gingen in een rjj staan buiten de studeerkamer, Merlin gaf Dérou- te melden bjj de overheid, opdat hem gelegenheid zou worden gegeven zjjn handelwjjze te verdedigen. Wat deze aanvoerder der muiters wel te beweren zal hebben Misschien zal hjj zich verontschuldigen met te betoogen, dat een krachtig ingrijpen van een moedig man noodig is om Griekenland van den afgrond te red den en als hjj dit te zijner verdediging aanvoert, zullen velen hem gelijk moeten geven, want werkcljjk staat de toestand in Griekenland bjjna gelyk met een complete anarchie. De bond van officieren heeft feiteljjk de macht in handen en de grondwet telijke regeering weinig of niets in te brengen. Als gevreesd wordt, dat de volks vertegenwoordiging een voor de offi cieren minder aangenaam besluit zal nemen, zenden deze heêren, die ge roepen zijn om de wetten te handha ven, kalmweg een afdeeling militairen naar het parlementsgebouw en de vertegenwoordigers der natie zijn dan wel zoo verstandig in te zien, dat men beter doet met den officierenbond goede vrienden te bljjven. Te hopen is, dat spoedig een betere periode moge aanbreken, zooals dit nu in Spanje reeds gebeurd is. Een algemeene verademing valt daar op te merken na het aftreden van het con- servatief-clerieale minister!e-Mauva. Het vrjjzinnige Kabinet heeft reeds verschillende maatregelen genomen die de spanning hebben doen ver minderen. Ook heeft het getracht |Mkek licht te brengen in het geval Ferrer. Er zjjn nameljjk een aantal acten betreffende het proces openbaar ge maakt. Men vindt er in de akte van be schuldiging, het rapport van den bjj- zittenden auditeur, hel vonnis, het rapport van den auditeur-generaal, dat van den kapitein-generaal van Catalonia, en een overzicht der desbe treffende wetsartikels uit het militair strafwetboek. Een verslag van de getuigenver klaringen, voor den rechter van in structie afgelegd, ontbreekt, hoewel in de akte van beschuldiging en in het rapport van den auditeur hiernaar verwezen wordt. Het is dus niet goed mogelijk, zich een juist beeld te vor men van de schuldmaat van beklaagde en van den beweerden samenhang tusschen Ferrer's revolutionnaire be drijvigheid en de troebelen in Barce lona. Maar een vreemden kjjk op het niet hooren op de zitting der getuigen geeft een mededeeling, dal na het proces-Ferrer door de krjj geraden van Barcelona nieuwe openbare terecht zittingen zijn gehouden, waarop wel de getuigen werden opgeroepen om hun verklaringen, in de instructie afgelegd, te herhalen. Zoo moet o.a, een geregeld getuigenverhoor hebben plaats gehad in een geding tegen een politieagent. Op grond van de getui genverklaringen, voor den officier, met het onderzoek belast, afgelegd, eischte de aanklager ook hier de doodstrat. léde bevel hem te volgen, waarna hij zelf ook heenging. Bjj de deur keerde hij zich nog eens om en keek Juliette aan. Wat u betreft, burgeres, zei hij met iets kwaadaardigs in zjjn stem als het blijkt, dat u ons om den tuin heeft geleid, zal het u slecht vergaan, denk daaraan. Verlaat het huis niet, totdat wjj terugkeeren. Misschien heb ik n een paar vragen te doen. HOOFDSTUK XIII. Ingewikkelde Knoopen. Juliette wachtte even totdat de voetstappen van de zes mannen weg stierven op den massie"en eikenhou ten trap. Voor 'teerst, sinds het zwaard van Damocles was gevallen, was zjj alleen met haar gedachten. Zjj had maar enkele oogenblikken om een uitkomst te vinden uit deze moeielijke positie, waariu zjj den man, dien zjj liefhad, zelf had gebracht. Merlin en zjjn mannen zouden straks terugkeeren. Dan zou de eomedie weer beginnen en zoolang de brie- ventasch in de studeerkamer bleef was Déroulède aan een reusachtig groot gevaar voor ontdekking bloot gesteld. Zij dacht er een oogenblik over om de brieventasch tusschen haar eigen kleeren te verbergen, maar 'n oogen - blik van nadenken overtuigde haar, De krijgsraad liet echter de getuigen zelf verschjjnen en sprak den man vrjj op de weifelende en elkaar tegen sprekende getuigenissen. Zonder dit getuigenverhoor zou dus de man reeds in de bolle gracht van het fort Montjuich zijn gefusilleerd terwijl hjj thans springlevend en vrjj door de straten van Barcelona wan delt. Duideljjk bljjkt dus, dat het proces- Ferrer, waarschijnlijk op bevel van hoogerkand, op bijzondere en voor de onschuldige zeer nadeelige wjjze is gevoerd. Wat de andere erfenis van het ministerie-Maura, de Rif expeditie be treft, is er zoo weiuing nieuws, dat men bjjna den oorlog in Marokko zon vergeten. Zelfs in Spanje schjjnt men zich er weinig meer van aan te trekken en van anti-militairistische betoogingen is geen sprake meer. Trouwens in meerdere landen neemt men het versohjjnsel waar, dat zelfs de sociaal-democraten niet meer in den strengslen zin tot de anti-mili- tairisten moeten worden gerekend. Dit bljjkt o.a. uit een Merkwaardiqe redevoering door den socialistischen afgevaardigde Vandervelde in de Belgische Kamer gehouden. De socialistische leider begon met er op te wijzen, dat de positie der socialisten zeer moeilijk is. Zjj zjjn republikeinen en voorstanders van vermindering der militaire lasten. Zullen zij nu een meerderheid vormen met de royalistische militairisten, die de militaire lasten willen verhoogen Het verblijf in de kazerne is echter stellig verbeterd en zoo de dienst verkort was zou het verblijf voor eenigen tijd in de kirzerne nuttig zijn voor veel jonge lieden. Spreker wees op de groove ooriogs uiigaven in Duitsciiland. Engeland en Frankrjjk «n erkende dat België een prachtig terrein is voor veldslagen. Het moet dus een goed leger hebben, in staat de onzijdigheid te verdedigen. Aldus redeneerde de Belgische sociaal-democraat Vandervelde. Men zal moeten erkennen, dat zjjn woorden rerstandiger zjjn dan die van een anderen volksvertegenwoor diger, wiens leuze steeds wasgeen man en geen cenl Een prachtige leuze, mits zij door de geheele wereld werd aangeheven, doch zoo lang de naburige staten voortgaan zich te wapenen, kan geen volk weerloos blijven, zonder daar mede het eigen bestaan in de waag schaal te stellen. Binnenland. Holde aan den heer Lovink. Maandag had in den Dierentuin te 's Gravenhage in tegenwoordigheid van zeer vele belangstellenden, o. w. minister Talma, de oud-minister de Marez Oyens en de voorzitter der Tweede Kamer, plaats de aanbieding van het huldeblijk van den landbouw dat dit niets zon geven. Zjj had de papieren zelf niet gezienmaar zjj konden alle wel een duideljjk bewjj» van de schuld van Déroulède bevatten de correspondentie was waarschijnlijk door hem zelf geschreven. Als Merlin in zjjn woede, teleurstel ling en kwaadaardigheid order gaf, dat men haar kleeren moest door zoeken 1 De afschuw voor die vernedering deed haar beven, maar zjj zou er zich aan hebben onderworpen, als zij daarmee Déroulède had kunnen redden. Maar daarvan kon zij niet zeker zijn dan nadat zij de papieren had door gekeken en daarvoor bad zjj nu geen tjjd. Haar eerste en voornaamste idee was deze kamer met de compromit- teerende papieren te verlaten. Als hjj buiten verdenking zou blyven, moest er hier geen spoor van overbljjven. Zjj stond van de sofa op en gluurde door de deur. De hal was nn verlaten, aan den linkervleugel van het huis klonken op de bovenverdieping de zware voetstappen der soldaten en men kon het onbeschaafde lachen van Merlin duideljjk hooren. Juliette bleef even luisteren, en trachtte te begrijpen, wat er gebeurde. Ja, zjj waren allen naar de slaap kamer van Déroulède gegaan, die aan hel uiterste eii.d van den liukervleugel lag, aan het eind van de gang op de aan den heer H. J Lovink, den aftre denden directeur generaal van den Landbouw. De Voorzitter van hetNederlandsche Landbouw Comité voor het huldeblijk, de heer P. J. de Bruine, hield daarbjj een toespraak, waarin werd getuigd van het vele goede, dat de heer Lovink hielp tot stand brengen. De gehuldigde was zeer aangedaan toen hjj het podium beklom om de rede van den heer de Bruine te be antwoorden. Het huldeblijk, dat de heer Lovink is aangeboden, bestaat uit een gedenk penning in goud, zilver en brons. Aan de voorzijde vertoont zich de beeltenis van den heer Lovink, gemo delleerd door Toon Dupuis. De geljjkenis is bijzonder treffend. Onder de beeltenis de woorden Uerms. Johannes Lovink, Directeut-Generaal van den Landbouw, 1901—1909. De keerzjjde van den penning ver toont, naar een model van den heer Van Goor, de attributen van land-, bosch- en tuinbouw en het onderschrift: .Hulde aan den man wien Nederland zooveel verplicht is." De penning werd vervaardigd in de bekende fa briek van Begeer te Utrecht. Z. K. H. de Prins heeft telegrafisch aan het Uitvoerend Comité voor het huldehljjk aan den heer Lovink doen weten, dat Z. K. H. aan dit huldebljjk wenscht bjj te dragen Gister had de aanbieding plaats van het huldebljjk van den Neder- landschen Tuinbouw, bestaande uiteen compleet stel tafelzilver verval in een mahoniehouten cassette, en ook nu waren er vele belangstellenden tegen woordig. De heer C. van Lennep, onder voorzitter van den Nederlandschen Tuinbouwraad, hielt een toespraak, die de heer Lovink beantwoordde. Ingezonden Stukken. (Buiten verantwoordelijkheid der Re dactie. De opname van de in deze rubriek voorkomende artikelen bewij zen geenszins dat de redactie er mede- instemtv. Mijnheer de Redacteur, magonder- geteekende een plaatsje verzoeken in uw veel gelezen blad. Naar aanleiding van hetgemeente- raadsverslag van 26 October 1909, betreffende rioleering aan de Ruiter- laan en Piet Heinstraat, wordt gezegd dat door dhr. Jacobs nooit een aan vraag is gedaan om te rioleeren, noch aan het gemeentebestuur, noch aan den polder de breede watering. Hoe kon Jacobs dit doen Hjj bouwt geen nieuwe straat, maar aan bestaande en reeds gedoopte en bewoonde straten, heeft aan al zjjne verplichtingen voldaan om te mogen bouwen en wie zon denken aan rio leering van de sloot, terwjjl aan de overzjjde van de beide straten dezelf de toestand bestaat en die woningen door overbrugging toegang tot den publieken weg bekomen. Toen Jacobs zjjn bouwplan had eerste verdieping. Er zou misschien juist tijd genoeg zjjn om te volbrengen, wat zjj nu besloten was te doen. Zoo goed als zjj maar eenigszins kon, verborg zjj de dikke portefeuille tusschen de plooien van haar japon. Het was nu letterlijk er op of er onder. Als zij op den trap door een van de mannen gegrepen werd, kon niets haar, ofmogeljjk Déroulède meer redden. Maar in elk geval was ontdekking zeker als zjj bleef, waar zjj was, als zjj de zaken hun eigen gang liet gaan, Liever besloot zjj het gevaar te trot- seeren. Heel zachtjes sloop zjj de kamer uit en de groote eikenhouten trap op Merlin en zijn mannen waren zoo druk bezig met alles in de slaapkamer van Déroulède na te snuffelen, dat zjj geen acht sloegen op hetgeen achter hen gebeurde. Juliette kwam op de bovengang, sloeg haastig rechts af en snelde over den dikken looper naar haar eigen kamer. Dit alles had zich in minder dan een minuut afgespeeld. Het volgend oogenblik hoorde zjj de stem van Merlin, die een der mannen beval op wacht te gaan staan in de gang, maar op dat oogenblik was zjj al veilig en wel in haar kamer. Zjj sloot hoel zacht de deur achter zich. Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1909 | | pagina 1