N". 118 1909. Donderdag 7 October. 90ste jaargang. In stormachtige Tijden. FEUILLETON. tiOESCHE De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond, uitgezonderd op feestdagen. Prjjs per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco f 1,25. Afzonderlijke nommers 5 cent. inzending van advertentlën vóórja ureni:op;den;dag;der uitgave. COURANT. De prjjs der gewone advertentiên is van 1-5 regels 50 ct., eiken regel meerlOct B)j directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 1—10 regels 4 1,— berekend. Bewijsnummers 5 cent. Telefoonnummer 22. Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerrehans. Boeken en Tijdschriften. De Engelschen in Zeeland in 1809, door J. H. Deibel. Uitg. v. Benthum en Jutting, Mid delburg. Honderd jaar, één eeuw, 'n betrek kelijk toch kort tijdsbestek en hoe ontzaglijk verschillen de toestanden nu rnet toen. Veertig duizend Engel schen waren toen in hun zeilschepen naar hier gekomen om de schepen van Napoleon, die tc Vlissingen, maar vooral te Antwerpen lagen, te ver nielen, om Walcheren te veroveren en om de l'chelde onbevaarbaar te maken voor oorlogsschepen. De Engelschen waren -- niet ten onrechte bevreesd, dat Napoleon een inval wagen zou op hun eilandenrijk en dit poogden ze te voorkomen. Op Walcheren lag een allegaartje van troepen Pruisen, Ieren, Franschen, Spanjaarden, Polen en 180 Holland- sche artilleristen. Het geheele leger was nog geen 5000 man sterk. Den 31sten Juli begonnen de En gelschen Veere te beschieten, dat voor een deel verwoest werd en den vol genden dag zich overgaf Den lsten Augustus werd een lan ding op Zuid-Beveland beproefd tus- schcn Wemeldinge en Kattendijke „en „kort daarna kwam het gemeente bestuur van Goes zich onder bescher- „ming der Engelschen stelden. Dade- „lijk werd daar (in onze stad dus) het „hoofdkwartier gevestigd en nog dien- zelfden dag zwermden deEngelsche „patrouilles van Kapelle uit tot Vlake en Schore". De Tommie's van dien tijd echter konden hier hun hart aan vechten niet ophalen, fante de combattants. De afwezigheid van troepen maakt de onderdanige houding der Goesche auto riteiten begrijpelijk. Misschien ook dat de vroedschap, uit die dagen over wogen heeft, dat 't maar weinig verschil gaf om door de kat of door deo kater te worden gebeten, Franschen of En gelschen, 't was lood om oud ijzer. Den lOen Augustus was Vlissingen aan de land en zeezijde door Engel- sehe kanonnen omringd en op Zondag den 13en, 's middags half twee, begon het bombardement. Het moet toen geweest zijn of de wereld verging. Duizenden kogels en bommen werden op het ongelukkige stadje afgevuurd, op verscheidene plaatsen ontstond brand, gebouwen stortten in en gillend vluchtten de menschen. Dat duurde tot Dinsdagochtend. Toen werd wapen stilstand gevraagd en daarna capitu leerde de stad, die eene ruïne geleek. De Engelschen bezetten Walcheren, Noord- en Zuid-Beveland en Schouwen, doch reeds den 29sten Augustus be legden Jde opperbevelhebber, lord Chattam, een krijgsraad te Goes en daar werd besloten tot ontruiming der beide Bevelanden en van Schou wen. Zonder troepen en zonder vech ten werd hier de vijand verslagen door een onzichtbaren en onoverwin- nelijken tegenstander de Zeeuwsche koorts. 16 Naar het Engelsch. VAN Barones ORCZY. Wat kan ik daaraan doen? Ik heb nu ongeveer drie weken lang met haar onder hetzelfde dak gewoond. Sinds dien t(jd is zij mij lief gewor den. En eerst als je zult inzien, dat je ideaal een gewoon menschenkind is, eerst dan zul je de ware les der liefde leeren, zei Blakeney ernstig Is het liefde om een ideaal op een afstand te aanbidden, iemand die je niet durft aanraken, die als een nevel om je heen hangt en die zelfs al voor je blik verdwijnt Neen, liefhebben is te voelen, dat er een wezen in de wereld is, dat één is met ons, één in alles Voor ons, mannen, is liefheb ben eene vrouw te vereeren, te weten, dat zij leeft en ademhaalt evenals wij, lydt zooals wjj Jijden, met ons denkt, met ons liefheeft. De engel, die jü aanbidt, is geen vrouw, als zp niet heeft geleden, nog minder als zij nooit iets verkeerds heeft ge daan. Val op de knieën voor je ide aal, al» je dat wenscht, maar trek De ziekte sleepte gelederen weg, rukte compagnies en batayons uiteen, met honderdtallen werden de sol daten naar Engeland teruggezonden en met tientallen in Zeeuwschen grond begraven. „Een soort van pest" noem de een Engelsche officier deze ziekte, waartegen de wetenschap uit die dagen machteloos stond. Drie kwart van het Engelsche leger bevond zich op Zuid-Beveland, maar in weinige da gen. nog geen 3 weken, had de koorts zoo hevig daaronder gewoed dat zoo als boven gemeld den 29sten Aug. reeds tot terugtrekken der troepen besloten werd. Dageljjks stierven er een 20 4 30 man, die in 't duister be graven werden om de gezonde sol daten niet nog angstiger te maken. Een enkel staaltje. Den 13en Septem ber gaf het rapport als aantal zieken 220 officieren, 348 onderofficieren, 121 tamboers en 7626 soldaten, te samen is dat 8315, terwijl er reeds 1600 naar Engeland waren getransporteerd. Het lot der expeditie was door de Zeeuwsche koortsen beslist. Van een aanval op Antwerpen was al lang afgezien en 14 September ging de helft van het leger terug naar Engeland. Tot einde December duurde 't voor de rest vertrok, die voor hun heen gaan de versterkingswerken, dokken en arsenalen te Vlissingen vernielden. Van deze hierboven in 't kort ver melde gebeurtenissen geeft de heer Deibel een boeiend en interessant ver haal. De schrüver heeft zich niet be paald tot een bloote vermelding der feiten, maar ook heeft hij nauwkeurig de oorzaken en gevolgen van de voor naamste handelingen blootgelegd en geschiedkundig toegelicht. De heer Deibel toont in dit werkje een zeer consoientieusen en nauwgezet werker te zyn. Het boekje toch draagt op wel elke bladzijde de sporen van te zyn geschreven door iemand, die eerst na rustige voorbereiding en een breed en veelzijdig onderzoek zyn bevindingen op papier stelt. Zoo is 't den auteur gelukt om volkomen vrij te blyven van partijdigheid jegens deelnemers aan de verhaalde gebeurte nissen en is hy er in geslaagd te geven wat hy beoogd zal hebben een on zijdige, accurate beschrijving der En gelsche expeditie. Het zeer lezenswaardig werkje, vlot en gemakkelijk geschreven, is met 6 platen versierd. Vyf er van geven afbeeldingen van de aangerichte ver woestingen in Vlissingen, de zesde is de reproductie van een Engelsche spotprent op de ongelukkige expeditie. Buitenland. Een gevaarlijk avontüür. Verwondering heefthetgewekt.dat Spanje zulk een reusachtige troepen macht zond naar Marokko. De toebe reidselen, die werden getroffen deden denken aan een grooten oorlog en zelfs nu de Marokkanen hebben moeten wijken voor de Spaansche wapenen, worden nog versterkingen uitgestuurd. Het wordt hoe langer hoe duidelijker, haar dan tot je omlaag, tot de eenige hoogte, die zy behoeft te bereiken, die van je eigen hart. Het is moeilijk een getrouw verslag (e geven van den invloed, die van dezen nian uitging, terwjjl hy sprak van dezen goed gekleeden, eenigszins fatterigen yveraar voor de grootste liefde, die een man ooit gekend heeft. En terwyl hy sprak, scheen het geheele verhaal van zijn eigen groo- te oprechte liefde voor de vrouw, die hem eens zoo diep beleedigd had, duidelijk op zyn sterk, droomerig, goedhartig vriendelijk gezicht, dat gloeide van teederheid voor haar, te staan geschreven. Dêroulède voelde dien invloed en nam hem daarom deze toespeling op zjjn engel, die hij nog wilde blyven vereeren op zjjn manier, niet kwalijk. Droomer en idealist als hy was, werd zyn ziel geheel ingenomen door de groote sociale vraagstukken, die een geheel land in beroering brach ten, hy had nog geen tjjd gehad, de zoete les van de natuur aan haar uitverkorenen 11 leeren de les van een groote, ware, menscheljjke en vurige liefde. Voor hem vertegenwoordigde Ju liette op dit oogenblik de volmaakte belichaming van zijn meest idealisti sche droomen. Zy stond in zijnen geest zoo ver boven hem, dat hy nau welijks geleden zou hebben als hem dat Spanje niet voornemens is het te laten bij een tuchtiging der vijande lijke stammen en alles wijst erop, dal uitbreiding van grondgebied wordt nagestreefd. Het gerucht loopt, dat zelfs een aanval zal worden gedaan op Tetuan. Een gevaarlijke onderneming, want een dergelijke agressief optreden kan niet anders ten gevolge hebben dan dat nog meerdere Moorsche stammen in het vuur komen. Een langdurige oorlog schijnt dus aanstaande en verwondering kan het wekken, dat een zoo arme staat het aandurft zulk een avontuurlijke poli tiek te voeren. De Spaansche regeering vindt in eigen land nog te veel te doen, dan dat ze haar aandacht mag gaan con- centreeren op verovering van grond gebied. In de eerste plaats, oorlogvoeren kost geld en de Spaansche natie is niet zoo rijk, dat ze zonder gevaar voor haar financieele positie schatten kan gaan besteden aan een krijg, die niet onvermijdelijk is en waarvan de resultaten twijfelachtig zijn. Toch reeds is er veel geld noodig, ook voor de krijgsmacht. Spanje ziet zich genoodzaakt vooral de vloot te verbeteren en oorlogsschepen eischen veel van de belastingbetalers. Den laatsten tyd is trouwens overal de bouw van oorlogsbodems aan de orde van den dag en aanzienlijke schatten worden allerwege besteed voor de zeemacht. Het wanhopigste is, dat een oorlogs schip nauwelyks gereed, weder tot de verouderde typen behoort. Hoe kort is het geleden dat het type-Dreadnought werd gerekend tot de meest volmaakte en machtigste vlagsehepen Tegenover het Engelsche oorlogs schip Neptune dat dezer dagen van stapel is geloopen, is de oer-Dread- nought een kind Dank zy een nieuw systeem gesehuttorens is de vuur kracht aanmerkelijk vermeerderd. Toch zit de admiraliteit niet stil. In de Yereenigde Staten maakt men plannen voor den bouw van schepen van 30.000 ton, die bewapend zullen worden met twaalf 14-duims kanon nen, die projectielen van 1660 pond verschieten. De Engelsche schepen hadden tot nu toe slechts hoogstens 10 kanon nen van 12 duim. De nieuwste Duitsehe schepen zijn eveneens bewapend met 12-dnims ka nonnen, die echter projectielen af schieten 131 pond zwaarder dan de Engelsche. Italië zet twee zeemonsters op sta pel van 21.000 ton, ieder met slechts 8 groote stukken geschut, maar dan ook 14-duims. Kolonel Cuniberti, Itali- aansch marine-ingenieur, wil echter stukken van 17 duim geconstrueerd hebben. De Britsehe admiraliteit denkt echter niet zoover te gaan en is tevreden met 13 i/s duimstukken, die projectielen gebleken was, dat zij onbereikbaar was. Bijna verwachtte hij niets anders. En zullen we nu naar de dames gaan zei Blakeney, na eene lange pauze, waarin het werken van zijn scherpzinnig brein 'bijna zichtbaar was in den ernstigén blik dien hy op zyn vriend winrpl Je zult de papieren in je schryf- tafel bewaren, ze je- engel in bewa ring geven, haar zonder voorbehoud in vertrouwen nemen, en als de tyd komt, dat je onttroond ideaal ter aarde zal vallen, gun mij dan het voorrecht getuige te zyn van je ge luk. Je bent nog vol van wantrou wen Blakeney, zei Dêroulède luchtig. Als je verder nog iets zegt dan zal ik Mademoiselle De Marny deze pa pieren tot morgen in bewaring geven. HOOFDSTUK VII. Dien avond, toen Blakeney in zyn jas gehuld de Rue Ecole de Médecine doorliep om op zyn eigen kamers te komen, voelde hjj plotseling een be deesde hand op zyn mouw. Anne Mie stond naast hem, haar bleek, melancholiek gelaat keek tus- scken de plooien van een donkere kap nit, die stijf onder haar kin was vastgebonden, naar den langen En- gelschman op. Monsieur, zei ze verlegen, ik hoop, dat u het niet al te brutaal zal van 1250 pond kunnen wegwerken. Deze kanonnen zullen 51 voet lang zijn. Binnen enkele dagen zullen met een dergelijk stuk proeven worden genomen op een afgedankt oorlogs schip. Maar niet alleen de kanonnen wor den met de onverflauwde belangstel ling der admiraliteit vereerd. Ue ge sehuttorens zullen voortaan geëclie- loneerd worden opgesteld, zoodat zy naar beide zijden zoowel van bakboord als van stuurboord kunnen vuren. Op de eerste Dreadnought staan de gesehuttorens tegenover elkaar. En ten slotte, aangezien de Duitsehe slagschepen een snelheid van 21 knoop per uur krijgen, zullen de Fngelsche schepen er 23 loopen. 'Je machines zullen daarom een vermogen van 45 000 paardekraehten kunnen ont wikkelen. Maar nu moet in Amerika een ver beterde turbine zyn ontdekt, die de snelheid der vaartuigen belangrjjk verhoogt en oen groote besparing in liet kolenverbruik ten gevolge zal hebben. Deze uitvinding maakt alle marines in eens ouderwetsch. Arme ouderwetsche Dreadnoughts Binnenland. De Kuyper-zaak in de Tweede Kamer. Van belang, omdat er in aangegeven is wat van de zijde der soe.-dem. Kamerleden is te verwachten, is het volgende, aan een artikel van mr. Troelstra in het Volk ontleend. Dit artikel behandelt de geheele lintjes- quaestie en de toezegging van dr. Kuyper om een brochure te schrijven, welke nog altijd uitblijft. De heer Troelstro eindigt zijn beschouwing aldus „Blijft hjj (dr. K.) echter zwijgen en ook overigens hot noodige licht aan de Kamer en hét volk ouftiouden, dan is de eenige weg om tot klaar heid te komen, dat de Kamer gebruik maakt van haar recht van enquête en uit haar midden een voorstel tot het instellen van een onderzoek van wege de Kamer zelve wordt inge diend. „Men heeft daarbij de gelegenheid, beëedigde getuigenverklaringen te verkrijgenmen kan de gedagvaarde getuigen met den sterken arm dwin gen te verschijnen, op de wjjze als dit in gewone processen plaats vindt men kan de Lehmann's en Mathilde Westmeyer en ook dr. Kuyper zelf hooren. „Een voorstel hiertoe kan niet ach terwege blyven, als men van dezjjde van den beschuldigde en diens poli tieke vrienden de taktiek mocht vol gen, om de zaak dood te zwijgen. Zoo'n voorstel moet naar de afdeelingen worden verzonden en wordt overigens op gelijke wijze behandeld als voor stellen der Kegeering liet opent de mogelijkheid, de Kuyper-Lehmann- Westmeyerzaak in vollen omvang in de Kamer te bespreken, voor zoover vinden. Ik ik zou zoo graag wat met u willen praten mag ik Hjj keek heel vriendelijk op de on aanzienlijke, kleine gestalte neer, en het sterke gelaat kreeg een zachtere uitdrukking, toen hy den armen, mis vormden schouder, den harden, pijn lijken trek van den jongen mond, deu algemeenen aanblik van meelijwek kende hulpeloosheid opmerkte, die met zooveel kracht op zijn gevoel van ridderlijkheid inwerkte. Maar, mademoiselle, zeide hjj vriendelijk, ik ben er trotsch op, als ik n in eenig opzicht van dienst kan zijn, ik verzoek u mij te bevelen. Maar, voegde hij er bij, toen hij zag, dat Anne Mie, eenigszins verschrikt om zich heen keek, deze straat is niet heel geschikt voor een particulier gesprek. Zullen wij ons best doen, een ander plekje te vinden Parijs was nog niet naar bed gegaan. In deze dagen was het maar het beste, zijn geheimen op straat af te handelen. Daar was iedereen druk bezig, meer vervuld van belangstelling voor hui zen, waarin koningsgezinden verblijf zouden kunnen houden en geneigd den wandelaar i4n zy n lot over te laten. Biakeney bracht Anne-Mie naar de tuinen van het Luxemburg, de groote, verwoeste lusttuinen van de voor malige voikstirannen. De mooie Anna van Oostenrijk, en De Medicis vóór haar, Lodewjjk XIII dit op andere wijze mocht zyn ver hinderd Het Haagsche Correspondentie- bureau schryltNadat wij van be voegde zijde tegenspraak hadden ontvangen, dat er een minder goede verstandhouding tusschen den minis ter van landbouw, nijverheid en han del en den directeur generaal van landbouw, den heer Lovink, zou be staan, heeft bovendien de directeur- generaal zelf ons deze tegenspraak bevestigd. Kamerverkiezing Bredkelen. De uitslag van de gisteren in het district Breukelen gehouden stemming voor de Tweede Kamer is de volgende Aantal kiezers 7758. Aantal uitge brachte geldige stemmen 6675. Gekozen mr. F. H. de Monté Ver Loren (antir.) met 3514 stemmen. Mr. J. B. L. G. C. de Weykersloot de Weerdesteyn (r.-k.) kreeg 3161 st. De uitslag van de stemming op Woensdag 22 September was als volgt Aantal uitgebrachte geldige stem men 6420. Volstrekte meerderheid 3211. Mr. J. B. L. C. C. de Wykersloot de Weedesteyn (r.-k.) kreeg 2625 stem men, mr. F. H. de Monté Ver Loren (antir.) 1772, mr. F L. S. F. baron van Tuyll van Serooskerken van Zuylen (lib.) 1070 en mr. H. J. Doude van Troostwijk (chr.-hist.) 953. Landbouw, Veeteelt en Visscherij. Veeprijzen, Op de gisteren ten verzoeke van dhr. P. Mange te Goes gehouden ver- kooping werden verkocht Koeien van 1258 tot f 176, kalfvaar- zen van f226 tot f192. vaarzen van f125 tot f78 en kalvers van f54 tot f50. Huldeblijk aan dhr. Lovink. Een comité, gevormd met de voor mannen op land- en tuinbouwgebied, verzamelt gelden om den heer Lovink by zyn vertrek naar Indië een hulde blijk aan te bieden. Doordat slechts kleine bijdragen mogen gestort worden, zullen alle land- en tuinbouwers er aan kannen deelnemen, zoodat het een nationaal huldeblijk zai worden, wat ook de bedoeling is. Secretaris van 't comité is de heer Van Genderen Stort, Van Assendelft- straat 14, Den Haag. De Leeuw. Ct. meldtDe vorige week schroef een gewestgenoot ons over een goed melkkoetje, dat in twee jaar tijd 19,143 K.G. melk en 1259 pond boter gaf. En nu zagen we Zondag iets, wat, in figuurlijken zin, ook een goed melk koetje genoemd kan worden. De heer J. C. Maurer Jzn. te Leeuwarden liet ons een tak zien van een pereboom, 35 centimeter lang, waaraan dertig stuks peren zaten van het soort be kend als beurre d'Amanlis. Het takje woog 3 kilo. Dat kan nog al, zouden wjj zoo denken. Die tak gaat naar de weldra te en zyn dappere musketiers allen hebben aanleiding gegeven tot de groote kanonnen-industrie van deze belegerde republiek, Frankrijk, aan alle zijden aangevallen, dwingt haar zonen haar te verdedigenal zijn ze door haar vervolgd, gemarteld, ten doode opgeschreven, zy iB toch nog hun moeder, het vaderland, dat hun wapens noodig heeft tegen den vreem den vijand. Engeland bedreigt het Noorden, Pruisen en Oostenrijk het Oosten. De vlag van admiraal Hood wappert van het arsenaal te Toulon. De belegering van de Republiek En de republiek vecht voor haar eigen leven. I)e Tuiieriën en de tui nen van het Luxemburg zyn herscha pen in een verzameling reusachtig groote smeltovens en Anne-Mie werpt steelsche, angstige blikken naar de groote ovens en de rnwe aangezichten van de arbeiders, terwjj] zjj met ver schrikte oogen, op den ann van Bla keney leunt. „Het Fransche volk, zich wapenend tegen tirannie I" Groote aanplakbiljet ten, waarop deze woorden, zijn tegen galgvormige palen geplakt en fladde ren" in den avondwind, eenigszins geschroeid door de hitte van de ovens er om heen. Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1909 | | pagina 1