N\ 60 1909.
Zaterdag 22 Mei.
96s" jaargang.
i2 FEUILLETON.
Een jacht over den Oceaan,
Üe nitgav® dezer Courant geschiedt Maandag-, Woezndag- os Vrjjdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Goes, franco, f
Afzonderlijke nommers 5 oost.
Inx*nd9ng van advartentiin wÉor S uran op don dop doe*
ultflava»
üe prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfdo advertentie wordt d© prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichte* e* de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekesd
Bewijsnummer i 5 cent.
Telefoonnummer 22.
Directeur A. F. A. van Seters. Uitgave van de Naaml. Vennootschap .Ooesche Courant". Hoofdredacteur W. Kebbïmans.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
Aan alle ouders van kinderen.
(Ingezonden).
L. S.
Gij zult het zeer zeker wel met ons
eens zjjn, dat onder de groote publieke
belangen, ook behoort ons volksonderwijs,
het onderwps uwer kinderen.
Met dat onderwas gaat het op het
oogenblik niet zooals het behoort.
In 1905 tjjdeng het Ministerschap van
den alom bekenden Dr. Kuyper, werd
er een wet aangenomen, die bepaalde,
dat voortaan ook het bjjzonder onderwjjs,
voor het grootste gedeelte, nit de staats
kas betaald zou worden.
De noodlottige gevolgen van deze wet
zjjn niet uitgebleven.
Overal waar men maar gelegenheid
ziet, een 25-tal kinderen van een bepaalde
gezindte bp elkaar te scharrelen, gaat
men bizondere scholen stichten, zoodat
men nu in plaatsen, waar men vroeger
één goede school voor allen had, de
openbare school met één onderwijzer
voor elke klas, zooals 't eigenljjk behoort,
men er nu twee, drie of meer
kleinere krjjgt, met slechts één, twee of
drie onderwjjzers elk, die nu ieder twee,
drie of nog meer klassen tegeljjk onder
huu leiding hebben. En waar de toestand
zoo was, dat de openbare school al reeds
iniuder don zes leerkrachten telde, wordt
het nog erger.
Ge begrjjpt natuurlijk dat het onder
wijs daardoor veel slechter wordt, want
één onderwijzer kan maar aan één klasse
tegeljjk goed les geven i* dien tjjd ieeren
dus de andere klassen niets of nagenoeg
niets.
Door bovenbedoelde wet ia dus het
onderwjjs veel duurder, en tegelijker tjjd
veel slechter geworden. En dat moet gjj
nog betalen bovendienis het niet aan
schoolgeld, dan is het aan verhoogde
belasting. Zjt ge bet niet met ons eens,
dat dit erg jammer is
Toch wil men het nog erger maken,
dan het reeds is.
Op een groote vergadering van anti
revolutionairen, dezer dagen te Utrecht
gehouden, sprak Dr. Kuyper het uit, dat,
als de Christelijke partpen bp de aan
staande verkiezingen weer de baas wer
den, nog meer subsidie uit de staatskas
aan de bjjzondere scholen zal moeten
gegeven worden.
Wjj zjjn er nooit tegen geweest, van
de menachen meer geld te vragen, voor
meer en beter onderwjjs, maar hoogere
Ia8t3n, en dan nog slechter onderwps,
dat is toch al te gek.
En zeg nu niet, ©het zal zoo'n vaart
niet loopen," bet is nu al zoo erg, dat
zelfs voorstanders van bet bjjzonder on
derwps, medestanders van Dr. Kuyper,
beginnen te klagen over de oneindige
Bplitsing der scholen. Zoo oöder anderen
de anti-revolutionaire Dr. Woltjer in de
Eerste Kamer, en een Christelijk school
hoofd de heer J. Kuiper, in het anti
revolutionaire blad De Nederlander.
Is het niet schandelpk, dat er zoo met
de belaDgen van het Lager Onderwps
gehandeld wordt, het eenige onderwps,
dat de kinderen van de meesten uwer
door
ARTHUR GRIFFITH.
Eerst ging het door Kensington Road,
waarbjj de afstand tusschen mp en het
voertuig natuurlijk grooter en grooter
werd en toen ik Kingstreet bereikte, had
ik den fiaker uit het oog verloren.
Een koffiebuishouder, die zjjn lokaal
al vroegtijdig geopend had, vertelde me
toch gezien te hebben, dat de fiaker in
de richting Holland 8tore voortjoeg, en
in de St. Mary Abbots Terrace vernam
ik, dat hp Addionstreet was ingeslagen.
Verder heb ik zjjn spoor over Holland
Road naar Shepherds Bush Green kunnen
volgen, maar daar werd het duister, want
ik was onverwacht op twee fiakers ge-
itooten, waarvan een naar Shepherds
Bush of Uzbridge Road, de ander naar
Green Road was gereden.
Ik volgde den eersten, maar bespeurde
weldra, dat ik op een dwaalspoor was
geraakt. Dat was slechts een nacht fiaker,
die naar stal terugging en waarvan ik
den koetsier trof, juist op het oogenblik
dat deze wilde gaan slapen. Hp ver
zekerde, in de laatste twee uren geen
©vrachtje" te hebben gereden, en ik ben
overtuigd dat hp de waarheid sprak,
genieten kunnen, en dat alleen, omdat
pastoor of dominó zoo graag den baas
willen spelen, ook over de school
Wat men u tracht wijs te maken, over
de slechtheid van de openbare school,
dat zjj zou zijn een pest en een kanker
voor onze natie, zooals dominé Offringa
ze noemde, of een gruwel van afgoderij
zooals de heer Heemskerk zoiae, zpn
natuurljjk nietB dan praatjes. Gp, die zelf
de openbare school bezocht, weet immeis
wel beter 1 Gelooft ge niet met ons, dat
men met zulken onzin niet zon komen
aandragen, als men werkelijk iets van
belang tegen de openbare school kon
aanvoeren Maar, zult ge misschien zeg
gen, dat alles kan wel waar zpn, doch
ik behoor tot een kerk, ik heb een geloof»
en wil dat mjjn kinderen ook in dat
geloof worden opgevoed en dat kan toch
de openbare school, waar ook kinderen
van feu ander geloof heengaan, niet doen.
Wjj zpn dat geheel met u eens, dat
doet de openbare school niet, dat mag
zjj niet doen, dat moet zjj niet doen ook.
Moeilpke geloofskwesties, die ons ouderen
verdeelen, zpn geen kost voor kinderen,
zjj kunnen die immers toch niet begrijpen
Is het bovendien niet al erg genoeg, dat
in het latere leven de menichen zoo tegen
over elkander staan Moeten dan ook de
kinderen reeds leeren, elkander te oor-
deelon en te veroordeelen, kinderen, die
slechts napraten 't geen hun is voorge
zegd en er zoo licht toekomen, hun
andersdenkenden evenmensch te verachte*
en te haten
Daarom dient de school zich daarvan
te onthouden.
Het is juist de openbare school, die
de kinderen bpeen brengt, waar ze den
anderdenkende leeren kennen o* waar-
deeren, waar de ware naastenliefde wordt
beoefend, en het Christelpk beginsel ©gjj
zult. uwen naaste liefhebben als u zeiven",
in toepassing gebracht wordt.
Dat in ons land, waar de menschen
op godsdienstig gebied zoo verdeeld zpn,
zoo weinig geloofshaat heerscht, is te
danken aan de openbare school, die nooit
eenig geloof heeft tegengewerkt of bespot,
doch slechts het kind geleerd heeft, ieder
ander als zjjn broeder te beschouwen.
Zeker, de openbare school maakt van *t
kind geen Calvinist, Katholiek, Hervormd,
of wat dan ook. Zjj leert het kind de
kundigheden, die bet in zpn later leven
noodig heeft en zjj voedt het op tot een
goed en deugdzaam mensch.
Geen doopbelofte verbindt u, uw kind
naar een Ohristeljjke of Katholieke school
te zenden, zjj legt u alleen den plicht
op, uw kind te doen onder wjj zen in de
leer, die gjj zjjt toegedaan, doch daarvoor
moet niet de school zorgen dat is het
werk uwer geestelpke herders en leeraars,
dat is de taak van pastoor of dominé.
Indien zjj dit wenichen, staan voor hen
de lokalen van de openbare school daar
voor open, geheel voor niet», en zoo
Doodig verlicht en verwarmd.
Gjj ouders, en allen die belang stelt in
deugdeljjk volkeonderwps, weet wel wat
ge doet.
Wilt gjj meer lasten dragen en daar
voor steeds slechter onderwps ontvangen,
steunt dan de bpzondere school.
Wilt gjj daarentegen goed en deugdeljjk
onderwps voir uwe kinderen,
want aan zpn paard was het te zien,
dat het lang had gestaan.
Nu ging ik terug naar Starchgreen
Road en vroeg overal naar een in galop
gereden hebbende fiaker. Op dit vroege
ochtenduur waren nog maar weinig
menschen op straat, meest politieagenten,
die mp* verdacht kostuum met wan
trouwende blikken gadesloegen en me
het antwoord schuldig bleven. Ee* nacht-
zwerver, dien ik tegen kwam, knipte me
toe, dat er met dien fiaker iets niet m
den haak was en maande me tot voor
zichtigheid.
Eindelpk kwamen een paar ordentelpke
boeren, die melk naar de stad brachten,
en dezen vertelden me, dat ze aan den
overkant van Hammersmiths Bridge een
fiaker met een geheel uitgeput paard,
waren tegengekomen e* een tuin hadden
zien binnentpden, die bp een huis in
Strathallan Road behoorde.
Toen ik laatstgenoemde straat had
bereikt, was het al klaarlichte dag. Ik
zag een massa alleen staande villa's, die
allen eigen tuinen hadden, waarbjj enkelen
ook met remises. Terwjjl ik tweemaal in
deze straat op en neer ging, kwam ik
tot de overtuiging, dat een van die huizen
er bpzonder voor geschikt was, uitmun
tend er zich toe leende, om Wood erin
opgesloten te houden, als het gelukte
hem er in te brengen. De fiaker kon.
rechtstreeks in het remisehuis rjjden
was de poort gesloten, geen spoor kon
men er van ziengeen menich, buren,
Wilt ge niet, dat ons onderwps nog
moer verbrokkeld wordt dan thans reeds
geschiedt,
Wilt ge met ons de verdeeldheid buiten
de school houden, en zorgen dat het kind
ook kind bijjft.
Steunt dan de openbare school, door
uw kinderen er heen te zenden, en door
er voor te zorgen, dat h;t bestuur van
ons l»nd slechts komt in handen van
personen, die willen strijden, voor good
volkeonderwps, die zpn, verklaarde voor
standers van de eene openbare, neutrale
volksschool.
Het Hoofdbestuur van den Bond
van Neder la ndsche Onderwijzers.
B u i 18 b l a n (3.
Hst vlootrappqrt.
Een tiental jaren geleden stond de
Fransche oorlogsmarine nummer twee in
de lpst der verschillende oorlogsvloten.
Eerst kwam de Engelsche zeemacht, deae
was de sterkste, beschikte over het
grootste aantal schepen en kanonnen,
maar direct daarna kwam de Fransche
vloot.
We herinneren ons uit dien tjjd het
oordeel van een zee-officier,die verklaarde,
dat de Fransche vloot wel minder bodems
telde, maar beter georganiseerd, bewapend
en bemand was dan de Britsche zeemacht.
Sedert dien tjjd zpn echter jaren ver-
loopen en de Fransche vloot schjjnt een
procés van ernstige verwording te hebben
ondergaan. De leeken werden daarop
opmerkzaam gemaakt door een aantal
rampen, die deden uitkomen dat noch
de bekwaamheid der hoogere bevelvoer
ders, noch de soort va* scbepen, die
werden aangebouwd, noch de kwaliteit
der ammunitie in overeenstemming waren
met de eischen, welke |egenwoordig
mogen wordon gesteld.
Geheel het volk was ontzet over de
feiten, die zich voordeden en de toestand
der vloot taardo ernstige ongerustheid.
In de pers en in het parlement kwam
de marine ter sprake en het resultaat
was, dat een commissie werd benoemd
om een onderzoek in te stellen.
Deze commissie heeft thans haar rap
port uitgebracht en dit rapprt ia alles
behalve opbeurend. Sedert 1900, zoo zegt
de commissie, heett de bouw van oorlogB-
sebepen veel te wenscben overgelaten.
Wel is er genoeg geld aan uitgegeven,
doch dit geld is niet besteed zooals het
behoorde.
Het gevolg daarvan is, dat de sterkte
der Fra*Bche vloot volstrekt niet in over
eenstemming is met het aantal der
schepen, noch met de Bommen die zjj
hebben gekost.
Het slot zal natuurljjk wezen, dat de
Fransche belastingbetalers meer geld
mogen opbrengen.
De Fransche regeering krjjgt trouwens
nu weder gelegenheid haar aandacht te
wjjden aan de marine-kwestie, want
De poststaking
scbjjnt tot het verleden te behooren. Wel
is zjj nog niet officieel geëindigd, maar
waar het aantal niet-werkenden te Parijs,
het brandpunt der beweging, slechts eu«
kele honderden bedraagt tegenover een
personeel van vele duizenden, kan men
de zaak niet meer ernstig opnemen.
noch politie konden iets van de wandaad
bespeuren, die binnenshuis werd gepleegd.
Twee volle uren gingen er mee been,
om de inritten aller villa's van deze straat,
die koetshuizen hadden, nauwkeurig te
onderzoeken, maar bp één slechts vond
ik verBche wagensporen doch ik ka* niet
uitmaken, tot welke villa deze inrit be
hoorde. De sporen waren eerifc kortelings
ontstaan en in het dikke zomerstof duide-
Ipk zichtbaar, zoodat is in het geringste
niet twjjfelde, de juiste plaats gevonden
te bebben.
Zoodra ik een telegiam kon opstellen,
beval ik den jongen Joseph Vialls, een
flinken knaap, van het bureau in Norfolk-
street, bjj mjj te komen en wachtte ik
intnuchen geduldig op zpn komst, ter
wjjl ik op behoorljjken afstand het ver
dachte huiB bleef gadeslaan.
De dag, ten volle aangebroken zpn de,
met het roerige leven op straat, zag ik,
hoe aan alle huizen, behalve één, de
venstergordijnen werden opgehaald, de
deure* opengingen en dienstmeisjes zich
vertoonden, die deurmatten uitklopten en
karpetten uitsloegen. Spoedig kwamen
er ook kinderen nit, die in de tuinen
speelden, en ik kon zien, hoe de families
aan het ontbjjt zaten.
Al dien tjjd bleef het hui» gesloten,
hermetisch verzegeld. Hierop vestigde ik
Joseph's aandacht, terwjjl ik hem nauw
keurig voorschreef, hoe hjj zich bad te
gedragen.
Toen ik weer in mpn woning in Nor-
De algeme9ne staking, waarmede ge
dreigd werd, heeft niet de minste kans
°an slagen, daar geen der groote organi
saties bereid bljjkt haar in een onbewaakt
oogenblik gedane beloften van solidariteit
na te komen.
Hoe meer de kans op een overwinning
der stakers vermindert, hoe heftiger deze
worden, en gisteren is het te Purjjs eon
oogenblik warm toegegaan.
De bond der bouwbedrijven bad een
vergadering belegd, die door zeven dui
zend werklieden werd bpgewoond.
Heftige redevoeringen werden tegen de
regeering en tegen de werklieden, die
den arbeid niet neergelegd hebben, ge
houden. Verscheidene sprekers noodigden
de kameraden uit op de timmerwerven
de sabotage toe te passen en de staking
tot hot uiterste af te kondigen, totdat de
postbeambten volledige genoegdoening
hebben gekrege*.
Bjj het uiteengaan Yielen er heftige too-
neelen voor Een politiemacht was aanwezig
om de orde te handhaven; toen deze 'n dui
zendtal grond werkers,die ministerOlemen-
ceau hoonden, wilden verstrooien, werden
de agenten op een hagelbui van steenen,
glazen en stoelen onthaald, die van voor
de koffiehuizen werden weggenomen.
Verscheidene agenten werden getroffen
een vpfral raakten door die projectielen
ernstig gewond. Nadat er versterking aan
politie en ruiterp was aangekomen,
slaagde men er in de betoogers uiteen
te drjjven en de rnst te herstellen.
Over het verloop der poststaking kan
de regoering intusschen tevreden zpn.
Zjj heeft den strjjd aangedurfd nu het
ging om de vraag, wie de lakeDS heeft uit te
deelen in den staat, zjj of de vakorgani
saties. Het succes der regeering is vol
komen.
Vermoedelpk zou de Duitgche rijks
kanselier wenschen dat hjj van zichzelf
hetzelfde kon zeggen. Nog immer staat
von Bülow voor de vraag op welke wjjze
hjj 's rjjks financiën in orde kan brengen
en hoe langer hoe meer wint de meening
veld, dat
Eïn kan81libk8crisi8
onvermjjdeljjk is.
Liberalen en conservatieven kunnen
het samen niet meer vinden en een nieuwe
meerderheid in het parlement moet wor
den gevo:md.
Deze i» alleen mogelpk als de con
servatieven en het centrum (de R. K.
partp) zich aaneensluiten, doch het cen
trum en von Bülow zpn gezworen vp-
knden, zoodat oen verbond van genoemde
partpen den val v. Bülow zou beteekenen.
Kunst en Wetenschap.
Niet koninklijk.
Wjj lezen m de Vlaamsche Oazet
©Alles is volbracht 1 De Koning heeft
al zpn kunstvoorwerpen verkocht. Meer
dan twee honderd nummers van een
kolossale waarde zpn betaald en wegge
nomen.
©Alles, alles, Rubens en Van Dyck en
zelfs het portret van Koningin Maria
Hendnka.
©Die kunstverzameling is met goud,
veel goud betaald geweest door den koo-
per. Thans treft men in de paleizen van
folkstreet was aangekomen, gevoelde ik
me nagenoeg uitgeput van vermoeienis;
maar ik ging een uurtje ligg-nen werd
om tien uur geheel opgofrisc'ht wakker.
Terwjjl ik me zorgvuldig aankleedde,
dacht ik eens ernstig over de zaak na,
en overlegde wat me nu verder te doen
stond. Mpn allereerste en dringendste
taak waB, voor Mr. Wood's bevrjjding te
zorgen, aangenomen altjjd, dat hp de
persoon was, van wien» oplichting met
den fiaker ik feitelpk was getuige geweest.
Zoo heel zeker was ik er op het oogen
blik nog niet van, want ik ging alleen
nog maar af op zeer zwaar wegende ver
moedens. Zoo ik echter kon vaststellen,
dat de kapitein niet naar huis was terug
gekeerd, dan had ik het recht, mpn ver
moeden door de feiten te zien bevestigd.
Daarom richtte ik mjjn schreden het
allereerst naar Clarkestreet. De bediende
Savory herinnerde zich mpner nog, doch
zette een zeer vreemd gezicht op, toen
ik vroeg naar kapitein Wood.
©Dus u hebt het nieuws nog niet ge
hoord was zijii antwoord.
©Maar wat is er voor den duivel nog meer
te hooren, dan wat ik je te vertellen heb f
was mpn repliek, niet zonder me geër
gerd te gevoelen, dat er me een vóór
was geweest.
©Nu, dat. de kapitein een ongeluk ge
kregen heeft. Hjj is gisterennacht of
dezen morgen vroeg, gevallen, en heeft
zich erg bezeerd".
©Wie heeft je dat nu op de mouw
Laken en Brussel slechts schilderpen aan
van tweeder» en derden rang.
©Er is geen middel meer om meester
stukken van onze roemrjjke Vlaamsche
school van Leopold II af te koopen.
©Stellig heeft de Koning het recht over
zpn eigendom naar goeddunke* te beschik
ken, doch ©noblesBe oblige", vooral wan
neer men KoniDg der Belgen heet. Do
voorwaarden van afstand van Congo aan
België mits klinkende munt hadden
reeds veel opspraak verwekt. Andere
feiten ook. De verkoop der schilderpen
van een Rubens on vaD een Van Dyck,
zonder den Belgischen Staat in de ge
legenheid te stollen, ze zich aan te schaf
fen, zal in het land de grootste verwon
dering, ja verbittering verwekken
Uit de Pers.
Rome en Oranje.
We lezen id De Stembus.'
In Maastricht bebben de Katholieken
het Wilhelmus veranderd, omdat er te
veel in voorkwam over Willem den
Zwpger
In Schoonhoven gebeurde bet, dat
roomsche kinderen op de openbare school
hua mond hielden, toon er Oranje-versjes
werden gezongendat had de pastoor
gezegd.
En in de Eerste Kamer verzette zich
de Katholieke heer Van den Biesen, toen
een aiti-revolutionair afgevaardigde in
het adres vaD gelukwensching met de
geboorte van de Prinses, dat aan de
Koningin zou gericht worden, een zin
snede wilde opnemen, waarin Juliana van
Stolberg werd gehuldigd. De heer Waller
had nameljjk over de hervorming ge
sproken.
Rome staat nu eenmaal niet vrij tegen
over Oranje.
Een Katholiek blad te Leiden schold
onlangs op Willem den Zwpger, noemde
hem een huichelaar en verheerlpkte Balt
hazar Gtrards, den moordenaar.
Toch zegt dr. Kuyper, dat Rome en
Dordt bjj elkander hooren.
Wie staan eerljjker tegenover Oranje
de Vrjjzinnigen of de Roomschen f
En is de coalitie, het monsterverbond
niet schandelijkwaar weer in deze dagen
bljjkt hoe anti-nationaal de Katholieken
zgn
Rechtzaken.
Kantongerecht Goes.
Door J. M. te Nisse is op 19 Mei
hooger beroep aangeteekend tegen het
vonnis van 17 Mei 1.1., waarbjj hjj we
gens het zich met geladen geweer in het
veld bevinden, werd veroordeeld tot f5
b. s. 3 d. h. en met bevel tot uitl. van
het geweer of fl b. s. 1 d. h.
Arrondissements-Recktbank te Middelburg.
In de zitting van heden (Vrjjdag) zjjn
veroordeeld wegens
beleediging ambtenaarT. B., 57 j.
koopman te Ierseke, totj f 5 of 5 d. h.
vernieling: M. v. S., 28 j. kreukel-
raper te Ierseke tot f 5 of 5 d. h.
wederspannigheid lichaamljjk letsel ten
gevolge hebbendeJ. de K. 33 j. land
bouwersknecht te WiiBenkerke tot 1 m,
gevangenisstraf.
gespeld Geloof je dat soms
©Ik zal toch wel het eigen handschrift
van den kapitein dienen te gelooveo 1"
©Zeg me een» precies, wat hjj heeft
geschreven".
Begrjjpeljjkerwjjs was ik zeer onthutst,
maar wilde niets doen bljjken.
©Hierzoo u kunt het zelf lezen.
Alles heeft hjj matuurljjk niet eigenhandig
geschreven, en u zult ook wel begrppen
waarom, bjj zal zpn rechterhand heb
ben verstuikt, maar zpn Handtekening
is dat zeer zeker".
De mededeeling was op goed brieven
papier, met mooi loopend handschrift
geschreven en luidde
Laburnumstreet 17a Harrow Road.
©Savory,
Ik heb onder het naar huis rpden een
ongeluk gekregen. Het paard viel tegel*»
de straat steenen en ik werd uit het rjj-
tuig geslingerd. Goede menschen hebben
me op de been geholpen, en ik ben onder
zorgzame behandeling, maar bet zal nog
wel een tjjdje duren, voordat ik me kan
bewegen. Laaf brenger dezes mpn koffer
meenemen, met hemden, kamerjapon, een
kostuam kleeren, chequeboek, brieven,
papieren, enz.
Gegroet van
W. A. Wood"
(Wordt vervolgd
