N°. i31 1909
Zaterdag 6 November.
96ste jaargang.
27 FEUILLETON.
In stormachtige Tijden.
GOESCHE
Telefoonnummer 23. Directeur A. F. A. tan Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremars.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, in Goes f 0,78, buiten Goes, franco f 1,23.
Afzonderlijke nommers 3 cent.
inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
De prijs der gewone advertentiën'is van 1-5 regels50 et., eiken regel meer lOot.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels k f 1,— berekend.
Bewijsnummers 6 cent.
Bij dit no. bihoort een bijvoegsel
Een verkapte stedelijke bala&ting.
Meer en meer is in de laatste tien
tallen jaren het besef'doorgedrongen,
dat de gemesnsehap aan zich zelf
verplicht is een aantal bedrijven, die
een monopolistisch karakter dragen,
in eigen beheer te nemen.
Aanvankelijk waren in verschillende
plaatsen b. v. de gasfabrieken parti
culiere ondernemingen, wier voor
naamste doel natuurlijk was en moest
zjjn het behalen van een zoo groot
mogelijke winst. De belangen der af
nemers kwamen eerst in de tweede
of derde plaats in aanmerking.
Bevreemdend kon mendat verschijn
sel niet noemen, daar van de heeren,
die hun kapitaal in de onderneming
waagden, geen philantropische be
doelingen konden worden verwacht.
In dit opzicht stonden de particu
liere gasfabrieken volkomen gelijk met
elke andere commereieele onderne
ming. Een publiek nadeel bjj de par
ticuliere gasfabrieken e. d was echter
dat men hier te doen had met mono
polistische bedrijven. De vergunning
tot gaslevering werd verleend met
uitsluiting van concurrenten. Aan de
ondernemers werd concessie verleend
en daarmede werd den ingezetenen alle
kans ontnomen het gas te betrekken
van eenige andere inrichting dan de
eerst opgerichte fabriek. Onderlinge
tarieveiistrjjd, die steeds een voor de
afnemers gunstigen invloed heeft op de
prijzen, was onmogeljjk gemaakt.
De uitzonderings-omstandigheden,
waaronder particuliere gasfabrieken,
waterieidingsmaatsohappijen e. d.
werkten, hebben in alle groote steden
en vele kleinere er aanleiding toe ge
geven, dat zjj door de gemeenschap,
i. c. de gemeenten, in exploitatie zijn
genomen. In Amsterdam b. v. heeft
men de gemeentelijke exploitatie nog
uitgebreid tot een ander monopolistisch
bedrjjf, n.l. de tram.
In verschillende plaatsen werden
door de particuliere ondernemers in
dertijd aanzienlijke winsten gemaakt
en nu ligt het vooral in noodlijdende
gemeenten zeer voor de hand te trach
ten uit de bedrijven, die men in eigen
beheer heeft, een zoet winstje te slaan,
om daarmede de schrale gemeentekas
te vetten.
Dit is een methode van geldklopperij
die nog op velen bekoring schijnt nit
te oefenen en in de laatst gehouden
gemeenteraadszitting drong de heer
Dekker er bij de behandeling der
begrooting op aan, de exploitatie der
gasfabriek winstgevend te maken, om
zoodoende zonder verhooging van den
hoofdelijken omslag de gemeentelijke
inkomsten te doen stijgen.
Hoe volmondig we ook erkennen,
dat in den flnanoieelen nood onzer
stad zoo spoedig mogelijk dient te
worden voorzien, dat we daarvoor
van onze gasfabriek een melkkoetje
mogen maken, kunnen we niet toe
stemmen.
Winst maken met dit gemeentelijk
Naar het Engelsch.
VAK
Barones ORCZY.
Elke gedachte, iedere gewaarwor
ding in haar ziel concentreerde zich
op dit eeneden man, dien zy be
minde, te redden voor de gevolgen
van haar eigen misdaad tegen hem.
En daarom moest zelfs iedere schaduw
van verdenking tegen hem verwijderd
worden.
De snoode wet van Merlin zou hem
niet weer treffen.
Toen Déroulède eindelijk losgelaten
was na de vernedering, waaraan hij
zich persoonlijk had moeten onder
werpen, keek Merlin letterlijk rond
naar een slachtoffer.
Anderen naar zichzelf beoordeel end,
was hij nu bang, dat de burger-afge
vaardigde het gepeupel tegen hem
op zou zetten uit wraak over de ver
nederingen, waaraan hij zich had
moeten onderwerpen. En toch was
Merlin overtuigd, dat Déroulède
schuldig was, dat er bewjjzenvan
zjjn verraad bestonden, als hij maar
wist, waar ze te vinden.
bedrijf is alleen mogljjk, wanneer
de gasprijs hooger wordt gesteld dan
de productiekosten (hieronder natuur
lijk te rekenen ruime afschrijving op
machinerieën, gebouwen enz., desnoods
ook het bedrag noodig voor vorming
van een vernieuwingsfonds).
Ging men tot dezen maatregel over,
dan zouden we het verschil tusochen
den gasprjjs en de productiekosten in
den eigenljjken zin geen belasting
kunnen noemen, doch in wezen zou
het gelijk staan met een indirecte
belasting, een belasting op het ver
bruik, die zeer ongelijk op de bevol
king zou drukken, zooals de meeste
indirecte belastingen.
Stelde gemeente-inkomsten worden
verhoogd met f3000 winst door de
gasfabriek behaald. Wie hebben van
die f3000 dan het meeste opgebracht?
Zijn het de meergegoeden Volstrekt
niet, daar niet de meergegoeden de
grootste gasverbruikers zijn. De win
keliers en de industrieelen, die van
een gasmotor gebruik maken, zouden
enorm worden bezwaard, terwijl stil-
levende vermogende renteniers slechts
zeer weinig aan de f 3000 winst zouden
hebben bijgedragen.
Een belasting, die in de eerste plaats
handel en nijverheid drukt en de
groote inkomens bjjna geheel onbelast
laat, is reeds daarom alleen nit den
booze.
Is versterking der gemeentelijke
inkomsten noodig, dan moet men in
geen geval trachten die te vinden
door een maatregel, die zoo weinig
rekening houdt met de draagkracht
als een ,gas-belasting".
Niet het behalen van winst, desnoods
ten koste van den middenstand, mag
het doel zijn eener gemeente-gas
fabriek, maar wel de levering van
gas tegen zoo laag mogeljjken prjjs
en als in den Raad er op wordt ge
wezen, dat genoemd bedrijf geen
winsten afwerpt, dan kan men dit niet
opvatten als een verwjjt, daar juist
dit verschijnsel wijst op een gezonde
exploitatie.
Ernstiger zou het voor de betrokken
commissie zijn, als men in verband
met de omstandigheden waaronder de
gasfabriek werkt, kon aantoonen, dat
de inwoners onzer stad voor het gas
een te hoogen prijs betalen.
Maar hiervan is in onze gemeente
geen sprake. B.
Buitan lan<j.
De mditekij in Griekenband.
De aanvoerder der muiters, die
meenden met één enkelen «lag de macht
in handen te kunnen krijgen, zal zjjn
gerechte straf niet ontgaan. Luitenant
Tybaldos en eenige zijner aanhangers'
die met hem waren gevlucht, nadat
de torpedovloot het onderspit had
gedolven in den strijd tegen de pantser-
schepen, zijn gearresteerd.
Tybaldos deed geen moeite om te
ontvluchten, toen de gendarmen hem
ontdekten, doch enkele zijner makkers
poogden tevergeefs nog te ontkomen.
Tybaldos beweerde bij zjjn arrestatie,
dat hjj voornemens was zichzelf aan
Hjj wendde zich tot Juliette met
een onuitgesproken vraag in de adder
achtige oogen.
Zjj haalde de schouders op en maak
te een gebaar, alsof zjj naar de deur
wees.
Er zjjn nog andere kamers in
dit huis behalve deze, scheen haar
gebaar te willen zeggenzoek daar.
Daar zjjn de bewjjzen, probeer ze te
vinden.
Merlin stond tusschen haar en Dé
roulède, zoodat de laatste vraag noch
antwoord zag.
U is slim, burger-afgevaardigde,
zei Merlin, zich nu tot hem wendend,
en ongetwjjfeid heeft het u moeite
gekost uw verraderlijke correspon
dentie te verstoppen. U begrjjpt na
tuurlijk, dat het Comité van Alge
meen Welzjjn zich niet tevreden stelt
met een doorzoeken van uwe studeer
kamer alleen, voegde hjj er bjj, een
air van ironische welwillendheid aan
nemend, en ik denk, dat u er niets
tegen zal hebben, als ik en deze bur
gers andere deelen van uw huis aan
een onderzoek onderwerpen.
Zooals u wilt, zei Déroulède
droogjes.
U wordt verzocht mede te gaan,
burger-afgevaardigde, beval de ander
kortaf.
De vier mannen van de Nationale
Garde gingen in een rjj staan buiten
de studeerkamer, Merlin gaf Dérou-
te melden bjj de overheid, opdat hem
gelegenheid zou worden gegeven zjjn
handelwjjze te verdedigen.
Wat deze aanvoerder der muiters
wel te beweren zal hebben Misschien
zal hjj zich verontschuldigen met te
betoogen, dat een krachtig ingrijpen
van een moedig man noodig is om
Griekenland van den afgrond te red
den en als hjj dit te zijner verdediging
aanvoert, zullen velen hem gelijk
moeten geven, want werkcljjk staat
de toestand in Griekenland bjjna gelyk
met een complete anarchie.
De bond van officieren heeft feiteljjk
de macht in handen en de grondwet
telijke regeering weinig of niets in te
brengen.
Als gevreesd wordt, dat de volks
vertegenwoordiging een voor de offi
cieren minder aangenaam besluit zal
nemen, zenden deze heêren, die ge
roepen zijn om de wetten te handha
ven, kalmweg een afdeeling militairen
naar het parlementsgebouw en de
vertegenwoordigers der natie zijn dan
wel zoo verstandig in te zien, dat
men beter doet met den officierenbond
goede vrienden te bljjven.
Te hopen is, dat spoedig een betere
periode moge aanbreken, zooals dit
nu in Spanje reeds gebeurd is. Een
algemeene verademing valt daar op
te merken na het aftreden van het con-
servatief-clerieale minister!e-Mauva.
Het vrjjzinnige Kabinet heeft reeds
verschillende maatregelen genomen
die de spanning hebben doen ver
minderen.
Ook heeft het getracht
|Mkek licht
te brengen in het geval Ferrer.
Er zjjn nameljjk een aantal acten
betreffende het proces openbaar ge
maakt.
Men vindt er in de akte van be
schuldiging, het rapport van den bjj-
zittenden auditeur, hel vonnis, het
rapport van den auditeur-generaal,
dat van den kapitein-generaal van
Catalonia, en een overzicht der desbe
treffende wetsartikels uit het militair
strafwetboek.
Een verslag van de getuigenver
klaringen, voor den rechter van in
structie afgelegd, ontbreekt, hoewel
in de akte van beschuldiging en in
het rapport van den auditeur hiernaar
verwezen wordt. Het is dus niet goed
mogelijk, zich een juist beeld te vor
men van de schuldmaat van beklaagde
en van den beweerden samenhang
tusschen Ferrer's revolutionnaire be
drijvigheid en de troebelen in Barce
lona. Maar een vreemden kjjk op het
niet hooren op de zitting der getuigen
geeft een mededeeling, dal na het
proces-Ferrer door de krjj geraden van
Barcelona nieuwe openbare terecht
zittingen zijn gehouden, waarop wel
de getuigen werden opgeroepen om
hun verklaringen, in de instructie
afgelegd, te herhalen. Zoo moet o.a,
een geregeld getuigenverhoor hebben
plaats gehad in een geding tegen een
politieagent. Op grond van de getui
genverklaringen, voor den officier, met
het onderzoek belast, afgelegd, eischte
de aanklager ook hier de doodstrat.
léde bevel hem te volgen, waarna hij
zelf ook heenging. Bjj de deur keerde
hij zich nog eens om en keek Juliette
aan.
Wat u betreft, burgeres, zei hij
met iets kwaadaardigs in zjjn stem
als het blijkt, dat u ons om den tuin
heeft geleid, zal het u slecht vergaan,
denk daaraan. Verlaat het huis niet,
totdat wjj terugkeeren. Misschien heb
ik n een paar vragen te doen.
HOOFDSTUK XIII.
Ingewikkelde Knoopen.
Juliette wachtte even totdat de
voetstappen van de zes mannen weg
stierven op den massie"en eikenhou
ten trap.
Voor 'teerst, sinds het zwaard van
Damocles was gevallen, was zjj alleen
met haar gedachten.
Zjj had maar enkele oogenblikken
om een uitkomst te vinden uit deze
moeielijke positie, waariu zjj den man,
dien zjj liefhad, zelf had gebracht.
Merlin en zjjn mannen zouden straks
terugkeeren. Dan zou de eomedie
weer beginnen en zoolang de brie-
ventasch in de studeerkamer bleef
was Déroulède aan een reusachtig
groot gevaar voor ontdekking bloot
gesteld.
Zij dacht er een oogenblik over om
de brieventasch tusschen haar eigen
kleeren te verbergen, maar 'n oogen -
blik van nadenken overtuigde haar,
De krijgsraad liet echter de getuigen
zelf verschjjnen en sprak den man
vrjj op de weifelende en elkaar tegen
sprekende getuigenissen.
Zonder dit getuigenverhoor zou dus
de man reeds in de bolle gracht van
het fort Montjuich zijn gefusilleerd
terwijl hjj thans springlevend en vrjj
door de straten van Barcelona wan
delt.
Duideljjk bljjkt dus, dat het proces-
Ferrer, waarschijnlijk op bevel van
hoogerkand, op bijzondere en voor de
onschuldige zeer nadeelige wjjze is
gevoerd.
Wat de andere erfenis van het
ministerie-Maura, de Rif expeditie be
treft, is er zoo weiuing nieuws, dat
men bjjna den oorlog in Marokko zon
vergeten.
Zelfs in Spanje schjjnt men zich er
weinig meer van aan te trekken en
van anti-militairistische betoogingen
is geen sprake meer.
Trouwens in meerdere landen neemt
men het versohjjnsel waar, dat zelfs
de sociaal-democraten niet meer in
den strengslen zin tot de anti-mili-
tairisten moeten worden gerekend.
Dit bljjkt o.a. uit een
Merkwaardiqe redevoering
door den socialistischen afgevaardigde
Vandervelde in de Belgische Kamer
gehouden.
De socialistische leider begon met
er op te wijzen, dat de positie der
socialisten zeer moeilijk is. Zjj zjjn
republikeinen en voorstanders van
vermindering der militaire lasten.
Zullen zij nu een meerderheid vormen
met de royalistische militairisten, die
de militaire lasten willen verhoogen
Het verblijf in de kazerne is echter
stellig verbeterd en zoo de dienst
verkort was zou het verblijf voor
eenigen tijd in de kirzerne nuttig
zijn voor veel jonge lieden.
Spreker wees op de groove ooriogs
uiigaven in Duitsciiland. Engeland en
Frankrjjk «n erkende dat België een
prachtig terrein is voor veldslagen.
Het moet dus een goed leger hebben,
in staat de onzijdigheid te verdedigen.
Aldus redeneerde de Belgische
sociaal-democraat Vandervelde.
Men zal moeten erkennen, dat zjjn
woorden rerstandiger zjjn dan die
van een anderen volksvertegenwoor
diger, wiens leuze steeds wasgeen
man en geen cenl
Een prachtige leuze, mits zij door
de geheele wereld werd aangeheven,
doch zoo lang de naburige staten
voortgaan zich te wapenen, kan geen
volk weerloos blijven, zonder daar
mede het eigen bestaan in de waag
schaal te stellen.
Binnenland.
Holde aan den heer Lovink.
Maandag had in den Dierentuin te
's Gravenhage in tegenwoordigheid
van zeer vele belangstellenden, o. w.
minister Talma, de oud-minister de
Marez Oyens en de voorzitter der
Tweede Kamer, plaats de aanbieding
van het huldeblijk van den landbouw
dat dit niets zon geven. Zjj had de
papieren zelf niet gezienmaar zjj
konden alle wel een duideljjk bewjj»
van de schuld van Déroulède bevatten
de correspondentie was waarschijnlijk
door hem zelf geschreven.
Als Merlin in zjjn woede, teleurstel
ling en kwaadaardigheid order gaf,
dat men haar kleeren moest door
zoeken 1
De afschuw voor die vernedering
deed haar beven, maar zjj zou er zich
aan hebben onderworpen, als zij
daarmee Déroulède had kunnen redden.
Maar daarvan kon zij niet zeker zijn
dan nadat zij de papieren had door
gekeken en daarvoor bad zjj nu geen
tjjd.
Haar eerste en voornaamste idee
was deze kamer met de compromit-
teerende papieren te verlaten. Als hjj
buiten verdenking zou blyven, moest
er hier geen spoor van overbljjven.
Zjj stond van de sofa op en gluurde
door de deur. De hal was nn verlaten,
aan den linkervleugel van het huis
klonken op de bovenverdieping de
zware voetstappen der soldaten en
men kon het onbeschaafde lachen
van Merlin duideljjk hooren.
Juliette bleef even luisteren, en
trachtte te begrijpen, wat er gebeurde.
Ja, zjj waren allen naar de slaap
kamer van Déroulède gegaan, die aan
hel uiterste eii.d van den liukervleugel
lag, aan het eind van de gang op de
aan den heer H. J Lovink, den aftre
denden directeur generaal van den
Landbouw.
De Voorzitter van hetNederlandsche
Landbouw Comité voor het huldeblijk,
de heer P. J. de Bruine, hield
daarbjj een toespraak, waarin werd
getuigd van het vele goede, dat de
heer Lovink hielp tot stand brengen.
De gehuldigde was zeer aangedaan
toen hjj het podium beklom om de
rede van den heer de Bruine te be
antwoorden.
Het huldeblijk, dat de heer Lovink
is aangeboden, bestaat uit een gedenk
penning in goud, zilver en brons.
Aan de voorzijde vertoont zich de
beeltenis van den heer Lovink, gemo
delleerd door Toon Dupuis.
De geljjkenis is bijzonder treffend.
Onder de beeltenis de woorden
Uerms. Johannes Lovink,
Directeut-Generaal van den Landbouw,
1901—1909.
De keerzjjde van den penning ver
toont, naar een model van den heer
Van Goor, de attributen van land-,
bosch- en tuinbouw en het onderschrift:
.Hulde aan den man wien Nederland
zooveel verplicht is." De penning
werd vervaardigd in de bekende fa
briek van Begeer te Utrecht.
Z. K. H. de Prins heeft telegrafisch
aan het Uitvoerend Comité voor het
huldehljjk aan den heer Lovink doen
weten, dat Z. K. H. aan dit huldebljjk
wenscht bjj te dragen
Gister had de aanbieding plaats
van het huldebljjk van den Neder-
landschen Tuinbouw, bestaande uiteen
compleet stel tafelzilver verval in een
mahoniehouten cassette, en ook nu
waren er vele belangstellenden tegen
woordig.
De heer C. van Lennep, onder
voorzitter van den Nederlandschen
Tuinbouwraad, hielt een toespraak,
die de heer Lovink beantwoordde.
Ingezonden Stukken.
(Buiten verantwoordelijkheid der Re
dactie. De opname van de in deze
rubriek voorkomende artikelen bewij
zen geenszins dat de redactie er mede-
instemtv.
Mijnheer de Redacteur, magonder-
geteekende een plaatsje verzoeken in
uw veel gelezen blad.
Naar aanleiding van hetgemeente-
raadsverslag van 26 October 1909,
betreffende rioleering aan de Ruiter-
laan en Piet Heinstraat, wordt gezegd
dat door dhr. Jacobs nooit een aan
vraag is gedaan om te rioleeren, noch
aan het gemeentebestuur, noch aan
den polder de breede watering. Hoe
kon Jacobs dit doen
Hjj bouwt geen nieuwe straat, maar
aan bestaande en reeds gedoopte en
bewoonde straten, heeft aan al zjjne
verplichtingen voldaan om te mogen
bouwen en wie zon denken aan rio
leering van de sloot, terwjjl aan de
overzjjde van de beide straten dezelf
de toestand bestaat en die woningen
door overbrugging toegang tot den
publieken weg bekomen.
Toen Jacobs zjjn bouwplan had
eerste verdieping. Er zou misschien
juist tijd genoeg zjjn om te volbrengen,
wat zjj nu besloten was te doen.
Zoo goed als zjj maar eenigszins
kon, verborg zjj de dikke portefeuille
tusschen de plooien van haar japon.
Het was nu letterlijk er op of er
onder. Als zij op den trap door een
van de mannen gegrepen werd, kon
niets haar, ofmogeljjk Déroulède
meer redden.
Maar in elk geval was ontdekking
zeker als zjj bleef, waar zjj was, als
zjj de zaken hun eigen gang liet gaan,
Liever besloot zjj het gevaar te trot-
seeren.
Heel zachtjes sloop zjj de kamer uit
en de groote eikenhouten trap op
Merlin en zijn mannen waren zoo
druk bezig met alles in de slaapkamer
van Déroulède na te snuffelen, dat zjj
geen acht sloegen op hetgeen achter
hen gebeurde. Juliette kwam op de
bovengang, sloeg haastig rechts af en
snelde over den dikken looper naar
haar eigen kamer.
Dit alles had zich in minder dan
een minuut afgespeeld. Het volgend
oogenblik hoorde zjj de stem van
Merlin, die een der mannen beval op
wacht te gaan staan in de gang, maar
op dat oogenblik was zjj al veilig en
wel in haar kamer. Zjj sloot hoel zacht
de deur achter zich.
Wordt vervolgd).