N\ 79 1909.
Donderdag 8 Juli.
jaargang.
sie
GOESGIIE
De nitg.v. l.nr Oomreet geiohiedt llnud.g-, Woendig- ei Vrjjdngnvond,
aitgeiomderd op feeitdagea.
Prji per kwartaal, ia Gloei 0,75. buiten Goe», franco, f I.SI.
Aiionderlgke mommen ceat.
iMz.nding wan advartantiên vóór t «ran op dan dng dar
uftgawa.
COURANT.
De prfli der gewone advertentibn ii van 2-6 regelt 50 cent, eiken regel meer 10 ct
Bjj directe opgaaf Tan driemaal plaatiingMlerzelfde advertentie wordt de prfjl
■lechtl tweemaal berekend.
Geboorte-, hnwelgki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbend,
dankbetuigingen worden van 110 regel» d 1,berekend.
Bewjjinnmmeri 5 cent.
Telefoonnummer 83.
Directeur A. F. A. tan Seters, Uitgave van de Naaml. Yennootschap .öoesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerrbmans.
WIJ CALVINISTEN.
In Geneve wordt feest gevierd ter
eere van den dOOsten geboortedag
van Calvvjn en het 350-jarig bestaan
van de door dezen hervormer opge
richte universiteit.
't Is een reusachtige bijeenkomst
van afgevaardigden uit bjjna alle lan
den. Ook uit ons land. Twee slechts,
nl. de vertegenwoordigers van de
Waalsche kerken en de Kemonstrant-
sche Broederschap
Van „Wij Calvinisten" niemand, van
de Ned. Berv. Kerk, die bjjna drie
eeuwen op Calvinistischen grondslag
rust, die zooveel aan het Calvinisme
te danken heeft, niemand. Van de an
deren, die dichter bjj Calvijn staan
dan de twee afgevaardigden, niemand.
En zoo gebeurde 't, dat de twee niet-
Calvinisten, die uit ons land het jubilé
bijwonen, zich ook uitspraken als
niet-Calvinisten.
Professor H. Y. Groenewegen, voor
de Kemonstrantsehe Broederschap,
bracht den dank der Broederschap
voor de tot haar gerichte uitnoodiging
die zjj als een teeken van verdraag
zaamheid, dus een uiting van den
geest dien zij voorstond, begroette.
Hjjzelf verklaarde geen Calvinist
te zijn en een lichaam te vertegen
woordigen in verschillende opzichten
beslist anti-Calvinist.
Waar bleven nu de velen, die zich
zoo gaarne noemen „Wij Calvinisten"?
Welke geheime reden is er voor hun
wegblijven?
Gemeenteraad van Gees.
Openbare vergadering van den Raad
der gemeente Goes op Maandag 5 Juli,
's avonds half negen.
Voorzitter de burgemeester.
Afwezig de heeren Kakebeeke, Holl-
mann, Temperman en RisGb.
Ingekomen zgn de volgende stnkken:
a. rekening en verantwoording van
het fbndi der werklieden-vereeniging over
1908;
b. rapport over de havenwerken
c. rapport over schouw van wegen
en voetpaden.
d. schrijven van W. 8. Duvekot, hou
dende aanneming der benoeming tot lid
van het burgerlek armbestuur
e. schrjjven van mr. J. H. M. Stieger,
houdende aanneming der benoeming tot
lid der commissie van toezicht op het
M. O.
f. Besluit pemioenverleening aan G.
D. H. Frank;
g. proces-verbaal van feasopnemmg
i. goedkeuring der Raadsbesluiten
d.d. 25 Mei 1909 tot af- en overschrij
ving en wjjziging der begrooting 1908;
j. bericht benoeming mr. J. H. M.
Stieger tot secretaris der commissie van
toezicht op het M. O. Alle voor kennis
geving aangenomen
k. adres van 8. van der Pejjl hou
dende verzoek om gedeeltelijke ontheffing
van erfpacht van water in de Weit vestin
handen gesteld van B. en W. om advies
l. adres van 8. van der Pejjl, houden
de verzoek ter verkrjjging van gemeente
grond in erfpacht. Idem.
Behandeld worden eenige aanvragen
om afscbrjjving van belasting.
Aan de orde is de benoeming van een
onderwijzeres aan de openbare meisjes
school voor het geven van onderwijs in
de Fransche taal.
Thans wordt dit vak onderwezen door
mej. J. van Doesburg, die met ingang
van 1 Sept. 1908 voor een jaar ward
benoemd.
Ook op grond van het advies van den
schoolopziener en de aanbeveling van het
hoofd der meisjesschool stellen B. en W.
voor mej. v. Doesburg definitief te be
noemen.
Aldis wordt besloten.
Ast den heer D. A. Poldermans wordt
•p zjjn verzoek eervol ontslag verleend
nis onderwijzer aan de O. L. school B.
Aan de orde is de benoeming van een
onderwijzer bjj het O. L. onderwas, vaca
ture J. Batier.
De voordracht bestaat uit de heeren
1. D. Houtkamp, 2. M. B. van der Bliek,
8. J. J. de Kramer.
Benoemd wordt met 5 van de 9 stem
men de heer Kramer. 4 stemmen werden
ttitgebracht op den heer Houtkamp.
Benoemd moet daarna worden een
onderwijzer bjj het O. L. onderwjji, va
cature D. A. Poldermans.
De voordracht bestaat uit de heeren
M. B. v. d. Bliek; 2 J. J. de Kramer;
J. van Djjl.
Benoemd wordt met algemeene stem
men de beer v. d. Bliek.
Goedgekeurd wordt een wjjziging der
gemeonlebegrooting voor 1909.
Voldaan wordt aan een adres van J.
Heinsdjjk om aanwjjzing van rooiljjn voor
een te plaatsen hek aan den West wal.
Het le suppletoir kohier hondenbelas
ting dienst 1009 wordt vastgesteld op
een bedrag van f 44.
Ingediend wordt een voorstel tot wjjzi
ging der »verordeniipg op de verdeeling
in wjjken, het nummeren der huizen en de
verhuiziigen binnen de gemeente Goes".
Tot nu toe is onze gemeente verdeeld
in vjjf wjjken, A. B, C, D en E.
Noodzakelijk wordt door B. en W.
geacht een betere regeling te treffei en
de zeer uitgebreide wjjk E, die alles
bevat wat maar even niet tot de eigen-
ljjke kom der gemeente behoort, te split
sen in de wjjken E, F, G en H.
Hierdoor zal onze gemeente dus niet
meer vjjf, maar acht wjjken tellen.
De wjjziging wordt z. h. a. goedgekeurd.
in verband met de wjjziging der ver
ordening op de wjjkverdeeliig is het
noodzakeljjk ook een verandering te
brengen in de verordening op het honden
van mestvaalten.
Waar tot nu sprake was van wjjk E,
zal in art. 1 nu komen te staan »de
overige wjjken," waarmede in dit geval
dan de wjjken E, F, G en H bedoeld
worden.
Eveneens z. h. s. goedgekeurd.
Aangeboden wordt de gemeenteiekening
over 1908, ten bedrage van f 123596,20
aan ontvangsten, f 121108,72 aan uit
gaven, dus met een batig saldo van
12487,48.
Na een korte besloten zitting wordt
de vergadering weer geopend en daar
de rondvraag niets oplevert, dadeljjk weer
ges oten.
Buitenland.
ebn warhoofd.
De politieke strjjd in Frankrjjk wordt
gevoerd tnsschen de mannen van den
vooruitgang en de meer conservatieven en
gelukkig minder dan in ons land kent
men er de antithese op geloofsgebied.
Dit kwam indertjjd wel het sterkst
uit, toen de protestanten er niet mede
deden aan het verzet van een deel der
Roomsche bevolking tegen de wet op de
scheiding van kerk en staat.
Maar behalve de vrjjzinnigen van aller
lei kleur en de meer behoudenigezinden,
vindt men in Frankrjjk ook nog de aan
hangers van verschillende regeerings-
itelseli.
Van ons volk kunnen we gerust'eljjk
getuigen, dat het in zjjn geheel monar
chaal gezind is en al zjjn de sociaal-demo
craten op grond van hun beginsel vóór een
republiek, toch treedt hun anti-monar
chale gezindheid minder op den voorgrond
dan hua vjj&ndschap tegen heel ons huidig
maatschappelijk stelsel.
Anders is dit in Frankrjjk. Daar
bestaan partgen, die zich niet alleen tegen
de republiek, maar zelfs vóór een bepaald
vorstenhuis verklaren.
Dat er nog Franschen zjjn, die gaarne
een afstammeling van het vroegere
huis der Bourbons op den troon zouden
zien, we kunnen het verklaren uit een
liefde tot de onde traditie, maar vreemder
is het bestaan van een Bonapartische
partg.
Het recht van een afstammeling uit
het huis Bonaparte op de Fransche troon
kan zich niet gronden op traditie, niet
op een langdurig samengaan van zjjn huis
met Frankrjjk en als ooit een Bonaparte
recht heeft gehad op de troon was dit
alleenljjk het recht op macht, dat elk
genie met zjjn geboorte medekrjjgt.
Geen der anti-repnblikeinsche partjjen
in Frankrjjk heeft eenige noemenswaar
dige kans haar wil te ziei zegevieren
tn het allerminst wel de Bonapartische
partg.
Toch bestaat er zulk een partg en een
harer hoofdmannen is het Kamerlid Lasies.
Deze begrjjpt, dat het getal zjjner
geestverwanten dringend versterking be
hoeft en hg heeft nu in een redevoering
een poging gedaan de mogeljjkheid van
een samengaan der Bonapartisten en
democraten te bepleiten.
Des mans bedoeling schjjnt te zjjn,
dat de Bonapartisten zich aansluiten
bg de arbeidersbeweging.
Bewonderaars van den genialen alleen
heer scher Napoleon en do aanhangers
van volksregeering tezamen werkende,
kan het zotter f
In het brein van den heer Lasies moet
het'er minstens even verward uitzien als in
Het land van den sjah van Pekzië.
En dat wil iets zeggen, daar de ver
warring in Perzië nu wel langzamerhand
haar toppunt heeft bereikt.
De positie van den sjah, die eerst een
grondwet bezwoer en daarna met de
voeten trapte, was tot vóór enkele dagen
uiterst benard en nu nog is ze niet be
paald benjjdenewaardi,;.
De opstandelingen, in dit geval de
vaderlanders, die van meening zjjn, dat
ook een vorst gehouden is aan zjjn eed,
rukken op naar Teheran.
De itrjjd zou reeds ten nadeele van den
sjah beslist zjjn, als niet de Russische re
geering een groote troepenmacht over de
grenzen had gezonden, quasi om da vreem
delingen te beschermen, doch in werkelijk
heid om het den sjah mogelgk te maken
de billijke eischen van zjjn onderdanen
te weerstreven.
Onverklaarbaar bljjft het dat Engeland,
welke staat toch ook belangen heeft in
Perzië, zich tegen de tactiek der Rus
sen niet verzet.
Binnenland.
Bet ministerie. Men schrjjft uit den
Haag aan De Tijd
Naar met stelligheid wordt verzekerd,
zal behalve Minister Sabron, die
zooals De Tijd meldde om gezond
heidsredenen zal aftreden, ook Minister
Idenburg heengaan. Deze zou nameljjk
dhr. Van Heutsz opvolgen als gouver
neur-generaal van Ned-Indië. Omtrent
Minister Nelissen, wiens gezondheidstoe
stand eveneens te wenichen overlaat,
schjjnt tot dusverre nog niets met zeker
heid bekend te zjjn.
Kamerverkiezing in Amsterdam IV.
Officieel zjjn gisteren ten stadhuize
candidaat gesteld voor het lidmaatschap
der Tweede Kamer in het district Am
sterdam IVprof. mr. G. A. van Hamel
(U. L.) en D. J. Wgnkoop (S. D. P).
Kunst en Wetenschap.
Een actueel kluchtspel.
Naar het Utr. Dbl. meldt, heeft Schmitz,
de schrjjver van »Z'n Edelachtbare", een
kluchtspel geschreven getiteld»Moet
je nog 'n lintje Het zal worden ver
toond door het enBemble Nap-De la Mar
en SpeenhofT.
Uit de Pers.
De beschuldiging tegen Küijpeb.
Eet Volk een artikel van de Amster
dammer beantwoordend zegt o.a.
Wjj zjjn in staat te bewjjzen, dat er
nauwe betrekkingen waren tnsschen E.
A. Lehmann, mej. Weitmejjer en dr. Kuy-
per. De volgende brief werd, naai alle
waar8chjjnljjkheid in 1904, door dr. Kuy-
per aan zjjn »agente zonder aanstelling"
Mejuffrouw 1 t
Gaarne zal ik den heer E. Lehmann
a.s. Zaterdag te 8 nur te mjjnent ont
vangen. Wilde mevrouw Lehmann dan
het genoegen doen, mede te komen, zoo
zou dit mjjne dochters hoogst aangenaam
zjjn. De zaak met het postz.-album
schjjnt af te stuiten op ernstige bezwaren.
Toch zal ik mg er voor beg veren.
Hoogachtend,
Uw dw.
K.
De beide laatste volzinnen slaan blik
baar op het postzegel-album dat R. Leh
mann het rjjk ten geschenke gaf. Een
der klerikale kranten beeft dat geschenk
aangevoerd als een der redenen die tot
de decoratie hebben geleid. Maar het
bljjkt dat zelfs daarvoor dr. Kuyper zich
»bejjverd" heeft.
Do Nieuwe Courant meldt
Mathilde Weitmejjer zal over eenige
dagen een brochure uitgeven.
Dr. Nolens, het roomsche Kamerlid,
schrjjft in de N. Venl. Ctvan de
>eenigsziDs pjjnljjke qnaestie, die in de
laatste dagen omtrent het bewind van
dr. Kuyper geresen is, en waarover ik
alleen zou willen zeggenvooral bewinds
lieden moeten zelfs den schjjn vermijden."
Dr. kuyper
en het ministerie-heemskerk.
Het Huisgezin (R.-K.) driestart:
»Dr. Kuyper beeft thans, bjj monde
van De Standaardeen reconstructie van
het M nisterie-Heemskerk afgelast.
>Die verklaring komt acht dagen te
laat.
>Ze had moeten zjjn afgelegd onmiddel
lijk nadat, daags na de herstemmingen,
de Stichtsche Ct. een wederoptreden van
dr. Kuyper als uitvloeisel der stembuB-
uitspraak proclameerde.
»Hoe dit zjj, we weten nu, dat de
Standaard en dr. Kuyper de antirevolnti-
onnaire jjveraars tot ingetogenheid ver
manen en de samenstelling van bet
Ministerie-Heemskerk ongewjjzigd aan
vaarden.
»We zjjn dus, naar we mogen verwach
ten, van het gezeur, dat het Kabinet toch
eigenljjk geen echt ohriiteljjk ministerie
is, af.
>Maar men is nog niet vergeten, dat
de aandrang tot reconstructie, nu uitge
oefend, eigenljjk door De Standaard zelf
in het leven is geroepen.
>01' heeft^aiet dit blad na het optreden
van het Ministerie-Heemskerk nit den
treure herhaald, dat de samenstelling van
het Kabinet er, gelet op de omstandig
heden, mee door kon, maar dat het, won
rechts bg de stembus van 1909, gerecon
strueerd diende te worden
Wat wonder dus, d.it er geestverwanten
zjjn, die, deze uitspraak indachtig, thans
de in uitzicht gestelde reconstructie ver-
»Dat De, Standaard bakzeil haalt is
tactisch verstandig, maar nog tactischer
ware het geweest, indien ze van den
aanvang af het Ministerie-Heemskerk
welwillender hadden bejegend.
»De politieke speurzin, anders bg dat
blad tamelgk sterk ontwikkeld, was bet
vorig jaar op een dwaalspoor."
Landbouw, Veeteelten Visscherij.
Voor landbouwers fruittelers
en exporteurs.
De heer J. C. van de Pol lid van de
Nederlandsche Kamer van Koophandel
te Londen heeft een boekje uitgegeven
bevattende inlichtingen aangaande de
Engelsche fruit-, bloemen- en groenten-
markten. De schrjjver zegt in het voor
bericht.
»Het geheel is eene poging om na te
gaan, of geinteresseerden bg den Neder-
landscben Fruit- en Groentehandol ge
noeg belangstelling toonen in den export
van deze artikelen naar Engeland, om
door gedachtenwisBeling met de Engelsche
handelaren den exporthandel op eenen
beteren basis te stellen.
In het gunstige geval is het mjjn voor
nemen om deze uitgave, waarvoor ik
slechts over zeer gelimiteerde gegevens
en weinig tjjd te beschikken had, door
verderejaarljjksche uitgaven in denzelfden
trant te doen opvolgen en daarin op te
nemen op- en aanmerkingen van beide,
den Engelichen handelaar (consument)
en den Nederlandachen producent. Deze
eerste editie gaat derhalve in zee als eene
proefname en ik hoop, dat haar alt zoo
danig eene welwillende ontvangst te beurt
zal vallen. Voor op- on aanmerkingen,
en voorstellen van mjjne lezers houd ik
mg gaarne aanbevolen en deze zullen bg
eene volgende editie bepaald mjjne goede
aandacht hebben".
Geen onkosten.
Een notaris zon dezer dagen te Beesd
(Geld.) eenige perceelen uiterwaards hooi-
gras publiek verkoopen. Na de gebruike
lijke voorlezing der voorwaarden, die als
gewoon waren opgesteld, gaven enkelen
der aanwezigen te kennen, alleen te willlen
koopen zonder onkoBten. De notariB be
toogde op kalme wjj ze, thans daaraan
niet te kannen voldoen, doch beloofde
den eigenaar er mede in kenni6 te stellen
om een volgenden keer met de geuite
wenschen rekening te houden. Noch het
betoog, noch de belofte mochten evenwel
baten't publiek ging heen en de ver
koop kon niet doorgaan, hetgeen voor
zeker een ongewoon versohjjntel mag
genoemd worden, in goed hooigras
schaarsch is.
Vlas.
Als een bewjjs, dat er in den Neder-
landschen vlashandel met België eene
verandering ten goede is gekomen, moge
dienen, dat in de maand Mei meer dan
8 millioen K.G. vlas nit ons land naar
België is verzonden, eene hoeveelheid,
grooter dan die van Januari, Februari,
Maart en April te samen. De zeer ver
meerderde vraag naar vlas van Belgische
zjjde moet worden toegeschreven aan den
minderen invoer in België van Russisch
en Franseh vla». In Mei overtrof onze
invoer zelfs dien nit Rusland en verre
dien uit Frankrjjk. 't Is te hopen, dat
de prjjzen voor bet oude vlas zich nog
eenigen tjjd stfcande houdendhn kim
het groene vlas tegen een goeden prjjs
van de hand gedaan worden, voor zoover
het nog niet verkocht is.
Spoobweg-tuinboüw.
Merkwaardig is in Hongarjje het opge
wekt» fcninbonwleven langs den spoorweg,
vooral in de nabjjheid van Boedapest.
De baanwachtershuisjes zjjn aan ver
schillende zjjden beplant met vormlei-
boomen, vóór of links en rechts van het
huisje worden kleine tuintjes aangelegd
in harmonie met de omgeving waEr de
stam- en struikrozen en andere zomer
bloemen een fraai geheel maken.
Uren lang snelt de trein tnsschen jonge
vruchthbomen door, die met eenige jaren
heel wat vrachten kunnen geven en een
hooge rente zullen afwerpen voor de
Hongaarsche Staatsspoor.
Aan enkele halten worden bijen gebon
den en staan op verschillende plaatsen
huisjes waar in den winter de vogels
gevoederd kunnen worden.
Wat voor beplanting en decoratie noo-
dig is komt uit de kweekerjj van de
spoorwegmaatschappij waar van alles een
keurig gekweekte voorraad is.
Een goed voorbeeld dat goed doet
volgen is hier van toepassing, menige
bezitter van buitenplaatsen en tal van
boeren ujt den omtrek komen kjjken,
vragen om een entrgsje of om wat zaad
dat de wachters verstrekken mogen en de
vaderlandsche tuinbouw gaat er mee
vooruit. Bovendien vinden de wachters
geen ledige uren en hebben schik in hunne
door hen zelf gemaakte, heerljjke omge
ving, die zjj voor niets ter wereld zouden
willen verlaten. Tjjd voor de herberg is er
niet meer 1
Provinciale Staten van Zeeland.
De zomervergadering der Staten,
waarin afweiig waren de heeren Lueasse,
Den Bouwmeester, Henneqnin, van Tey-
lin'gen en Fruytier werd door den com
missaris der Koningin geopend met een
toespraak waaruit we vernemen
Mjjne heeren1
Bjj den aanvang van deze zomerzitting
zullen wjj met dankbaarheid de gebeur
tenis herdenken, we'ke op 30 April dezes
jaarB plaats greep, de geboorte van prin
ses Jnliana. Gjj zjjt u bewust van de
groote beteekenis die dit feit heeft voor
geheel Nederland, ook voor onze provin
cie. En gjj vereenigt U met uwen voor
zitter in den wensch dat het Koninkljjk
kind moge opgroeien tot zegen van ons
Vaderland en van Hare Koninkljjke
ouders, (applaus)
Gedeputeerde Staten hebben gemeend
in nw geest te handelen docr een eer
biedigen gelukwensch te richten tot Hare
Majesteit.
Op dien gelukwensch is van wege den
directenr van het Kabinet der Koningin
een dankbetuiging ontvangen.
De commissaris herdacht de overlede
nen, de heeren P. van Houte en B.den
Boer. Van deze laatste zei hg
Op 17 Maart dezes jaars overleed te
Goes in den ouderdom van 79 jaren de
heer B. M. den Boer, sedert 1889 lid
der Staten. Een algemeen geacht man die
op menig gebied aan het publieke leven
deelnam en zjjn district op waardige wjjze
vertegenwoordigde.
De naam van beide overledenen bljjve
bg U in goede herinnering.
De leden gaven van hunne instemming
met het geiprokene bljjk.
Daarna werden de geloofsbrieven van
de nienw gekozen leden, de heeren J.
A. Neeteion en W. Kakebeeke onder
zocht en in orde bevonden.
Tot hunne toelating werd besloten, zjj
legden de vereischte eeden af en namen
zitting.
Na mededeeling van de ingekomen
stukken werd het adres van R. J. A. Lagas,
bnreelambtenaar le kl. bg den provin
cialen waterstaat, betreffende de toeken
ning van eene personeele toelage met de
mededeeling von het Ged. college voor
kennisgeving aangenomen.
Bg de mededeelingen werd namens
gedeputeerde staten vermeld dat aan den
heer Dormaar, ter gelegenheid van zjjn
50-jarig vast ambtenaar ter provinciale
griffie een gratificatie van f200 was
geschonken.
Ook werd medegedeeld dat het stoom
schip Walcheren voor f 16767.50 was ver
kocht aan P. Lobbestal te Gent.
Op voorstel van Ged. staten werd be-
Bloten tot aanhouding van een verzook
van E. Huygebaert om een renteloos
voorschot voor den aanleg van een elec-
triscben tramweg van Knocke naar Sr08-
kens en evenzoo van een^ verzoek van de
stoomtramwegmaatschappg Breskens
Maldeghem om een renteloos voorschot
voor den aanleg van een stoomtramweg
van Oostburg naar Cadzand.
Do verschillende voorstellen van Ged.
Staten werden naar de afdeelingen ver
zonden, ook het voorstel van den heer
Dekker c. s., betreffende de jaarwedden
van de ambtenaren van den provincialen
