N". 80 1909,
Zaterdag 10 Juli.
96ste jaargang.
29 FEUILLETON.
Een jacht over den Oceaan,
(.oksciii:
courant.
Telefoonnummer 83. Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesclie Courant". Hoofdredacteur W. Kerremans.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, in Goes 0,75. buiten Goes, franco f f,25
Afzonderlijke nominers 5 cent.
Inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
De prijs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 et., eiken regel meer 10 et.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels ii f 1,berekend.
Bewijsnummers 5 cent.
Bij dit no. b'h.oort een bijvoegsel.
CHRIST.-HIST. CONTRA
ANTI-RE VOL UTIONAIR.
Iii Ede hebben tegenover elkaar ge
staan twee eandidaten van rechts, de
christ.-liist. Schimmelpenninck en de
anti-revolutionaire dominéé Rudolph.
De eerste werd gekozen nadat hij o. a.
op de volgende wijze was aanbevolen
in een verkiezingsblad
„Laat u niet verleiden uw stem
anders uit te brengen dan op onzen
kandidaat Jhr. G. J. A. Schimmel
penninck, daar er veel moeite ge
daan wordt, juist u, Nederlandsch
Hervormden, over te halen uw Kerk
en uw Nederlandsch geloof te ver
zaken door over te gaan naar Ds.
Rudolph, gereformeerd predikant te
Leiden. Onze vaderen hebben hun
goed, hun bloed en hun leven veil
gehad voor hun beginsel, en zult gij
dat nu ©ntrouw worden door te
stemmen op dominee Rudolph
Dat zijn er nu niet slechts twee die
op één wortel stoelen, maar nog wel
twee partijen, waarvan gezegd wordt
dat zij elkaar completeeren.
BEGRAVEN SCHATTEN.
De laatst ontvangen mail uit Oost-
Indië bracht een bericht uitPalembang
dat verhaalde van groote schatten, die
op Djambi in den schoot der aarde
verborgen zijnen blijven.
Dr. Tobler, die daar nauwkeurige
onderzoekingen gedaan heeft, getuigt
er van, dat wat bodem-rijkdom betrelt,
Djambi zoo wat het merkwaardigste
land van de wereld is, dat maar op
exploitatie wacht, om zijn eigenaren
fortuinen op te brengen. Zoo moeten
op de beide oevers van de Merangin
goud gevonden worden, aan de eene
zyde in een formatie die aan Gallicië
aan den anderen kant, die aan Cali-
fornië doet denken. Zoo weet men te
vertellen dat te of in de onmiddellijke
nabijheid van Soeroelangoen een spui
tende petroleumbron is ontdekt, die
in productie de rijkste vindplaatsen
evenaart of overtreft. Zoo zegt men,
dat dr. Tobler in de lage streken, op
plekken waar men dat het minst zou
hebben verwacht, marmer zou hebben
aangetroffen en dat ook antliraciet
van de kostelijkste kwaliteit zou aan
wezig zijn.
Wanneer dat alles juist is en ook
de berichten omtrent de bodemgesteld
heid van Celebes bevatten waarheid,
dan kan een gulden tijdperk worden
tegemoet gezien.
Maar waarom draalt de regeering
dan?
Een ulubk verrassing.
Eeuwenlang heeft het Engelsche
volk zich sterk en veilig gevoeld in
zijn land, dat aan alle zijden be-
spoeld wordt door de golven van den
oceaan. Een machtige vloot van
moderne oorlogsbodems bewaakte de
kusten en al was het leger niet zoo
talrijk als dat van de groote vaste-
landsmogendheden, toch was Enge-
lands bodem gevrijwaard voor een
vijandelijken inval alleen reeds door
de zeemacht, die sterker is dan
eenige marine ter wereld. Milliarden
zijn hiervoor geofferd en niets was
den Engelsehman te veel om zijn
vloot te houden op de hoogte van
den tijd.
Maar de tijden veranderen en de
vernuftige mensclielijke geest weet
telkens meer natuurkrachten aan zich
te onderwerpen. In Frankrijk, in
Duitscliland bestudeerden knappe kop
pen het vraagstuk der luchtscheep
vaart en vooral in laatstgenoemd
land maakte men vorderingen op dit
gebied.
Hiermede ontstond een nieuw ge
vaar voor Engeiands veiligheid ver
boven de golven der beschermende
zee zouden vijandelijke luehtkruisers
aan kunnen komen zweven met zich
voerend manschappen en vernielings-
werktuigen.
Dat denkbeeld van een mogelijke
inval in Engeland van uit de lucht,
werd den bewoners van Groot-Brit-
tanje tot een beangstigende nacht
merrie.
De dwaaste verondstellingen wer
den geopperd een heel Duitsch
legerkorps zou neder kunnen dalen,
zonder dat de machtige marine hier
tegen iets zou kunnen uitrichten.
De moeielijklieden, waarmede zelfs
een Zeppelin bij zijn herhaalde lucht
vaarten nog had te kampen, konden
de Engelschen niet gerust stellen en
ernstig werd de gemoedsgesteldheid
van liet Engelsche volk, toen er ge
ruchten liepen, dat 's nachts boven
verschillende steden een groot, ver
licht luchtschip was gezien.
Een kermisreiziger had in een ver
laten bergstreek een voorwerp waar
genomen, dat hei verlicht, geleek op
een reusachtige automobiel, die echter
in staat was zich in de lucht te ver
heffen.
Men wist niet, wat hiervan te
gelooven. Zinsbegoocheling, spotten
nuchtere ïuensclien, maar er waren
zoovelen, die het geheimzinnige lucht
schip hadden gezien, dat men ten
laatste wel moest aannemen, dat er
van al die vreemde verhalen wel iets
waar moest zijn.
De meest ongeruste Engelschen
hadden een verklaringeen Duitsch
luchtschip deed 's nachts tochten om
liet land te verkennen.
Nu komt een der grootste Engelsche
bladen met een bericht, dat den Engel
sehen een blijde verrassing moet zijn.
Het geheimzinnige spook-iucli t-
schip was niet, zooals in Engeland
werd aangenomen, een Duitscli lucht
schip, van waar uit Duitsche spionnen
hunne kennis van het land trachtten
te vermeerderen, doch een, door een
Engelsehman, dr. Boyd, vervaardigd
luchtschip, waarmede deze, teneinde
het geheim van zijne uitvinding te
bewaren, enkel des nachts uit vliegen
ging-
Dr. Boyd heeft zijne uitvinding aan
het ministerie van oorlog aangeboden,
dat eerlang vliegproeven zal doen
ondernemen. Hiertoe zal een loods op
door
ARTHUR GRIFFITH.
•Alles, Mi«« Fairholme zelfs nog
meer dan u, naar ik vermoed," antwoordde
hg glimlachend.
•Wie in u dan
»Een vriend. Maar hier, waar we door
iedereen gezien worden, kunnen we niet
spreken. Gevoelt u zich krachtig genoeg
voor een wandeling langs dek Daar ginds
zfjn we veilig, en de menschen zullen in
den waan geraken, dat we den hond wat
beweging willen verschaffen."
Bereidwillig volgde ik hem, en wat hg
mg mededeelde, was wel in staat mg
gerust te scellen. Deze mijnheer Rossiter,
die zoo veel attenties voor mg had, was de
compagnon en vertegenwoordiger van Mr.
Snuyzer, van laatstgenoemde in last heb
bend, diens plaatB in te nemen, voor het
geval hij Snuyzer mocht verhinderd
zgn van onzen itoomer gebruik te maken.
•Ik ben ook in dienst van de firma
Saraband Zonen, al bekleed ik er nog
zulk een hooge plaats van vertrouwen
niet als meneer Snuyzer. Die is een pre
mier en heeft zgn positie door vele zaken
verworven, die hg met schitterenden
uitslag, ondanks alle bezwareD, hoettten
einde gebracht. Ik ben nog meer een
beginner, maar heb goede vooruitzichten.
Onze aangelegenheid bevindt zich nu in
goed vaarwater, en voordat u deze boot
zult verlaten misschien nog eer eenige
uren zjjn verloopen kan ik u Bommige
wonderbare verrassingen beloven maar u
moet geduld hebben, totdat het juiste
moment daé,r is."
Woorden, om hem mgn dank te be
tuigen, kon ik niet vinden, en bevend
van spanning, maar toch geduldig, tevre
den en vast besloten dezen nieuwen en
zeer onverwcchten bondgenoot mgn onbe
paald vertrouwen te schenken, keerde
ik naar mgn plaats terng.
HOOFDSTUK IX.
De jacht op den Oceaan.
De heer Snuyzer vervolgt zgn rapport aan
de firma Saraband Zonen. Een groot
gedeelte hiervan, den lezer door de
voorafgaande bladzgden bekend
zjjnde is hier weggelaten.
In tamelijk vrooljjke luim verliet ik
Hill8treet, want Miss Frieda Fairholme
had me een cheque gegeven, op af
rekening van het mg toekomende, waarin
ik aanleiding had kunnen vinden, om
u ontrouw te wordeD, zoo ze mg het
voorstel had gedaaD, in haren dienst te
treden. Toen ik in mgn woning was
teruggekeerd en Joseph Vialis gezegd
de vlakte van Salisbury worden ge
bouwd.
De uitvinder maakte in Maart zijn
eersten nachtelijken tocht. Hij zette
zijne vliegproeven voort tot liet laatst
van de maand Mei. Zijn verste tocht
was die in den nacht van 18 op 19 Mei,
toen hij de reis naar Belfast heen en
terug maakte.
Dr. Boyd's luchtschip heeft niet den
sigaarvormhet is meer ovaal. Het
bestaat uit drie ballons, zonder den
gebruikelyken gondel. De motors en
andere toestellen bevinden zich tus-
schen de ballons. Het 120 voet lange
schip is aan beide zijden van vleugels
voorzien. Het kan, volgens dr. Boyd,
drie man dragen en genoeg benzine
medenemen voor een tocht van 1400
mijlen.
Het is voorzien van groote wielen,
waardoor het zich ook over land kan
voortbewegen.
Engeland heeft dus nu ook zijn lucht
schip en mag men de in omloop zijnde
verhalen gelooven, dan is dat nog
beter bruikbaar dan dat van Zeppelin.
De tyd is nu wel niet verre, dat
Engeland een heele luchtvloot zal
gaan bouwen om ook in de hoogere
regionen al de vijanden van het rijk
te kunnen weerstaan,
Het is feitelijk bedroevend, dat
zulk een schoone vinding direct dienst
baar zal worden gemaakt aan krijgs
kundige doeleinden.
Maar, het kan onder de gegeven
omstandigheden niet anders. De vol
keren dwingen elkander tot
Steeds grooter krijgstoerustingen.
Elke versterking der weermiddelen
in het eene land heeft vanzelf een
versterking in de andere staten ten
gevolge.
Nu nog is er in Engeland een
strijd tusschen de conservatieven, die
nog meer aan de marine wil besteden
en de regeering, die meent, dat Enge
iands weerbaarheid ter zee door de
voorgenomen aanbouw van een betrek
kelijk klein aantal nieuwe schepen
voldoende verzekerd is.
Die marine-kwestie zal dus voor
eerst nog wel aan de orde blijven.
Ook in Italië is het vloot vraagstuk
een punt van gewicht en daar heeft
dit vraagstuk aanleiding gegeven tot
Een heftig incident
in de Kamer.
Er schijnt in Italië bij het marine
departement geknoeid te zijn by aan
bestedingen. Maar niet alleen bij dit
departement. Ook met de overeen
komsten met eenige scheepvaartlijnen,
waarbij ook het ministerie van poste
rijen betrokken is moet het niet geheel
in den haak zyn.
Gedurende de zitting van Woensdag
riep een der Kamerleden uit„De
oud-minister Nasi is veroordeeld, om
dat hy zich eenige waardelooze voor
werpen heeft toegeëigend, men moest
thans de senatoren, de afgevaardigden
en den minister, die schuld hebben
aan de maritieme overeenkomsten,
gerechtelijk vervolgen".
De minister van posteryen maakte
zich hierover zoo boos, dat hij zich
op den spreker wierp en hem eenige
had, zich gereed te houden, om mg te
vergezellen, wachtte ik de laatste orders.
Mg was gemeld geworden, ik zou in
gemeenschap handelen met een EngeUch
officier, een vriend van den kapitein, die
terstond zich tg me zou aansluiten, zoo
dat we zonder tgdverlies naar Plymouth
konden reizen. Maar deze fijne meneer
kwam niet zoo spoedig opdagen en toen
hg eindelgk boven water kwam, maakte
hg op mg den indruk van een verwaan
den gek, dien ik voor niet veel beter
dan een mispunt aanzag. Maar toen was
ik de plank toch werkelgk mis, en ik
wil terstond bekennen, dat ik me, bg
nadere kennismaking, zeer tot hem aan
getrokken gevoelde.
De a tn mjj gerichte aanwijzingen ge
werden me in eon breed envoloppe waarop
»Spoed" stond aangeteekend, met het hoofd
»Koninkljjke dienst". Nu weet ge, dat
ik volstrekt niet in koninklijken dienst
sta en ook niet weDich te staan, als vrjj
geboren, getrouwe onderdaan van »Oom
Sam". Het koninklijk wanen prjjkte ook
aan het hoofd van dezen dienstbrief, die
ondergoteekeud was Charles Collingham
Generaal Majoor.
Het sohrgven bracht me ter kennis,
dat de sleepboot »Jacob Silverton" ter
uitvoering eener speciale order was ge
charterd en dionzelfden avond met ge
dekte vuren tot oogenblikkelgk uitloopen
in Plymouth gereed lag.
•Naar mg van Lloyd gemeld wordt,"
vuistslagen toebracht.
De leden van de uiterste linkerzijde
en de ministerieelen kwamen ook aan
snellen en trachtten de vechtenden te
scheiden, maar raakten zelf handge
meen. Er ontstond toen een tooneel
van onbeschrijfelijke wanordeer
werd met vuisten gebeukt, gebokst,
geschopt, en allerlei projectielen vlo
gen door de lucht.
Wanhopig luidde president Marcora
met zyn schel, maar zijn luiden en
schreeuwen baatte niet, zoodat hy ten
einde raad den deurwaarder toegilde
„Haalt de soldaten." Eindelijk hield
het gevecht plotseling op de strijden
den konden niet meer, de inspanning
en de hitte had hen afgemat Minister
Schanzer, die flink zijn vuisten had
gebruikt, viel half bezwijmd neer in
zijn stoel, minister-pres. Gioletti had
een wonde aan de hand en minister
Mirabello had een inktkoker tegen de
borst gekregen. Een aantal afgevaar
digden hadden bebloede hoofden opge-
loopen. Colajanni, de man, die door
zijn woorden aanleiding gaf tot het
incident, was vreeselijk toegetakeld.
Hij werd naar buiten gebracht, de
afgevaardigden verdrongen zich om
minister Schanzer en den minister
president, en de president maakte van
het oogenblilc, dat er stilte heerschte
gebruik om de vergadering te sluiten.
Volgens een gisteravond uit Rome
ontvangen telegram, heeft Colajanni
zijn verontschuldigingen aangeboden
en daarmede is dus de zaak geëindigd.
Uit de Pers,
Een christ. hist, over dr. Kuypër
De christ.-hist. mr. dr. A. R. van der
Laar schrijft in De Klaroen een uit
voerig artikel over de beschuldigingen
en het verweer van dr. Kuyper. O. a
zegt deze man van rechts verbaasd
te zijn geweest dat noch van anti-rev.
noch van christ. hist, zijde af keuring
is uitgesproken over de daden van
Kuyper in de zaak Lehmann.
Die feiten moesten onmiddellijk pro
test verwekken van Christelijk-Histo-
rische en Anti-Revolutionaire zijde,
schryft mr. v. d. L. Dit mocht men
niet aan Liberalen en Socialisten over
laten. Mocht nu straks gelukkig blijken,
dat heel de beschuldiging vervalt, dan
blyven toch die feiten. Zal men dan
eerst zijn protest er tegen laten hooren
Voorzeker, een oordeel kan veel te
vroeg geveld, maar een protest tegen
wat vast staat kan te laat komen.
Wat de andere Anti-Revolutionaire
bladen betreft, de Rotterdammerachtte
het in dezen komkommertijd een on
derwerp „dat aan de socialistische en
liberale schrijvers uitnemend te pas
komt", van eigen verontwaardiging
geen zweem. De Stichtsche Courant
vond het noodig na het antwoord van
dr. Kuyper te zeggen van de Liberale
bladen, dat zij „al bijna razend van
blijdschap waren" en hen dan verder
te hoonen door hen van harte beter
schap te wenschen,
En De Standaard gaf ook in haar
persoverzicht over de geheele zaak
niet het minste bericht, dat is zeker
hoette het verder in den brief, »en vol
gens de kaarten der Admiraliteit, in
verband met de snelheid en den afgelegden
afstand van het jacht, berekend is, zal
de Fleur do Lis" morgen vroeg, bg bet
aanbreken van den dag, zeggen we, tus
schen half vier en vier uur, zich bevin
den op de hoogte van Kaap Lizard.
Wanneer de sleepboot tegen middernacht
Plymouth verlaat, kan hg bg hot aan
breken van den dag zoo ver zgn, dat hg
kans heeft de »Fieur de Lis" te praaien
en dwars in haar koers te komen. Voor
het geval u het jacht niet aanstonds
mocht zien, moet n bijdraaien en op
haar wachten, want zjj kan n niet voor
uit zgn.
Wanneer n haar den koers afinjjdt,
wat zeker gebeuren zal, zoo zal een offi
cier mjjnor afdeehng zioh aan boord be
geven. Deze officier, die u ten geleide
zal verstrekken, heeft de vereischte vol
macht van de Admiraliteit bg zich, om
het jacht aan te houden en een onder
zoek aan boord in te itellen. Hg heeft
de bevoegdheid zoo noodig, geweld te
bezigen, tot welk einde een aantal politie
beambten en manschappen der kustwacht
zich op de sleepboot zal bovinden.
•Majoor Swete ThornKill, van de ko-
nnklgke artillerie, die n dit schrijven
zal ter hand stellen, reist met u naar Ply
mouth. Hg is een kameraad en persoon
lijk vriend van kapitein Wood en zal met
genoegen tot dien» bevrgding de behulp-
voor de Anti-Revolutionaire kleine
luyden onzedelijke lectuur.
Ook dit alles hangt weer samen met
een verpolitiseeren der dingen, met
een geest van succes-politiek, waarbij
in de eerste plaats aan politiek voor-
of nadeel wordt gedacht.
Dit is de geest van den man, wiens
vermeende min edele daden thans
gansch het land in spanning houden;
dit is de geest van dr. Kuyper. Hij
is het geweest, die met wondere poli
tieke handigheid de coalitie heeft aan
eengesmeed, het coalitiegebouw heeft
opgebouwd, die altijd weer heeft ge-
manoevreerd en georganiseerd, ge
rekend en geteld, die zijn troepen tot
het uiterste heeft aangespoord met de
heiligste leuzen, die succes wilde heb
ben en moest hebben en zou hebben,
succes, vóór alles succes.
En het succes is er, 60—40, meer
dan ooit, een succes, in de eerste
plaats te danken aan dien machtigen
geest, aan dien geweldigen organi
sator.
De slag is gewonnen, meer dan ge
wonnen, maar mede gewonnen met
het geld der Lehman lien en met de
hulp eener juffrouw Westmeijer.
Die geest van dr. Kuyper, die geest
van succes, van macht, van over
winning is voor duizenden als onweer
staanbaar geweest. Wat vermoogt gy
Dat was de vraag, dat men overal
stelde, ook aan zijn bondgenooten tot
bijkans minachtend toe. Die geen
kiezers achter zich had telde niet
mede, want eerst kiezers en dan be
ginselen."
Verder halen we nog aan
„De Utrechtsche bidstond, waarover
hij ieder geval een woord van krachtig
protest moest gehoord, geheel afgezien
van het oordeel over professor Vis-
scliers's bedoeling, bleef in de bladen
onbesproken. Ook zelfs in de De Neder
lander.
Thans is gebleken, dat men van Anti-
Revolutionaire zyde uit het district
Brielle verkiezingsgeld los heeft zien
te krijgen bij een rijken- Chinees te
Batavia met de argumentatie, dat de
heer Roodhuizen, Liberaal candidaat
in dit district, die zich over den Chi
nees in kwestie in de Kamer zeer
oneerbiedig had uitgelaten, aldus werd
tegengewerkt. De Chinees won echter
advies in by een Liberaal hier te lande
en deze inzameling „in Chineeschen
styl" mislukte gelukkig.
Natuurlijk keuren tal van mannen
van rechts zoo iets hartgrondig af.
Maar protesteert men nu krachtig van
Christelijke zijde, zoo krachtig, dat de
Anti-revolutionair in kwestie, die eens
heel handig wilde zijn, in het hart
wordt getroffen, althans ziet, hoe men
van Christelyk standpunt over zulk
een bedryf oordeelt. Er is geen sprake
byna van protest.
Geen protest, want te veel protes
teeren tegen wat in eigen kring ge
beurt, is niet politiek, zoo komt men
er niet, zoo houdt men niet alles bjjeen.
Nog onlangs we'rd in De Standaard
weer gesproken van de partij van den
levenden God. Een party van den
levenden God, maar nu wordt de lieer
Lehman een man van rechts gelieeten,
zame hand leonen."
In het voor mgn deur staande rgtuig
zat een rjjzig beer, met militair uiterljjk,
in burgerkleeding.
•Stap ia 1" riep hg mo vriendelijk toe,
•we hebben juist nog tgd, om den snel
trein van vgf uur te halen."
Daar ik Jo bg me had gaf ik de voor
keur, met dezen te rjjden, maar op het
station Paddington, waar mjjo fijne meneer
een afdeeling agenten innam, veroenigden
we ons weer, en begonnen we terstond
onze aangelegenheid te behandelen.
•De duivel hale dien William Wood 1"
begon de majoor. »Ik wou dat hg op
den bodem rustte van de zee waar dio
het diepst s. Van avond had ik bg een
groot feest in de Charlatan-clnb van de
partjj kunnen zgn, en nu zit ik, in plaatg
daarvan, op 't spoor, in den trein en heb
bovendien nog oen neus pehad van don
ouwe, want toen die op bet bureau kwam,
waren we allen gaan lunchen. Ik was do
eerste die terugkwam en kreeg de volle
laag van zgn ngdigheid en dit hakke-
fietie op den koop. Is^olles waar wat
ervan gezegd wordt? Hebben ze den
kleinen Y7Mie werkelgk in de mazen ge
kregen Aq zullen beni een stootje op
de loopplank gegeven hebben, denk ik
Nu verhaalde ik hem de geheele ge
schiedenis, van begin tot het eind, die
bg gedeeltelgk lachend, gedeelteljjk met
den grootsten ernst aanhoorde.
(Wordt vnvdgd.)
