N*. 108 1909
Dinsdag 14 September.
908,<' jaargang,
7 eetjilletonT^
In stormachtige Tijden.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, in Goes 0,75, buiten Goes, franco f 12,5.
Afzonderlyke nommers 5 cent.
inzending van advertentlën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
COURANT.
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels50 et., eiken regel meer 10 et
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs sleehts tweemaal berekend.
Geboorte-, hnweljjk- en doodsberichten en de daarop betrekking' hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels li 1,— berekend.
5 cent.
I'olefoonnnmmer 23.
Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap Goesche „Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
Zij die zich met 1 Oct.
a. s. op ons blad abonneeren,
ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
B u i te r i and.
Om de Noordpool.
Het is wonderlijk, dat een zoo koude
plek der aarde als de Noordpool de
gemoederen zoo verhitten kan. De
vrienden van Cook en Peary, de twee
Poolontdekkers, schelden elkander de
huid vol en bovendien gaan politieke
tinnegieters voort lang en breed te
redeneeren over het vraagstuk, welke
staat nu eigenlijk recht heeft op dat
onherbergzame oord.
Ken der bladen vertelt, dat Peary
het volgende telegram heeft gezonden
aan den president der Amerikaansehe
Unie
„Ik heb de eer de Noordpool te uwer
beschikking te stellen".
De President zond het volgende
niet onvermakelijke antwoord: „Mijn
dank voor uw belangwekkend en edel
moedig aanbod. Ik weet evenwel niet
precies wat ik er mee doen moet. Ik
wensch u geluk, dat gij, na de grootste
inspanning, het doel van uw reis be
reikt hebt en hoop van harte, dat uw
waarnemingen inderdaad mogen bij
dragen tot vermeerdering van onze
wetenschappelijke kennis. Gjj hebt den
luister van den naam „Amerikaan"
verhoogd."
Kén voordeel zou de Pool ais bezit
ting opleverenmen weet zeker dat
er nooit geen opstand kan uitbreken,
aangezien er geen mensehen wonen
en in dat opzicht zou het een ver
kieslijker bezit zjjn dan b.v. het Rif
gebied, dat van Spanje de uiterste
krachtsinspanning vergt.
Voor de Spaansehe regeering is dit
te onaangenamer, omdat ook
De binnenlandsohe toestand
nog veel te wenschen overlaat.
De clerieale regeering neemt echter
de meest krachtige maatregelen.
Hoewel de censuur ook op de tele
graaf strenger dan ooit werkt, komen
toch zoo nu en dan berichten tot ons,
waaruit blijkt, dat met ongekende
felheid tegen ieder, van wien maar
vermoed wordt, dat hy op eenigerlei
wflze deel heeft gehad aan de Juli-
gebeurtenissen in Barcelona, wordt
opgetreden. Daarbij blijft het echter
niet.
De clericalen trachten het heft in
handen te houden en hij, die zjjn stem
daartegen durft te verheffen, wordt
onverbiddelijk vervolgd.
Zoo ging het den hoofdredacteur
der Correspondencia de Espana, die
in het belang der pers waagde te
protesteeren tegen de telegraphische
censuurzoo ging het den republi-
keinschen senator Sol y Ortega, die 't
bestond openlijk te; wijzen op het
Naar het Engelsch.
van
Barones ORCZY.
Daarna volgde de moord op Marat,
door een jong meisje evenals zij zelf
de bleeke Charlotte met de groote
oogen, die een misdaad had bedreven
ter wille van haar overtuiging. „Groo-
ter dan Brutus 1" hadden sommigen
haar genoemd.
„Grooter dan Brutus
Juliette volgde het verhoor van
Charlotte Corday met allen hartstoch
telijken ijver van haar opgewonden
temperament.
Men kan begrijpen welk een indruk
dat moest maken op het gemoed van
dit jonge meisje, die nu al negen
jaar lang de beste jaren van haar
leven geleefd had met de overtui
ging, dat ook haar een verheven werk
was opgedragen.
Zij woonde de terechtzitting van
Charlotte Corday bij. Haar natuurlij
ke tegenzin in zulke tooneelen en in
de mensehen, die ze gewoonlijk bij
woonden overwinnend, had zij zich
een weg gebaand naar de eerste rij
van de nauwe galerjj waardoor zij
de zaal van de Revolutionaire Volks
vertegenwoordiging geheel kon over
zien.
Zfj hoorde den eiseh, hoorde de
speech van FinviJle en de woorden
ware karakter van de Juli-gebeurte-
nissen binnen Barcelonazoo gaat
liet duizenden, die weigerachtig bljj-
ken, onder het conservatief-clericale
juk te bukken.
De nieuwe gouverneur van Barce
lona en de „Defensa social", een soort
comité, dat zuiver inquisilie-arbeid
verricht, zorgen, dat ieder man van
wetenschap of niet hoog of minder
hoog geplaatst, wanneer liy voor zijn
vrijzinnige overtuiging durft uit te
komen, vervolgd, en in den kerker
geworpen wordt.
Zoo vér gaat deze vervolgingswoede,
dat zelfs apotheken, inrichtingen voor
liet verleenen van hulp bij ongelulcken
en andere dergelijke hoogst nuttige
winkels en instellingen gesloten wor
den, zoodra blijkt, dat de eigenaars of
de besturen er van vrijdenkers zjjn.
De krijgsraden, die de vonnissen
vellen, arbeiden op Russische wijze,
d. w. z., zonder verdediger voor den
beklaagde en zonder dat deze op eenige
wijze in de gelegenheid wordt gesteld
zijn onsehuid te bewijzen.
Durven de ongelukkigen te klagen
over de beestachtige behandeling in
de vervuilde gevangenissen, dan wordt
hun straf oogenblikkeljjk verzwaard,
d. w. z zij worden naar volkomen
donkere hokken, zonder eenige lig
plaats overgebracht
Dat een dergelijk optreden vandaag
of morgen tot een nieuwe uitbarsting
der volkswoede moet leiden, ligt voor
de hand.
Het ergste van alles is, dat het
anarchistisch element te Barcelona het
hoofd meer en meer opsteekt.
Herhaaldelijk worden bomaanslagen
bedreveh en de toestand wordt hier
door zoo mogelijk nog meer onhoud
baar.
De gevolgen blijven niet uit. De
winkelstand ziet zich in zijn zaken
dermate benadeeld, dat van die zijde
met algemeene sluiting der winkels
als protest-maatregel wordt gedreigd,
indien aan den tegenwoordigen stand
van zaken geen einde komt.
Binnenland.
„Met zorg'1.
Het Huisgezin (R.-K.) over Breu-
kelen
.....de tegenpartijen hebben met zorg
hun candidaten gekozen.
„Zelfs de anti-revolutionnairen stel
den, ofschoon eerst de naam van ds.
Rudolph genoemd was, een eandidaat
met twee namen".
Kunst en Wetenschap.
Tooneelaanwijzingen.
Herm. Heyermans Jr. heeft eens
gefulmineerd tegen zeker streven van
eenige onzer jongere tooneelschryvers,
die zich volgens hem, te buiten gaan
aan het geven van tooneelaanwyzin-
der getuigen.
Dit alles is onnoodig. Ik heb
Marat gedood 1
Juliette hoorde de jonge, frissche
stem luid uitklinken boven het ge
fluister en de kreten van afschuw
om zieh heenzij zag het mooie,
jonge gelaat met een heldere, kalme
onbewogen uitdrukking.
Ik heb Marat gedood
En daar in de gereserveerde ruimte
voor de burgers-afgevaardigden be
stemd tusschen hen, die de partij
van de Gematigde Gironde vertegen
woordigden, zat Paul Déroulède, de
man dien zij gezworen had te zullen
vervolgen met een wraak even groot,
even beslist als die de hand van Char
lotte Corday leidde.
Zjj keek naar hem tijdens de te
rechtzitting en vroeg zich af of hjj
eenig voorgevoel zou hebben van den
haat, dien men tegen hem evenzeer
voedde als tegen Marat.
Hjj was donkerbruin van gelaats
kleur een zoon van het Zuiden, met
bruin ongepoederd haar, dat achter
over gekamd was, waardoor hjj veel
eer op een student dan op een wet
gever leek. Hjj beschouwde Charlotte
Corday ernstig, en Juliette die voort
durend naar hem moest kijken, zag
den blik van nameloos medelijden, die
de anders harde trekken van zjjn ge
laat verzachtten.
Hjj hield een hartstochtelijke rede
om haar te verdedigeneen rede die
historisch is geworden. Dat zou ieder
ander man het hoofd gekost hebben.
Juliette was verbaasd over zjjn
moedCharlotte Corday te verdedi
gen en tekst-aandnidingen.
Maar hier hebben wjj een keur
verzameld, die wel niet zoozeer van
wege haar omvangrijkheid van aan
wijzingen uitmunt, dan wel om de
tooneel-technische vaardigheden, die
de tenuitvoerlegging ervan van de
vertolker eiseht.
Men oordeele
Tusschen haakjes: Ruppert meet
hem grimmig.
(Toni verschrikt, met een strykvoet
(Vroni krimpt by Toni's eerste woor
den in-een, laat het hoofd op de borst
hangen en staat als verbitterd bewe
gingloos voor zich uitstarend.)
(Ruppert, zijn ooren niet geloovend.)
(Toni, die als gefolterd wordt, steekt
de hand uit, en bjjt op zjjn tanden.)
(Toni trekt nauw merkbaar tezamen.)
(Vroni in tegenstrijdige overstroo-
mende gevoelens
(Baron, in haren aanblik verzonken,
zich vermannend.)
(Vroni, als ging haar een lieht op,
grijpt met beide handen naar het hart.)
(Ruppert, zich meer en meer ver
hittend.)
(Toni verschiet.)
(Ruppert heft het hoofd op, zijn borst
zwoegt geweldig.)
Al deze technische wenken voor de
vertolkers zjjn te vinden in „De Goud-
boer, een tooneelspel in vier bedrij
ven (uit de „Vlaamsche Tooneel-ver
zameling van Gebrs Janssens) van
Charlotte Bireh-Pfeiffer, waarvan de
vertaler heet Leo van Riel.
Landbouw, Veeteelten Viescherij.
Voor de keuring van dekheng
sten werden te Kattendijke aangege
ven 15 paarden, waarvan er 14 wer
den voorgebracht. Goedgekeurd wer
den er 9, uitgesteld voor exterieur 1
en afgekeurd voor exterieur 4.
Bjj de keuring te Cortgene werden de
6 aangegeven paarden voorgebracht.
Goedgekeurd werden er 3 en afge
keurd evenveel.
het schieten der bieten.
In den nazomer hoort men de telers
der voeder- en suikenbieten dikwijls
de vraag doenmoet men de zaad
stengels van de geschoten bieten af
breken; worden ze daardoor niet
minderwaardig?
Hei beste is, niet de stengels af te
breken, maar de bieten geheel uit den
grond te trekken, want zulke exem
plaren blijven klein en worden houtig,
omdat ze alle beschikbare stoffen voor
zaadproductie gebruiken. Is men er
spoedig bjj dan levert de geschoten
biet nog een goed veevoeder, later
niet meer, evenmin als wanneer men
den zaadstengel uitbreekt tengevolge
waarvan een kleine massa zyscheuten
gevormd worden.
In aansluiting biermede is het wel
interessant de oorzaken van het sehie-
te na te gaan. De beide besproken
gen stond geljjk met den dood van
Marat goed te keuren. Maratde
vriend van het volk; Marat, die in
speeches bij zjjn begrafenis boven
ieder ander verheerlijkt werd
Maar de speech van Déroulède
diende niet om de moordenares te
verdedigen, zjj was een smeekbede.
De meest welsprekende man van die
eeuw van welsprekendheid, zjjn woor
den schenen .'juist dat kleine restje
gevoel te vinden, dat nog sluimerde
in deze door haat verteerde menschen.
Iedereen om Juliette heen luisterde,
terwjjl hjj sprak.
Het is burger Déroulède)! fluis
terden de bloeddorstige tricoteuses.
Verder behoefde men niets te zeg
gen. Er was dienzelfden' morgen een
reusachtig groot, prachtig ingericht
ziekenhuis voor kinderen in Parjjs
geopend, een gift aan het volk van
burger Déroulède. Daarom mocht hjj
wel wat praten, als hjj er lust in had.
Zijn hospitaal zou veel van hetgeen
hy zeide, weer goed maken.
Zelfs de wilde Bergparty, Danton,
Merlin en Santerre trokken hun
schouders op.
Het is Déroulède, laat hem pra
ten, als hy er lnst in heeft. De ver
moorde Marat zei van hem, dat hy
ongevaarlijk was.
Juliette hoorde dit alles. De markt
vrouwen om haar heen praatten luid.
Zelfs Charlotte was bjjna vergeten,
terwijl Déroulède sprak. Hy had een
mooie sterke stem, die machtig door
de zaal weerklonk. Hy was tamelijk
klein van gestalte, breed geschouderd
met een welbesneden gelaat en een
cultuurplanten stammen af van eene
eenjarige plant, beta maritima, die in
het wild groeit aan de kusten van de
Middellandsche Zee. In den loop der
jaren heeft men uit dien stamvorm de
vrij sterk uiteenloopende tweejarige
voeder- en suikerbiet gekweekt; welke
uu en dan echter individuen leveren
die onder bepaalde omstandigheden
door zaadvorming in het eerste jaar
den oervorm weer naderen en daar-
dooi uit landbouw technisch oogpunt
vrijwel waardeloos zijn.
Het spreekt vanzelf dat alle weinig
constant gekweekte soorten en elke
nateelt, waaraan onvoldoende zorg
wordt gewijd, deze neiging het eerst
zullen vertoonen en ook elk zaadje
dat uit z. g. stekbieten is gegroeid,
grooter kans heeft eenen doorschieter
te leveren. Bij de zaadwinning im
mers nit volnitgegroeide moederbieten
wordt de neiging al dadelijk tegenge
gaan, doordat bieten met hooge koppen
niet voor de zaadproductie worden
benut.
Men moet echter bij oude gekweekte
soorten, waarbij de laatstgenoemde
sinds jaren in gebruik is, de neiging
tot schieten als geheel individueel be
schouwen, als eene plotseling zich
openbarende ontaarding. Een merk
waardig voorbeeld daarvan is het
volgende, waargenomen op een der
groote Eckendorfer kweekeryen
Terwijl alle familiën normaal op
groeien, heeft eene overigens ideale
moederbiet nakomelingen geleverd,
die, op enkele pereenten na alle schie
ters zijn, terwijl de bieten niet meer
dan een vinger dik zijn.
Deze afwijking, waartoe de neiging
latent was, is vermoedelijk tot stand
gekomen onder invloed van het zon
derlinge weder. De biet wil een oud-
gemesten, oudgeploegden, sehoonen
grond en zonnig, vochtig warm weder.
In dit opzicht nn hebben de bieten
het dit jaar zeer slecht getroffen.
Groeistoornissen treden bij zulke hoog
ontwikkelde planten natuurlijk zeer
licht in en zijn dan weldra merkbaar
aan de hier genoemde verschijnselen.
In elke groeistoornis ziet de biet de
naar door veredeling opgedrongen win-
terrust, d. w. z. elke factor die den
groei belemmert, kan oorzaak zyn dat
de vroegtijdige zaadvorming wordt
bevorderd, waarop, zooals ook hier
gebleken is de eene familie sneller en
heviger reageert dan de andere.
Rechtzaken.
J. W. geboren te Wemeldinge,
wonende te Biezelinge, ljjnwerker,
oud 29 jaar, stond Vrijdag te Middel
burg terecht wegens het veroorzaken
van gevaar voor een trein. Zooals
men zich herinneren zal plaatste de
man op 1 Juli 1.1., juist toen een mail-
trein in aantocht was, een lorrie op
de lyn. Een der locomotieven en een
fijngevormde hand, die uit de mooie
kanten lubben stekend een aristoera-
tisehen indruk maakten.
Charlotte Corday werd veroordeeld.
Alle welsprekendheid van Déroublède
kon haar niet redden.
Juliette verliet het gerechtshof in
een toestand van half razende ver
ontwaardiging. Zjj was heel jong; de
tooneelen waarvan zij de laatste twee
jaar getuige was geweest, hadden on
willekeurig grooten invloed uitge
oefend op een jong meisje, dat geheel
aan haar eigen intelleetueele en zede
lijke hulpbronnen was overgelaten.
Welke tooneelen! En nn moest zij
de gelegenheid afwachtenCharlotte
Corday, het haif ontwikkelde meisje
van het platteland, zon Mademoiselle
de Marny, de dochter van een geslacht
van hertogen, die in Frankrijk een
voorname rol gespeeld hadden, niet
beschaamd maken.
Maar zij kwam er maar niet toe
een bepaald plan op te maken. Pe-
tronella, de arme, oude ziel, haar
eenige vertrouweling, was niet ge
maakt uit de stof, waaruit heldinnen
geboren worden.
Haar avontuur vlak voor het huis
van Déroulède was niet vooruit be
dacht. Opwelling en een samenloop
van omstandigheden hadden er het
hunne toe bijgebracht. De laatste
maand was zij gewoon dagelijks de
Rue Ecole de Médecino door te wan
delen, vol aandacht te kijken naar
het huis van Marat zooals veel leeg-
loopers in deze dagen gewoon waren
te doen, maar eigenlijk om naar het
huis van Déroulède te kijken. Eens
bagagewagen ontspoorden daardoor.
Tegen J W. werd geëisclit I maand
hechtenis.
Uitspraak Vrijdag a. s.
Tweegevecht.
Den 20sten dezer zal voor de recht
bank te 's-Gravenbage behandeld
worden de zaak betreffende een in
de sehermzaal in de Parkstraat aldaar
plaats gehad hebbend tweegevecht
tusschen den gepensionneerden luite
nant-kolonel der huzaren Römer en
den kolonel der huzaren baron Van
der Capellen.
De moord te Apeldoorn.
Voor het gerechtshof te Arnhem
werd Vrijdag behandeld de zaak tegen
W. Pbakkersknecht te Apeldoorn,
beschuldigd zijn patroon, den bakker
A. J. Seholten, den 12 Februari te
hebben vermoord.
De vermoorde had den knecht kort
na Kerstmis van het vorige jaar den
dienst opgezegd, omdat h\j, P., de
vrouw van den bakker wel eens kuste.
De avond van den 12den Febr. is P.,
die den 25en van die maand zjjn be
trekking zon verlaten, naar zijn slaap
kamer op zolder gegaan. Naeenigen
tijd werd Jde vrouw van Seholten
wakkerzij hoorde een rochelend ge
luid en zag in de slaapkamer een
licht, dat evenwel spoedig werd uit
gedoofd. Zy meende iets vitselends te
hoeren. Na eenigen tijd riep zij den
kneeht, die toen van boven kwam
bjj het licht van de lamp, die hy
meebracht, zag zij dat het bed vol
bloed zat.
Er bestond volgens een dienstbode
een intieme betrekking tusschen de
vrouw en den knecht, waartoe de
eerste wel eenige aanleiding gaf. Ook
een andere knecht heeft verklaard,
dat er een verhouding bestond tus
schen de vrouw en P., en dat deze
wel eens gezegd heeft„ik won dat
ik den baas maar kon opruimen".
In de kist van bekl. is een mes gevon
den, dat door dr. Hesselink onderzocht
is. De vraag die dr. Hesselink te be
antwoorden had, was deze, of het mes,
acht dagen na den moord in bekl.'s
kist gevonden, by den moord gebruikt
kon zijn. Op het verlengstuk van het
lemmet, dat in het heft zit, zyn door
de microscoop talrijke spatjes van
helderrood (slagaderlijk) bloed te be
speuren.
Bekl. hield zyn onschuld staande.
De advocaat-generaal, aannemende
dat de vrouw niet medeplichtig was
aan dezen moord en dat beklaagde
dien bedreven had met voorbedachten
rade, oordeelde de 15 jaren gevan
genisstraf, waartoe de rechtbank te
Zutphen beklaagde had veroordeeld,
te gering en reqnireerde levenslange
gevangenisstraf.
of tweemaal zag ze hem thuiskomen
of uitgaan.
Eens zag zy' de hal van binnen,
waarin een jong meisje in een don
kere japon met een sneeuwwitte fichu,
die by de deur afscheid van hem nam.
Een andermaal zag zy hem op den
hoek van de straat, toen hjj datzelfde
meisje over de modderige straat hielp.
Hy had haar even te voren ontmoet,
en zy droeg een* mand met eetwaren
die hjj van haar overnam en in huis
droeg.
Ridderlijk niet waar 1 en uit
medelyden blijkbaar, want het meisje
was eenigszins misvormd, een beetje
gebocheld met een zwak en weinig
aantrekkelyk gezicht, zwaarmoedige
oogen en een bleek, scherp gelaat.
En de gedachte aan die kleine daad
van ridderlykheid. waarvan zy den
vorigen dag getuige was geweest,
had Juliette er toe gebracht het too
neel uit te lokken, dat zonder do ty-
dige tusBchenkomst van Déroulède
noodlottig voor haar had kunnen
worden. Maar zy rekende op die tus-
schenkomstalles was zoo plotseling
gegaan. Had haar vader haar niet
gezegd, dat zy de middelen wel vin
den zou, als de tijd maar eenmaal
gekomen was?
En nu was zij in het huis van den
man. die haar broeder vermoord had
en haar armen vader, een krankzin
nige naar het graf gedragen had.
Zou zy ook nu weer de middelen
vinden om te weten, wat haar verder
te doen stond
(Wordt vervolgd.)
