NV.65 1909.
Zaterdag 5 Juni.
96 jaargang.
c
GOESCHE
Telefoonnummer 22. Directeur A. F, A. van Seters. Uitgave vau de Naaml. Vennootschap ,öoesche Courant". Hoofdredacteur W. Kerrkmans.
De iitgav«> dezer Oourint geschiedt Maandag-, Woeasdag- o» Vrjjdagavoid,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, in Goes Qv75y baiten Goes, franco, jf I|IId
Afzoaderljjke noma en 5 oeat.
Inzending van «dvartsnfiin téop 2 uren op don dag dar
uitflavta
De prjjs der gewone advertentiën is van 2-5 regels 50 cent, eiken regel meet 10 co
Bj directe opgaaf van driemaal plaRtsing dorzelfde advertentie wordt do prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten 6* de daarop betrekking hebbend,
dankbetuigingen worden van 110 rogels i 1,berekend
Bewpsnnmmer* 5 cent.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
Godsdienst en antithese.
Vrgdag zullen de kiezers te beslissen
hebben wat xe willen een regeering die
alle Nederlanders op dezelfde wjjze be
schouwt en behandelt of een regeering
die de menschen verdeelt in beminden
en onbeminden. Men behoeft zich geen
oogenblik af te vragen wat gebeuren zal
als een rechtsche meerderheid wordt ge
wonnen, want 't is boven eiken schjjn van
twijfel verheven, dat ons land dan weer
zal te ijjden hebben van de autocratie
van Kuyper. Hetzjj hjj zeil weer een
minisoerszetnl begeert, of dat h{j er de
voorkeur can geeft om achter de scher
men te bigven, in elk geval zal de re
geering Kuyper zjjn.
Er zjjn in ons district veel aanhangers
van de coalitie-partgen, maar onder hen
zjjn goddank heel veel, die van een
Kuyper-regime even afkeerig zjjn als
wg en die liever dan weer den boozen
en verderfeijjken invloed van Kuyper
over het land los te laten, de regeering
in handen willen brengen van mannen,
die zonder geloofsverdeeldheid 's lands
zaken behartigen. Bjj ben echter is door
het voortdurend en stoutmoedig liegen
van schfg vers en sprekers de vrees ge
boren, dat een vrijzinnige regeering be-
teekent ecu regeering van anti-godadiea-
stige menschen.
'fc Zou eeD zware taak zjjn iets te be
denken wat zoo geheel en al onwaar is
als dit praatje. Een der eerljjkste en
loyaaUte strjjders van de rechtsche par
tjjen, de ehriiteljjk-historische ds. Wage
naar schreef hierover: »Vat men het
woord christelgk op in ruimer zin zooa's,
in de tegenstelling christenvolk en hei-
denmenschen, b. v. Nederland en China,
dan aarzel ik niet alle liberalen en ook
zelfs sociaal-democraten onder de chris
tenen te rekenen.
»Vat men het woord »christen" in
enger zin, zooals b. v. de Heidelb. cate
chismus »door het gsloof van een levend
lidmaat van Christus", dan meen ik, dat
het niets anders dan qroote willekeur en
onqe\ aste aanmatiging wordt de deelings-
ljjn te trekken langs de politieke partij-
begrenzing van rechter- en linkerzgde.
Althans de schrjjver ?»n den cate
chismus zou groote oogen opzetten, al»
oai au van de linkerzgde te zwjjgen
üjj alles, wat zich tegenwoordig als
rechts aandient, onder de >levende lid
maten van Christus" geboekt zag.
»Kortom de antithese tnsschen geloof
en ongeloof bestaat wel, bestaat alle
eeuwen door, doch is een reliqieuse Uqen-
eteUingwelke overgebracht op politiek
terrein onwaar wordt (veel te eng of
veel te ruim, al naar mate men het
bedoeld) en gevaarlgk voor de religie
zelve, daar ze een onheilige vermenging
van godsdienst en politiek tengevolge
heeft."
Dit is de meening van een der| voor
mannen, die er bljjkbaar van walgt, dat
zoo met heilige zaken gesold en ge
en geknoeid wordt.
Die antithsse, waarmede in deze dagen
weer zoo druk gewerkt wordt, is niets
anders dan een middel om de kiezers
schichtig te maken en het bijeen te drjj-
▼en. Wanneer is in de Kamer iets daar
van gebleken Men zou denken bjj groote.
belangrjjke kwesties, als 't gaat om chris
telijke beginselen. Maar dat is juist niet
het geval, want dan stonden dikwjjls de
kerkeljjken scherp tegenover elkaar of
wel het onderwerp werd behandeld zonder
dat iets van een antithese bleek. Bjj
kwesties over huisgezin en ouderljjke
macht, b.v. bjj de behandeling der wet
op het onderzoek naar het vaderschap,
gingen de clericalen uiteen en stond o.a.
dr. de Visser lgnrecht tegenover mr.
Lobman.
Bjj de aanvraag om subsidie vaD een
gymnastiek-verbond, dat dr. Schokking -
mot wilde toestaan, omdat het oefeningen
en feesten geeft op Zondagen, Btonden 25
kerkeljjken tegenover de anderen. Zelfs
was er geen scheiding tusschen racbts
en links in zake de subsidieering vau
leenbanken, die als leden slechts per
sonen aannemen eerbiedigende God,
Eigendom eo Huisgezin.
De vrjjzinnigen hebben altjjd en vol
komen de vrjje geloofs-ovortuiging van
anderen geëerbiedigd,wat Kuyper c.s. nooit
gedaan heeft en nooit kan doen. Deed hg
dit, wel dan zou hg nooit zulk godlaster
lijke daad hebben gebezigd als bjj deed in
zjjn laatste deputatenrede. »Wjj calvi
nisten" waarin hg zelfs durfde zeggen
vHoe scherper ge de antithese in het
»oog vat, hoe vaster uw coala'ie staan
»zal. Ons big ft Gods geopenbaarde wil
»ons eenig rechtsnoer. De tweedracht
»die het hier geldt, zaaide de Christus
»zelf."
Zóó durft Kuyper te spreken, in den
naam van den zachtmoedige Christus,
die zoozeer alle menschen lief had.
Wie, die zich waarJjjk christen, dat is
volgeling van Christus leer, gevoelt, wendt
zich niet af van zoo liederljjke taal.
Christus leerde om zelfs uw vjjanden
lief te hebben en uw naasten te bemin
nen als u zolf. Kuyper maakt er van
haat en vervolgt hen, die niet van onze
partjj zjjn.
Want hoe loopt toch de scheidings
lijn der antithese. Scheidt ze kerkge
nootschappen en sekten of alleen politieke
partgen.
Kuyper blaast de tweedracht aan en
beveelt de liberahsten te haten, maar
die zelfde mannen, door Kuyper te vuur
en te zwaard vervolgd, zjjn veelal van
uw geloof, zitten met u in het zelfde
kerkgebouw.
En zjj die naar geen kerk gaan zjjn dat
godsdienstloozen?Ii het geregeld bjj wonen
van kerkeljjke oefeningen een bewjjs van
godsdienstzin of is het ter kerke gaan
hoogstens een middel om tot den gods
dienst te komen. Er zjjn honderden en
honderden ongodsdienstige menschen, die
Zondags onder den preekstoel zitten, maar
die de eerste en grootste beginselen van
Christus leer versmaden.
In de philosophie van Thomas van
Aquinen, waarop de roomsche scholastiek
is gebouwd, wordt langs den weg der
redenoering het bestaan der Godheid
bewezen. Het vierde argument is ge
baseerd op de verschillende gronden van
goedheid, waarheid, adel die men aan
treft in het geschapene en hg wil ons
zoo opvoeren naar het hoogste daarin.
Wie in het leven er naar streeft waar
te zgn, goed en adel van karakter te
toonen, zal daardoor naderen, zjj het op
gebrekkig-menscheljjke wgV, tot het vol
maakte dier hoedanigheden, die Thomas
van AqniDen zich in de Godheid dacht
en is dus zeker godsdienstig.
Dat is de godsdienst voor alle menschen
zonder onderscheid van secte of partjj
er naar streven te doen wat men als
goed, waar en edel kent en wie dezen
godsdienst aanhangt, hg zal niets weten,
niets begrijpen van een antithese, van
een haat jegens menschen die niet vol
komen met zgn begrippen instemmen.
Zoo iemand zal niet schrjjveo als De
Standaard »dat het verloenen van poli
tieke rechten in een Christenland aan
een jood, in den grond ougerjjind is."
Wilt ge nn weer jaren vai tweedracht,
godsdiensthaat, geloofsverdeeldheid en
ketterjacht, stemt dan Vrjjdag op den
recbt8chen candidaat.
Wilt ge vrjjheid voor alle overtuigingen
en geijjkheid van alle laudgenooten,
stemt dan op de candidaten, die deze
beginselen verdedigen
GOESi
Mr. H. GOEMAN BORGESIUS.
HONTENISSEi
Jhr. R. R. L. DE MURALT.
MIDDELBURG!
H. SNIJDERS.
OOSTBURGi
G. A. VORSTERMAN VAN OIJEN.
Jhr. de Muralt.
(Ingezonde n«\
't Is nu een viertien jaar geleden, dat
Jhr. R. R. L. de Muralt als civiel-inge
nieur de Polytechnische school te Delft
verliet. Het was steeds zgn lievelings
denkbeeld geweeBt om na volbrachte
studie eenige jaren in de overzeesche
bezittingen werkzaam te kunnen zgn.
Zgn verlangen werd bevestigd, want reeds
kort na zgn vacantie werd hg tot inge
nieur van den Rijkswaterstaat in Neder-
landsch Indië benoemd. Na aldaar een
aantal kleinere werken te hebben uitge
voerd, werd hg overeenkomstig zgn
wensch bjj de spoorwegen op Java gede
tacheerd, alwaar hg metden bonw van
spoorbruggen belast werd. Bjj dozen tak
van dienst bracht de heer de Muralt een
belangrjjk werk totstand, nameljjk het
bouwen van een spoorbrug over de rivier
de Moedjoer. Na de voltooiing van dit
werk werd hem bjj besluit van den
Gouverneur-Generaal van N< dorlandsch-
Indiö d. d. 11 Juli 1902 de bizondere
tevredenheid der regeering betuigd, en
daaraan toegevoegd een belangrjjke grati
ficatie voor den jjver en toewjjding, daar
hem bjj den bouw van die spoorbrug
onder zeer moeiljjke omstandigheden aan
deo dag gelegd.
Gewapend met een dergeljjk bewjjsstuk
van bekwaamheid keerde de heer de
Muralt, na vjjf jaren het gouvernement
van Nederlandsch Indië te hebben ge
diend, naar het vaderland terug, waar
hjj spoedig na aankomst tot ingenieur
van het waterschap Behouwen benoemd
werd.
In 1904 word hem een hoofd-ingenieurs
betrekking te Siam aangeboden. Aanvan-
keljjk voornemens haar aan te nemen,
kwam hg om gezondheidsredenen van zgn
echtgenoote op zgn plan terug.
Met een bewondermgswaardige werk
kracht legde hjj zich toe op de bestudee
ring der zeeweringen. Veel bracht hjj in
zeven a acht jaren tjjd in Schouwen en
daarbuiten tot stand. De door hem uit
gevondene nieuwe zeeglooiing van ge
wapend beton, heeft tot ver over de
vaderlandsche grenzen do aandacht ge
trokken. Door vreemde ingenieurs, komen
de uit alle oorden der wereld, werd
Schouwen bezocht, teneinde de betonwer
ken systeem de Muralt" te bestudeeren.
Vooral trokken de zinkwerken en djjks-
verhoogingen in hooge mate de aandacht.
Niet weinig werden door de uitvmdig
van den heer de Muralt de belangen der
arbeidersklasse in zgn omgeving en elders
bevorderd. Immers de Nederlaudsche
werkman verdient aan de betonwerken
systeem de Muralt die gelden, die bjj
de basaltwerken door den Duitschen
werkman in de groeven werden verdiend.
Het was voor de ingenieur de Muralt
een aangename verrassing, toen de Alge-
meene Vergadering van bet waterschap
Schouwen den 22sten December 1908
besloot zgn tractement met f700tever-
hoogen als waardering »voor het initia
tief, de werkkracht tn de kunde van
onzen ingenieur". Zóó staat het in het
officiëele stu^c, dat aan schrjjver dezes
op de griffie van Schouwen welwillend
ter inzage werd afgestaan.
Is hg een voortreffelijk ingenieur, hg is
daar bjj een eminent redenaar. De heer
de Muralt heeft, als hö in vergaderingen
optreedt, een wjjze van spreken, die aan
genaam aandoet. Bjj boeit het gehoor,
dat aan zgn lippen hangt. Bjj overreed,
en sleept mede. Handig, is en bljjft hg
steeds eerlgk in het debat.
Als waterbouwknndige staat hg zoowel
in Zeeland als daarbuiten als hoogst be
kwaam bekend. Daarbjj komt, dat de
waterstaatsaangelegenbeden, in het bizon
der die van Zeeland, hem in hooge mate
belang inboezemen. En daar hg bekend
is met de waterschapstoestaaden, tram
wegen en het spoorwegverkeer, zoo is hjj
een bjj uitstek geschikt man, om een
distrikt als Houtenisse te vertegenwoor
digen.
Hg ,is een merkwaardige persoonlijk
heid, die niet het minst te Zierikzee boog
in aanzien staat, hetgeen hieruit bljjkt,
dat hg, alhoewel nog te kort in Zierikzee
wonend, om zelf kiezer te kunnen zgn,
reeds tot lid van den gemeenteraad van
Zierikzee werd gekozen. Niet het ambt,
dat hjj bekleedt, verschafte hem die
populariteit, maar de bekoring, die van
zgn persoonlgkheid uitging» Hjj bracht
de Zierikzeesche kiezers er toe hem naar
den gemeenteraad af te vaardigen, en bjj
zgn periodiek aftreden zgn mandaat met
een belangrjjk grotter aantal stemmen
te hernieuwen dan de vorige keer.
Hoewel geloovig en met een diepe
eerbied vervuld voor God en zgn heilige
wetten, een steunpilaar van de kerk,
is hg beslist tegenstander van ver
menging van kerk en staat of godsdienst
en politiek. Als diaken en later en nu
nog als kerkvoogd bljjft hjj zjjn kerk
getrouw. Maar een ieder uit zgn om
geving W6et, hoe hij een elk in zgn
godsdienstige overtuiging vrjjlaat en niet
vraagt naar zgn geloof of kerkeljjke
richting. >Voor mjj is het voldoende, dat
iemand in zgn handel en wandel als chris
ten leeft", zoo hoorde ik hem zeggen. Hg
vraagt er niet naar, en let er niet op,
of iemand Roomsch of Protestant is. Zoo
laat hg, om een voorbeeld te noemen,
aan hetzelfde huis een Katholieken en
een Protestantschen schilder werken.
Sterk ontwikkeld ii in hem het
gemeenschapsgevoel. In onderscheidene
betrekkingen wjjdt hg dit aan de openbare
zaak. Hjj is lid van het Tramcomité
BrouwershavenBnrght, welke ljjn,
dank zjj de subsidie van stad es provincie,
in het volgend jaar zal aangelegd worden.
Voorts is hij voorzitter van Volksonder
wijs, van Kindervoeding, lid van het
Bestuur dör Ambachtsschool, lid van het
Bestuur der Afdeeling Zierikzee van de
Maatschappjj van Nij verheid, lid der
Gezondheidscommissie, in welke kwaliteit
hg zit, vooral in de zaken, rakende de
verbetering van den woningbouw, heeft
hg verdienstelijk gewerkt.
Een bekend staatsman zeide mg dezer
dagen >de Muralt staat pas aan bet begin
van zgn carrière." Zeven en dertig jaar
oud, zal hg, indien hjj mocht gekozen
worden, het district Bontenisse op een
wjjze vertegenwoordigen, waardoor niet
alleen het land zal gebaat worden, maar
waardoor ook in hooge mate het belang
van het district zal bevorderd worden.
Stemt daarom op 11 Juni a.s. Jhr. R.
R. L. DE MURALT, den candid lat der
vrjjzinnigen, een demokraat in zgn hart,
die leeft voor en opgaat in hot volk.
A. F.
Buitenland
Er is van over de grenzen zoo weinig
nieuws dat we maar een klein plaatsje
behoeven om 't te vertellen.
In de Turksche Kamer.
In de Tuiksche Kamer is Wcensdag
o. a. in behandeling gewest een regee-
ringswetsontwerp, waar bjj aan de arbei
ders het recht van vakvereeniging en
staking was ontzegd. Na een krachtige
oppositie uit de Kamer nam de regeering
het echter, bjj monde van een harer
Ministers erkennend, dat het ontwerp
haastig was ineengezet, terug om er
belangrjjke wjjzigi ïgen in te brengen.
En dan nog iets
{Uit Perzik.
Vandaar komen de meest tegenstrijdige
berichten. Terwjjl onlangs nog werd ge
meld, dat de nationalistische leider te
Tabriz, Satar Khan met een vrjjgeleide
van den Sjah naar zgn landgoed was
vertrokken, om daar verder, nu zgn doel
bereikt was, in vrede te leven, bericht
thans een telegram uit Tabriz aan de
Frankf. dat Satar Kahn in het
Turksche consulaat is gevlucht met een
aantal zjj nor aanhangers, nadat het En-
gelsche consulaat hun een toevlucht had
geweigerd.
Aidere berichten maken melding van
een voortdurend zich vaster nestelen der
Russische troepen in Perzië zjj zgn o.a,
druk bezig met het annleggen van aller
lei spoorwegen. In sommige Engelsche
couranten, o.a. in de Daily News, wordt
met kracht gewaarschuwd tegen Rusland'»
optreden in Perzië, dat welhaast het
Noorden van dat Rjjk tot een Russische
provincie moet maken.
Kunst en Wetenschap.
Een uitvinding.
De Zweedsche ingenieurs Egner en
HolmBtrom, hebben na jaren gearbeid te
hebben, een microphoon geconstrueerd,
die zoo gevoelig moet zgn, dat de grootste
afstaüd, waarover thans nog getelepbo-
neerd kan worden, verdubbeld worden kan.
Uit de Pers.
De rechtsche eenheid.
De bladen der rechterzijde leveren, iü
hunne pogingen om de antithese als
basis voor partijgroepeering te ver
dedigen, nog het beste bewijsmateriaal
ertegen.
Links, zoo lezen wjj, is het miserie.
Daar gaat het niet samen.
Laten wjj dan nu nog eens zien, hoe
het, bijjkens de stemmen uit betzelfde
kamp, rechts is.
De (anti-rev.) Rotterdammer
Ja zelfs moet gesegd, dat het ook
onder ons, de antirevolutionairen,
bijjkens de weinig geestdriftige stem
ming, niet het rechte is. Ei is meer
een theoretisch, gehoorzaam wandelen
in de ljjnen in de partjj als zoodanig
uitgestippeld, dan een met warmte
jjveren voor de zaak onzer Christeljjke
beginselen.
Daarvoor zgn dunkt ons tal van
redenen aan te wgzen, niet alle publiek
te noemen.
Ons Tijdschrift: (christ.-hist.)
Maar hoe staat het nu met het al
gemeen, het hoogere beginsel der
rechtsche coalitie
Op dat punt heeft de Deputatenrede
van dr. Kyper eenig licht verscSaft,
doch wat bjj dit licht te zien kwam
is niet geschikt om ons gerust te
stellen ten opzichte van het voort.be-
bestaan der huidige verhoudingen.
En Bet (kath.) Huisqetin
Make men aan do miserie, die links
en rechts wordt aangetroffen en steeds
bedenkelgker afmetingen dreigt aan
te nemen, een einde door het eenige
maar probate middel dat er bestaat.
Het Huisgezin bedoelt de evenredige
vertegenwoordiging. Deze zal echter, wil
het >probate middel" helpen, moeten
leiden tot samenwerking op anderen voet.
He&htiakan.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
In de zitting van heden Vrjjdag zgn
veroordeeld wegensMishandeling M.
W. 36 jaren, huisvr. van P. B. werk
vrouw te Goes, tot een maand gevan
genisstraf.
DiefstalJ. P. 26 jaren, werkman te
Iersekd, tot 4 maanden gevangenisstraf.
Bjj bevelschrift der Arroodisse-
ments-Rechtbank te Middelburg is ver
wezen naar de terechtzetting de zaak
tegen F. V., 23 jaar, schippersknecht
geboren en wonende te Wemeldinge thans
gedetineerd in hot huis van bewaring te
Middelburg beklaagd van diefstal ge
pleegd te Wemeldinge in de maand
Juni 1907.
Gemengd nieuws.
Oeen misdaad. In aansluiting op een
bericht van de L. K. dat in het Ven,
onder Venlo, het Ijjk is gevonden van
zekeren S. F., bjj de hartsteek doorboord
met talrjjke kogels, meldt het blad nader,
dat hier van geen misdaad, maar van
een ongeluk sprake is. F. icbjjnt namelgk,
bezig zjjnae met stroopen, onverwachts
over een greppel gevallen te zjjD, waar
door zgn geweer afging en het schot hem
in de hartsteek trof. Door het schot
gingen vermoedeljjk de kleeren aan het
smeulen en ontstond i ondom, waar hjj
lag, braid. Door dit toeval schjjaen zjjne
kleeren en zgn lichaam gedeeltelgk ver
brand te zgn.
Toepasselijk, psalmMen vertelt het
volgende als inderdaad gebeurd. Een
zeker dorpspredikant moest onlanhs een
paar nieuwe kerk-autoriteiten installee-
ren en hg deed dit mat een plechtige
toespraak. De beide boeren waren niet
weinig gesticht, toen dominee de gemeente
vóór het scheiden verzocht hun een psalm
toe te zingen. Maar hun stichting ging
in andeie gevoelens over, toen de gemeen
te hun toezong
Ooren ziet men aan hun hoofd,
Maar zjj hooren er niet mee
Zjj, van ademtogt beroofd,
Zjjn nog minder dan het vee
Die tot hen om hulp genaakt,
Worde hjjn geljjk gemaakt.
De dominee had bedoeld van psalm
135 het eerste vers te doen zingen, maar
hg had het tiende vers opgegeven.
Een jeudige moordenaar. Te Kronach
(Duitschland) heeft een 16-jarige bakkers
leerling, die vroeger al gestraft werd
wegens diefstal en het plegen van on
tuchtige handelingon met kleine kinderen,
Donderdag de 34-jarige vrouw van zgn
baas een touw om don hals geworpen
en haar vervolgens met een bjjl dood
geslagen. De jeugdige moordenaar greep
vervolgens een 5-jarig kind van zgn
patroon bjj de beenen en slingerde het
tegen een muur, zoodat de schedel van
het kind werd verpletterd en de hersenen
op den grond vielen. Daarna heeft de
jongen de beide Ijjken opgehangen, om
aan zelfmoord op haar kind te doen ge-
looven, en toen stal bjj, met behulp van
een sleutel, dien de vrouw bjj zich droeg,
270 mark. Eerst bleef hg nog kalm in
't hais van zgn patroon en hg had zelfs
de brutaliteit, bjj de buren te vragen,
of zjj de vrouw en het kind ook gezien
hadden. Later nam hjj de vlucht naar
een naburig dorp, waar hg echter spoe
dig gevat werd. De politie had moeite,
hem tegen de woede van 't publiek to
beschermen.
Smakelijk eten. Het echtpaar Ziekow
beheerde een groot restaurant aan den
Havel, bjj Heiligensee, een der heerlgkste
plekjes buiteu Berlgn, waar zomers dui
zenden heentrekken om te genieten vau
lucht, water en bosch.
Het echtpaar is nu veroordeeld. Zjj
tot 500 mark boete en 3 maanden ge
vangenis, hg tot 500 mark en één maand
gevangenii.
Omdat: voor al het eten en drinken
vuil Havel-water gebruikt werd, dat in
emmers uit de rivier geschept werd.
Groote stukken doode visichen, planten,
kikkerbroed wipte men met de hand
eruit. De emmers werden ook gebruikt
om de dweil in uit te spoelen, waarmee
de grond en een zekere nnttige gelegen
heid gedaan was. De soepketel was tevens
vuile wa8ch-ketel. In de mand, waarin
brood en koek bewaard werd, had eens
een kat moederweelde gesmaakt. Later
huisden er muizen. En om de muizen te
verjagen een hond.
I. de melk die 15 cent per glas
verkocht werd dreven doode muiZBn,
zoodat do meiden weigerden die melk te
drinken. Waarop mevrouw Ziekow zei
,Voor de Berlijners ia ze nog goed ge-
noeg".
Deze de voorzitter van de recht
bank vond deze qualificatie >zwg-
nerjj" had reeds twee jaren geduurd
