N". 128 1909.
Zaterdag 30 October,
9(i8tc jaargang.
24 FEUILLETON.
In stormachtige Tijden.
GOESCHE
COURANT.
Telufoonnummer 22. Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
De uitgave dozer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen,
l'rijs per kwartaal, in Goes 0,75, buiten Goes, franco f 1,25.
Afzonderlijke notmners 5 cent.
inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
De prijs der gewone ad verten tiën'.s van 1-5 regelsöO et., eiken regel meerlOct.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prjjs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjk- en doodsberiehten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels h 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
bevolking tracht af te leiden op kwes
ties van internationalen aard.
Het is echter een
Tactiek die niet altijd orgaat.
Dit heeft o.a. het vorige Spaansche
ministerie bemerkt. Misschien heeft
ook dit verwacht, dat de gebeurtenis
sen in Marokko een heilzamen invloed
zouden hebben op den binnenland-
schen toestand.
Is dit zoo, dan heeft het zich deer
lijk vergist, want juist de expedilie
in het Rif-gebied, waarvan we de
laatste dagen zoo weinig hooren, is
aanleiding geweest van de heftige
beroeringen die tenslotte indirect het
ministerie ten val brachten.
School en Kerk.
De kerk en de doodstraf.
De classis Apeldoorn der Gerefor
meerde kerken heeft commissoriaal
gemaakt een instructie, waarbij het
voorstel wordt gedaan bij de Regeering
op wederinvoering van de doodstraf
aan te dringen,
Uit de Pers.
Dr. Küijper en zijn partij.
De heer M. H. A. van der Valk,
dominee en detective te Rotterdam,
heeft het in zjjn blad „De Hoop" ook
over dr. Kuyper en schrijft o.a.
„Nu hebben wjj het nog niet eens
over alles, wat beweerd wordt over
dr. K., in vrijzinnige kringen, doch
als waar is, wat door antirevolution-
nairen, nader gezegd door leden der
Gereformeerde kerken, die oin n a a m
en positie mogen genoemd worden
over dr. Kuyper verteld, gefluisterd
wordt, dan is het bar, bar, en
meer dan ba r."
Tochden Leider trouw
Binnenland.
De zaak Küvper in het voorloopig
verslag.
Bjj het afdeelings-onderzoek naar de
Staatsbegrooting is ook de veel be
sproken lintjeszaak ter sprake ge
bracht. In het voorloopig verslag be
slaat deze drie kolommen, zoodat we
daarvan slechts een beknopt overzicht
kunnen geven.
Vele leden waren van oordeel, dat
het voorgevallene van dien aard is,
dat de Kamer zich aan eene bespre
king daarvan niet mag onttrekken.
Terwijl tot dusver ons land zich onder
scheidde door de zuiverheid zijner
politieke zeden en nimmer gebleken
is (van het geven van ridderorden in
verband met politieke verkiezingen,
hadden deze leden den indruk gekre
gen, dat door de wjjze, waarop ten
deze door den toenmaligen Minister
van Binnenlandsche Zaken gehandeld
is, de goede naam der Regeering niet
zonder reden in binnen- en buiten
land In opspraak is gebracht. Men
achtte eene bespreking te meer noodig,
omdat het hier betreft handelingen
van den leider eener invloedrijke party
die er hare eer in stolt op te komen,
voor hooge beginselen van moraliteit.
Hier scheen te blijken, dat het voor
opstellen van Cbrisjelijke leuzen geen
waarborg geeft voor het hoog houden
van het gezag. Naar men meende,
moeten de pol tieke medestanders van
dr. Kuyper in de verantwoordelijk
heid voor zijne houding deelen, zoo
lang zjj die houding verded.igen.
Ten einde zich te vrijwaren voorde
besehuldiging dat zij zich ten deze
zouden schuldig maken aan lasterlijke
aantijgingen, uitgevonden om een poli-
tieken tegenstander te treffen, stelden
deze leden er prijs op aan te toonen,
dat de grieven, welke zij tegen de
houding van den oud-Minister hadden,
berusten op de door hem zeiven in
De Standaard van 29 Juni j.l, afge
legde verklaringen.
Ünwederlegbaar wordt dan uit die
verklaringen van Kuyper zelf aange
toond dat dr. Kuyper daarin onwaar
heden gezegd heeft en dat in andere
opzichten die verklaringen bekente
nissen zjjn.
Sommige leden waren van oordeel,
dat de hierboven aangestipte feiten,
in onderling verband beschouwd, vol
doende vermoedens opleveren om daar
uit het bewijs te putten, dat het ont
kende verband wel degelijk bestond.
Anderen gingen niet zoover, maar
achtten toch verschaffing van meer
licht omtrent deze zaak noodig. Men
herinnerde, dat dr. Kuyper zelf nadere
inlichtingen had toegezegd. Waarom
hij met het verstrekken dezer inlich
tingen meent te moeten wachten, tot
dat gebleken zou zjjn, dat al, het
ondersteld bewijsmateriaal gepubli
ceerd zou zijn, begreep men niet. Het
geldt hier toch handelingen niet van
anderen, maar van dr. Kuyper zelf,
die bekend moet zijn met alles, wat
ter zake van de decoratie geschiedde.
Eenige leden waren van oordeel,
dat, indien geen voldoend licht om
trent deze zaak verkregen wordt door
nadere inlichtingen van den heer
Kuyper of d»or een door de tegen
woordige Regeering in te stellen onder
zoek, er termen zjjn dienaangaande
eene parlementaire enquête in te
stellen
In verband met het bovenstaande
werden aan de Regeering verschil
lende inlichtingen gevraagd. Het
spreekt vanzelf, dat het tegenwoordige
Kabinet niet verantwoordelijk is voor
eene in 1903 verleende decoratie, maar
men vertrouwde, dat de Regeering
de Kamer zal willen inlichten omtrent
de wijze, waarop ten aanzien van het
verleenen van decoraties in het alge
meen gehandeld pleegt te worden en
van wat naar haar weten bjj het ver
leenen van bedoelde decoratie is ge
schied. Ook wenschte men, dat zij haar
oordeel zou uitsprexen over de vragen
van politiek beleid, waartoe het ge
beurde aanleiding geeft. Men herin
nerde hierbjj, dat de Minister van
Bij dit no. behoort een bijvoegsel
PROVINCIALE STATEN.
i.
Voor de op 9 November te houden
najaarszitting der Provinciale Staten
staan op de lijst der te behandelen
zaken 17 onderwerpen (buiten de in
gekomen stukken). We hebben nog
niet alle bijlagen ontvangen, die bjj
deze 17 punten behooren en kunnen
daarom nu slechts van een deel der
voorstellen van de Ged. Staten den
korten inhoud geven.
Decalamiteuze polder Borssele
zond een verzoek in om vrijverkla
ring en het bestuur vaD den S e h e n
gepolder verzocht om wijziging
van het reglement op het beheer der
uitwatering door de sluis in .de Piet".
Het onderzoek hieromtrent is nog
niet geëindigd, waarom G. S. voor
stellen in de zomervergadering over
beide verzoeken te beslissen.
Tegemoet gekomen wordt aan het
verzoek van de vereeniging tot be
scherming van dieren.
G. S. geven in overweging om het
reglement op de trekhon
den te wijzigen en te bepalen. Ie
dat de honden zoo moeten worden
ingespannen dat zij kunnen gaan
liggen als de wagen stilstaat2e. dat
om de ondoelmatige en kwellende
wyze, waarop vele trekhonden gemuil
band zijn tegen te gaan, het muilkorf-
model door G. S. zal worden vast
gesteld 3e te verbieden om honden,
gespannen voor rijwielen, te laten
galoppeeren.
Het bestuur van het Nederlandsch
Verbond van Vakvereenigingen ver
zoekt in een adres om in de bestekken
van werken, welke door de provincie
worden aanbesteed, voorschriften te
geven omtrent loon en ar
beidsduur. In de aan dit adres
toegevoegde Memorie van Toelichting
wordt vermeld, dat het niet de be
doeling is het loon der werklieden
door middel der bepalingen op te
drijven, maar slechts om te voorkomen
dat de aanbesteder door het stelsel van
aanbesteding zelf, zonder het te willen,
die aannemers zullen bevorderen, die
werken met arbeiders aan wie zij
lagere loonen uitkeeren, dan in de
plaats als normaal gelden en die
dientengevolge tot een lagere aanbe-
stedingsprijs kunnen komen dan hunne
concurrenten, die behoorlijke loonen
betalen. Verder wordtin de M v. T.
nog gezegd, dat soms de arbeidsvoor
waarden in bestekken aangegeven,
ongunstiger zijn de plaatselijke in het
bedrijf algemeen erkende en dat
dikwijls de arbeiders door de bjj
onderlinge afspraak optredende werk
gevers gedwongen worden schrifte
lijke arbeids-eontracten te teekenen,
waarbij zjj afstand doen van rechten,
hun in het Burgerlijk Wetboek toe
gekend.
Hieromtrent is advies gevraagd aan
provincialen hoofdingenieur, die naast
Naar het Engeltch.
VAN
Barones ORCZY.
Met een kalm schouderophalen zette
hij iedere gedachte aan den compro-
mitteerenden brieventaseh van zich
af en ging naar de deur.
Toen er .geen antwoord kwam op
het derde 'bevel, werd de deur van
bniten af opengeduwd en stond Dé
roulède van aangezicht tot aangezicht
tegenover de vijf mannen.
Burger Merlin zei hjj ■kalm,
toen hij de voornaamste der mannen
herkende.
Hjj zelf, burger-afgevaardigde,
antwoordde de laatste met een grijns
lach, tot uw dienst.
Anne Mie had van de hal uit dien
naam gehoord en een wanhopige ge
waarwording maakte zich daarop van
haar meester.
Merlin! Maker van die schandelijke
Wet der Verdachten, die mensch tegen
mensch, een vader tegen zijn zoon,
broeder tegen broeder en vriend tegen
vriend bad opgezet, die van ieder
mensehelijk wezen een bloedhond had
gemaakt op het spoor naar zijn mede-
mensch, speurende om zelf niet opge
spoord te worden, beschuldigend,
zijn eigen opmerkingen verwijst nuar
een schrijven van zyn ambtsvoorgan
ger van 1907, waarin uitvoerig bericht
wordt over dat vraagstuk naar aan
leiding van een zelfde adres van den
R.K. Volksbond.
We hebben het advies van den
hoofdingenieur eens nageslagen. De
heer Hoger waard schreef 19 April
1907, dat in het verzoekschrift geen
spoor te vinden was van eenig bewijs
dat de gevraagde bepalingen zouden
zyn in het belang der werklieden, dei-
patroons of van de provincie, dat
klachten over de bestaande regeling
hem onbekend waren en dat hij, zoo
als hij reeds in rapport van het jaar
1892 had aangetoond de bepalingen
niet zouden voldoen aan de verwach
tingen, doch eer een tegenovergestelde
uitwerking zouden hebben. De heer
Hogewaard was van oordeel dat het
voor de provincie alleen van belang
is, dat de werken goed worden uit
gevoerd en niet door wie zij verricht
worden. De werken, nooit van grooten
omvang, worden veelal in dagloonen
uitgevoerd, de aannemer besteedt de
onderdeelen daarna uit aan een ploeg
ambachtslieden, die dan feitelijk in
hun eigen werk arbeiden, zoodat dan
vanzelf geen sprake is van maximum
werktijd en en minimum loon. Het zou
dan juist in het nadeel der arbeiders
zijn een maximum werktijd te stellen
omdat het hun streven is het aangeno
men werk in een kortst mogelijken
tyd te voltooien.
Een ander geval is het, zegt de
tegenwoordige hoofdingenieur, by
nieuwe werken of belangryke ver
nieuwingen, zooals onlangs bij den
steiger te Cortgene. Dan zouden inder
daad termen bestaan om in de bestek
ken bepalingen op te nemen betref
fende arbeidsvoorwaarden. Maar ook
in zoodanig geval moet men zich van
het nut van dergelijke voorwaarden
geen te hoog denkbeeld vormen.
De heer Sibmacher Zynen toont dit
nader met een voorbeeld aan en meent
dat het opnemen van de gevraagde
bepalingen van weinig beteekenis is.
Wat aangaat het in het adres genoemde
afstand doen van rechten in het Burg.
Wetboek toegekend, waartegen voor
ziening gevraagd wordt meent de
hoofdingenieur, dat het hier een nieu
we zaak geldt (ziekteverzekering)
en dat een afwachtende houding daar
om moet worden aangenomen.
Buitenland.
een bkteekenisvol bezoek.
Staan we aan den vooravond van
groote gebeurtenissen in ons wereld
deel, dat nu reeds jaren geniet van
de zegeningen van den vrede, al zyn
de laatste jaren ook dikwijls donkere,
dreigende wolken aangedreven?
Dit is een vraag die men stellen
mag, na het jongste bezoek van den
czaar aan het koninkrijk Italië.
Niemand ontveinst zich, dat dit be
zoek meerdere beteekenis had dan
spionneerend. om zelf niet beschuldigd
te worden.
En hjj, Merlin, genoot van de uit
voering der kwaadaardigste wet, die
ooit liet mensehelijk geslacht omlaag
heeft getrokken.
In het Museum Carnavalet is een
schets van hem, geteekend even voor
dat hij op zijn beurt ging om onder
dezelfde guillotine zijn vele misdaden
te boeten.
De kunstenaar heeft den loomen,
onverschilligen blik van zyn onregel
matig gezicht, zjjn lange ledematen
en klein hoofd met de slangachtige
oogen en even terugwijkende kin heel
goed getroffen. Evenals Marat, zyn
model en evenbeeld, droeg Merlin
vuile, slordige kleeren. Het ware
Sanseulottisme, de afdaling van zjjn
medemenschen tot de laagBte sport
van den maatsehappeljjken ladder,
leidde iedere daad van dit merkwaar
dige produet van de groote Revolutie.
Zelfs Déroulède, wiens geheele ziel
vervuld was van een groot, alles be
grijpend medelijden met de zwakheden
der menschheid, schrok terug bjj het
gezicht van deze incarnatie van vuil
heid en minderwaardigheid.
Merlin grinnikte, toen hij Déroulède
daar kalm en bedaard zag staan,
gekleed alsof hij eerder op het punt
stond een geachten gast te ontvangen,
dan zich te onderwerpen aan de grootste
vernedering, waartoe een trotseh man
ooit geroepen kan wordon.
Merlin had altijd een haat gehad
die van een alledaagsehe internatio
nale beteekenis en vooral de gewis
selde toespraken geven alle reden tot
de veronderstelling, dat bjj het ver
trouwelijk onderhoud der vorsten
en staatslieden eenige kwesties van
groot gewicht zjjn besproken.
Rusland en Italië zjji het eens ge
worden over de Balkan-politiek en dit
is van te grooter beteekenis omdat de
politiek van Rusland en Oostenrjjk
voor zoover de Balkan betreft totaal
verschilt. Zegt Italië ziju steun toe
aan Rusland in deze netelige kwestie
dan neemt hetjongo koninkrijk daar
mede tegelijk een vijandige houding
aan tegen zjjn 'eigen bondgenoot Oos
tenrjjk.
Alen kan zich verwonderen over de
sympathie der Italianen voor een zoo
despotiscli bestuurd land als dat van
den czaar, maar onverklaarbaar is
die sympathie niet, daar ze in de
eerste plaats geldt den tegenstander
van Oostenrjjk.
We wezen er hier reeds meerdere
malen opde Italianen haten met
een oprechten haat alles wat uit Oos
tenrjjk komt Daar aan de Donau
zetelt immers de regeering, die de
stamverwanten der Italianen in Triest
onderdrukt.
In Oostenrijk heeft de samenkomst
van den Italiaanschen koning en Czaar
Nieolaas ernstige ongerustheid ver
wekt en een der bladen, waarschijnlijk
geïnspireerd door de Begeering van
keizer Frans-Joseph, pulieeert een
artikel, dat klinkt als
een alarmkreet.
Binnen enkele jaren, aldus het blad,
uioet het tot een geweldige botsing
komen. Dan zullen üuitsche en Oos-
tenrjjksohe troepen op het moderne
slagveld moeten strjjddn tegen een
combinatie van mogendheden, waar
onder zich Italië en Rusland, zullen
bevinden.
Het zal een worsteling zjjn op leven
en dood en op de volkeren, die Oos-
tenrijk-Hongarjje bewonen, rust de
verplichting zich nn reeds voor te
bereiden op de dingen die komen
zullen.
Geen kosten moeten worden ontzien
om het leger zoo groot en sterk
mogelijk te maken Eensgezindheid
moet de verschillende rassen verbin
den om weerstand te kunnen bieden
aan den te verwachten aanval.
Het klinkt gruwelijk, maar is ge
lukkig zoo erg niet.
De Oostenrjjksche regeering koes
tert reeds lang het voornemen om
reusachtige credieten aan te vragen
voor de versterking der weermiddelen,
doch vooral in Hongarjje toont men
weinig geneigdheid de noodige som
men toe te staan.
Welnu, bangmakerij kan hier helpen
en de pessimistische beschouwing zal
wel nergens anders aan toe te schrji-
ven zjjn.
Het is trouwens niet de eerste keer,
dat een regeering die voor binnenland
sche moeielijkheden zit de aandacht der
tegen den populairen burger-afgevaar
digde. Partijgenoot eu vriend van
Marat en zjjn bende, had hij nu al
meer dan twee jaar lang al zjjn in
vloed aangewend om Déroulède onder
verdenking te brengen.
Maar Déroulède stond in de gunst
van het volk. Niemand begreep zooals
h jjhoe het Parijsche gepeupel wenschte
toegesproken te worden en de Natio
nale Conventie zelf verschrikt over
de vulkaan, die zjj in werking had
gezet, voelde dat een populair lid van
haar vergadering levend meer waard
was dan dooa.
Maar nu emdeljjk had Merlin zjjn
zin. Een ongeteekende aanklacht tegen
Déroulède had dien dag den Publieken
Vervolger bereikt.
Tinville en Merlin waren intieme
vrienden, daarom had de laatste ge-
I makkelijk gedaan gekregen, dat hjj
het nieuws van zijn val aan den ge-
haten vjjand zou overbrengen.
Een oogenblik bleef hij Déroulède
zwijgend staan aankijken om ten volle
van het eigenaardige van den toe-
stand te kunnen genieten. Het licht
uit de groote hal viel geheel op de
krachtige gestalte van den Burger
afgevaardigde en op zjjn flink, donker
gelaat en magnetische, rustelooze
oogen. Achter hem scheen de studeer
kamer met haar goed gesloten blinden
in duisternis gehuld.
Merlin wendde zich tot zijn mannen
en nog verrukt over zjjn positie als
van teen kat, die met een muis speelt,
wees hij met een glimlach en schou
derophalend op i éroulède.
„Daar ben ik, zei hjj, schor vloe
kend en terwijl hij minachtend op
den vloer spuwde, de „aristocraat
schijnt niet te begrijpen, dat wjj hier
zijn in naam van de Republiek. Er
bestaat een heel goed spreekwoord,
burger-afgevaardigde, voegde hjj er
bjjzich weer tot Déroulède wendend,
dat je vergeten sohjjnt te hebben, en
wel dat de kruik zoolang te water
gaat tot zjj breekt. Je hebt de laatste
tien jaren voortdurend samenzwerin
gen op touw gezet tegen de vrijhe
den van het volk. Eindeljjk is de ver
gelding voor je gekomen het Fran-
sche volk heeft zijn zinnen weer bij
elkaar. DeNationale Conventie wenseht
te weten, welk verraad je tusschen
deze vier muren in 't schild voert, en
zjj heeft mij afgevaardigd om dat te
weten te komen.
Tot uw dienstburger-afgevaar
digde! zei Déroulède, kalm ruimte
makend om Merlin en zjjn mannen
door te laten.
Tegenstand was nutteloos, en even
als alle sterke, besliste naturen, wist
hjj, wanneer het 't beste was toe te
geven.
Intussehen had Juliette zich niet
bewogen noch haar geluid laten hoo
ren. Niet veel meer dan een minuut
was er verstreken sinds het oogenblik
waarop het eerste dringende bevel
om in naam van de Republiek de deur
c openen als een alarmklok door het
huis had geklonken.
De kussen van Déroulède voelde
zij nog op haar hand branden, zijn
woorden van liefde klonken haar nog
in de ooreu. En nu dit afsohuweljjke
doodsgevaar, dat zij met eigen hand
gebracht had over den man, dien zij
beminde 1
Als een menseh in één oogenblik
zich zoo ellendig kan voelen, dat zjj
daarmee boete doet voor een niet te
herstellen zonde, dan was dit Juliette
in di» oogenblik overkomen.
Haar geweten, haar hart, haar ge
heele wezen kwam in opstand tegen
haar misdaad. Haar eed, haar leven,
haar aanklacht alles vertoonde zich
nu aan haar in al zijn leeijjkheid.
En nu was het te laat.
Déroulède stond tegenover Merlin,
zjjn onverzoenlijksten vjjand. De laat
ste gaf bevelen aan zjjn mannen om
zich gereed te maken het huis te door
zoeken en daar boven op de valies
lag de brieventaseh, die bijikbaar de
papieren bevatte, waarop zjj den
vorigen dag Déroulède een toespeling
had hooren maken, toen hjj een onder
houd had met zjjn vriend, Sir Percy
Blakeney.
Een onverklaarbaar instinct scheen
j haar te zeggen, dat de papieren in
dien brieventaseh waren.
Wordt vervolid)