N*. 46 4909,
Dinsdag 20 April.
96"" jaargang.
FEUILLETON.
GOESCHE
Öe aitgavs dezer Ooaraat geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavoid,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, in Goei 0,75, buiten Goes, franco, f #825.
Afzoaderljjke Hommers 5 cent.
Inzending «an edvtPUntiln «dor 2 uren op don dog dor
ultflaeoi
COURANT.
De prjji der gewone advertontiën ii van 1-5 regel» 50 cent, eiken regel meer 10 at.
B| directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt d* prjjt
slechts tweemaal berekend,
öeboorte-, howeljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regel» 1 1,berekend.
Bewginnmmer» 5 cent.
Telefoonnummer
Directeur A. F. A. van Setebs. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant". Hoofdredacteur W. Kebbkhans.
Ons lichaam.
Het oor.
Wat wjj van het gehoor-orgaan zien,
is niet veel en hetgeen we er nog van
zien, n.l. de oorschelp, is weinig belang
rijk voor het gehoor. Deze oorschelp
zouden we kunnen missen zonder dat
on 8 gehoor er veel onder zou lp den. In
oude tjjden was het afsnjjden van de oor
schelpen een kwistig toegepaste straf.
Ik zal hierover weiDig zeggen en niet
gaan opnoemen hoe do namen zjjn van
de verhevenheden, verdiepingen en geulen.
Slechts ditgeen ander schepsel als de
mensch heeft een oorlel en wat de dieren
met bun ooren kunnen doen, ze bewegen,
dat zou de mensch ook kunnen, daar het
oorkraakbeen spiertjes heeft, die het oor
naar vele zjjden kunnen bewegen. Dat
onze oorei zoo onbe wegel jjk zjjn, komt
omdat de beweging geen nut heeft en
daar de mensch geen nuttelooze bewe
gingen verricht, kan de wil eindeljjk
geen invloed meer hebben op de oor-
Bpieren. Toch is er niet veel oefening
voor noodig om ook die spieren weer
onder appèl te brengen en de ooren
bewegeljjk te maken.
Ons eigenlijk gehoor-orgaan ligt ge
heel binnen in het hoofd. Het gebeele
orgaan is verdeeld in uitwendig oor
(schelp) middenoor en het inwendig oor.
Het middenoor, de trommelholte, is naar
buiten afgesLoten door een vlies, het be
kende trommelvlies Het middenoor
bevat de drie gehoorbeeotjegde
hamer, die vergroeid is mot het trom
melvlies, de stijgbeugel en het aambeeld
die de verbinding vormt tusschen hamer
en stjjgbeugel. Van het middenoor loopt
de buis van Eustachius (reeds bjj den
neus genoemd) naai de keel. Dan vinden
we in het inwendige deel het labyrinth
of doolhof, hot ei-ronde venstor, het
slakkenhuisje en nog mscr. Hot gehoor
orgaan is een zoo ingewikkeld apparaat
dat het niet doenljjk iB hiervan een be
grijpelijke verklaring te Bchrjjven, tenzjj
met; behulp van eenige illustraties. Toch
moet dat belangrjjke zintuig behoorljjk
behandeld worden en ik zal daarom
trachten uiteen te zetten hoe 't komt dat
wo kunnen booren.
Er wordt in onze nabijheid gesproken,
gezongen, geschreeuwd, piano gespeeld of
wat ook. Nu moet het geluid (de schreeuw
b.v.) komen van de plaats des schreeuwers
tot ous oor. Dit geBchiedt doordat bet
geluid, dat de schreeuwer maakte de
luchtdeeltjes :n beweging bracht.
Op dezelfde wjjze als een steen, die in
het water wordt geworpen kringen doet
ontstaan die z:ch voortplanten, zoo maakt
een geluid kringen in de luehtmoleculea
Deze deeltjes gaan trillen en die trillingen
worden heel snel naar allo kanten voort-
goplant. Zoo'n beweging in de lucht
deeltjes noemt men geluidsgolven. Die
geluidsgolf bereikt het oor. Het
uitwendig oor, de schelp, met haar
vele plooien ei kanalen, vangt die golf
op en leidt ze naar de inwendige ge
hoorgang, waar de golf stuit op het
42
ROMAN
van
Doris, Vrijvrouwe van Spattger,
Eindeljjk kwam er een woord, meer
gefluisterd dan gesproken, over de lippen
van den jongen man »Lory 1"
Trillend, geheel van steek en als ver
steend liet zjj haar mooi kopje zinken.
Maar reeds hadden twee sterke armen
de trillende gestalte omvat en drongen
weeke, teedere klanken tot haar door
»Lory, je hebt me eens streng en koel
afgewezen en ik heb me naar je wenschen
geschikt, ofschoon een inwendige stem,
neen mjjn gevoel, mjj aan het verstand
bracht, dat je haar (hjj sprak Isa
belle'» naam niet uit) »een offer gebracht
had. Maar laten we nu vandaag niet
meer spreken over die vergissing, Lory
en alleen over jou, wantjjj hebt me door
je jonkvrouweljjken trots den zegepraal
wel moeiljjk gemaakt l"
Heinz." Alle voornemens, alle ver
legenheid en schaamte waren opeens
verdwenen.
Zjj luisterde vol verrukking naar die
woorden en keek deemoedig en als naar
hulp zoekend naar hem op, terwjjl hjj met
luider stem vervolgde
>Maar ik liet mjj niet op een dwaal
spoor breDgen, Lory, en oom Fred was
mjjn bondgenoot. En daarom vraag ik je
trommelvlies. Dit vlies deelt de trillingen
mee aan de gehoorbeentjes, die als scha
kels van een ketting het trommelvlies
met de inwendige gehoorwerktuigen ver
binden. De lucht in de binnenzjjde van
het oor (aangevoerd door de Eustachischo
buis) neemt de door trommelvlies en
gehoorbeentjes overgebrachte geluidsgolf
over en brengt die Lot de vliezen aan
den ingang van doolhof en slakkenhuis.
In de windingen van bet slakkenhuis en
de gangen van het doolhof ligt de ge
hoorzenuw,die de geluidstrilling opneemt
en overseint naar de hersenen. Daar pas
wordt de toon of het geluid ontleed en
in voorstelling omgezet.
Men begrjjpt dat dit alles oneindig
veel sneller gaat dan ik 't hier kan zeggen.
Op hetzelfde oogenblik, dat iemand iets
zegt is 't reedB m onze hersenen aange
komen en weten we wat de spreker
heeft gezegd.
Het missen van het gehoor is wel een
der droefste rampen, die iemand kan treffon
en de kwakzalvers hebben dan ook eon
steeds aangroeiende hoeveelheid van mid
delen tegen doofheid, 't Is alles bedrog
die als wonderljjk aangeprezen middelen
kunnen wel het laatste wat van het ge
hoor nog bleef wegnemen, een doove
hoorend maken kunnen zo nooit.
Vele mengchen denken dat doofheid
is een openining in of een geheele ver
nieling van het trommelvlies. Dat is mis.
Met gaatjes in het trommelvlies, ja zelfs
met een verlies van het geheele vlies
kan de mensch nog goed hooren. Zjjn
velen 'oor hun trommelvlies dus al te
zeer bezorgd, anderen geven geen acht
op iets wat medische aandacht verdient.
Het is het zoogenaamde »loopend oor"
dat dikwjjls als een onbeduidende kinder-
ziakte wordt beschouwd en waarvan de
kwaaddoende onzin verteld wordt, dat
een loopend oor het tanden krjjgen ge
makkelijker maakt. De vloeistof van een
loopend oor komt bjjna altjjd uit een
ontsteking van de trommelholte. Bijjvende
doofheid kan er het gevolg van zjjn en
de ottering kan zich nog voortzetten aan
de naburige beenderen, hetgeen een ont
zettende pjjn tengevolge heeft.
Kinderen vinden hnn ooren dikwjjls
een geschikte bergplaats voor kersepitten,
propjes papier, knoopen enz. en ook bjj
volwassenen komt 't voor dat eenig voor
werp of een diertje (maar nooit de veel
belasterde oorworm) in het oor verdwaalt.
Laat nooit een leek beproeven dat er uit
te halen. Daartoe is altjjd een deskundige
noodig. Het »probeeren" van leeken doet
altjjd kwaad soms veel kwaad en men
moet toch eindigen met naar den dokter
te gaan. Laat 't voorwerp stil zitten en
wandel rustig naar den medicus is
hjj niet thuis dan kunt ge bedaard zjjn
komst afwachten.
Een gevaarljjk en uitermate dwaas
gebruik is om het oor te misbruiken
tegen kiespjjn. Men stopt watjes met
nagelolie, stukjes ajuin en andere stoffen
in het oor om kiespjjn te genezen.
Ik heb zelfs een patiënt gehad met
een ernstige oorontsteking die zjjn ooren
had opgevuld met groene zeep, ook tegen
nu wilt ge voor altjjd de lichtstraal en
het zonnetje van mjjn leven worden
Wilt ge je jonge leven verbinden aan
mjjn bestaan, dat zooveel te lijden heeft
gehad van de slagen van het noodlot
Wilt ge den man, die je van het eerste
oogenblik af aan heeft lief gehad met al de
opoffering en de liefde van een trouw
hart, wilt. ge dien man het eenige geluk
schenken dat er voor hem op do heele
aarde bestaat t Och zeg hem, dat hjj niet
te vergeefs heeft gewacht op dit heerljjke
oogenblik l"
Toen smolt het laatste overbljjfsel van
schuchterheid weg als de sneeuw voor de
zon.
Zij keek hem diep aan met hare
stralende oogen en met het op een jube
lenden toon uitgestootenJa Heinz, ik
wil je trouwe vrouw zjjn 1" vleidde zjj
haar gloeiend gezichtje aan zjjn borst.
♦Lieveling 1 Nu zal en moet het
eindeljjk komen, het geluk, het groote
ometeljjke geluk
O, gjj vrooljjke, gp heerljjke Kersttjjd I
Prinses Mechtild deed haar boodschap
pen en inkoopen, alsof er nog quaestie van
was van haar lieven eenigen jongen ple
zier te doen en een verrassing te bereiden.
Met stralende oogeu,en gevouwen handen
rustte zjj zoo nu en dan uit te midden van
haar arbeid en hief haar blik naar boven.
Alle donkere wolken waien op eens
weggedreven, overal was licht en zonne-
ichjja.
Lory, haar Lory, het meisje, dat al zoo
lang geleden de genegenheid van het oude
paar veroverd had, zou als de aanstaande
kiespjjn. De kiespjjn genas niet, maar hjj
kreeg er veel pijn in het oor bjj*
Het gele oorsmeer in het oor is daar
niet om er met punten van doeken of
met oorschepjes uitgeveegd te worden,
't Is een beschermend middel tegen
insecten. Men moet dat smeer dus niet tot
in de gehoorgang verwjjderon doch slechts
zoover als 't zichtbaar Is voor uw mede-
menschen. Soms vormt dat smeer proppen,
die tjjdeljjke doofheid veroorzaken, sui
zingen drukking in het hoofd en komt
de prop tegen het trommelvlies dan vol
gen zelfs duizeligheid en braking. Bjj
menschen die veel werken in stof en vuil
komen ze vooral voor, ze zjjn echter
gemakkei jjk te verwijderen.
De nog voel in zwang zjjnde ♦draai
om de ooren" is gevaarljjk door de plotse
linge samenpersing van lucht, die in het
oor ontstaat en verliefden moeten elkaar
ook niet op de ooren kussen, omdat dan
do lucht in het oor eensklaps verdund
wordt en het trommelvlies verwond kan
worden, hetgeen heel veel pjjn kan doen.
Samot. Zomersproeten zjjn pigment
ophoopingen, waarvan niet, zooals gjj
denkt, het zonlicht alleen de schuld is,
want ze vormen zich ook op plaatsen
die altjjd bedekt zijn. Er zjjn in den
handel heel wat middelen tegen deze
meisjesplaag, die meestal geen van alle
Er is één middel, dat helpt, doch dit
mag alleen onder geneeskundig advieu
worden aangewend. Het is sublimaat, een
zeer giftige kwibverbinding. Welk middel
ge echter ook gebruikt, de sproeten
zullen altjjd weer terugkomen, daartegen
is niets te doen, omdat de oorzaak niet
kan weggenomen worden. Go zult daarom
het verstandigsG doeu met die kleine
onvolmaaktheid maar liever vrede te
hebben.
Een blauwe voile dragen zal niet
helpen. S. O. RIBENT.
8 u i t a s I a n d.
De groote "worsteling.
Het is in Turkjje nu zoo ver gekomen,
dat 60D ontzettende, bloedige worsteling
onvermjjdeljjk Ijkt, een worsteling tus
schen de maDnen, die voor het volk be
houd der pas ingevoerde rechten eischen,
en de mannen der reactie, die steun vin
den vinden bjj den sultan en de geeste-
ljjkheid.
Hopeloos verward is de toestand. Een
deel van het leger, het deel, dat tot op
stand overging, zal den sultan bjjstaan
een ander deel schaart zich omdeJong-
Turkon, de vooruitstrevenden «n is oereid
het leven te offeren voor het behoud van
de grondwet en do daarin gewaarborgde
rechten.
Welie troepenafdeelingen zullen even
wel de zjjde van de Jong-Turken kiezen
Het is niet juist te zeggen, want msn
sehjjnt in Turkjje volstrekt niet zeker
te zjjn van den geest, die de soldaten
bezielt. Dit bljjkt duideljjk uit het feit,
dat de bataljons, die in de onmiddeljjke
van Heinz het Kerstfeest te Altst&tten
komen vieren.
Oom Fred, die vrooljjker, frisscher en
beter gehumeurd was dan ooit, had be
loofd ook te zullen komen.
Maar er was nog iets, dat haar
tronw hart met vreugde vervuldeIrma,
het bleeke rozeknopje had ziehten gevolge
van de verwarmende stralen van een
nieuw en bestendig geluk tot een schoone
bloem ontplooid. Een paar dagen ge
leden had zjj de aangename tjjding
gekregen, dat Irma geëngageerd was met
Gorge vsn Hogenfried, den vtortreffe-
lgken, ffinken vriend van Heinz.
Heinz en Lery'a huwelijk zeu half
Januari in stilte voltrokken worden en
vervolgens zou het jonge paar zjjn intrek
nemen op een landgoed, niet ver van
Altst&rten, dat het eigendom was van
Schönau en dat papa dan ook al heel
mooi had laten inrichten.
Maar wat zou ei van freule von Schrat-
tenbacb wordfn Die gewichtige vraag
werd door do betrokken partjjen in de
lengte en breedte behandeld.
Zou oom Fred zich toch misschien
qereid verklaren otn de oude dame in
huis te nemen Aangezien Lory veel
verschuldigd was aan tante Virginie,
vond zjj het hard en wreed om haar
onder vreemden te laten gaan. Maar
wat zou oom Fred niet doen terwille
van zjjn Lory 1
♦Zie je nu wel, dat ik geljjk heb ge
had met mjjn tehuis voor oude juffrou
wen, kind bromde hjj, terwjjl, hjj zjjn
gerimpeld gezicht tot een grjjnslach ver
trok en zjjn bekoorljjk niohtje door zjjn
omgeving van den sultan gelegerd zjjn,
het eerst mede deden aan de tegen de
Jong-Tnrken gerichte beweging. Opval
lend is dat verschjjnsel, omdat deze sol
daten op bevel van het Jong-Turksche
comité, de vroegere ljjfwaeht van den
sultan vervingen. Deze maatregel was
genomen om eiken staatsgreep van den
sultan onmogeljjk te maken en nu het
erop aan kwam waren het deze door het
comité vertrouwde troepen, die gemeene
zaak maakten met de reactionnairen.
Tot nu toe heeft de sultan echter niets
ondernomen tegen de grondwet en het
parlement, maar de reden hiervoor zal wel
wezen, dat de beheerscher der Turken, die
de laatste maanden totaal niets meer had
in te brengen, de toekomst nog niet ver
trouwt en eerst eens het verder verloop
der zaken af wil wachten.
Voor zoover uit de reeks van niet zeer
duideljjke en betrouwbare telegrammen
valt op te maken, zjjn alle troepen te
Konstantinopel bereid om de wapens te
voeren tegen de Jong-Turken. De Sultan
beschikt daarnu over een twintig- A der
tig duizend man, die zich trouwer be-
toonen aan de reactionnairen. De leiders
der Jong-Turken hebben Konstantinopel
verlaten of houden zich schuil maar in
de provincie zjjn geheele legerafdeelin-
gen, die geen schending der door den
sultan bezworen grondwet zullen dul
den. Deze troepen worden aangevoerd
door vooruitstrevende officieren, bèkwa-
mo mannen, die voor het meerendeel
hun opleiding genoten in Duitschland en
en daarheen verlichte denkbeelden op*
deden.
Een deel dezer troepen is op weg
naar Konstantinopel en niet onmogeljjk
is net dat even huiten deze stad een
veldslag zal worden geleverd door de
legermacht van den sultan en de troe
pen, die de Jong-Tarken aanhangen.
Een burgeroorlog dus 1
Ernstig is de toestand ongetwijfeld.
Hier en daar kwamen onlusten, waarbjj
de Christenen het moesten ontgelden. Een
Engelsoh consul is gewond, twee Ame-
rikaansehe geesteljjken werden gedood
en in verschillende streken van het
Turksche rjjk ver keeren de
Europeanen in gevaar.
De groote mogendheden zullen natuur
lek krachtige bescherming van hun
onderdanen eischen," maar deze eisch zal
niet veel baten, want tot wie moet hjj
gericht worden
Tot den sultan Tot het Jong-Turk-
sche comité Maar beiden zjjn niet in
staat tot handhaving der orde, dat is ge
bleken, en eerst zullen deze twee machten
het onderling moeten uitvechten wie er
regeeren zal in Turkjje.
Zoo ontstaat de mogeljjkheid op tus-
schenkomst der mogendheden en daar
mede de groote kans op een conflict, want
elke staat zal wel pogen van den buiten
gewonen toestand partjj te trekken om
voor zichzelf zooveel mogeljjk voordeelen
te behalen.
Hoe ernstig de toestand wordt ingezien
bljjkt uit het feit, dat de Fransche minister
monocle doordringend aankeek. »Als men
ovor den dnivei spreekt, dan ziet men
zjjn staart 1 Nou kibbelen bevordert de
eetlust en de spijsvertering. Goed, breng
de jonkvrouw maar bjj mjj."...
»Ik wilde je iets vertellen, lieveling,
bet is iets heel vreemds en het ligt mjj
al lang op het hart," zei Heinz op een
van de KerBtdagen, terwjjl de rest van
het gezelschap vrooljjk pratend in het
salon van prinses Mechtild zat. Zonder
dat iemand het merkte, had hjj zjjn meisje
naar de aangrenzende kamer gebracht,
die slechts schemerachtig verlicht was.
Lory beantwoordde zjjn ernstigen blik
zichtbaar ontsteld.
»Och Heinz, wat is het? Al het ver
driet van de laatste jaren heeft mjj pes
simistisch gemaakt," antwoordde zjj be-
drnkt.
♦Het betreft je zus...." bjj bleef steken
♦het betreft Isabella 1 Kom, ga eens hier
naast me zitten en luister eens kalm.
Het geheim, dat ik je ga toevertrouwen,
kent maar één mensch, behalve ik en
die is niet goed bjj haar verstand."
♦Boscha
Zjj sloeg groote oogen vragend tot hem
op en keek vol spanning en met een ang
stig voorgevoel naar zjjn ernstig gezicht.
»Men moet eigenljjk de dingen uit
het verleden niet aan het daglicht brengen
maar ik acht het mjjn plicht het jou
eindeljjk te vertellen. LuiBt.tr dus 1"
En toen vertelde Prins Sehönau haar
op zjjn kalme, openhartige wjjze, de
misdaad, die Boscha bedreven had Bprak
over haar aDgst en onrust, haar wraak
zucht en beronw en hjj deed het op
van buitenlandsche zaken, die met den
president een reis naar het zuiden des
lands zou ondernemen, hiervan plotseling
heeft afgezien.
School en Kerk.
Een aanvalDe heer Arnold H.
Mathew, Oud-Katholiek bisschop, schrjjft
in een brief uit Cheisfield, nabjj Orping
ton in Engeland aan De Oud-Katholiek
Mjjne aandacht is gevestigd op een
brochure, in Holland uitgegeven door
een mij onbekenden, ultramontaanschen
priester, genaamd Brouwer. Die brochure
bestaat voor een deel, uit een liefdelooze»,
boosaardigen en lagterljjken aanval op
mjjzelven en op mjjne hooggeachte en
vereerde ambtgenooten, van wie ik op
28 April 1908 de bisschoppelijke wjjding
ontving Mjjn plicht jegens
mjjn broeders laat mjj geen andere keus
dan don BritBchen minister te raadplegen,
ten einde den heer Brouwer te dag
vaarden, om de smaadredenen en laste
ringen, die hjj openbaar gemaakt heeft....
in te trekken of waar te maken. Daarom
weerhoud ik mjj van het geven van een
omstandig antwoord aan den beer Brou
wer, totdat ik in staat ben mjj te ver
gewissen welke rechten personen, die geen
Hollandscbe onderdanen zjjn, hebben op
bescherming tegen lasterljjko aanvallen,
op hen gericht in Holland door onder
danen van Hare Majesteit de Koningin
der Nederlanden."
Akte-evamens in Zeeland.
Vrjjdag werden te Middelburg geëxa
mineerd 8 mannelijke candidaten.
Geslaagd zjjn de heeren J. J. Rozen
dal, W. A. van Bezoojjen en D. L. Hage,
allen van Middelburg, P. Verbeek en L.
A. de Vos, van Zierikzee, en J. B. de
Hullu, van Borsselen.
Een nieuwe maatregelTe Schöneberg
in Duitschland is door de Rchoolautori-
teiten een nieuwe maatregel ingevoerd
om de kinderen voor de nadeelige ge
volgen van het lange zitten op de banken
te vrjj waren. Behalve de gewone gymnas
tiek en turnoefeningen, zullen de school
kinderen eiken dag tien minuten adem
halingsoefeningen, moeten doen. Deze
zullen altjjd in de vrjje lucht moeten
doen. Deze zullen altjjd in de vrjje lucht
moeten plaats hebben.
De schoolautoriteiten stellen zich van
deze oefeningen voor het physiek der
kinderen zeer gunstige gevolgen voor.
Ook elders zal deze proefneming zeker
met belangstelling gevolgd worden.
Rechtzaken.
Kantongerecht Goes.
In de zitting van 19 April zjjn ver
oordeeld wegens
Overtr. leerplichtwet: M. N. te Goes
tot f0.50 b. 8. 1 d. h., A. F. te Hein-
kenszand, G. T., P. E., A. B., J. G. te
Ierseko, J. H. te 's-Gravenpolder, I. F.
te Goes, D, K. te Kapeile, G, M. te Hoe-
dekenskerke, J. v. K. te Schore ieder tot
dezelfde wjjze, waarop het manuscript
de als een sprookje klinkende waarheid
aan het licht had gebracht. Hjj verzweeg
niets, zoodat het heele treurige beeld
van het verleden met afschuwelijke dui
delijkheid tot Lory doordrong.
Trillend van opwindiDg bedekt zjj haar
betraand gezicht met haar handen.
♦En het manuscript
Die vraag kwam schuchter, maar aar
zelend over haar bekoorljjke lippen.
♦Uit piëteit voor je ouders heb ik het
verbrand," antwoordde de prins beslist.
»Zou een onthulling van het geheim
iemand voordeel aangebracht hebben
Isabelle God heeft haar door haar snel
len dood misschien een diepe vernedering
willen besparen. Zonder die waarheid
te vermoeden is zjj het eeuwige leven
ingegaan", zei Heinz aangedaan, terwjjl
hjj het trillende meisje naar zich toetrok.
♦Zonder er iets van te vermoeden
Neen, Heinz 1 O neen, nu begrjjp ik heel
veel, wat me tot nu toe onbegrjjpeljjk
toescheen. Een paar minuten voor baar
dood deed Isabelle haar prachtige, grooto
oogen nog eens wjjd open, nam Boscha's
hand tusschen haar reeds koude ringers
en fluisterde zachtjes»Moeder ver
geving 1" en daarna sluimerde zjj rustig
in.
♦Rust in vrede 1" zei 'de prins bjjna
plechtig. Maar met zjjn geestesoog
zag bjj de glans van de echte gelouterde
gemoedsrust en van het ware geluk voor
zich opdoemen 1
EINDE.
